وزن مطلوب و کم و زیاد آن

كیلوگرم‌های اضافه بدن افراد در سراسر دنیا یكی از بزرگ‌ترین معضلات گریبانگیر جامعه بشری در قرن حاضر است كه مشكلات عدیده‌ای از جمله فشار خون، كلسترول، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی، دیابت و مشكلات ریز و درشت بسیار دیگری را دامن می‌زند. به همین دلیل پیش از هر چیز لازم است هر فردی از وزن خود آگاه باشد و اگر خارج از محدوده وزن طبیعی قرار دارد برای رسیدن به شرایط مطلوب اقدام كند.

BMI

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ برای محاسبه و تعیین وضع تناسب اندام، شاخص‌های گوناگون و فرمول‌های مختلفی وجود دارد. هریك از این شاخص‌ها بر مبنای خاصی تعریف شده و فرمول ویژه‌ای ارائه می‌كند، اما همه آنها هدف واحدی را دنبال می‌كند و در پی محاسبه و برآورد یك چیز است: آیا وزن فرد در شرایط مناسبی قرار دارد و از روی وزن می‌توان او را در زمره افراد سالم به ‌شمار آورد؟

در این میان یكی از رایج‌ترین شاخص‌ها و در عین حال ساده‌ترین آنها كه بسیار هم معروف است شاخص BMI است. BMI مخفف عبارت Body Mass Index یا شاخص توده بدنی است كه برمبنای نسبت وزن فرد به طول قد او تعریف شده است. در واقع این شاخص با ارائه فرمولی ساده كه برای هر فردی براحتی قابل محاسبه است نشان می‌دهد یك فرد از تناسب اندام برخوردار است یا نه. حتی براساس آن برای افراد خارج از محدوده تناسب اندام می‌توان محاسبه كرد كه برای برخورداری از این تناسب باید وزن خود را در چه محدوده‌ای نگه‌ دارند، به عبارت دیگر محدوده مطلوب وزن هر فردی چقدر است.

البته پرواضح است منظور از تناسب اندام سلامت افراد است، یعنی تناسبی كه ضامن برخورداری از وزنی باشد كه نشان می‌دهد میزان چربی انباشته در بدن فرد بیشتر از حد لازم یا توده‌های ماهیچه‌ای بدن او كمتر از حد لازم نیست. پس برخورداری از وزن مطلوب، ضامن تناسب ظاهری اندام و برخورداری از هیكلی مناسب نیز خواهد بود.

معنای BMI

در این مرحله می‌خواهیم BMI را معنا كنیم. یعنی می‌خواهیم شرح دهیم عددی كه در مرحله قبل به‌دست آوردید چه توضیحی درباره وزن‌تان می‌دهد و آیا با توجه به طول قد، شما از وزن مناسبی برخوردارید یا نه.

برای این منظور لازم است طبقات مختلف BMI را بشناسید تا بتوانید درباره وضع خود نظر دهید. به‌طور كلی BMI مطابق جدول طبقه‌بندی می‌شود. این جدول بخوبی نشان می‌دهد هرچه BMI فرد از عدد 5/18 كمتر باشد فرد دچار لاغری ناهنجار و غیر‌طبیعی است كه می‌تواند مشكلاتی را به ‌بار آورد. چنین فردی باید برای افزایش وزن و رسیدن به وزن متناسب حتما به پزشك متخصص مراجعه كند. در مقابل هر‌چه BMI فرد از 9/24 بالاتر باشد، فرد به اضافه‌ وزن و حتی چاقی مبتلاست و باید برای كاهش وزن خود و رسیدن به وزن مطلوب اقدام كند.

حال به مثال فوق برگردیم. فرد مذكور در آن مثال دارای BMI معادل 36/28 است. اگر نگاهی به جدول بیندازید براحتی متوجه خواهید شد او در ناحیه اضافه ‌وزن قرار دارد و البته به عدد 30 یعنی به مرز چاقی نزدیك‌تر است. این فرد باید برای كاهش وزن خود و سوزاندن چربی‌های اضافی بسرعت اقدام كند تا وارد مرحله چاقی نشود. شما نیز به همین طریق وضع خود را بسنجید!

محاسبه BMI

در این بخش به شما خواهیم گفت چگونه می‌توانید شاخص توده بدنی یا همان BMI خود را محاسبه كنید. برای این كار لازم نیست اطلاعات عجیب و غریبی درباره خودتان داشته باشید. صرفا دانستن دو عدد درباره جسم‌تان كافی است؛ قد و وزن.

طبیعی است بیشتر افراد تقریبا همیشه این دو عدد را می‌دانند. مطمئنا شما نیز این دو عدد را در ذهن دارید! شك ندارم دست‌كم طول قدتان را می‌دانید، اما به یاد داشته باشید اندازه‌گیری درست قد و وزن در محاسبه BMI بسیار موثر است.

برای محاسبه قد حتما باید كاملا راست بایستید و قد خود را بدون احتساب موها اندازه بگیرید. وزن خود را نیز باید به ‌طور خالص و بدون احتساب لباس اندازه‌گیری كنید.اكنون با دانستن این دو عدد بسادگی می‌توانید BMI را محاسبه كنید. فرمول BMI عبارت است از: وزن (بر حسب كیلوگرم) تقسیم بر طول قد (بر حسب متر) به توان دو یا به عبارت دیگر:

‌2(قد (متر)‌)‌ /‌ وزن (كیلوگرم)= ‌BMI

مثالا فرض كنید قد یك نفر 183 سانتی‌متر و وزنش 95 كیلوگرم است:‌

1. محاسبه طول قد بر حسب متر:

عدد طول قد بر حسب سانتی‌متر (در این مثال 183) را بر عدد 100 تقسیم می‌كنیم. برای فرد مذكور طول قد عبارت است از:

83‌/‌1=100÷183

2. عدد طول قد بر حسب متر را به توان 2 می‌رسانیم یا به عبارت ساده‌تر عدد به‌دست آمده از بند قبل را در خودش ضرب می‌كنیم:

35‌/‌3=83‌/‌1×83‌/‌1

3. اكنون عدد وزن را بر این عدد تقسیم می‌كنیم:

36‌/‌28=35‌/‌3÷95

به این ترتیب پس از طی سه مرحله فوق به شاخص توده بدنی این فرد دست پیدا كردیم. به عبارت دیگر برای فردی با وزن 95 كیلوگرم و طول قد 183 سانتی‌متر یا 83/1 متر:

36‌/‌28=BMI

اكنون با استفاده از مثال فوق و البته قد و وزن خودتان به محاسبه BMI خود بپردازید و برای مطالبی كه پس از این می‌آید این عدد را حساب كنید:

?=BMI

محاسبه وزن متناسب

اكنون برای كسانی كه اضافه ‌وزن دارند، چاق هستند یا لاغر غیرطبیعی به ‌شمار می‌روند، ممكن است این سوال پیش آید كه چگونه می‌توان وزن متناسب یا دقیق‌تر بگوییم محدوده وزنی متناسب را مشخص كرد؟ اگر بتوانیم به این سوال جواب دهیم، خواهیم فهمید چند كیلوگرم وزن اضافه یا كم داریم و برای رفع مشكل چه عددی را باید هدف خود قرار دهیم.

برای حل این مشكل دوباره به مثال قبل برمی‌گردیم. دیدیم فرد مذكور به اضافه وزن مبتلا بود. حال می‌خواهیم بدانیم بر اساس BMI او چند كیلوگرم وزن اضافی دارد تا بتواند این كیلوگرم‌های اضافی را كم كند.

به این منظور هر فردی باید قد خود را معیار قرار دهد و از فرمول زیر استفاده كند:

2(قد(متر)‌)‌ × 5‌/‌18 = كمترین وزن مطلوب

2(قد(متر)‌)‌ × 9/‌24 = بیشترین وزن مطلوب

یعنی برای فرد مورد نظر در مثال فوق كه قدش بر حسب متر 83/1 است می‌توان نوشت:

2 (83‌/‌1)‌×5‌/‌18=كمترین وزن مطلوب

35‌/‌3×5‌/‌18 =

Kg 62=

2(83‌/‌1)‌×9‌/‌24= بیشترین وزن مطلوب

35‌/‌3×9‌/‌24=

4Kg‌/‌83=

پس اگر این فرد وزنی بین 62 تا 4/83 كیلوگرم داشته باشد در محدوده وزن طبیعی قرار دارد. وگرنه باید وزن خود را به این محدوده برساند. برای محاسبه وزن اضافی او این‌طور عمل می‌كنیم:

6Kg‌/‌11=4‌/‌83-95

پس او لااقل باید 6/11 كیلوگرم از وزن خود را كم كند تا وارد محدوده وزن طبیعی شود.


محاسبه مطلوب‌ترین وزن

در این میان یك عدد دیگر هم وجود دارد كه نشان می‌دهد مطلوب‌ترین وزن برای هر فرد چند كیلوگرم است. این وزن متناظر با 7‌/‌21= BMI است.

2(قد(متر)‌)‌ × 7‌/‌21= مطلوب‌ترین وزن

یعنی برای فرد مذكور كه 83/1 متر قد دارد:

2(83‌/‌1)‌×7‌/‌21 = مطلوب‌ترین وزن

35‌/‌3×7‌/‌21=

Kg 7‌/‌72=

به این ترتیب می‌توانید مطلوب‌ترین وزن خود را محاسبه كنید.