میراث فرهنگی متولی آسفالت بزرگترین خیابان خاورمیانه!

تهران - خیابان ولیعصر(عج) دی ماه سال گذشته به پیشنهاد شهرداری تهران به عنوان طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسید اما هنوز یکسال از ثبت این مکان نگذشته که مناقشه میراث فرهنگی و شهرداری بر سر حفظ حریم این خیابان بالا گرفته است.



http://media5.irna.ir/1391/13911005/...72-3573037.jpg به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، مناقشه میراث فرهنگی استان تهران و شهرداری پایتخت بر سر حفظ حریم خیابان ولیعصر (عج) از موضوع احداث یک بنای بلند مرتبه در این خیابان در حوالی خیابان جمهوری و در حریم خانه تاریخی پنجمین شهردار تهران آغاز شد.

اکنون در آستانه سالروز ثبت خیابان ولیعصر، شهرداری تهران اعلام کرده که تنها این خیابان به ثبت رسیده است و بناهایی که در مجاورت این خیابان ساخته می‌شوند، مشمول این پرونده نیست و بر این اساس میراث فرهنگی تنها متولی معابر، درختان و مبلمان این خیابان است و شهرداری باید برای تغییر در این محدوده از میراث فرهنگی استان تهران مجوز بگیرد.

هفتم دی ماه امسال، نخستین سالگرد ثبت خیابان ولیعصر است که در چهارمین همایش ثبت آثار در قشم در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.

پرونده این اثر به سفارش شهرداری تهران و با حمایت شورای شهر تهران به همت مرکز پژوهش دانشگاه تهران و به مدیریت محمد حسن طالبیان رییس پایگاه­های ثبت جهانی با بودجه چند صد میلیونی و با کار تحقیقاتی یک ساله تهیه و آماده شد و بسیاری از مسوولان میراث فرهنگی کشور از مدافعان ثبت این خیابان بودند.

بنا بر اعلام کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی تهران، اسناد نشان می دهد که پرونده ثبتی خیابان ولیعصر تنها شامل کف خیابان ولیعصر یعنی آسفالت، جوی آب، پیاده­رو و چنارهای خیابان است و از ثبت پوسته و جداره ارزشمند خیابان ولیعصر که بناهای فاخری را در خود جای داده ، خبری نیست.

علت این موضوع را می‌توان در استدلال کارشناسان پرونده جست و جو کرد که معتقد بودند اجازه گرفتن از ملک‌های واقع شده به عمق یک پلاک در این خیابان زمان­بر و هزینه طولانی می­طلبد که از حد و توان سازمان میراث فرهنگی استان تهران خارج است.

در همان ابتدا امر بسیاری از کارشناسان این سوال را از اعضا شورای سیاستگذاری ثبت کردند که هدف از ثبت خیابان ولیعصر چیست؛ آیا این خیابان بدون بناهای ارزشمند و تاریخی واقع شده در این محور، دارای اهمیت است؟ آنان اذعان داشتند که این اقدام ˈحرمت ثبت آثار تاریخی را از بین می برد.ˈ

با همه این تفاسیر و مباحثی که بین مدافعان و مخالفان ثبت خیابان ولیعصر وجود داشت، این خیابان به عنوان طولانی ترین خیابان خاورمیانه در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت و مقرر شد که حدفاصل میدان راه آهن تا تجریش، تمام املاک واقع در خیابان ولیعصر به عمق یک پلاک به عنوان حریم خیابان ولیعصر در نظر گرفته شود.

این اقدام سبب می‌شد که 30 اثر ثبتی واقع شده در خیابان ولیعصر از جمله مجموعه ساختمان­های راه آهن، خانه مینایی، خانه انیس الدوله، تئاتر شهر، خانه پرفسور عدل، باغ فردوس، فرهنگستان هنر،موزه قرآن کریم و ... بناهای ثبت نشده­ای چون خانه بوذرجمهری، مسجد فروزنده و ... که به دلیل نداشتن حریم بارها اخباری درباره شکسته شدن حریم این بناها رسانه ای شده ، از تخریب مصون بمانند.

میراث فرهنگی استان تهران تا پایان سال 90 در تمام مجوزهای صادر شده در خیابان ولیعصر که از سوی شهرداری مناطق به این سازمان برای استعلام حد ارتفاعی ارسال می­شد، ملاک عمل را ثبت ولیعصر و حریم آن به عمق یک پلاک قرار می­داد که می توان به صورت موردی به خانه بوذرجمهری اشاره کرد.

میراث فرهنگی پایتخت در پاسخ به استعلام شهرداری منطقه 11 برای خانه بوذر جمهری - خانه پنجمین شهردار تهران - حد ارتفاعی بنا مجاور خانه بوذرجمهری را با توجه به قرار گیری در محور خیابان ولیعصر 5/10 متر یعنی 2 طبقه روی همکف اعلام می­کند.

با این وجود با آغاز سال 91 در ابلاغیه‌ای که از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به اداره کل میراث استان تهران اعلام می­شود که در فاز نخست پوسته و جداره خیابان ولیعصر مطرح نیست و فقط کف خیابان ولیعصر ثبت است.

از این رو میراث فرهنگی استان تهران نیز ضوابط قبلی اعلام شده به شهرداری­های مناطق در زمینه خیابان ولیعصر را اصلاح می­کند که در این زمینه می‌توان به خانه بوذر جمهری اشاره کرد که در نامه‌ای به شهردار منطقه 11 تهران، افزایش ارتفاع بنای مورد نظر شهرداری طبق ضوابط طرح تفضیلی را مورد تایید قرار می‌دهد.



** خیابانی برای ساختمان‌های اداری و تجاری

طبق طرح تفضیلی شهرداری تهران، خیابان ولیعصر (عج) پهنه تجاری، اداری و خدماتی محسوب می شود و از این رو بناهایی که در مجاورت این خیابان احداث می شود، می توانند حداکثر 9 طبقه ارتفاع داشته باشند.

حال پس از یک سال از ثبت این خیابان و در روزهایی که معان میراث فرهنگی کشور خبر از ثبت جهانی ولیعصر می دهد، باید اعلام کرد که این ثبت تنها شامل آسفالت، جوی آب، پیاده رو و درختان این خیابان است.

بر این اساس در صورتی که شهرداری بخواهد در جهت رسیدگی به وظایف ذاتی خود در اداره پایتخت اقدام به تعویض سنگفرش پیاده‌روهای ولیعصر، بهسازی جوی آب، کاشت درختان، تغییر مبلمان شهری و حتی تعویض آسفالت اقدام کند، لازم است مجوز لازم را از میراث فرهنگی استان تهران کسب کند.

به این ترتیب باید منتظر بود تا پوسته خیابان ولیعصر نیز در گام بعدی و پس از تهیه نقشه کامل این خیابان بلند، به ثبت میراث فرهنگی برسد که با توجه به طولانی بودن روند تهیه نقشه کامل این خیابان، بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی پایتخت از اکنون نگران تخریب تمام بناهای ارزشمند ثبت نشده و تهدید حریم بناهای ثبت شده در این خیابان به بهانه نوسازی و بلندمرتبه سازی در پایتخت هستند.

در حالی که این خیابان با هدف محدود کردن بلندمرتبه سازی در اطراف آن و حفظ چشم انداز و افق خیابان ولیعصر به رشته کوه‌های البرز ثبت شده بود، با تداوم روند بلندمرتبه سازی در حاشیه این خیابان آن هم طبق طرح تفضیلی شهرداری، این چشم انداز به زودی جای خود را به ساختمان‌هایی با معماری‌های غربی خواهد داد.

در آستانه سالگرد ثبت خیابان ولیعصر اکنون این سوال مطرح است که هدف از ثبت این خیابان در فهرست میراث ملی کشور چیست و آیا این خیابان بدون در نظر گرفتن بناهای ارزشمندی که حاشیه خود جای داده ، چه اهمیت تاریخی دارد؟

منبع