مسئولان سینمایی به مشکلات بی‌توجهند/بحران سینما فقط با همدلی حل می‌شود
در نشست بررسی بحران در سینما ضمن انتقاد از بی‌توجهی مسئولان فعلی ارشاد به مشکلات و اختلاف‌هایی که این روزها در عرصه سینما ایجاد شده است، مطرح شد که سینماگران بی‌پناه مانده‌اند. همچنین اشاره شد که بحران سینما فقط با همدلی اهالی سینما قابل حل است. به گزارش خبرنگار مهر، نشست بررسی بحران در سینمای ایران عصر دوشنبه27 آذر ماه در فرهنگسرای رسانه با حضور علی معلم تهیه کننده و منتقد، صادق کوشکی کارشناس، همایون اسعدیان کارگردان، ناصر هاشم زاده فیلمنامه نویس، علی علائی مجری و جمعی از اهالی رسانه برگزارشد.
هاشم‌زاده: از هر که انتقاد می‌کنیم از کار بیکار می‌شویم
در این نشست ناصر هاشم‌زاده فیلمنامه‌نویس درباره بحران در سینمای ایران گفت: وقتی از بحران حرف می‌زنیم باید دلسوز سینما باشیم و اگر فقط دنبال محکوم کردن هستیم این رویکرد به درد سینما نمی‌خورد. سینمای ایران ضعیف و مریض شده است و به کمک احتیاج دارد. این بحث باید ریشه‌یابی شود که چه کسی عامل آن بوده است. جالب است اگر از مدیریت‌ها انتقاد کنیم، بیکار می شویم اگر هم از اهل سینما گله کنیم باز شکل دیگری بیکار می‌شویم. در هر دو صورت ما سیلی می خوریم.
وی افزود: بحران اقتصادی در کشور ما ریشه‌هایی دارد که بخشی از آن به مفاسد اقتصادی برمی‌گردد. این اقتصاد به دلیل رانت‌ها در دوره‌های مختلف دچار بحران شده است. امروز در سینمای ما به این نتیجه رسیده‌اند که سود در تولید است. اینکه بودجه دولتی در اختیار بگیریم و فقط فیلم بسازیم و فکر نمایش آن هم نباشیم، این همان رانت‌خواری و بحران در سینما است.
کارگردان و تهیه‌کننده خوب نداریم
هاشم‌زاده ادامه داد: این بحران رانت‌خواری باید مدیریت شود. در این کشور البته فیلم های خوب هم ساخته شده است. البته در کنار آن فساد اقتصادی هم صورت گرفته است. این فساد اقتصادی باعث فسادهای دیگر می شود. می گویند ما بحران در فیلمنامه داریم. در صورتی که من فکر می‌کنم همانطور که فیلمنامه‌نویس خوب کم است، کارگردان و تهیه کننده خوب نیز محدود و انگشت‌شمار است.
وی با اشاره به بحران فکری و فرهنگی گفت: یک بحران دیگر، بحران فکری و فرهنگی است که باید ببینیم ریشه آن در کجاست. علی معلم در این نشست به مسئله مشروعیت اشاره کرد. کسانی هستند که سینما را مشروع می دانند ولی اما و اگر زیاد دارند و این مشروعیت محقق نمی‌شود.
سینما پاسخ نیاز جیب برخی را می‌دهد!
هاشم زاده افزود: ممکن است فیلمسازی بگوید شما تمامی آثار من را نگاه کنید که در آنها یک تار مو پیدا نیست. اما همین فیلمساز بدترین فیلم‌ها را دارد. کسی که در میریت است باید به عده‌ای باج دهد. در هر دوره ای این افراد هستند. سینما باید پاسخ نیاز جامعه را بدهد که متاسفانه نمی‌دهد بلکه پاسخ جیب بعضی‌ها را می‌دهد. عده‌ای با یکسری فیلم موافق و تعدادی دیگر مخالف هستند در صورتی که آن کسی که باید پاسخگو باشد، ساکت است.
معلم: هر دستگاهی سلیقه خود را به سینما تحمیل می‌کند
در ادامه معلم با اشاره به بحران‌های مختلف در سینمای ایران گفت: ما بحث بحران تفکر داریم. این بحث مربوط به جامعه فرهنگی و سینماگران ایرانی است. البته بخشی از آن به عدم مطالعه و شناخت برمی گردد. به همین دلیل ما در این بخش ضعف داریم که منجر به بحران تفکر می‌شود.
وی ادامه داد: بحث دیگر بحران اقتصادی است. این بحران اقتصادی در جامعه قطعا روی سینما نیز تاثیرگذاشته است. بخش خصوصی با این وضعیت نمی تواند ادامه دهد. بحران مدیریت بحث بعدی در سینما است. ما اینجا یک مویز و چهل قلندر داریم. از شهرداری تا صدا و سیما، معاونت سینمایی و حوزه‌های دیگر. هر دستگاهی عقیده و سلیقه خود را دارد.
معلم عنوان کرد: جالب است بازیگری که فقط در دو فیلم بازی داشته در اظهارنظری عنوان می‌کند که سینما فاسد است. هر شخصی در جایگاه خود درباره سینما نظر می‌دهد. این بحران اظهار نظر همیشه وجود دارد! برخی می گویند اگر پول را دولت به ما بدهد درست است و عده ای دیگر عنوان می کنند که اگر پول به آنها داده شود، کار درستی نیست. کمک های دولتی باید سیستماتیک باشد. تعداد اظهار نظرهای غیرکارشناسانه در سینما مشکل‌ساز است. این بحران‌ها از بحران تعریف می‌آید.
این منتقد ادامه داد: بحران دیگر در سینما، بحران تغیر ساختارهای فرهنگی در جامعه است. موقعیت فعلی ما با 20 سال قبل قابل مقایسه نیست. جهان در حال تغییر است. اما سینمای ما از رشد تحولات رسانه‌ای عقب نگه داشته شده است. تغییر در ساختارهای فرهنگی جامعه بحران مخاطب به وجود آورده است و باعث افت مخاطب در سینما شده است.
وی با اشاره به معضل اکران در سینمای ایران گفت: ما 100 سالن فعال داریم و جالب است 100 فیلم هم می‌سازیم. این اکران با این شرایط قطعا دچار مشکل می شود. این بحران مخاطب با آمدن ماهواره و تکنولوژیهای جدید پیچیده‌تر هم شده است. بحران دیگر بحران سیاسی است که وارد ماجرای فرهنگ شده است.
کوشکی: برخی فیلمسازان خط قرمزها را نمی‌شناسند
کوشکی در ادامه توضیح داد: گفتند افراد فاقد صلاحیت درباره سینما صحبت می‌کنند، این در تمام عرصه‌ها هست. به طور مثال در عرصه‌های دینی. هر کدام از دوستان جزئی از خانواده سینما هستند و حق دارند نگران آن باشند. پس در این حالت ما نیز حق داریم نگران اخلاق جامعه و احکام دینی باشیم. زندگی خصوصی افراد ربطی به بحث ما ندارد.
وی افزود: فیلمسازانی هستند که اهل دین و تدین هستند اما بدیهیات سینما را نمی‌شناسند. فیلمی که سبک زندگی دینی در آن به چالش کشیده شده است، نباید نمایش داده شود. به طور نمونه مجتبی راعی فیلمسازی است که دغدغه دینی دارد. اما برخی کارهای وی نقاط ضعف یا قدرت دارند. وی خط قرمزها را می شناسد. اما فیلمسازانی هستند که به هر دلیلی خط قرمزها را نمی‌شناسند و باید حاکمیت برای آنها این خط قرمزها را اعمال کند و مورد توجه قرار دهد. تا از این طریق تکلیف کارگردان و تهیه کننده نیز مشخص شود.
از سال 70 به بعد ارشاد ولنگارتر شده است
کوشکی با اشاره به مدیران ارشاد در دوره‌های مختلف گفت: ارشاد در زمان خاتمی تکلیف سینماگر را مشخص می‌کرد. اما از سال 70 به بعد ارشاد ولنگارتر شده است. چرا خطوط قرمز را ارشاد و یا مجلس مشخص نمی کند؟ امام جمعه مشهد یک مجتهد است. وی دغدغه دارد. هر هفته درباره سینما و تلویزیون انتتقاد می کند. این سوءمدیریت‌ها باعث شده که یک هفتم فیلم‌های جشنواره قبلی درباره موضوع خیانت باشد.
وی عنوان کرد: چرا ما باید در سینما فقط یک "بازمانده" داشته باشیم. چرا بیشتر از این آثار ساخته نشده است؟ ما قطعا قحطی فیلمساز که نداریم. بلکه تنگ‌نظری‌ها باعث می شود که ورود به سینما سخت شود. ما تم‌های خانواده‌پسند زیاد داریم. مانند فیلم "خواستگاری" که مرحوم اسلامی در آن بازی کرده بود. امروز هم می‌توانیم فیلم‌هایی از این دست بسازیم.
سیگار کشیدن ایراد دارد اما شراب خوردن نه؟
کوشکی ادامه داد: این خط شکنی‌ها در سینما از سال 70 رخ داده است. ارشاد از همان دوران بی همتی کرد و در زمینه خط قرمزها لایحه‌ای تدوین نکرد. چرا برای نمایش سیگار کشیدن در فیلم قانونی وجود دارد اما درباره خطوط قرمز دیگر اینگونه نیست. جالب است سیگار کشیدن ایراد دارد اما شراب خوردن نه؟
وی تاکید کرد: کسانی که قانونمند هستند، ضوابط قانونی را رعایت می‌کنند. امام(ره) حکومت دینی تاسیس کرده است. ایشان گفتند مردم حق اعتراض به دولت را دارند. اگر جوانان دیدند در عرصه فرهنگی احکام شرعی زیر سوال می رود باید تذکر دهند. اگر آنها توجه نکردند باید خودشان وارد عمل شوند.
کوشکی با اشاره به تجمع انصار حزب الله در مقابل وزارت ارشاد گفت:عده ای به ارشاد اعتراض دارند و بنا به بند م وصیت‌نامه امام راحل می‌توانند بیایند و اعتراض کنند. برخی نیز به قوه قضائیه شکایت کردند، این هم قانونی است. امیدوارم مدیریتی به وجود آید تا هنر را در ترویج پیام‌های والای الهی تعریف کند.
در ادامه این نشست اسعدیان عنوان کرد: در این نشست چند تیتر گفته شد. که به عقیده من خیلی بی ربط است وقتی آقای کوشکی درباره اخلاق در سینما صحبت می کند من بیایم و عنوان کنم که مدیریت در سینما مشکل دارد. مبنا بر اختلاف است. من نمی‌توانم بین این مسائل ارتباطی پیدا کنم.
کوشکی توضیح داد: شاید هر شخصی برای خود تعبیر متفاوتی داشته باشد.
در ادامه اسعدیان تاکید کرد: تیتر برای من در حال حاضر در این نشست گم شده است. من بحران را در زمینه های دیگری می‌بینم.
علائی نیز افزود: من درباره بحث "بازمانده" که آقای کوشکی به آن اشاره کردند باید بگویم که مرحوم سیف‌الله داد در زمان ساخت آن فیلم هم اذیت شد چون برخی معتقد بودند که چرا وی از بازیگر خارجی بدون حجاب استفاده کرده است. همین صحبتها وی را آزرده کرد.
کوشکی در پاسخ به علائی گفت: آنها که چنین مسائلی را عنوان کردند، بی سواد بودند. من طرف صحبتم این افراد نیستند.
اسعدیان: بحران سینما از وقتی شروع شد که وحدت و همدلی را فراموش کردیم
در ادامه اسعدیان همچنین گفت: ما در کانون کارگردانان در سال گذشته دوبار بحث بحران در سینما را مطرح کردیم. اما همه گفتند که ما سیاه‌نمایی می کنیم. این بحران از عید امسال شروع نشده است. وقتی از ابتدا مدیریت مبنا را بر وحدت و همدلی نمی‌گذارد این نتیجه حاصل می‌شود.
وی افزود: وقتی بسترسازی صورت نمی‌گیرد تا افراد کار کنند و بنای کار بر تفرقه است و مدام شعار می‌دهند که می‌خواهیم شاه‌نشین ها را بیرون کنیم چنین اتفاقاتی نیز شکل می گیرد. مدیریت از یک طرف خانه سینما را منحل می کند و از طرف دیگر صنف سازی انجام می دهد. دیگر در این شرایط پاسخی نمی ماند. وقتی طرح و برنامه نباشد، حوزه هنری، شهرداری، مجلس و... هم وارد می شوند.
اسعدیان ادامه داد: وقتی پروژه میلیاردی آگاهانه علم می شود تا مسائل دیگر پشت آن پنهان شوند و پای کمیسیون فرهنگی مجلس وسط کشیده می شود، دیگران هم وارد این حیطه می شوند. متاسفانه فضا پر از سوتفاهم است. همه به هم تهمت می زنند.
وی در پایان تاکید کرد: این بحران سینما فقط با همدلی اهالی سینما قابل حل است. اما مسئولان در این شرایط سکوت کرده اند. عده ای روبروی ارشاد تجمع می کنند و از طرف دیگر تعداد از فیلمسازان مقابل آنها قرار می گیرند. بعد مسئول سینمایی از پشت پنجره فقط نگاه می کند. در صورتی که آنها باید جوابگو باشند. ما بی پناه مطلق مانده‌ایم. در این شرایط است که نیاز به وحدت داریم. عده ای اما تسویه حساب شخصی می کنند. من معتقدم انحلال خانه سینما ضربه اصلی را وارد کرد.
حاشیه ها:
- این نشست حدود سه ساعت طول کشید.
- منوچهر محمدی تهیه‌کننده سینما نیز از مهمانان داخل سالن بود و حتی از وی درباره موضوع بحران در سینما دعوت شد تا صحبت کند اما وی در این بحث شرکت نکرد.
- در پایان نیز توسط فرهنگسرای رسانه از مدعوین تجلیل شد.
