پزشک خانواده و سووال های مردمی

پزشک خانواده و سووال های مردمی

برنامه پزشک خانواده که از سابقه طولانی در دیگر کشورهای دنیا برخوردار است از امسال (91) بطور رسمی در برخی از مناطق کشور آغاز شده است؛ برنامه ای که به باور بسیاری از مسوولان به عنوان حلقه مفقوده نظام سلامت کشور می تواند گره گشای بسیاری از مشکلات نظام بهداشت و درمان کشور باشد.
برخورداری هر ایرانی از یک پزشک خانواده در جامعه ای که جمعیت آن به بیش از 75 میلیون نفر می رسد می تواند خبر خوشی برای هر ایرانی باشد که دستکم دغدغه درمان و بهداشت نداشته باشند.
در این شرایط برنامه پزشک خانواده به صورت رسمی در استان های تهران -البته فعلا فقط مناطق جنوبی-، فارس و سیستان و بلوچستان در حال اجرا است اما هنوز بسیاری از مردم از یکدیگر درباره پزشک خانواده می پرسند و می خواهند بدانند این 'پزشک خانواده' ، چیست؟
پزشک خانواده در زمان حاضر ابهام هایی در میان مردم ایجاد کرده که شاید از اطلاع رسانی ناکافی باشد اما به نظر می رسد آنچه اکنون در ذهن مردم در باره پزشک خانواده وجود دارد چندان واقعیت بیرونی نداشته باشد.
اغلب مردم همان برداشتی از 'پزشک خانواده' را دارند که در برخی سریال ها و فیلم های خارجی دیده اند، هنگام بیماری فرد، اعضای خانواده با پزشکی به نام 'پزشک خانواده' ، تماس می گیرند و این پزشک فورا برای معاینه به منزل فرد بیمار می آید.
البته اسم 'پزشک خانواده' نیز همین وظیفه را برای پزشک خانواده در اذهان عمومی متبادر می سازد. این در حالی است که به گفته مسوولان ذیربط، معاینه در منزل در شرایط فعلی در شرح وظایف پزشک خانواده گنجانده نشده است. اما بیماران می تواند از خدمات جدید برنامه پزشک خانواده مانند جمع آوری سوابق بیماری آنان در پرونده الکترونیک سلامت، بهره ببرند.
**پزشک خانواده کیست و چه مسوولیتی بر عهده دارد
پزشک خانواده به زبان ساده همان فعالیت های پزشک عمومی فعلی را انجام می دهد اما با آموزش هایی که دیده است با رشته های تخصصی بیشتری آشنایی دارد و می تواند خدمات بهتری به بیمار ارایه کند.
بطور مثال 'سمیه راهنمایی' به خبرنگار ایرنا می گوید : هنگامی که دچار سردرد می شوم نمی دانم آیا در مرحله ابتدایی باید به یک پزشک عمومی مراجعه کنم یا به یک چشم پزشک یا یک متخصص مغز و اعصاب.
'سارا شیوایی' نیز به خبرنگار ایرنا می گوید: بارها پیش آمده است که با بروز مشکلی برای فرزندم به پزشکان متعددی مراجعه کرده ام تا بالاخره یک پزشک توانسته است بیماری او را تشخیص دهد.
اینگونه موارد، ضمن سرگردانی بیمار موجب تحمیل هزینه ویزیت های متعدد برای او خواهد شد اما با اجرا شدن برنامه پزشک خانواده، بیمار درصورت ابتلا به هرگونه بیماری از سردرد گرفته تا دردهای عضلانی، مستقیما به پزشک خانواده مراجعه می کند و پزشک خانواده با مهارت هایی که فراگرفته است بیمار را راهنمایی می کند و او را به طور صحیح به متخصص مربوطه، ارجاع می دهد.

**رایگان بودن خدمات اولیه درمانی، مزیت دیگر ورود پزشکان خانواده به نظام سلامت
در شرایط فعلی بیماران حتی برای مراجعه به یک پزشک عمومی باید هزینه زیادی را از جیب خود بپردازند اما با اجرا شدن برنامه پزشک خانواده، دیگر ویزیت اولیه مردم رایگان خواهد بود و آنان می توانند بطور رایگان از ویزیت اولیه خدمات درمانی و بهداشتی پزشک خانواده بهره مند شوند.
علاوه برآن قرار است حتی برخی از داروهای ساده نیز بطور رایگان در اختیار مردم قرار بگیرد.
حتی اگر بیمار از طریق پزشک خانواده به بیمارستان معرفی شود، تاثیر بسزایی در کاهش هزینه های بستری او خواهد داشت.

**پزشک خانواده برای هر فردی مشخص است
در شرایط فعلی مردم هنگام بیماری به یک پزشک مراجعه می کنند اما هنگام بیماری مجدد، نزد پزشک دیگری می روند، این پزشک جدید با سوابق بیماری فرد آشنا نیست و هزینه های جدیدی را به فرد تحمیل می کند.
این درحالی است که مردم در اجرای برنامه پزشک خانواده ، یک پزشک مشخص برای خود 'انتخاب' می کنند و این پزشک با تمام سوابق بیماری فرد آشنا است و با کیفیت بهتری می تواند به درمان بیمار بپردازد.

**پزشک خانواده، وضعیت بیماری فرد را پیگیری می کند
یکی از مهم ترین مشکلات نظام درمانی در شرایط فعلی این است که اگر فرد بیماری به پزشک مراجعه کند و پزشک، خدمات درمانی را برای او انجام دهد، پس از انجام این مراحل بیمار رها می شود.
این به آن معنا است که پزشک فقط برای بیمار نسخه ای می نویسد و دیگر کاری ندارد که آیا 'بیمار، داروهایش را مصرف می کند، به متخصص مربوطه مراجعه کرده است یا آزمایش های خود را انجام داده است.
'رحیم رضایی' در این باره به خبرنگار ایرنا می گوید: چندی پیش به پزشک مراجعه کردم و او برای من آزمایش تشخیصی نوشت اما به دلایل پیش آمدن کارهای گوناگون از مراجعه به آزمایشگاه خودداری کردم.
وی می افزاید: پس از چندی دوباره به پزشک مراجعه کردم و آزمایش های مربوطه را انجام دادم اما گر آزمایش ها را سریع تر انجام داده بودم می توانستم از پیشرفت بیماری و عوارض شدید آن جلوگیری کنم.
این درحالی است که به گفته مسوولان وزارت بهداشت، 'پزشک خانواده' پیگیر وضعیت درمانی بیمار هست و با تماس های تلفنی از بیمار می خواهند که نسبت به وضعیت درمانی خود، مسوول باشد.

**پیشگیری از بیماری و حفظ سلامت فرد از وظایف پزشک خانواده است
در شرایط فعلی فقط هنگامی که فردی بیمار می شود با پزشک ، سر و کار دارد اما پزشک خانواده می خواهد وضعیت سلامتی فرد را حفظ کند بنابراین در شرایطی نیز که بیمار به پزشک مراجعه نمی کند، پزشک در تماس با او، وضعیت سلامتی فرد را پیگیری می کند؛ بطور مثال اضافه وزن افراد بطور مرتب کنترل می شود.علاوه برآن توصیه های بهداشتی مبنی بر شیوه زندگی سالم و پرهیز از مصرف غذاهای ناسالم به افراد ارایه می شود تا به بیماری هایی مانند دیابت مبتلا نشوند.

**پرونده الکترونیک سلامت در دسترس پزشک خانواده
در وضعیت فعلی حتی اگر یک بیمار به یک پزشک ثابت مراجعه کند مجبور است در هر مراجعه دوباره تمام سوابق بیماری خود را برای پزشک یادآوری کند اما با اجرای برنامه پزشک خانواده، تمام سوابق بیماری فرد در پرونده الکترونیک سلامت ثبت می شود.
قرار است برای تشکیل این پرونده به 400 سووال درباره وضعیت بیماری و سلامتی فرد پاسخ داده شود بنابراین این پرونده ، اطلاعات جامع، کامل و دقیقی از وضعیت بیماری و سلامتی افراد در اختیار پزشک قرار می دهد.
پزشک خانواده نیز که به این پرونده دسترسی دارد به راحتی می تواند بهترین گزینه درمانی را برای فرد مراجعه کننده انتخاب کند.
بطور کلی در برنامه پزشک خانواده، هر پزشک، تعداد مشخصی از جمعیت یک منطقه را تحت پوشش خود قرار می‌دهد و با تشکیل بانک اطلاعاتی حاوی وضعیت جسمانی و روحی مراجعه کنندگان، مشکلات آنها را پیگیری و با توجه به یافته های موجود، در صورت لزوم آنها را به پزشک متخصص ارجاع می دهد.

**پزشک خانواده، برنامه ای برای همه مردم
رییس مرکز مدیریت توسعه شبکه بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره اهمیت اجرای برنامه پزشک خانواده به خبرنگار ایرنا می گوید تمام ارایه کنندگان خدمات، متخصصان و مردم از منافع اجرای برنامه پزشک خانواده، بهره مند خواهند شد.
'محمد شریعتی' می افزاید : سقف تعداد افرادی که می توانند تحت پوشش یک پزشک باشند را تعیین کردیم اما این تعداد ثابت نیست ممکن است یک پزشک هزار نفر و یک پزشک دیگر دو هزار و 500 نفر را تحت پوشش قرار دهد اما به هرحال تعداد پزشکان با تعداد این جمعیت متناسب خواهد بود.

**کاهش هزینه های مردم با اجرای پزشک خانواده
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره پزشک خانواده به خبرنگار ایرنا می گوید: با اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع هزینه های درمانی مردم تا 30 درصد کاهش خواهد یافت.
'مرضیه وحید دستجردی' می افزاید : مردم در سطوح اولیه پزشک خانواده هیچ هزینه ای نمی پردازند و فرانشیز بستری در بیمارستان ها نیز کمتر از زمان فعلی خواهد بود.
وی اظهار امیدواری می کند تمام هزینه های خدمات درمانی از طریق حمایت های دولتی و بیمه ای پرداخت و فرانشیزها حذف شود.
وزیر بهداشت تاکید می کند با اجرای این برنامه در کشور هر فرد ایرانی یک مشاور درمانی خواهد داشت و دیگر سرگردان نمی شود.
دستجردی ادامه می دهد: نکته مهم در برنامه پزشک خانواده دسترسی عادلانه همه اقشار مردم به خدمات بهداشتی و درمانی است و از سوی دیگر سیستم سلامت کشور از رویکرد درمانی خارج و وارد رویکردهای پیشگیرانه می شود.