چرا ایران در فهرست مقاصد گردشگری حلال نیست؟ / امان از آمار خودساخته...
چرا ایران در فهرست مقاصد گردشگری حلال نیست؟ / امان از آمار خودساخته...
چند روز پیش، 10 مقصد برتر گردشگری حلال از دو قاره آسیا و آفریقا در سایت «یاهو» اعلام شدند؛ اما در میان آن‌ها نامی از ایران نبود! |
به گزارش ایسنا، چند سالی می‌شود که مسئولان گردشگری کشور با تأکید بر مقاصد مذهبی ایران، اعلام می‌کنند که می‌خواهند گردشگری مذهبی را راه‌اندازی کنند و به مقصد اول مسلمانان دنیا تبدیل شوند؛ اما در حالی که ما مشغول تأکید و برنامه‌ریزی هستیم، کشورهایی مانند ترکیه و مالزی تلاش کرده‌اند مقاصد گردشگری حلال خود را توسعه دهند و در عین حال، روی آن‌ها تبلیغ گسترده کنند، کاری که ما در طول این سال‌ها انجام نداده‌ایم.
البته اینکه چندی پیش معاونت گردشگری کشور به استناد آمار پلیس مهاجرت اعلام کرد: عراق، جمهوری آذربایجان و ترکیه سه کشور اول فرستنده‌ی گردشگر به ایران هستند، تا حدودی نشان می‌دهد ایران برای مسلمانان منطقه خیلی هم ناشناخته نیست؛ ولی با توجه به گفته‌ی آژانس‌داران کشور، سیستم ورود گردشگر از این کشورها هنوز سامان‌دهی نشده است و عموما گردشگران عراقی و آذربایجانی خودشان برای سفر به ایران اقدام می‌کنند، ضمن آن‌که انگیزه‌ی بیشتر آذربایجانی‌ها برای سفر به ایران، خرید از بازارهای مرزی و منطقه‌یی و در مرحله‌ی بعد، درمان است. به هر حال این شرایط، نشان از نبودن یک حرکت منسجم و تبلیغات گسترده برای معرفی ایران به‌عنوان مقصد گردشگری مذهبی یا به اصطلاح «حلال» است.
در گزارشی که سایت یاهو منتشر کرد، نام کشورهایی مانند اردن، مصر، امارات، اندونزی، ترکیه، مالزی، مراکش، قطر، تونس و بحرین دیده می‌شود. هرچند معیار مشخصی برای تعیین این مقاصد اعلام نشده، اما تلویحا اشاره شده است که این کشورها به‌خاطر داشتن و معرفی چشم‌انداز‌ها و نقاط گردشگری مورد استفاده مسلمانان، اجرای رسوم و آیین‌های مختلف مذهبی و اسلامی، داشتن مراکز عرضه‌ی غذای حلال و برپایی جشنواره‌های مختلف در مناسبت‌های مذهبی مانند ماه مبارک رمضان و عید قربان انتخاب شده‌اند.
ابراهیم پورفرج - رییس جامعه تورگردانان ایران - در پاسخ به این که واقعا چرا ایران با وجود داشتن جاذبه‌های مذهبی و نداشتن مشکل برای عرضه‌ی غذای حلال، جایی در این فهرست ندارد؟ صرفا به گفتن این جمله اکتفا کرد: باید دید چه معیاری برای این انتخاب در نظر گرفته شده است.
در گزارش سایت یاهو، مرکز یا موسسه‌ای که این بررسی و انتخاب را انجام داده، اعلام نشده است؛ ولی مصطفی شفیعی‌شکیب - عضو جامعه‌ی تورگردانان ایران و انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی - که پیشینه‌ای طولانی در وارد کردن گردشگران خارجی و همچنین گردشگران مسلمان دارد، این احتمال را مطرح کرد که این گزارش را سایت‌ها یا موسسه‌های عربی تهیه کرده باشند که در این صورت، آن‌ها تحت تأثیر شرایط حاکم بر منطقه، ترجیح می‌دهند نام ایران در این فهرست نباشد.
ولی پرسش که این گزارش به ذهن متبادر می‌کند، صرف نظر از اینکه این گزارش را کجا و با چه رویکردی و بر چه اساس و معیاری تهیه کرده، این است که آیا ایران اصلا جزو مقاصد گردشگری مذهبی یا حلال برای مسلمانان جهان به‌شمار می‌آید؟
شفیعی در پاسخ به این پرسش گفت: تا چند سال پیش، ایران مقصد اصلی مسلمانان عربستان، عمان و بویژه کویت بود؛ اما حالا شرایط تا حدودی تغییر کرده است و گردشگران مسلمان این کشورها که اتفاقا پولدار هم هستند، مقاصد دیگری را برای سفر انتخاب می‌کنند.
وی معتقد است: تغییر این شرایط صرفا جنبه‌ی سیاسی ندارد، بلکه به نبود تبلیغات، وضعیت خدمات گردشگری کشور و همچنین عرضه نشدن پکیج سفر برای گردشگران مذهبی مطابق با نیاز و سلیقه‌ی آن‌ها هم مربوط می‌شود. به علاوه، ما در مراسم خاصی مانند ماه مبارک رمضان و اعیاد مذهبی، مثل این 10 کشور، جشنواره یا برنامه‌ای برای جذب گردشگران مسلمان نداریم.
این تورگردان با اشاره به ضعف تبلیغات ایران برای معرفی داشته‌ها و امکاناتش، گفت: ایران در دنیا به‌عنوان مقصد گردشگری حلال یا مذهبی و یا به‌عنوان مقصد گردشگری سرگرم‌کننده، تفریحی، ورزشی، اکوتوریسم و .... مطرح نیست، بلکه احتمالا ایران فقط به‌عنوان مقصد گردشگری فرهنگی در دنیا شناخته می‌شود که آن هم سابقه‌ی قدیمی دارد.
سازمان گردشگری دلخوش به آمارهای خودساخته است
در همین حال نامه گزارش داد، مشاور عالی رئیس سازمان میراث فرهنگی درحالی از برنامه جذب بیش از 7.5 میلیون گردشگر به کشور خبر می‌دهد که اگر این آمار هم مانند دیگر آمار و ارقام همین سازمان باشد، باید با تلخ‌خندی از کنار این اعداد گذشت.
مجید ابوالفتحی مشاور عالی رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در حالی این آمار را مطرح می‌کند که به نظر می‌رسد در این نابسامانی اقتصادی در کشور که تحریم دشمنان نظام نیز در آن بی‌تاثیر نبوده، این آمارها با واقعیت‌های موجود چندان نمی‌خواند. برای نمونه بگذارید نگاهی بیندازیم به آمارهای همین سازمان درباره سفرهای نوروزی از سال 85 تاکنون.
همان‌طوری که می‌بینید آمار 162 میلیون نفر سفر در سال 90 در حالی مطرح می‌شود که گذشته از مشکلات اقتصادی خانواده‌ها، این عدد هیچ نسبتی با جمعیت ایران ندارد و معلوم نیست تعریف نفر سفر چیست که ناگهان در یک کشور 74 میلیونی 162 میلیون نفر سفر انجام می‌شود. به همین خاطر بود که سازمان گردشگری این آمار را حذف کرد و فقط بسنده کرد به گفتن اینکه نوروز امسال 39 درصد به سفرهای نوروزی پارسال اضافه شده است. از سوی دیگر، کمی عجیب به نظر می‌رسد که 542 میلیون نفر سفر از سال 85 تاکنون انجام شده باشد.
این فقط یک مثال بود درباره آمارهای سازمان گردشگری که تا چه حد از واقعیت‌ها دور است. اما چه مشکلاتی سبب عدم رونق گردشگری در ایران است؟ کشوری که از نظر وجود آثار تاریخی و فرهنگی در میان10 کشور نخست جهان قرار دارد و از نظر جاذبه‌های اکوتوریستی، تنوع اقلیمی و زیست محیطی جزو پنج کشور برتر جهان است.
http://baztab.net/UserUpload/Image/a...ea0f2a2b9e.JPG
هنوز مشتری گردشگری ایران را نشناخته‌ایم
رضا نوری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی شناخت مشتری سودآور را یکی از راهکارهای مهم برای رونق صنعت گردشگری می‌داند؛ چون ایران در صنعت گردشگری هنوز مشتری خودش را نشناخته‌است. درحالی که باید سه مرحله در بازاریابی گردشگری برای ایران انجام شود؛ یعنی کشف مشتری، کشف و نگهداری مشتری و کشف و نگهداری مشتری سودآور. این امر شامل بازاریابی‌هایی چون فرهنگی، مذهبی می‌شود.
از سوی دیگر رئیس فراکسیون محیط‌زیست و توسعه پایدار مجلس شورای اسلامی معتقد است: تعداد مشاغل ایجاد شده به ازای ورود هر طبیعت‌گرد، یک و نیم برابر تعداد مشاغل ایجاد شده به ازای هر گردشگر است.
میان توسعه اکوتوریسم با رونق اقتصادی و رفع محرومیت جوامع محلی ارتباط معنا داری وجود دارد و براساس آمار سازمان جهانی گردشگری، به ازای ورود هر گردشگر دو تا 6 شغل مستقیم و 9 تا 15 شغل با احتساب مشاغل بخش های تولیدی و خدماتی ایجاد می شود.
اینها آمار و ارقامی است که از سوی مسؤولان حوزه گردشگری در کشور اعلام می شود اما واقعیت‌هایی که کارشناسان به آن اشاره می‌کنند، حکایتی دیگر است.
با ذره‌بین بگردیم دنبال سهم گردشگری
آمارهای صعودی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در حالی بالا و بالاتر می‌رود که ایجاد شبکه فشار قوی انتقال برق در شهر باستانی تاریخی توس، بلندمرتبه‌سازی در حریم مجموعه خصوصی برج جهان نما و یا عبور مترو از زیر چهار باغ اصفهان و انفجار ها در چغازنبیل، عبور راه آهن از نقش رستم، احداث پتروشیمی در بیستون و گلستان همان چیزی که از آثار پیشینیان برای ما باقی است را دارد از بین می‌برد و البته آن زمان هم حتما آمارها بالا و بالاتر می‌روند و مسئولان گردشگری به جای رسیدگی به این امور در حال آمارسازی خواهند بود تا خدای ناکرده روند گردشگر در ایران کاهش نیابد.
گرچه 10درصد سرمایه گذاری و 8 درصد اشتغال در دنیا مربوط به صنعت گردشگری است و سهم صنعت گردشگری از درآمد جهانی بیش از 900 میلیارد دلار است اما سهم ایران از این درآمد بسیار ناچیز و در حد غیر قابل ذکر است.
با این وجود مسئولان این حوزه از دادن آمار خسته نمی‌شوند. در حالی که در سال گذشته فقط از 2میلیون گردشگر خارجی، 2میلیارد دلار درآمد وارد کشور شده، ولی مسئولان آن را 7 تا 9 میلیون نیز تفسیر کرده‌اند که مشخص نیست چه اقدام و حرکت اثربخشی انجام شده که به یک باره میزان ورود گردشگر به کشور با چنین رشدی همراه شده است؟
بازار هدف خود را نمی شناسیم
آمارها مدام مثبت‌تر می‌شوند، ولی معلوم نیست که گردشگران چه کسانی هستند و از کجا می‌آیند. سوالی هم که در این میان پیش می‌آید این است که براستی بازارهای هدف ما کجاست؟ آمریکا؟ کشورهای اروپایی؟ ممالک اسلامی؟ خب، در کدام کشور اسلامی تاکنون پایگاهی داشته‌ایم که بتوانیم به درستی اطلاع‌رسانی کنیم؟ درعراق؟ سوریه؟ مالزی؟ امارات؟ قطر؟ عربستان؟ کویت؟ عمان؟ بحرین؟ لبنان؟ ترکیه؟ یا اندونزی؟
واقعیت این است که در هیچ‌یک از این کشور ها مرکز اطلاع رسانی یا رسانه خاصی برای معرفی جاذبه های گردشگری کشورمان و ایجاد بازار گردشگری و در کل بازار هدف نداریم. هم اکنون بیشتر این کشور ها علیه ما تبلیغات می کنند و اگر هم کسی پیدا شود بخواهد از جاذبه های کشورمان دیدن کند امکان سفر را ندارد.
متاسفانه سفارتخانه های ما هنوز در ارتباط با گردشگری فعالیت خاصی ندارند و دریافت اطلاعات درباره مناطق گردشگری از سفارتخانه ها به عنوان یک وظیفه در چارت دیپلماسی ایرانی تعریف نشده است.
با این وضعیت ناگهان یاد آن مثل معروف می‌افتیم که می‌گویند دروغ سه نوع است: دروغ کوچک، دروغ بزرگ و آمار. آمارهایی که از ذکر آن فقط خود سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شاد است.
