سوادآموزی از درخت توت تا گردو/ چرا هنوز 9 میلیون بیسواد داریم؟
حجت‌الاسلام‌والمسلمین قرائتی معتقد است سوادآموزی در ابتدا مثل درخت توت بود یعنی بیسوادان به راحتی جذب می‌شدند؛ پس از آن به مانند درخت انار است که باید دانه دانه چید و در نهایت مثل گردو که باید آنها را به سختی چید.
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبری فارس «توانا»، سال 1358 بود؛ نزدیک به یک سال از بسیج مردم برای پیروزی انقلاب اسلامی و به ثمر نشستن آرمان‌های امام خمینی (ره) می‌گذشت و حال زمان آن فرارسیده بود تا ملت ایران با تمام توان به جنگ جهالت و بیسوادی برود.
7 دی ماه سال 1358 حضرت امام خمینی (ره) فرمان تشکیل نهضت سوادآموزی را صادر کرد؛ فرمانی که آغازگر تلاش عظیم مردم ایران برای مبارزه با بیسوادی بود.
در بخشی از متن پیام حضرت امام خمینی (ره) آمده بود: «... مایه بسی خجلت است که در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه اسلام زندگی می‌کند که طلب علم را فریضه دانسته است، از نوشتن و خواندن محروم باشد؛ ما باید در برنامه دراز مدت، فرهنگ وابسته کشورمان را به فرهنگ مستقل و خودکفا تبدیل کنیم و اکنون بدون از دست دادن وقت و بدون تشریفات خسته کننده برای مبارزه با بیسوادی به طور ضربتی و بسیج عمومی قیام کنیم تا انشاء الله در آینده نزدیک، هر کس نوشتن و خواندن ابتدایی را آموخته باشد.
برای این امر لازم است تمام بیسوادان برای یادگیری و تمام خواهران و برادران باسواد برای یاد دادن بپاخیزید و وزارت آموزش و پرورش با تمام امکانات بپا خیزد و از قرطاس بازی و تشریفات اداری بپرهیزد و برادران و خواهران ایمانی برای رفع این نقیصه دردآور بسیج شوید و ریشه این نقص را از بن برکنید؛ تعلیم و تعلم عبادتی است که خداوند تبارک و تعالی ما را بر آن دعوت فرموده است....»
* هنوز بیش از 9 میلیون بیسواد در کشور داریم
علی باقرزاده، رئیس سازمان نهضت سوادآموزی می‌گوید: بر اساس آخرین سرشماری، 9 میلیون و 719 هزار نفر خود را بیسواد اعلام کردند که 3 میلیون و 456 هزار نفر از این تعداد بین 10 تا 49 سال هستند.
وی ادامه می‌دهد: بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی موظف هستیم تا بیسوادی را در سنین بین 10 تا 49 سال تا پایان برنامه پنجم توسعه ریشه‌کن کنیم.
* دلایل کند پیش رفتن سوادآموزی در کشور
از زمان صدور فرمان امام خمینی (ره) برای تشکیل نهضت سوادآموزی، 33 سال می‌گذرد، باید دید چقدر نهضت سوادآموزی توانسته است، در این مسیر موفق باشد.
باقرزاده در این خصوص می‌گوید: اگر آمار بیسوادی زیاد است باید محاسبه کرد که سهم دستگاه‌هایی که در این زمینه باید دخیل می‌شدند، چقدر است؟
وی می‌افزاید: از ابتدا سوادآموزی موضوعی ساده تلقی شد که نیاز به تخصص نداشت و باعث شد که ما از ابتدا دنبال جذب افراد متخصص نباشیم و اگر کسی کمتر از دیپلم هم بود، به سوادآموزی می‌پرداخت.
معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه می‌دهد: در بخش نهضت سوادآموزی، دستگاه‌ها احساس وظیفه نکردند تا در جریان فرهنگی که در کشور ایجاد شده است، کمک کنند.
وی تصریح می‌کند: تمام کشورهای موفق در زمینه سوادآموزی به دانشگاه توجه کردند و فعالیت‌های پژوهشی انجام دادند.
باقرزاده با بیان اینکه ریشه‌کنی بیسوادی منحصر به نهضت سوادآموزی شد، می‌گوید: تا نهضت سوادآموزی ایجاد شد، افراد از فعالیت دست کشیدند.
وی می‌افزاید: در زمینه سوادآموزی هیچ تجربه موفقی قبل از انقلاب وجود نداشت ضمن اینکه در طول 33 سال گذشته هیچکس آدرس و اسامی افراد بیسواد را در اختیار ما قرار نداد و تنها آمار اعلام شد؛ تبلیغ برای ایجاد تقاضا در نهضت سوادآموزی و جذب بیسوادان کافی نبوده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین قرائتی نماینده ولی فقیه در سازمان نهضت سوادآموزی نیز در بیست و نهمین اجلاس روسای آموزش و پرورش که از ابتدای به بحث سواد آموزی در کشور اشاره کرد و افزود: سوادآموزی در سال‌های اول مثل درخت توت می‌ماند یعنی افراد بیسواد به راحتی جذب می‌شدند پس از آن به مانند درخت انار است که باید دانه دانه چید و در نهایت مثل گردو که باید آنها را به سختی چید.
*نهضت سواد آموزی دامنه علم‌آموزی را به روستاهای محروم برد
عباس مقتدایی، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با ارزیابی مثبت از نحوه عملکرد سازمان نهضت سواد آموزی در کشور به فارس می‌گوید: یکی از آرمان‌های نظام اسلامی ایجاد دانایی حداکثری در سطح جامعه است؛ بر این اساس دولت موظف شده است تا براساس اصل 30 قانون اساسی خدمات آموزشی رایگان را برای عموم مردم جامعه فراهم کند.
وی با تأکید بر اینکه موضوعاتی در قانون اساسی مطرح شده است که لازمه اجرای مناسب آن افزایش آگاهی‌های عمومی است، بیان می‌کند: نهضت سواد آموزی به صورت بسیج عمومی برای از بین بردن بیسوادی وارد عمل شد و موفق شد تا در مدت کوتاهی دامنه علم‌آموزی را به روستاها و مناطق محروم و بخش‌های کمتر توسعه یافته برد.
*قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تنها 40 درصد مردم در کشور باسواد بودند
ابوالقاسم خسروی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در این زمینه اظهار می‌دارد: بیسوادی را می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات ایران در زمان رژیم پهلوی دانست.
وی ادامه می‌دهد: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تنها 35 درصد از دانش‌آموزان دختر موفق به ادامه تحصیل می‌شدند و حدود 40 درصد از افراد جامعه باسواد بودند.
خسروی با اشاره به اینکه در حال حاضر اهمیت دادن به لزوم سواد آموزی برای تمام دانش‌آموزان در کشور به حدی است که کلاس درسی در یک روستایی با وجود تنها یک دانش‌آموزان همچنان تشکیل می‌شود، می‌افزاید: 3 سال متوالی ایران توانست در بحث مبارزه با بیسوادی از سوی یونسکو مقام برتر را کسب کند.
* به سوادآموزی کمک کنیم
آنچه مسلم است نهضت سوادآموزی در سال‌های گذشته اقداماتی انجام داده است و آموزش 35 میلیون نفر در کشور، نکته کم اهمیتی نیست اما این روزها، سوادآموزی نیاز به کمک بیشتری دارد.
نهادهای نظارتی باید از عملکرد نهضت سوادآموزی، نقاط قوت و ضعف آن گزارش دهند؛ دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی به کمک آن آیند و سازمان و نهادها و تمام مردم متحد شوند و به واقع ریشه بیسوادی در کشور برای همیشه از بین برود.
