طراحی و ارگونومی سرویس بهداشتی و حمام
خصوصیات سطوح:
http://www.newdesign.ir/images2/2011...-KeepClean.jpgاز آنجا که همواره حمام ها و سرویس های بهداشتی در معرض رطوبت هستند، باید درزگیری مناسبی بین مصالح کف و دیوار و همچنین بین مصالح و در، یا مصالح و پنجره ها صورت گیرد تا رطوبت دیر تر به دیوارهای عایق پشتی نفوذ کرده و احتمال نم کشیدن دیوار و یا تشکیل کپک در لایه های درونی دیوار کاهش یابد.
سطوح حمام به دلیل وجود رطوبت در معرض رشد انواع قارچ، میکروب و باکتری هستند بنابراین باید به آسانی قابل نظافت باشند. پوشش سقف یا قسمت های انتهایی دیوار نیز می بایست در برابر این نوع شرایط مقاوم باشد (معمولاً برای پوشش این قسمت ها از رنگ های روغنی و قابل شستشو یا مصالح جدیدی که به دلیل وجود انواع چسب یا رزین درون آنها مقاومت مطلوبی در برابر رطوبت دارند استفاده می شود).
پوشش کف فارغ از طرح و رنگی که دارد باید غیر لغزنده باشد. اما اگر فاقد این خصوصیت بود می توان با چند عدد لاستیک زیرپایی که در طرح ها و رنگ های بسیار متنوع در بازار موجود است این مشکل را برطرف نمود.
جاگذاری این لاستیک ها در مسیر رفت و آمد، یا کف وان یا زیر دوش اهمت بیشتری دارد. به خصوص در زمان استحمام کودکان و سالمندان. البته به دلیل تخلخل بسیار این لاستیک ها بهتر است پس از استحمام آنها را در محلی قرار دهید که هرچه سریع تر خشک شوند.
روشویی:
روشویی چه از نوع کاسه ای بوده و چه از نوع کابینتی باشد می بایست دارای اندازه ای مناسب جهت شستشو (حدوداً 40 - 60 سانتی مترطول و حداقل 30 سانتی متر عرض) بوده و در اطراف خود دارای سطوحی وسیع و تخت برای قرار دادن اشیاء باشد. ارتفاع مناسب برای روشویی 80 سانتی متر از زمین است. بهتر است عمق حوضچه برای روشویی کمتر از 10سانتی متر نباشد. در مکان هایی که به دلیل کمبود فضا هنگام باز شدن در امکان برخورد آن با لبه روشویی وجود دارد معمولاً از روشویی های که لبه جلویی آنها منحنی است استفاده می شود. در سال های اخیر روشویی های سنگی که دارای طرح های فانتزی و جالبی نیز هستند به جز انواع سرامیکی آن بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. این نکته را نیز به یاد داشته باشید که استفاده از روشویی های کابین دار علاوه بر یکپارچه سازی فضا و کمک به زیبایی آن می توانند محل مناسبی برای نگهداری از وسایل مورد مصرف در سرویس های بهداشتی مانند صابون، شوینده، دستمال کاغذی و... به خصوص در مکان های کوچکی که امکان نصب طبقات یا قفسه وجود ندارد، باشند.
وان:
در بازار لوازم و تجهیزات حمام و استخر انواع متفاوتی از وان ها در طرح ها و مدل های مختلف ازنوع تک نفره نشسته با ابعاد حدودی 80 * 100 گرفته تا وان جکوزی های دونفره خوابیده با ابعاد حداقل 3 متر مربع یافت می شود که می توان بنا بر هزینه و فضای مورد نظر آنها را خریداری و نصب نمود. لازم به ذکر است که یک وان مناسب باید به اندازه کافی بزرگ باشد اما خارج از انتظاری که از آن می رود (یک نفره یا دونفره بودن، نشسته یا خوابیده بودن) فضای اضافی و غیر لازم نداشته باشد زیرا در این صورت مستلزم پر کردن با حجم زیادی از آب گرم خواهد بود.
از آنجا که در آپارتمان های کوچک که گاهی کل فضای حمام، فقط به چند متر محدود می شود، زیر دوشی و یا کابین دوش به جای وان مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا دوش ها فضای کمتری نسبت به حمام ها دارند و در اغلب آپارتمان های کوچک امروزی به جای وان از دوش استفاده می شود. البته حمام ها برای افراد مسن مناسب تر می باشند. زیرا بر خلاف دوش ها که برای شستشوی سریع و سرپایی طراحی شده اند، حمام ها فضای کافی و مناسب برای نشستن و استفاده آرام و طولانی مدت تر از آب و سایرامکانات حمام دارا هستند. هرچند کاربرد وان علاوه بر شستشو می تواند تمدبد اعصاب و یا مصارف طبی مانند ماساژ باشد اما به هر حال کابین ها و زیر دوشی ها جای بیشتری در حمام های کوچک امروزی دارند.
در قسمت کف وان و یا کابین دوش به منظور جلوگیری از لغزندگی، شیار ها و یا فرم های برجسته ای تعبیه شده است و جنس این کابین ها معمولاً از پلی استر بوده و در رنگ های متنوعی یافت می شوند. کابین های L شکل برای قرار گیری در کنج حمام های کوچک بسیار مناسب اند و حداقل فضا را اشغال می نمایند. بهتر برای جلوگیری از ایجاد جرم و کپک، پس از استحمام کابین را خشک نموده و یا به وسیله تهویه رطوبت موجود در حمام را کاهش داد.
شیر آلات:
- آبپاش دوش بایستی در ارتفاع حدودا ً190 الی 200 سانتی متری نصب شده باشد اما ترجیح آنست که این ارتفاع قابل تنظیم باشد.
- نقطه خروج آب از شیر باید حدود 10 سانتی متر بالاتر از لبه روشویی قرار گیرد چرا که در ارتفاع کوتاه تر، فرد استفاده کننده باید خمش بیشتری به سمت شیر و حوضچه داشته باشد و این با مختصات ارگونومیکی متغایر است، پس به محل نصب و قرار گیری شیر آب توجه نمایید.
به علت سهولت در تنظیم دما و همچنین جلوگیری از هدررفت آب شیر های اهرمی نسبت به انواع گردشی آنها ترجیح داده می شوند. شیرآلات دارای ترموستات گرچه هزینه بالاتری نسبت به شیرآلات معمولی دارند، اما از مزیت بزرگ تری در مقایسه با آنها برخوردارند و آن حفظ همواره دمای آب طبق تنظیماتی است که انجام می گیرد. بنابر این با اینگونه شیرها دیگر لازم نیست تا مقدار زیادی آب تصفیه شده روانه فاضلاب شود تا دمای آب به نقطه مطلوب برسد.
نیازهای نوری:
ایده آل ترین حالت این است که حمام و سرویس های بهداشتی نیز مانند سایر بخش های منزل، روشنایی مورد نیاز خود را در طول روز از نور طبیعی به دست آورند و تنها در هنگام شب به منابع نوری دیگر نیاز پیدا کنند. اما اگر این ایده آل تحقق نیابد می بایست در طول روز نیز از نورهای مصنوعی که توسط طیف وسیعی از لامپ ها و چراغ ها ساخته می شوند استفاده نمود. در حمام و توالت وجود یک نور عمومی با رنگ سفید خنثی یا گرم که از سقف یا یکی از دیوارهای اصلی تابیده شود به همراه یک نور متمرکز زرد در کنار آینه ها (جهت اصلاح و آرایش) نیاز های نوری محیط را پوشش می دهد. اگر در حمام از وان استفاده می شود باید به این نکته توجه نمود که منابع نوری روبروی شخص استفاده کننده قرار نگیرند، زیرا علاوه بر بهم زدن آسایش بصری فرد، می تواند در چشم ایجاد خیرگی نماید که بسیار ناخوشایند بوده و در شرایط مرطوب حمام که امکان لغزنگی وجود دارد خط آفرین نیز می باشد. در چنین مواقعی می توان با استفاده از یک نورافکن ملایم سقفی یا دیواری، نور مستقیم را بر روی دیوار یا سقف تاباند و به این ترتیب به روشنایی عمومی اما غیر مستقیم دست یافت. با این روش علاوه بر تامین روشنایی محیط، فضای بصری آرام تری نیز خلق می شود. اگر فضا و هزینه این امکان را به وجود می آورد که نورپردازی دکوراتیو در حمام انجام گیرد، می توان از نورهای مخفی رنگی با کلید دیمر (تنظیم کننده میزان تابش نور) به منظور دست یابی به یک نورپردازی رمانتیک یا آرام بخش استفاده نمود.
"چند نکته"
- مناسب ترین محل قرارگیری برای حمام، نزدیک به اتاق خواب و توالت است.
- بهتر است حمام و توالت در سمت شمال قرار بگیرند و به طورعادی با نور طبیعی خورشید، روشن و از طریق پنجره با هوای آزاد تهویه گردند.
- داخل و خارج شدن از وانی که عمق بیشتری دارد می تواند خطر آفرین باشد، به خصوص برای کودکان و افراد معلول و یا سالمند. پس هنگام انتخاب وان، به اشخاص استفاده گر و ارتفاع وان توجه نمایید.
- درجه حرارت 22 تا 24 سانتی گراد برای حمام و درجه حرارت 20 سانتی گراد برای توالت ها مناسب است.
- هرگاه متوجه شدید که لوازم و تجهیزات و اکسسوری های داخل حمام یا سرویس بهداشتی نیاز به جرم گیری و گند زدایی دارد هرچه زودتر این کار را انجام دهید و اگرمواد شوینده و ضد عفونی کننده قادر به از بین بردن این جرم ها نبودند، این لوازم را دور بیاندازید. زیرا حتماً به سلامتی شما آسیب خواهند رساند.
وجود تجهیزات زیر در توالت ضروری است:
- یک پریز برق در ارتفاع 30/1 متری در کنار آینه (برای لوزم برقی)
- آینه و چراغ با نور زرد یا سفید گرم
- میله حوله
- قفسه یا کنسول (ترجیحاً دارای کشو) برای قرار دادن جا مسواکی، لوازم بهداشتی و آرایشی
- جاصابونی
- هواکش یا پنجره جهت تهویه
موارد زیر جزو امکانات یک سرویس بهداشتی محسوب شده و می توان برای داشتن سرویسی کامل تر از آنها استفاده نمود:
گرمکن جانبی یا پکیج حرارتی به شکل خشک کن، قفسه حوله، نگهدارنده کاغذ توالت، خوشبو کننده هوا، کابین برای قرار دادن دارو و انبارکردن لوازم بهداشتی.
