نكاتي در مورد سندروم پيش از قاعدگي
نكاتي در مورد سندروم پيش از قاعدگي
سید علی آذین
شيوع قابل توجه و اثرات برخي از شرايط مرتبط با سلامت در كيفيت زندگي روزمره افراد، اطلاع رساني و تلاش براي كمتر كردن نگراني ها و تخفيف برخي عوارض آن ها را اجتناب ناپذير مي كند. به همين دليل در اين مطلب سعي شده تا به اختصار به معرفي و نكاتي در مورد سندروم پيش از قاعدگي پرداخته شود.
PMS)Premenstrual Syndrome)
سندروم پيش از قاعدگي چيست؟
كلمه سندروم (كه به «نشانگان» ترجمه شده است) به مجموعه اي از علايم گفته مي شود كه ممكن است در فرد ايجاد شود و لذا هميشه به معني اختلال يا بيماري خاصي محسوب نمي شود. سندروم پيش از قاعدگي نيز مجموعه اي از علايم است كه ممكن است چند روز پيش از شروع قاعدگي به لحاظ جسمي و يا روحي در شما ظاهر شود. شايع‌ترين اين علايم عبارتند از: سردرد، نفخ، كمردرد، تغييرات خلقي، احساس خستگي يا تحريك پذيري، اضطراب، تمايل به مصرف غذاهاي خاص، آكنه و درد در ناحيه پستان‌ها.
اگرچه علايم ديگري نيز گاه با فراواني بسيار كمتر مشاهده مي شوند ولي اغلب اين نشانه‌ها متعاقب شروع خونريزي قاعدگي تخفيف مي يابند.
بين 90-70% از خانم‌ها ممكن است درجاتي از اين علايم را در هر چرخه قاعدگي تجربه نمايند. اما اين علايم و بويژه مشكلات خلقي و هيجاني، تنها در كمتر از 10% از افراد باعث مي شود تا زندگي و فعاليت روزمره و كارايي شخص تحت تأثير قرار گيرد.
در سندروم پيش از قاعدگي چه علايمي ممكن است ايجاد شود؟
علايم جسمي و روحي كه در ادامه ذكر شده، تنها به جهت آشنايي شما فهرست شده است و نبايد موجب نگراني شود. چرا كه خوشبختانه در اغلب موارد تنها با معدودي از آنها مواجه خواهيد بود.
علايم جسمي:
بزرگ شدن و حساس شدن پستان‌ها، نفخ، احساس تورم در دست و پاها و يا پف كردن صورت، سردرد و يا تشديد سردردهاي ميگرني، مشكلات خواب، دردهاي شكمي، تشديد آكنه، تهوع، اسهال يا يبوست، درد يا خشكي مفاصل، تعريق، احساس تپش قلب، احساس گيجي.
علايم روحي و هيجاني:
كج خلقي، تحريك پذيري، اضطراب، حملات گريه، احساس تنش يا غم، عدم علاقه يا بي حوصلگي نسبت به فعاليت هاي روزمره، فراموش كاري، عدم تمركز حواس، عصبانيت يا خشم غيرعادي، حملات ترس، كاهش اعتماد به نفس، تغيير در تمايلات جنسي، تمايل به گوشه‌گيري.
مجدداً تأكيد مي شود كه در اغلب افراد تنها چند علامت از فهرست بالا ممكن است به شكل برجسته تظاهر نمايد.
براي كنترل اين علائم چه بايد كرد؟
خوشبختانه اغلب افراد تنها با داشتن آگاهي كافي از موضوع مي توانند به خوبي از عهده مديريت علايم و كار و فعاليت‌هاي روزمره خود برآيند.
اما درخصوص تغييرات خلقي اين دوران بايد توجه داشته باشيد كه ساير اعضاي خانواده و يا همكاران الزاماً متوجه نيستند كه اين شرايط يك منشأ زيست شناختي دارد. ممكن است ترجيح دهيد كه اين موضوع را با نزديكاني مثل مادر يا همسر مستقيماً مطرح نماييد. در غير اين صورت نياز به مقداري شكيبايي داريد.
گاهي از اوقات بهترين ابراز تعلق خاطر به اعضاء خانواده و يا همكاران به دنبال يك واكنش رفتاري نامناسب، يك عذرخواهي ساده است!
محدود كردن مصرف كافئين (كه در قهوه، چاي، شكلات، بسياري از نوشابه ها و ... وجود دارد) به كاهش احساس ناراحتي در پستان ها كمك مي‌كند.
اگرچه بدن بعد از تخمك‌گذاري تا حدي به احتباس مايعات مي پردازد، ولي حتي در اين شرايط نيز مصرف روزانه 6 تا 8 ليوان آب مي تواند به خصوص براي كاهش احساس نفخ و ناراحتي شكم بسيار كمك كننده باشد. گاه بهتر است طي اين چند روز مصرف نمك را تا حدي كم كنيد.
بسياري از ناراحتي هاي خلقي اين دوران را به كاهش سطح موادي به نام اندورفين در مغز نسبت مي دهند. ورزش حتي در حد يك پياده روي سريع، تمرينات تنفسي و به خصوص خنديدن مي تواند سطح اندورفين را بالا ببرد. لذا از يك گفتگوي مفرح با اعضاي خانواده يا دوستان يا همكاران غفلت نكنيد!
برخلاف آنچه ممكن است تصور كنيد، ورزش به كمتر شدن احساس خستگي و خمودگي و همچنين خواب راحت‌تر كمك مي‌كند، اگرچه در شروع ممكن است سخت به نظر برسد.
اگر طي اين روزها به مصرف شكلات و شيريني‌ها تمايل بيشتري پيدا مي‌كنيد، اين موضوع كاملاً جنبه زيست شناختي دارد. چرا كه غذاهاي چرب و شيرين باعث افزايش سطح هورمون سروتونين در مغز شده و به بهبود حالت روحي كمك مي كند. اما به جاي استفاده از قندهاي ساده بهتر است از خوراكي هاي محتوي غلات كامل استفاده كنيد. ماست، جايگزين مناسبي است به خصوص كه علاوه بر ارزش غذايي، كلسيم موجود در آن به كاهش احتباس آب و اضافه وزن ناشي از آن در اين دوران كمك مي‌كند.
دردهاي زير شكم اغلب با استفاده موضعي از يك كيسه آب گرم تخفيف مي يابد. حركت‌هاي ورزشي كششي گاه كمك كننده است. در نهايت ممكن است لازم باشد تا زير نظر پزشك از داروهاي مسكن استفاده نماييد. همين تدابير در خصوص كمردرد نيز قابل بكارگيري است. بويژه خوابيدن به پشت و تكيه دادن عمودي پاها به ديوار (به شكل حرف L).
سردردهاي پيش از قاعدگي مثل اكثر سردردها به داروهاي ساده‌اي همچون استامينوفن جواب مي دهند. اما سردردهاي شديد ميگرني كه ممكن است با تهوع و افزايش حساسيت نسبت به نور و صدا همراه باشند و از 1 تا 2 روز پيش از قاعدگي شروع شده و در حين خونريزي قاعدگي نيز ادامه يابند تا حدي متفاوت خواهند بود. كنترل استرس و پيشگيري از خستگي، بويژه خستگي چشم‌ها و مصرف آب كافي مي تواند در جلوگيري از آن مؤثر باشد ولي ترجيحاً اين مسئله بايد زير نظر پزشك كنترل شود.
براي آنكه رحم بتواند با انقباض خود ترشحات قاعدگي را از بدن خارج كند، موادي به نام پروستاگلاندين در بدن ساخته مي شوند كه ممكن است با تأثير بر حركات دستگاه گوارش موجب درجاتي از يبوست و يا حالت اسهال شوند. براي پيشگيري از يبوست، مصرف مقدار زياد آب و رژيم غذايي پرفيبر (ازجمله سالاد) و براي كنترل اسهال، خودداري از مصرف غذاهاي چرب، پرادويه و حجيم و مواد لبني (به غير از ماست كه منعي ندارد) توصيه مي شود.
در انتها ذكر اين نكته ضروري است كه از شدت برخي علائم اين دوران و بويژه تغييرات روحي آن تنها با تغيير نگرش شما نسبت به الزامات فيزيولوژيك و طبيعي در بدن يك زن سالم تا حد زيادي كاسته مي شود. امیدوارم همیشه شاد و سر و حال باشید.
