لاتاری آن هم در بانکداری اسلامی؟!
بانک‌ها پس از اسلامی شدن حرکت در مسیر بانکداری اسلامی را در پیش گرفتند. ربا یکی از مشکلات مطرح شده از سوی مسئولان وقت بود و برای همین بانک‌ها دولتی شدند تا منابع ملی از دست نرود و از سوی دیگر بانک‌ها اسلامی شوند.
http://img.tebyan.net/big/1391/08/25...2072714637.jpg
چندین دهه از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد ولی بانک‌ها همچنان به سبک و سیاق خود اداره و رفتار میکنند. همچنان سود بالا می‌گیرند و همچنان جریان لاتاری با نام تغییر شکل یافته‌اش یعنی قرعه‌کشی را میان مردم برگزار میکنند. قبل از انقلاب بخت‌آزمایی بود و حال قرعه‌کشی!
اما این قرعه‌کشی آیا با نیت خیر‌خواهی و کمک به مردم شکل گرفته و تداوم دارد؟
بانک‌ها با چندین هدف به قول خود برای قرعه‌کشی تبلیغ میکنند. هدف اول جذب سپرده است. بسیاری از بانک‌ها مدعی‌اند که با انجام قرعه‌کشی مردم برای سپرده‌گذاری تشویق می‌شوند.
لذا در سال‌های نه چندان دور قرعه‌کشی‌ها معمولاً در دو مرحله و جذاب‌ترین آن درماه پایانی سال بود که عیدی‌ها و حقوق را به خود جذب می‌کرد. سۆال این است که مبلغ سپرده‌گذاری در طی این سال‌ها چقدر بوده و بانک‌ها به چه تعداد از این افراد خیر خواه کمک مالی کرده‌اند؟
هدف بعدی بانک‌ها از تبلیغ قرعه‌کشی جذب مشتریان جدید به منظور ارائه خدمات است. اما آیا یک فرد برای دریافت خدمات بانکی حتماً باید پول مسدود کند و در قرعه‌کشی شرکت کند؟
سۆال بعدی این است که چرا بانک‌ها برای تهیه جوایز خود و تبلیغات قرعه‌کشی از کارمزد دریافتی از مشتریان استفاده کنند؟ضمن اینکه بعضاً رخ می‌دهد که در جریان تهیه جوایز بانکی سوءاستفاده و رانت ایجاد شده و زد و بندهایی در نوع جوایز و محل خرید اتفاق می‌افتد.
برخی کارشناسان معتقدند که قرعه‌کشی جوایز بانکی تکرار همان لاتاری غربی‌ها و بر خلاف نگرش اسلامی نظیر فرهنگ تلاش و اعطای قرض‌الحسنه است وحتی به نوعی ترویج سرمایه‌داری است چراکه هر چه بیشتر پولدار باشی و پول نقد بیشتری در بانک‌ها بگذاری احتمال برنده شدنت بیشتر است.
برای همین دراینکه برخی بانک‌ها در تبلیغات گسترده و هزینه‌های میلیاردی برای جوایز و لاتاری تبلیغ میکنند، باید بازنگری جدی شود. باید بررسی شود که آیا بانک‌ها از محل حاصل از سپرده‌ها درآمد کسب کرده‌اند یا خیر؟ اگر کسب کرده‌اند با چه مجوزی و اگر نکرده‌اند چطور چنین هزینه‌ای برای تبلیغ و جوایز صورت می‌گیرد. چه دلیلی دارد که از هزار نفر یک نفر منتفع شود و مابقی افراد نشوند، تشویق قرض‌الحسنه با حرکت فرهنگی عظیم و با نیت عبادی و نیت خیر باید انجام شود.
قرعه‌کشی حساب‌های قرض‌الحسنه با تاریخ 50ساله که به صورت متشکل شکل گرفته است و صندوق‌های قرض الحسنه، تجربه‌ای بسیار موفق و روشنی بخش در اقتصاد ما بوده است، اکنون کاملاً تغییر شکل یافته و از اهداف خود دور شده است. بانک‌ها عملاً تبلیغ میکنند که اگر می‌خواهید برنده جوایز محدود ما شوید باید پول بیشتری بدهید و حساب خود را چاق‌تر کنید!
یعنی اگر شما 100 هزار تومان سپرده قرض‌الحسنه دارید و آن را چندین سال در بانک بدون دریافت سودی پس‌انداز کرده‌اید، در مقابل فردی که تنها با هدف جایزه مثلاً 100 میلیون تومان سپرده‌گذاری کرده است، اکثر موارد بازنده قرعه‌کشی‌ها خواهید شد! چرا؟چون پول و امتیاز شما در مقابل فرد ثروتمند دیگر بسیار کمتر است و بانک‌ها جوایز را دسته‌بندی کرده و برای هر میزان سپرده و امتیاز جوایز بهتر و بالاتری را در نظر می‌گیرند.
اکنون در سطح شهر مشاهده می‌شود که تعداد شرکت‌های حقوقی و افرادی که سپرده بالا تری دارند در قرعه‌کشی بانک‌ها بیشتر برنده هستند تا افرادی که تنها با قصد خیر یا پس‌انداز در حساب‌های قرض‌الحسنه پول مسدود کرده‌اند.
باید قبول کرد که شیوه کنونی بانک‌ها، روش مطلوبی نیست و معایب زیادی دارد از قبیل اینکه این روش نوسانات سپرده‌های بانکی را در پی دارد که سبب اختلال در برنامه‌ریزی‌ها می‌شود.
ضمن اینکه این روش می‌تواند، تأثیرات بسیار منفی روی افراد به‌ویژه جوانان داشته باشد به‌گونه‌ای که فکر بسیاری از جوانان همواره به سپرده‌گذاری در بانک و شرکت در قرعه‌کشی بانک‌ها مشغول خواهد بود.
تبیان
