گرافیك از تجارت تا خلاقیت

نگاهی به پیدایش هنر گرافیك در غرب. . .

گرافیك، هنری است كه در دو شاخه تجاری و هنری همواره مخاطبان خاص خود را داشته است. پیدایش این هنر را در غرب با اختراع ماشین چاپ برابر می دانند.

با ابداع حروف مخصوص حروفچینی برای چاپ و توسعه این صنعت به طور كلی، كه تقریباً از اواسط قرن پانزدهم میلادی آغاز شد، زمینه برای پیدایش طراحی گرافیك آماده شد. اولین كتابی كه محصول این واقعه مهم تاریخی بود انجیلی بود كه به وسیله گوتمبرگ به چاپ رسید و به انجیل گوتمبرگ معروف است. طراحی گرافیك نیز از همین زمان پا به عرصه وجود نهاد.

برای اولین بار در دنیای غرب به جای آنكه كتاب را با زحمت دست نویسی و تكثیر كنند از روش چاپ كه یك باره كتاب را در نسخه های متعدد تكثیر می كرد استفاده شد. طراحی گرافیك یكی از ده ها كاری بود كه پیشگامان اولیه چاپ می بایست خود شخصاً بدان می پرداختند. ایشان می بایست حروف چاپخانه را خودشان طراحی می كردند و علاوه بر آن قالب ریزی حروف به صورت فلز را نیز بر عهده شان بود همچنین ساختن مركب و تهیه كاغذ مناسب نیز بر عهده چاپگرها بود.

در خلال قرن های شانزده و هفده ، چاپخانه داران با تلاش پیگیر خود به این صنعت و حرفه تكامل بخشیدند. طراحی گرافیك به صورتی كه امروز وجود دارد تا زمان انقلاب صنعتی یعنی قرن نوزدهم وجود نداشت. در این زمان پیشرفت فنون چاپ و كاغذسازی امكان استفاده از تصاویر و تزئینات بدیع همراه با متن نوشته شده، به وجود آمد و نقاشان و هنرمندان گرافیست توانستند نتایج درخشانی در كار خود حاصل كنند. بیشتر طراحان گرافیك در ابتدا به نام هنرمندان امور تجاری شناخته می شدند.

این عنوان تا حدی جنبه تحقیرآمیز نیز داشت. طراحی كه تمام تلاش خود را وقف این حرفه می كرد از طرف ناقدان هنری و نقاشان طرد می شد. دونیس ا دانیس در كتاب مبادی سواد بصری، از دو هنرمند به نام تولز لوترك و ویلیام موریس به عنوان طلایه داران گرافیك هنری نام برده است. لوترك برای خلق آثار هنری خود به پوسترهای چاپی روی آورد و موریس نیز كه یك طراح صنعتی بود مؤسس یك چاپخانه پیشرفته بود.

با تلاش هایی كه به وسیله موریس و بعدها توسط مدرسه باوهاوس صورت پذیرفت نظرات به تدریج در این مورد تغییر كرد و در نتیجه آن توجه و علاقه بیشتری به فنون چاپ و امكانات مختلف آن به وجود آمد. پیدایش علاقه و توجه به اصول چاپ در بین طراحان گرافیك باعث شد تا از امكانات دستگاه های چاپ آگاه شده و هنر خود را با آن همساز نمایند. این همكاری دلیل اصلی پیشرفت هنر گرافیك در عصر حاضر است. كم كم در كلیه زمینه های هنر گرافیك اعم از طراحی حروف، پوستر، بسته بندی، سربرگ و . .. تحقیقات بسیاری صورت پذیرفت و در نتیجه وسایل چاپ نیز توسعه و تكمیل یافتند. هنر گرافیك كه زمانی تنها برای امور تجاری به كار می رفت با گسترش تكنولوژی جایگاه حقیقی خود را در بین هنردوستان پیدا كرد و امروزه به عنوان یكی از مهمترین شاخه های هنرهای تجسمی مورد توجه عموم قرار دارد.

تحلیل: روزنامه ابرار