سبک معماری، آرایش مغازه‌ها، تیمچه‌ها، کاروانسراها، دالان‌ها، راسته‌ها، انواع مشاغل و وجود تعدادی مدرسه و مسجد که پیشینه تاریخی دارند، بازار تبریز را نمونه عالی یک محیط تجاری و معماری اسلامی و شرقی قرار داده است.
جایگاه و اهمیت تبریز در تجارت و کسب و کار، ایجاب می‌کرد بازاری بزرگ و مراکزی برای مبادله، فروش و انبار کالاهای شرقی و غربی به وجود آید که این امر در طول تاریخ تحقق پیدا کرد.
در طول تاریخ بازار تبریز همواره مورد توجه جهانگردان ایرانی، عرب و اروپایی بوده و افرادی همچون مقدسی، یاقوت حموی، زکریا محمود قزوینی و ابن بطوطه، حمدالله مستوفی، اولیاچلبی، مارکوپولو، اودریک، کلاویخو، جان کارت رانت، کنتارینی، تاورنیه، شاردن، پیر ژوبر، فردریک ریچاردز و دورتی اسمیت درباره آن مطالب ارزنده‌ای بیان کردهاند.
با توجه به فراوانی سراها و تیمچه‌های بازار تبریز به معرفی برخی‌از آنها می‌پردازیم:
بازار امیر
از زیباترین و مهم‌ترین بازارهای تبریز، بازار، کاروانسرا و تیمچه امیر می‌باشد که در حال حاضر از مراکز اصلی تجارت و صادرات فرش و بورس طلا و جواهرات و منسوجات است.
بانی این بازار میرزامحمدخان امیرنظام زنگنه بوده و تاریخ بنای آن ۱۲۵۵ هجری - قمری است.
در بازار امیر از ۱۱۲مغازه دایر، ۱۰۲مغازه به زرگری و جواهر فروشی، ۸ مغازه به بزازی و فروش پارچه، یک مغازه آیینه فروشی و یک مغازه عطر فروشی اشتغال دارند.
تیمچه مظفریه
معروف‌ترین بخش بازار تبریز تیمچه مظفریه است که در زمان ولیعهدی مظفر- الدین میرزای قاجار به سال ۱۳۰۵هجری - قمری ساختمان بسیار دیدنی آن به اتمام رسیده است.
بانی این بازار بزرگ حاج شیخ محمدجعفر قزوینی از بازرگانان نیکوکار و کاردان تبریز است.
هم‌اکنون تیمچه مظفریه یکی از مراکز عمده تجارت فرش آذربایجان و مرکز صادرات قالی این خطه و ایران بوده و از شهرت جهانی برخوردار است.
بازار مظفریه تبریز دو طبقه است که هر طبقه آن ۲۶حجره فرش فروشی را در خود جای داده است.
راسته بازار
شاید بزرگترین و کامل‌ترین بازار تبریز ازنقطه نظر تنوع اصناف و اجناس راسته بازار باشد که در آن سرای حاج حسین میانه، حاج سیدحسین کهنه، سرای کمپانی، سرای خان، سرای دودری میانه، دودری مدقالچی، سرای کچه چیلر، سرای درعباسی، سرای میرزاجلیل، تیمچه حاج شیخ اول، حاج شیخ دوم و سوم، تیمچه حاج صفرعلی، جعفریه قرار دارند.
همچنین در این بازار، تیمچه‌های خرازی لر، قیزبسدی، مقبره، کفاشان، سرا جان، کلاهدوزان، پنبه فروشان، دله زن و بازار شریف العلما قرار دارد.
بازار شیشه‌گرخانه
از مهم‌ترین و ثروتمندترین بازارهای تبریز، بازار شیشه‌گرخانه است که در بین خیابان تربیت و خیابان شهدا قرار گرفته است.
سابق بر این این بازار محل تولید و فروش انواع شیشه و بلور بوده، اما امروز اثری از این صنف در آن دیده نمی‌شود.
دالان‌های بازار تبریز
خونی، خان، میانه، شازده زرگ، شعر بافان، میرزا محمد، امیر، آقا، حاج شیخ، حاج ابوالقاسم، حاج رحیم از دالان‌های معروف بازار تبریز هستند.
مجموعه بازار تبریز دارای ۲۰راسته و بازار، ۳۵سرا، ۲۵تیمچه، یازده دالان و حدود پنج هزار و ۵۰۰مغازه و ۴۰نوع صنف می‌باشد.
بازار تبریز تنها محلی است که درآن تجارت، مذهب، فرهنگ و عوامل اجتماعی به هم پیوسته است.
تالار شهر تبریز
تالار شهر تبریز با ۵ هزار مترمربع زیربنا در محوطهای به وسعت ده هزار مترمربع در منطقه خیابان کمربندی میانی احداث میشود.
تالار ارک تبریز
تالار ارک یا تئاتر شیر و خورشید تبریز، یادگار دوران پرفروغ نمایش تبریز، اواخر حکومت قاجاریه، در بخشی از زمینهای محوطه ارک علیشاهی، که در پی اقدامات شهرسازی سالهای پس از دهه ۱۳۰۰ جهت احداث خیابانهای عریض اتومبیلرو و تغییر ساختار شهری، به باغ و گردشگاه عمومی تبدیل شده بود، همزمان با احداث مراکز خدماتی و تفریحیای مانند بیمارستان، دبیرستان، کتابخانه احداث گردید.
با وجود آنکه تالار ارک تبریز با اقدامات سپهبد امیر احمدی بهوسیله معماران روس به سبک تماشاخانههای پطرزبورگ طراحی و ساخته شده بود اما به یقین میتوان این ساختمان آجری را از نقاط عطف و قابل تحسین معماری دوره قاجار در تبریز قلمداد نمود.
در جلد دوم کتاب گزیده اسناد نمایش در ایران در خصوص احداث این بنا آمده است:
در "طرف شرق این محوطه ]باغ ملی ارک[ سن تئاتر جدیدی بنا نمودهاند که در ایران به این خوبی هنوز یک سن تاسیس نشده است. تنها میتوان سن مسجد سلیمان را که انگلیسیها جدیدا بنا کردهاند را استثنا کنیم زیرا آن یکی با سنهای اروپا ابدا تفاوتی ندارد. بنای سن تئاتر به همت هیئت شیر و خورشید سرخ و امیر لشکر به پایان رسیده و مشتمل بر دو طبقه است که هر کدام از آنها دارای ۱۶ لژ شش نفری است."
این تئاتر با گنجایش سالن ۸۰۰ نفر (طول سالن ۳۰ متر و عرض آن ۱۰ متر بود) یادآور نمایشهایی چون آی با کلاه و آی بیکلاه (مرحوم غلامحسین ساعدی) است.
تالار ارک تبریز شب شنبه ۱۸ شهریور سال ۱۳۰۶ با اجرای نمایش طبیب اجباری افتتاح و در سال ۱۳۵۹ تخریب گردید.
عکسها: مهر
منبع
http://www.khabaronline.ir/detail/25...ociety/tourism
