مروري بر مفاهيم مديريت كيفيت نرم افزار
نويسنده : سكينه قارلقي
ناشر : سايت همكاران سيستم
تاريخ انتشار : 22/12/1382
در بسياري از شركت ها حدود 30 تا 50 درصد هزينه توليد نرم افزار صرف تست آن مي شود.، هنوز هم خيلي از افراد اعتقاد دارند كه نرم افزارها قبل از انتشار، به درستي تست نمي شوند. اين شرايط به دو دليل به وجود مي‌آيد. اول اين كه تست نرم افزار امري بسيار مشكل است. دوم اين كه تست معمولا" بدون متدولوژي مشخص و ابزار لازم انجام مي گيرد.
آنچه كه باعث مي شود تا شركت‌ها هزينه زيادي صرف تست نرم افزارها كنند، چيزي جز دستيابي به كيفيت مطلوب نيست.
و اما كيفيت ... كيفيت چيزي است كه ما در توليدات، فرايندها و خدمات به دنبال آن هستيم. كيفيت يك ويژگي منحصر به فرد نيست، بلكه يك مشخصه‌ي چند بعدي است و مي تواند در يك فرايند يا محصول وجود داشته باشد.
كيفيت به مشخصه اي اطلاق مي شود كه :
- تعدادي از نيازمندي‌هاي توافق شده را برآورده كند.
- به وسيله معيارهاي سنجش و اندازه گيري توافق شده ارزيابي شود.
- به وسيله فرآيند مورد قبولي توليد شود.
كيفيت نرم افزار را مي‌توان به دو دسته تقسيم كرد:
كيفيت محصول و كيفيت فرآيند :
كيفيت محصول در مورد كيفيت محصولي كه به وسيله فرآيندها توليد مي شود، بحث و نتيجه گيري مي كند.
كيفيت فرآيند به ميزان مقبوليت و كيفيت يك فرآيند كه براي توليد يك محصول اجرا مي شود، اشاره مي كند. اگر ما يك فرايند با كيفيت داشته باشيم، ريسك توليد محصول با كيفيت پايين بسيار كم مي شود، در حالي كه خلاف اين مورد معمولا" درست نيست. يعني داشتن يك محصول نهايي با كيفيت بالا، دليل بر وجود يك فرآيند با كيفيت بالا نيست.
ابعاد مختلف كيفيت
همان طور كه اشاره شد، كيفيت داراي ابعاد مختلفي‌ست.
در RUP براساس مدل FURPS+ كيفيت به صورت زير دسته بندي مي‌شود:
- كاركردي( Functionality )
- قابليت استفاده ( Usability )
- قابليت اعتماد ( Reliability )
- عملكرد( Performance )
- قابليت پشتيباني( Supportability )
براي هركدام از اين ابعاد مختلف كيفيت، چند نوع تست، درمراحل متفاوت اجرا مي شود.
http://alladin.persiangig.ir/image/site/1234.JPG
در واقع تست به عنوان يك عامل مهم و موثر بر همه ابعاد كيفي محصول شناخته مي شود.
مديريت كيفيت در RUP
مديريت كيفيت به سه دليل انجام مي شود:
- مشخص كردن مقياس‌هاي مناسب براي كيفيت قابل قبول.
- مشخص كردن مقياس‌هاي مناسب براي استفاده در ارزيابي كيفيت.
- مشخص كردن و نشان دادن موضوعاتي كه بر روي كيفيت اثر گذاشته اند و يا احتمالا" اثر خواهند گذاشت.
مديريت كيفيت در همه گردش هاي كاري ( Workflows ) انجام مي شود.
اندازه گيري كيفيت در طول چرخه حيات محصول، به منظور مديريت كيفيت، اندازه گيري و ارزيابي كيفيت محصول و فرآيند انجام مي شود .
اندازه گيري كيفيت احتياج به جمع آوري و تجزيه و تحليل اطلاعات دارد كه معمولا به شكل اندازه ها ( Measurements ) و متريك‌ها نمايان مي شوند،
اندازه ها اصولا" براي كنترل پروژه مورد استفاده قرار مي گيرند. موارد استفاده ديگر آن‌ها ارزيابي ميزان انطباق وضعيت پروژه با شرايط تعيين شده در برنامه ريزي اوليه مي باشد. اين شرايط عبارتند از: معيارهاي اتمام پروژه، معيارهاي كيفي، معيارهاي پذيرش ،معيارهاي برآورده شدن نيازمنديها و غيره ... .
متريك ها براي دو هدف اصلي مورد استفاده قرار مي‌گيرند : آگاهي ( Knowledge ) و تغيير( Change )
اهداف مربوط به آگاهي:
اين اهداف با افعالي مانند : پاييدن( Monitor ) ؛ ارزيابي كردن( Evaluate ) و پيش بيني كردن ( Predict )بيان مي شوند. هميشه يكي از اهداف مديريت، بهتر فهميدن فرآيند انجام كار است. به عنوان مثال، تشخيص كيفيت محصول ؛ تشخيص كيفيت فرآيند تست ؛ پايش پوشش دهي تست و يا پيگيري ( Tracking )تغييرات مربوط به نيازمنديها نمونه هايي از اين اهداف است.
اهداف مربوط به تغيير:
اين اهداف با افعالي مانند: افزايش يافتن ( Increase )؛كاهش يافتن ( Reduce )؛ بهبود دادن ( Improve )؛ و Achieve بيان مي شوند.
به عنوان مثال بهبود دادن زمان انجام كار يك پروژه نسبت به پروژه هاي قبلي يك نمونه از اين اهداف است.
اين متريك‌هاي به دست آمده به اندازه گيري كيفيت محصول و فرآيند كمك مي كنند.
ارزيابي كيفيت معمولا زماني كه يك رويداد مهم رخ مي دهد، مثلا در انتهاي يك مرحله از توليد يا زمان انتشار محصول نهايي، انجام مي شود.
مقطع پاياني تست زمان مناسبي براي ارزيابي نهايي كيفيت محصول قبل از انتشار است. ارزيابي خطاها و نواقصي كه در تست پيدا شده اند، بهترين شاخص براي كيفيت نرم افزار و يا ارزيابي محصول است. ارزيابي نواقص بايد مبتني بر متدهايي باشد كه از تعداد خطاهاي ساده به مدل سازي آماري حركت كند.
اين ارزيابي ها از يك فرض درباره نرخ كشف خطاها در طول فرآيند تست استفاده مي كنند. معمولا اين نرخ از توزيع پواسون تبعيت مي كند. سپس، اطلاعات واقعي درباره نرخ پيدا شدن خطاها در مدل گنجانده مي شود. نتايج ارزيابي قابليت اعتماد نرم افزار كنوني را تخمين مي زند و نيز پيش بيني مي كند كه قابليت اعتماد نرم افزار در صورت ادامه روند تست و برطرف كردن خطا چگونه رشد خواهد .( انتظار مي رود كه با پيشرفت تست نرخ پيدا شدن خطاها كم شود.) اين ارزيابي به عنوان مدل رشد قابليت اعتماد نرم افزار بيان مي شود.
منبع: http://www.systemgroup.net
