بهنوش خرم‌روز: قرص‌ها در زندگی امروزه به بخشی جدانشدنی از زندگی افراد بدل شده‌اند. هر انسان دست‌کم در طول دورانی کوتاه از زندگی خود، از قرص‌های مختلف استفاده کرده و با آن‌ها آشناست، اما آیا تا به حال چیزی در مورد قرص‌های هوشمند شنیده‌اید؟ فکر می‌کنید قرص هوشمند چه ویژگی‌هایی دارد؟ شاید بتواند با داشتن حسگرهای مخصوص، مصرف کاربران را کنترل کند.
به گزارش نیچر، چندی پیش شرکتی زیست‌دارویی پروتوس در کالیفرنیا اعلام کرد که در همکاری با لویدزفارمسی، تولید آن‌چه را محصول سلامتی دیجیتال خوانده می‌شود،در انگلستان به راه خواهند انداخت.
این محصول که هلیوس نامیده می‌شود، قرار است قرص‌هایی حاوی حسگر داشته باشد که بر مصرف دارو توسط بیمار نظارت خواهد کرد. در حوزه مصرف دارو، به خصوص وقتی بیمار چندین دارو دارد و لازم است که آن‌ها را در زمان‌های متفاوتی مصرف کند، انجام دستور‌العمل پزشک معمولا ساده نیست.
اندرو تامپسون، مدیر اجرایی پروتوس در این زمینه می‌گوید: «مهم‌ترین و اساسی‌ترین چیزی که ما می‌توانیم بر آن نظارت داشته باشیم، مصرف واقعی داروها در عمل است. ما این سیستم را روی صدها بیمار در حوزه‌های درمانی متفاوت آزمایش کردیم، در بیماران مبتلا به سل، بیماری‌های روانی، مشکلات قلبی، فشارخون و دیابت.»
پروتوس حسگرهایی دارد که نشانگر بلعیدن نام گرفته و می‌توان آن را همراه با قرص خورد یا این که مستقیما آن را طی فرایند تولید، درون دارو جای داد. در این سیستم، حسگرها درون دارونما قرار داده می‌شود تا همراه با داروی اصلی خورده شود. لویدزفارمسی امیدوار است بتواند این سیستم را به بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن ارائه کند.
این حسگرها چه‌طور کار می‌کنند؟
حسگرها با اسید معده فعال می‌شوند و بیشتر شبیه به باتری‌های سیب‌زمینی عمل می‌کنند که در آن‌ها، دو فلز با قرار گرفتن درون سبزیجات یک جریان تولید می‌کنند.
هر حسگر مقدار کمی مس و منیزیوم دارد. بنابراین اگر شما یکی از آن‌ها را ببلعید، بدن شما مانند همان سیب‌زمینی عمل می‌کند و همین ولتاژ، انرژی لازم برای ارسال سیگنال را فراهم می‌کند.
سیگنال ارسال شده تنها توسط گیرنده‌ای که مانند یک پانسمان روی پوست بیمار نصب شده، دریافت می‌شود. این وسیله همچنین بر ضربان قلب، تنفس و دمای بدن هم نظارت دارد و نشان می‌دهد که بدن بیمار چه‌طور نسبت به دارو واکنش نشان می‌دهد. این امکان وجود دارد که این اطلاعات به گوشی همراه بیمار منتقل شوند و برای هر کسی که خود بیمار انتخاب کند، ارسال شوند.
به نظر جالب می‌رسد و باید دید آیا واقعا در عمل، چنین عملکردی خواهند داشت یا نه و این که بیماران چه‌طور از این سیستم استقبال می‌کنند. اما آیا این اولین بار است که چینن فناوری ارائه می‌شود یا فناروی‌های مشابه دیگری هم در دنیا وجود دارند؟
در واقع حسگرهای بلعیدنی سابقه‌ای طولانی دارند. در دهه 1980 / 1360 ناسا برای اندازه‌گیری دمای درونی بدن فضانوردان، گرماسنج‌های بلعیدنی ساخت. بعدها این گرماسنج‌ها توسط ورزشکاران دستکاری شد و قدری تغییر کرد. سایر پژوهشگران درون قرص‌ها دروبین‌هایی کار گذاشتند تا بتوانند از درون، تصاویری از سیستم گوارش داشته باشند.
جاناتان کوپر، محقق در زمینه مهندسی زیست‌دارو از دانشگاه گلاسکو در اسکاتلند در این‌باره می‌گوید: «شرکت‌هایی وجود دارند که تلاش کردند فناوری‌های حسگر را درون قرص‌ها قرار داده و آن‌ها را به درون بدن بفرستند. اما وقتی عملکرد حسگرها را به قرص اضافه کنی، نیاز به انرژی داری و به علاوه باید قرص‌را هم در اندازه بزرگ‌تری بسازی. بلعیدن قرص‌های بزرگ‌تر سخت‌تر است و در مواردی البته نادر، قرص‌های حاوی دوربین ممکن است در مسیر گوارشی گیر بیفتند.»
کوپر ادعای تازه در مورد قرص‌های مجهز به حسگر را بالقوه هیجان‌انگیز می‌داند، اما همچنین به این نکته اشاره می‌کند که فناوری نظارت درونی با سیستم‌های حسگر بیرون از بدن کامل می‌شوند. گروه تحقیقاتی وی پیش از این تلاش کرده بود قرصی بسازد که به وسیله آن کم‌ترین اثر از خون را در بخش پایینی روده بزرگ پیدا کرده تا روشی برای تشخیص زودتر سرطان روده بدست آورد. اما در نهایت گروه به این نتیجه رسید که بهتر است راهی برای آزمایش نمونه‌های مدفوع پیدا کنند!
