فلسفه حجاب براي خانم‌ها چيست؟
فلسفه حجاب براي خانم‌ها چيست؟
اين كه مي‌گويند: زن موجود جذابي است و بايد با پوشش، ديگران و خود را به گناه نياندازد، آيا توهيني به اين قشر نيست كه به آنان با ديد موجود جنسي برخورد شود؟
.: سوال:
فلسفه حجاب براي خانم‌ها چيست؟ اين كه مي‌گويند: زن موجود جذابي است و بايد با پوشش، ديگران و خود را به گناه نياندازد، آيا توهيني به اين قشر نيست كه به آنان با ديد موجود جنسي برخورد شود؟
.: پاسخ:
عفت و پاكدامني، با آفرينش و فطرت زن به هم آميخته است، و در آفرينش او، جايگاه عظيم و بلندي دارد كه هم خود زنان خواهان عفت و پاكدامني هستند و هم ديگران زن را با اين ويژگي مي‌خواهند. اسلام نيز آفرينش زن و صلاح و خير جامعه را در نظر گرفته، و حجاب را لازم شمرده تا عفت بروني زن، با عفت دروني او هماهنگ و بنيان خانواده مستحكم گردد و زن همچون كالاي ناچيزي در معرض همگان قرار نگيرد.
قرآن مسأله حجاب را در چند آيه، يادآوري و در بعضي از آنها به حكمت و فلسفه آن هم اشاره كرده است كه برخي از آنها عبارتند از:
1. پاكي دلهاي مردان و زنان و آلوده نشدن آنها: در مكتب قرآن، علاوه بر بهداشت جسمي (كه در دنيا مطرح است) يك نوع بهداشت روحي و رواني هم وجود دارد كه چنانچه مراعات نشود، روح مسموم مي‌شود، و آثار خطرناكي را در پي دارد كه از مسموميت جسمي به مراتب خطرناك‌تر است. در برخي آيات، به رعايت اين نوع از بهداشت توصيه شده است.
قرآن، در آية 53 سوره احزاب در مورد روبرو شدن و صحبت كردن با زنان پيامبر مي‌فرمايد:
"...وَ إِذَا سَأَلْتُمُوهُن‌َّ مَتَـَعًا فَسْ ?‹َلُوهُن‌َّ مِن وَرَآءِ حِجَاب‌ٍ ذَ َلِكُم‌ْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُم‌ْ وَ قُلُوبِهِن‌َّ...; و هنگامي‌كه چيزي ]از وسايل زندگي را به عنوان عاريت[ از آنان ]=همسران پيامبر[ مي‌خواهيد، از پشت پرده بخواهيد. اين كار، براي پاكي دلهاي شما و آنها بهتر است."
2. در امان ماندن از اذيت افراد سبكسر: خداوند در آية 59 سوره احزاب مي‌فرمايد: "يَـََّأَيُّهَا النَّبِي‌ُّ قُل لاِ ّ ?َزْوَ َجِكَ وَ بَنَاتِكَ وَ نِسَآءِ الْمُؤْمِنِين‌َ يُدْنِين‌َ عَلَيْهِن‌َّ مِن جَلَـَبِيبِهِن‌َّ ذَ َلِكَ أَدْنَي‌ََّ أَن يُعْرَفْن‌َ فَلاَ يُؤْذَيْن‌َ وَ كَان‌َ اللَّه‌ُ غَفُورًا رَّحِيمًا; يعني: اي پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو:
روسري‌هاي بلند خود را بر خويش فرو افكنند ]طوري كه زير گلو و سينه‌هايشان پيدا نباشد[ اين كار براي اين‌كه شناخته شوند و مورد اذيت ]اهل فسق و فجور[ قرار نگيرند، بهتر است، (و اگر تاكنون خطا و كوتاهي از آنها سر زده توبه كنند) خداوند همواره آمرزنده و رحيم است."
3. به طمع نيفتادن افراد سبكسر و بيماردل: در آيه 32 سوره احزاب خطاب به زنان پيامبر ـ كه در واقع خطاب به همه زنهاست ـ آمده است: "...به شكل هوس‌انگيز سخن نگوييد كه بيماردلان در شما طمع كنند، و سخن شايسته بگوييد" و در آيه 30 و 31 سوره نور خطاب به پيامبراكرم‌مي‌فرمايد: "قُل لِّلْمُؤْمِنِين‌َ يَغُضُّواْ مِن‌ْ أَبْصَـَرِهِم‌ْ وَ يَحْفَظُواْ فُرُوجَهُم‌ْ ذَ َلِكَ أَزْكَي‌َ لَهُم...; به مؤمنان بگو چشمهاي خود را ]از نگاه به نامحرمان[ فرو گيرند، عفت خود را حفظ كنند. اين، براي آنان پاكيزه‌تر است... و به زنان با ايمان بگو چشمهاي خود را ]از نگاه هوس‌آلود[ فرو گيرند، و دامان خويش را حفظ كنند و زينت خود را ـ جز آن مقدار كه نمايان است ـ آشكار نكنند، و ]اطراف[ روسري‌هاي خود را بر سينه خود افكنند ]تا گردن و سينه با آن پوشانده شود[، و زينت خود را آشكار نسازند; مگر براي شوهرانشان، يا پدرانشان، يا پدر شوهرانشان، يا پسرانشان، يا پسران همسرانشان، يا برادرانشان، يا پسران برادرانشان، يا پسران خواهرانشان، يا زنان هم‌كيششان، يا برده‌گانشان ]كنيزانشان[، يا افراد سفيه كه تمايلي به زن ندارند، يا كودكاني كه از امور جنسي مربوط به زنان آگاه نيستند، و هنگام راه رفتن، پاهاي خود را به زمين نزنند تا زينت پنهانيشان دانسته شود ]و صداي خلخال كه بر پادارند به گوش رسد[. اي مؤمنان همگي به سوي خدا باز گرديد تا رستگار شويد!"
علاوه بر آنچه بيان شد، استواري اجتماع و استحكام پيوند خانوادگي، جلوگيري از چشم چرانيها، حفظ ارزشها، احترام‌ِ زن ـ كه هر اندازه متين‌تر و باوقارتر و عفيف‌تر حركت كند و خود را در معرض نمايش مرد نامحرم نگذارد به احترامش افزوده مي‌شود ـ از ديگر علتها و فلسفه‌هاي حجاب است كه از آيات و روايات استفاده مي‌شود.(جهت آگاهي بيشتر ر.ك: مسأله حجاب، مرتضي مطهري، انتشارات صدرا / فلسفة حجاب، علي محمدي، انتشارات ارم.)
بدون شك، زن، زيباتر از مرد است; و سيستم وجودي او به گونه‌اي است كه مطلوب است. اما آيا لازمة زيبائي و جذاب بودن گناه است؟! و آيا لازمة زيبائي آن است كه صرفاً با ديد جنسي به او نگاه شود؟ اگر چنين باشد، پس نبايد خدائي كه خود جميل است جمال آفرين باشد. اصولاً، تمام عالم خلقت زيبا است; آيا شايسته است بگوييم پس سبب گناه است؟!
بديهي است، از هر زيبائي در مسير مشروع خود بايد استفاده كرد. زن، نيز زيباست، اما از همة خوبي‌هاي او و از طريق مشروع، با حفظ همة حريم‌ها، شايسته است در مسير كمال خواهي استفاده كرد; همان گونه كه زن‌ها نسبت به همسران خود اين چنين اند، و هر دو در مسير كمال مكمل يك ديگرند. "هُن‌َّ لِبَاس‌ٌ لَّكُم‌ْ وَأَنتُم‌ْ لِبَاس‌ٌ لَّهُن‌َّ;(بقره،187)، آنها لباس شما هستند; و شما لباس آنها هر دو زينت هم و سبب حفظ يك ديگريد."
دعوت به پوشش، نه تنها توهين نيست، بلكه احترام است. اتفاقاً، از ديدگاه قرآن ]همان طور كه قبلاً اشاره شد[ حجاب، عبارت است از يك نحوه احترام گذاردن و حرمت قائل شدن براي زن كه نامحرمان او را از ديد حيواني و جنسي ننگرند.
در اسلام، عصمت و عفت زن "حق الله" است. يعني حتي اگر خود زن يا شوهر رضايت به بي‌عفتي و بي‌حجابي زن بدهند، كار تمام نيست; زيرا زن، ناموس خدا است، و با رضايت مشروع نمي‌شود. فرق كشورهاي غربي با اسلام اين است كه در غرب اگر زني بي‌عفتي كرد، خود او يا پدر و مادر و شوهر او رضايت دادند مشكل حل است، امّا در اسلام، با رضايت كار تمام نمي‌شود; بلكه، حكم خدا بايد جاري شود. اين نشان‌گر آن است كه عفت زن از آن‌ِ خدا است و بايد محفوظ بماند.
همة اين حرف‌ها، حاكي از عظمت زن است كه خداوند مي‌خواهد حرمت او حفظ شود; و مردان صرف زيبا بودن و جذاب بودن زن، فقط با ديد جنسي و شهواني نگاه نكنند.(ر.ك: زن در آئينة جلال و جمال، آيت الله جوادي آملي، ص 426ـ427، مركز نشر فرهنگي رجأ.)
