در استفاده از لنز احتیاط کنید
لنزهای تماسی یک ابزار پزشکی هستند که باید توسط چشمپزشک تجویز شوند. چشمپزشک چشم شما را معاینه کرده و مطمئن میشود برای استفاده از لنز تماسی مشکلی ندارید و سپس لنز را برای شما نسخه میکند.
لنزهای تماسی از انواع مختلف پلاستیک ساخته شدهاند که به دو گروه اصلی نرم و سخت تقسیم میشوند. لنزهای نرم ۲۵ تا ۷۹ درصد آب دارند، کاملاً راحت هستند و استفاده کننده خیلی سریع به آنها عادت میکند. لنزها بر حسب جنس، فاصله زمانی که قابل استفادهاند و قابلیت خوابیدن با لنز در شب تقسیمبندی میشوند.
انواع جدید لنزهای تماسی
لنزهایی که بهطور مداوم به مدت ۳۰ روز استفاده میشوند یک نوع جدید از لنزهای نرم هستند که میزان زیادی اکسیژن را به چشم رسانده و بسیار راحت و ایمن هستند.
لنزهای شارژی
لنزهایی هستند که شکل قرنیه را تغییر داده و دید شما را بدون استفاده از لنز یا جراحی کامل میکنند که به نام اورتوکراتولوژی یا CRT خوانده میشوند. این لنزها در طول شب استفاده میشوند و در این مدت شکل قرنیه را تغییر داده و در طول روز با اینکه از لنز تماسی استفاده نمیکنید دیدتان بهتر میشود.
لنزهای تماسی قابل تعویض
لنزهای قابل تعویض برای مدت زمان مشخصی قابل استفادهاند و سپس دور ریخته میشوند و یک جفت لنز جدید جایگزین آنها میشود. این لنزها در سال ۱۹۸۷ معرفی شدند و امروزه بیشترین نوع لنز تماسی قابل استفادهاند. لنزهای قابل تعویض به سه دسته کلی تقسیم میشوند. لنزهای قابل تعویض که هر دو هفته یکبار دور ریخته شده و بهجای آنها از لنز نو استفاده میشود. لنزهای قابل تعویض مکرر که هر ماه یا هر سه ما ه یکبار تعویض میشوند و لنزهای تماسی با روش سنتی که هر ۶ ماه یا یکسال یکبار تعویض میشوند.
لنزهای قابل تعویض یا روزانهاند و یا ممتد استفاده میشوند. فرم روزانه فقط طی روز زده میشود و در هنگام خواب درآورده میشود ولی فرم ممتد در هنگام خواب نیز استفاده میشود. لنزهایی که در شب استفاده میشوند ریسک عفونت بیشتری نسبت به لنزهای روزانه دارند چون ارگانیسمهای خطرناکی که از طریق انگشتان، پلک یا محلولهای لنز وارد چشم میشوند زیر لنز تماسی تجمع یافته و در شب بهتر رشد کرده و شانس عفونت قرنیه زیاد میشود.
چرا لنزها را دور میاندازیم؟
باید بدانید هرچه زودتر لنزهای تماسیتان را عوض کنید، چشمهای شما سالمتر و راحتتر خواهد بود زیرا موادی مانند پروتئین، کلسیم و چربیها در اشک بهطور طبیعی یافت میشود که میتواند روی لنز رسوب کند. این امر هم موجب احساس ناراحتی در چشم شده و هم چشم را مستعد عفونت میکند.
کدام نوع لنز قابل تعویض برای شما مناسبتر است؟
برنامه تعویض لنز هر فرد بستگی به چشم او دارد. بعضی از چشمها پروتئین و چربی بیشتری تولید میکنند پس لنز باید زودتر جایگزین شود. همچنین اگر فرد آلرژی داشته باشد باید زود به زود لنزش را عوض کند. به هرحال ارزیابی دقیق و کامل توسط چشم پزشک میتواند بهترین برنامه جایگزینی لنز را به شما پیشنهاد کند.
چگونه لنزمان را پشت و رو در چشم نگذاریم؟
برای اینکه مطمئن شوید لنزتان را پشت و رو در چشم نمیگذارید آن را روی انگشت در مقابل چشمانتان قرار دهید. اگر لنز شکل U داشته باشد پشت و رو نیست اما اگر لبههای U به خارج کشیده شده باشد لنزتان پشت و رو است.
مراقبتهای لنز نرم:
در هنگام استفاده از لنز نرم دانستن مراقبتهای آن بسیار مهم است چون عدم مراقبت کافی سبب عفونت میشود که حتی ممکن است به کوری منجر شود. امروزه استفاده از محلولهای چند منظوره و لنزهای قابل تعویض روزانه کار مراقبت را آسان کرده است. قبل از تغییر روش مراقبت از لنز با چشم پزشکتان مشورت کنید.
مراحل تمیز کردن لنز نرم
۱ ) دستهایتان را کاملا بشویید تا کثیفی و جرمهای آلوده را به چشمانتان وارد نکنید. دستهایتان را با حولهای خشک کنید که پرز نداشته باشد.
۲) ابتدا لنز یک چشم را خارج کرده و سپس با محلول مخصوص تمیز کنید تا مواد آرایشی شسته شود. بعضی محلولها نیاز به ساییدن لنز دارند ولی بعضی دیگر فقط با ریختن محلول روی لنز تمام رسوبات را پاک میکنند.
۳) دوباره لنز را بشویید.
۴) لنز را در جا لنزی تمیز بگذارید و آن را با محلول مناسب و محلول ضدعفونی کننده پر کنید.
۵) تمام این مراحل را برای لنز چشم دیگر هم انجام دهید.
سه نکته مراقبتی
۱ ) بسته به نوع لنزی که استفاده میکنید و میزان پروتئینی که روی لنز شما رسوب میکند پزشک ممکن است محلولهایی را برای از بین بردن پروتئینها پیشنهاد کند. هرچه عمر لنز بیشتر باشد نیاز به این محلولها بیشتر میشود ولی لنزهای قابل تعویض معمولاً نیاز به این محلولها پیدا نمیکنند.
۲) برای از بین بردن خشکی و تحریک چشمها از قطرههای چشمی لنز تماسی استفاده کنید.
۳) اگر نسبت به مواد شیمیایی موجود در محلولهای لنز تماسی آلرژی پیدا کردید، بهتر است از محلولهای بدون نگهدارنده استفاده کنید.
اگر با لنز خود احساس راحتی نمیکنید، چه کنید؟
خیلی از افراد با لنز احساس راحتی نمیکنند. اگر چشم شما قرمز، دردناک یا متورم است یا ترشحات دارد سریعاً لنزتان را بردارید و دیگر از آن استفاده نکنید و به پزشک مراجعه نمایید. بسیار مهم است که چشم و لنز تماسی با هم درست کار کنند یعنی لنزی که خوب جای گرفته باشد در یک محیط سالم، درست عمل میکند. مسایلی مانند آلرژی و بیماریهایی مثل شوگرن، مشکلات تیرویید یا تغییرات هورمونی هنگام یائسگی موجب بروز مشکلات چشمی مانند سوزش چشم میشوند.
احساس ناراحتی بیماران از لنز تماسی میتواند ناشی از درست پاک نکردن لنز یا درست ضدعفونی نکردن آن باشد. همچنین نوع محلول هم مهم است چون بعضی از محلولها لنز شما را به خوبی تمیز نخواهند کرد و باعث تغییر کیفیت آن هم میشوند پس حتماً در تغییر محلول لنز با پزشک مشورت کنید. محلولهایی که حاوی نگهدارنده هستند ممکن است حساسیت نسبت به نگهدارنده به مرور پیدا شود. اگر شما در محیط آلوده کار میکنید، مواد زاید به راحتی بین لنز و چشم قرار میگیرد و باعث ناراحتی میشود. سیگار کشیدن نیز احتمال خشکی چشم را زیاد میکند و استفاده زیاد از کامپیوتر بهخاطر کم پلک زدن، موجب احساس خشکی چشم میشود. توصیه میشود در صورت وجود هر نوع ناراحتی به چشم پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن مشخص شود.
پنج هشدار لنزی
۱ ) هرگز به نوک ظرف محلولتان دست نزنید و آن را با هیچ سطحی مثل دست یا صورت تماس ندهید.
۲) هرگز لنزتان را زیر شیر آب نشویید زیرا ممکن است آلوده شود.
۳) وسایل لنز تماسیتان را تمیز کنید بهخصوص جا لنزیتان را حتماً با آب گرم تمیز بشویید و در معرض هوا خشک کنید.
۴) جا لنزیتان را هر ماه یک مرتبه دور بیندازید و از جا لنزی جدید استفاده کنید تا خطر عفونت کاهش یابد.
۵) لنزتان را یک بار در روز تمیز کرده و ضدعفونی کنید تا هم چشمتان سالمتر باشد و هم با لنز راحتتر باشید.
www.pezeshkan.org
لنز های چشمي - عوارض و بیماری ها
1) لنزهاي سخت (Hard) از ماده PMMA ساخته شده و نسبت به عبور آب و گاز غير قابل نفوذ هستند. از آنجائيكه قرنيه چشم براي سلامت خود نياز به دريافت اكسيژن از اتمسفر مقابل خود دارد لذا مصرف اين لنزها ميتواند منجر به كاهش اكسيژن قرنيه گردد. به همين علت مصرف اين نوع لنز محدود به چند ساعت ميباشد. اين دسته از لنزها به علت سختي ميتوانند بی منظمي سطح قرنيه را اصلاح نموده و لذا در موارديكه بيمار دچار آستيگماتيسم (نوعي عيب انكساري كه با بی منظمي سطح قرنيه همراهست) باشد، مصرف اين نوع لنز موجب بهبود قابل ملاحظه عيب انكساري و در نتيجه بهبود کیفیت دید بیمار می شود .تحمل این لنزها برای بیمار نسبت به سایر انواع لنز ها مشکل تر میباشد، ليكن عوارضي مثل عفونت و حساسيت در اين نوع لنز نسبت به ساير لنزها، كمتر ميباشد.
* لنزهاي سخت عبور دهنده گاز (Rigid Gas Permeable)
حدفاصل لنزهاي نرم و سخت ميباشند. اين لنزها اكسيژن را از خود عبور ميدهند و نسبت به لنزهاي سخت قابل تحملتر هستند. به علت نيمه سخت بودن، آستيگماتيسم را بهتر از لنزهاي نرم اصلاح ميكنند. اين لنزها نيز مانند لنزهاي سخت، روزانه استفاده ميشوند. قطر اين دو لنز بين 7 تا 10 ميليمتر بوده و تنها روي قرنيه قرار ميگيرند.
2) لنزهاي نرم (Soft) اين دسته از لنزها از مواد پلاستيكي خاص حاوي 25 تا 79 درصد آب ساخته ميشوند، لذا اكسيژن و آب را بخوبي از خود عبور ميدهند. تحمل اين دسته از لنزها نسبت به لنزهاي قبلي بهتر بوده و بر حسب نوع آنها، ميتوان آنها را از چند روز تا چند هفته استفاده نمود. به علت نرم بودن اين دسته از لنزها آستيگماتيسم را اصلاح نميكنند. طول عمر آنها كمتر از ساير لنزها بوده و رسوب مواد روي آنها بيشتر است، ولي در هر صورت به علت تحمل بهتر آنها، مصرفي بيشتر از انواع ديگر لنز دارند. قطر اين لنزها حدود 14 ميليمتر بوده و علاوه بر سطح قرنيه قسمتي از صلبيه را نيز ميپوشانند.
- موارد استفاده از لنزهاي تماسي
ظاهر شخصي و غيرقابل قبول بودن عينك، از دلايل اوليه استفاده از لنزهاي تماسي بود، ليكن با گذشت زمان موارد استفاده از اين لنزها و كاربرد آنها گسترش چشمگيري يافته است. به هر حال مصرف اين لنزها عمدتاً شامل موارد زير ميباشد :
1 - اصلاح عيوب انكساري (Refractive)
لنزهاي تماسي داراي قدرتهاي متفاوتي ميباشند، لذا موقعي كه روي سطح قرنيه قرار ميگيرند، ميتوانند عيب انكساري چشم را همانند عينك اصلاح نموده و موجب بهبود و اصلاح ديد بيمار گردند. از آنجائيكه اين وسايل با قرار گرفتن روي سطح قرنيه، امكان اصلاح بی منظميهاي سطح آن را فراهم ميكنند لذا در موارديكه بيمار مبتلا به آستيگماتيسم ميباشد و نيز بيماريهايي مثل كراتوكونوس (قوز قرنيه) باشد، اصلاح عيب انكساري بخوبي صورت گرفته و كيفيت ديد بيمار بهبود قابل ملاحظه ایخواهد داشت. لنزهاي تماسي همچنين موجب كاهش پراكندگي نور كه در هنگام استفاده از عينكهاي با شماره بالا ديده ميشود، ميگردند. به هر حال بيشترين مصرف اين نوع لنزها، اصلاح عيوب انكساري و جايگزيني عينك ميباشد. در سالهاي اخير با توجه به انجام روشهاي جراحي بخصوص اعمال جراحي ليزري (ليزيك و پي آر كي) مصرف اين لنزها رو به كاهش گذاشته است.
2 - استفاده درماني (Therapeutic)
از كاربردهاي مهم لنزهاي تماسي، استفاده آنها در بيماراني است كه دچار آسيب سطح قرنيه شدهاند. بدنبال برخي آسيبهاي سطح قرنيه مثل سوختگيهاي شيميايي سطح قرنيه يا كندگي قسمت وسيعي از اپيتليوم آن جهت بهبود سريعتر، ميتوان از دستهاي از لنزهاي نرم بنام لنزهاي پانسماني (Bandage) استفاده نمود. بدنبال اعمال جراحي ليزري مثل پي آر كي (PRK) نيز از اين لنزها جهت پانسمان موقتي تا بازسازي كامل اپيتليوم قرنيه استفاده ميگردد.
3 - استفاده جهت موارد زيبايي (Casmeses)
در سالهاي اخير دستهاي از لنزهاي نرم بصورت رنگي ساخته شدند تا در افراديكه دچار كدورت و لك قرنيه هستند با قرار گرفتن روي سطح قرنيه، موجب تغيير رنگ آن شده و بدين ترتيب ظاهر نازيباي موجود در چشم فرد از بين برود. بتدريج مصرف اين لنزها در افراد عادي رو به افزايش گذاشته، بطوريكه امروزه مصرف آنها بخصوص در بين جوانان جهت مصارف زيبايي و تغيير رنگ چشمها شيوع زيادي يافته است. همچنين اين دسته از لنزها ميتوانند داراي قدرت انكساري متناسب با چشم فرد بوده، لذاعيب انكساري بيمار را نيز همزمان برطرف كنند. يكي از مشكلات خاص اين دسته از لنزها، ثابت بودن اندازه مردمك در آنها است. لذا ممكن است با جابجا شدن لنز در سطح قرنيه، مردمك چشم بيمار توسط لنز پوشيده شود و ديد بيمار كاهش يابد. همچنين در موقع شب با باز شدن مردمك بيمار (جهت عبور نور بيشتر به چشم فرد) با توجه به ثابت بودن اندازه مردمك در اين لنزها بيمار دچار اختلال ديد ميگردد.
- موارد محدوديت استفاده از لنزهاي تماسي
در صورت وجود بيماريهاي چشمي از قبيل خشكي شديد چشم، التهابات داخل چشمي، عفونتهاي سطحي چشم و پلكها، سابقه گلوكوم (آب سياه) و عمل جراحي آن استفاده از لنزهاي تماسي ممنوع است. در صورت ناتواني جسمي بيمار در استفاده و يا تميز كردن و ضدعفوني نمودن لنزها نيز نبايد از اين وسايل استفاده نمود.
- عوارض استفاده از لنزهاي تماسي
يكي از عوارض شايع مصرف لنزهاي تماسي خراشيدگي سطح قرنيه به علت مصرف دراز مدت و كاهش اكسيژنگيري قرنيه ميباشد كه در صورت عدم تشخيص و درمان به موقع، ميتواند موجب عفونت و آبسه قرنيه گردد كه مهمترين و بدخيمترين عارضه مصرف لنز بوده و ميتواند منجر به از دست رفتن ديد بيمار گردد.
از علل شايع عفونت قرنيه، استفاده از مواد تميزكننده و ضدعفوني كننده غيراستاندارد، ساخته شده توسط خود فرد ميباشد. حساسيت به مواد مورداستفاده در موقع تميز و ضدعفوني كردن لنز و نيز حساسيت به خود لنز از عوارض شايع مصرف اين وسايل ميباشد كه بخصوص در موارديكه سابقه مصرف آنها زياد باشد، به وفور ديده ميشود. در اين موارد قطع مصرف لنز و درمان كافي تا موقع بهبود كامل توصيه ميگردد.
- نكات مهم در مصرف لنزهاي تماسي
1 - جهت تجويز لنز تماسي حتي انواع رنگي حتماً با چشمپزشك مشورت نمائيد، چون لنز حتماً بايد با سطح قرنيه بيمار منطبق گردد و جهت اين انطباق علاوه بر اندازهگيري ميزان عيب انكساري، اندازهگيري انحناي سطح قرنيه توسط دستگاهي بنام كراتومتر و تجويز لنز مناسب بر اساس آن، جهت كاهش عوارض ضروري است.
2 - در طول مصرف لنز معاينات دورهاي و مراجعه به چشمپزشك جهت بررسي وضعيت لنز و وجود عوارض احتمالي در چشم، ضروري است.
3 - در صورت مصرف لنز تماسي در صورت بروز كوچكترين مشكل چشمي از قبيل درد، ترشح، قرمزي و غيره سريعاً به چشمپزشك مراجعه كنيد.
4 - تميز كردن، رسوبزدائي و ضدعفوني نمودن لنز بطور مرتب و با استفاده از مواد استاندارد انجام گيرد. هرگز از مواد ضدعفوني كننده و تميزكننده غيراستاندارد و بخصوص مواد ساخته شده توسط خودتان استفاده نكنيد. - لنز را براساس نسخه پزشك و از محلهاي معتبر تهيه نمائيد. تهيه لنز حتي انواع رنگي از فروشگاهها و آرايشگاهها ميتواند همراه با بروز عوارض مهم و جبرانناپذيري براي چشم باشد.
6 - هرگز از لنز ديگران از جمله لنزهاي رنگي، حتي براي چند ساعت استفاده نكنيد.
منبع:dramiri1.blogfa.com