بررسي محيط هاي گرافيكي در لينوكس

محيط كاري GNOME
محيط هاي گرافيكي X شباهت زيادي با محيط كاري در ويندوز دارند. به همين خاطر، كار در آنها براي شما راحت تر و جذاب تر است.
يكي از محيط هاي گرافيكي كه در ردهت وجود دارد، GNOME است. اين محيط در ردهت به عنوان پيش فرض انتخاب شده است. به محيط هاي گرافيكي GUI ، X مي گويند. GUI مخفف Graphical User Interface به معني واسط گرافيكي كاربر است.
هنگامي كه شما از Xwindows در GNOME استفاده مي كنيد، چندين آيتم مي بينيد از جمله :

محيط كاري (Desktop) : فضاي اصلي كار شماست كه بيشترين فضاي صفحه را اشغال كرده است. كليه پنجره ها روي اين محيط قرار مي گيرند. مدارك، پوشه ها، ميانبرها و ديگر داده ها نيز روي اين محيط قرار مي گيرند.

پنل (Panel) : ميله بلندي است كه سر تا سر پايين محيط كاري را پر كرده است. تعدادي از ميانبرها و اپلت ها (Applet) روي آن قرار دارد.
Applet از كلمه mini application به معني درخواستهاي كوچك گرفته شده است.

دكمه منوي اصلي : معمولا اولين دكمه از سمت چپ روي پنل است كه به شكل يك جاي پا است.(آرم GNOME) اين منو شامل زير منوها، اپلت ها و ابزارهاي كاربردي است. بيشتر برنامه هاي لينوكس را نيز مي توان از آنجا يافت. البته مي توان چيزهايي نيز به آن افزود.

ميانبرها (Launchers) : آيكونهايي هستند كه روي محيط هاي كاري مي آيند و شما با يك كليك روي آنها مي توانيد به برنامه يا محيط مربوطه دسترسي پيدا كنيد. مثلا اگر روي آيكون Netscape كليك كنيد به اين مرورگر وب دسترسي پيدا خواهيد كرد.

پوشه Home : اين پوشه دسترسي شما را به فهرستهاي مخصوص كاربران كه در home/youruser/ قرار دارد، امكان پذير مي كند.

پنل (Panel) : پنل، قابل تغيير و پيكربندي است. شما مي توانيد ابزارها و اپلت هايي را روي پنل بگذاريد و از آنها استفاده كنيد. در ضمن، مي توانيد با كليك كردن روي علامتهاي فلش مانند در دو طرف پنل، آنرا در سمت چپ يا راست پنهان كنيد.

اضافه كردن اپلت ها : روي پنل كليك راست كنيد و Applet را انتخاب كنيد. در پنجره جديد، اگر روي ابزار مورد نظر خود كليك كنيد، آن ابزار به پنل اضافه خواهد شد.

استفاده از راهنما (Help) : در روي پنل دكمه اي وجود دارد كه يك علامت سوال (؟) روي آن ديده مي شود. با كليك روي آن مي توانيد به راهنماي GNOME دسترسي پيدا كنيد. اين راهنما يكي از مفيدترين ابزاري است كه بسيار به شما كمك مي كند.

محيط كاري چندگانه : اگر صفحه كاري شما كمي شلوغ شد به طوري كه شما را گيج مي كرد، يعني مثلا اگر در هنگام كار مجبور شديد چندين پنجره را با هم باز كنيد، مي توانيد كارتان را در چندين صفحه كاري تقسيم كنيد. در روي پنل در سمت راست، يك مربع وجود دارد كه به چهار قسمت تبديل شده است. با كليك روي هر كدام از اين قسمتها، به صفحه مربوطه مي رويد. در حقيقت، شما به طور پيش فرض، چهار صفحه كاري داريد كه مي توانيد اين تعداد را كم و زياد كنيد.

سوييچ كردن بين محيط هاي كاري : در لينوكس ابزاري به نام switchdesk وجود دارد كه اين امكان را براي شما ايجاد مي كند كه در هنگام كار در يكي از محيطهاي گرافيكي، به يكي از محيطهاي ديگر برويد. مثلا شما در GNOME كار مي كنيد و مي خواهيد به KDE برويد. بايد با استفاده از اين ابزار، رابط گرافيكي را به KDE تغيير داده و از سيستم خارج شويد. حال اگر دوباره وارد سيستم شويد، خود را در رابط گرافيكي KDE خواهيد يافت. براي اجراي اين برنامه از منوي اصلي GNOME، گزينه Programs سپس گزينه System و سپس گزينه desktop switching tool را انتخاب كنيد.

پايان كار در GNOME : در منوي اصلي GNOME دكمه اي به نام Log Out وجود دارد كه شما با استفاده از اين دكمه مي توانيد عمل shutdown يا reboot كردن را انجام دهيد. همچنين مي توانيد از محيط گرافيكي كه در آن هستيد خارج شويد.

محيط كاري KDE
يكي ديگر از محيط هاي گرافيكي لينوكس كه محيط كاري بسيار جذابي دارد، KDE است. به اين محيط به اختصار K هم مي گويند. پروژه KDE قصد نزديك كردن هر چه بيشتر لينوكس و يو نيكس را داشته و با محيط جذابي كه دارد، بيشترين شباهتها را با يونيكس دارد. صدها طراح و برنامه نويس از سراسر جهان روي پروژه KDE كار كرده اند و اين تلاش همچنان ادامه دارد.

حال بهتر است كه يك ديد كلي در مورد محيط KDE داشته باشيم :
شكل ظاهري آن تقريبا شبيه GNOME است. هنگام ورود به اين محيط ، desktop, panel و... را مي بينيد. مفاهيم panel , desktop , محيط كاري چندگانه ، پوشه ها و... در درس قبل توضيح داده شد. اين مفاهيم، دقيقا در مورد KDE هم صادق است.

پس در اينجا چند ويژگي متفاوت KDE را مي گوييم :Trash , CD-Rom , Floppy : آيكونهايي هستند كه بر روي صفحه كاري ديده مي شوند. آيكون CD-Rom و Floppy دستيابي شما را به فلاپي درايو و سي دي آسان مي سازند. يعني با يك كليك روي آنها مي توانيد محتويات CD يا Floppy را مشاهده كنيد. آيكون Trash هم همان سطل آشغال KDE است كه آن را در ويندوز با نام Recycle Bin مي شناسيد. براي حذف يك پوشه يا فايل، مي توانيد آنرا با ماوس گرفته و به درون سطل آشغال بياندازيد.
آيكون منوي اصلي K : آيكوني روي پنل شما وجود دارد كه يك حرف بزرگ K روي آن ديده مي شود. در اين منو مي توانيد انواع ابزارها و برنامه ها و زيرمنوهاي موجود در KDE را بيابيد. اين برنامه ها و زيرمنوها قابل تغييرند يعني قابل حذف و اضافه هستند.
راهنماي KDE : همانند KDE ، GNOME هم يك راهنماي مفيد و پركاربرد دارد كه مي تواند كمك خوبي براي شما باشد. اين راهنما شامل راهنماي اقسام مختلف KDE ، راهنماي پويش سيستم، سفارشي كردن محيط كاري و ديگر كارهاي سيستم شماست.
اضافه كردن ميانبرها، اپلت ها و برنامه هايي به پنل : براي اضافه كردن چيزي به پنل هم مي توانيد مانند GNOME ، از روي پنل عمل كنيد و هم مي توانيد از منوي اصلي K گزينه Panel سپس Add Application سپس برنامه مورد نظر را انتخاب كنيد. با اين انتخاب، اين برنامه به پنل اضافه مي شود.

چند آيكون مهم منوي اصلي K :
KDE Control Center : مركز كنترل KDE است كه با استفاده از آن مي توانيد در محيط كاري تغييراتي بوجود آوريد. در ضمن، بسياري از اطلاعات مهم و اصلي مربوط به سيستم، تنظيمات سخت افزار و برنامه ها و... را در اين مكان خواهيد يافت.
Disk Navigator : كه امكان ديدن فايلها و فهرستهاي روي سيستم را به شما مي دهد.
Logout , Lock Screen : با استفاده از Lock Screen مي توانيد صفحه كامپيوتر را قفل كنيد و تا زماني كه رمز را وارد نكنيد، صفحه به همان حالت باقي مي ماند. Logout هم براي Shut Down و يا Reboot كردن كامپيوتر و يا خارج شدن از محيط KDE استفاده مي شود.
چند نكته :
* استفاده از ماوس در KDE و GNOME شبيه كار آن در ويندوز است مثلا كليك راست روي يك آيكون، امكان هرگونه تغييرات روي آن و نمايش اطلاعات مربوط به آن را مي دهد. يا مي توانيد جاي آيكونهاي روي دسكتاپ را با كشيدن و رها كردن آنها با ماوس تغيير دهيد.

* يكي از تفاوتهاي KDE با GNOME اين است كه براي اجراي يك برنامه كه آيكون آن روي صفحه دسكتاپ بود در GNOME مي بايست روي آن آيكون دوبار كليك مي كرديد. اما در KDE ، تنها با يك بار كليك روي هر آيكون، آن برنامه اجرا مي شود.

* همانطور كه گفتيم KDE هم مانند GNOME داراي صفحه كاري چندگانه مي باشد. براي تعويض سريع اين صفحه ها مي توانيد از تركيب كليدهاي Ctrl+Fx استفاده كنيد.( منظور از Fx كليدهاي F1 , F2 , F3 و... مي باشد كه بايد به جاي x ، شماره صفحه كاري را بزنيد.) مثلا با استفاده از Ctrl+F2 مي توانيد به صفحه كاري 2 برويد و به همين ترتيب براي رفتن به صفحات ديگر عمل كنيد.

*اگر آيكون Help روي پنل نبود‚ ميتوانيد از منوي اصلي K و با انتخاب گزينه KDE Help آنرا اجرا كنيد .