->حرف الف :ئل آبا : مادر ، خواهر بزرگتر
آباقای : عنوانی برای خطاب به بانوان مسن و محترم
آپا : بزرگ ، خواهر بزرگتر
آچا : خوشایند ،مادر، بانوی مسن در خور احترام
آچالیا : نام گلی است
آچقین گول : گل شکفته شده
آچیق گول : غنچه یا گل شکفته شده
آدیگول : آنکه نامش همچو گل است
آدینا : نام کوهی معروف که شهر زنوز از بلاد آذربایجان را در برگرفته است
آرایلی : دختر پاکنام، همچو ماه پاک و درخشان
آرزی : آرزو
آرسیتا : نام منطقه ای ازسرزمین ماننا درغرب همدان فعلی
آسانا : دختر زیبا
آسلیم : مفید،دارای خیروفایده
آسوده : آرام، راحت، دنج ، آرامش یافته،آسوده گشته
آغان : شهاب آسمانی،شراره آتش،شعله ،زبانه آتش
آغ بنیز : سفید چهره،دارای صورت روشن
آغجاقیز : دختر سپید پیکروسپید چهره
آغجاگول : زیباهمچوگل سپیدرنگ،کاملا سفید
آک ایپک : ابریشم سفید،پارچه ابریشمی سفید رنگ
آک چیچ : گل سپید رنگ
آکچین معصوم ،پاکدامن،آبرومند
آک یز : ستاره درخشان،جسم آسمانی سفید رنگ
آلا گؤز : چشم درشت وآبی رنگ،چشمان شیفته کننده درخشان
آلاله : لاله سرخ
آلانور : نوردر خشان،برّاق
آلتینای : ماه طلایی
آلتینلی : طلایی
آلتینیار : یارطلایی
آل چیچک : گل سرخ رنگ
آچیق : روشن ،آشکار، سعادت،نیکبختی
آچیق گون روزصاف وروشن
آرال : جزایرنزدیک به هم،مابین دوجزیره،رود دریایی که دروسط دو خشکی باشد
آرین : پاکیزه،خالص،درخشان،اصیل
آسا : بسیار،فراوان،بی حد ومرز
آغجا : سفید رخسار،بسیارروشن روی،مایل به سفیدی
آک بوداک : شاخه درختی که سپید رنگ است، بوته سفید
آکمان : کاملا سفید بی گناه، پاک ومعصوم،آبرومند
آک یورت : میهن نیک،ایل وسرزمین آباد
آلتان : طلا،شفق سرخ رنگ
آلتین : طلا،فلزقیمتی وزردرنگی که ضد زنگ می باشد
آلقا : پسندیدن،راضی شدن، دعای خیربدرقه کسی ساختن،تعریف وتمجید کردن
آلقیش : ستودن،مدح گفتن،تعریف وتمجید،تشویق
آل کیم : رنگین کمان،قوس قزح
آل گول : گل سرخ رنگ
آلگون : آفتاب سرخ
آلنار : انارسرخ
آلِو : زبانه آتش،داغ وپرحرارت
آلیشان : علف آهو
آمراق : عزیز،دوست داشتنی،شیدا،شیفته،پاک وصاف
آمول : صبو،حلیم،ساکت،آرام،بانزاک ت،مٶدب منظم
آناشن : مادر شاد ومسرور
آناک : خاطره،هدیه،حافظه
آناگول : گل مادر،گلی که همچومادرباشد(منظورازگل همان فرزند است)،دخترزیبا،برتر
آنایار : دوست ویارمادر
آنداچ : خاطره،هدیه ،یادگار،ارمغان
آنسال : مربوط به قوۀ تفکر،عقلی
آنلیک : فهمیده،عقل،ذهن
آنناک : یادگار،خاطره
آنی : خاطره،به یادآوردن
آی : ماه ،روشن،زیبا،براق،جذاب وگیرا
آی بن : آفریده شده همانند ماه،جذاب ودرخشان همچون ماه
آی بنیز : ماه چهره،آنکه سیمایش مثل ماه باشد،زیباروی
آی پار : درخشنده وفروزان همانند ماه
آیپارا : ماه نو،هلال ماه
آی پری : زیبا مانند ماه
آیتاج : تاجی که همانندماه درخشان وبرّاق باشد،زیبا،ناطق
آیتار : بشارت دهنده
آیتارشن : قاصدشادی
آی تن : ماه پیکر،همچون ماه،زیبا،خوش قدوقامت،خوشایند
آی جامال : ماه رخسار،آنکه صورتی زیباهمچون ماه داشته باشد
آیجان : پاکدل،دختری که تن وروانش به پاکی ماه باشد
آی چیچک : گل آفتابگردان
آیدا : درماه،گیاهی خوشبوکه کنارآب میرویدو با گیاه «قایتارما»یا«بئش مارماق»که کاربرد طبّی دارند،ماه مادر
آی دار : کاکل،یال
آیداشن : شادی وسروردر ماه
آیداگول : گلی که در سطح کره ماه روئیده باشد یااز ماه آورده شده باشد ،گل ماه .زیبا ،خوب روی
آیدان : آفریده شده ازماه،ایجاد شده ازماه زیبا چهره ای که از ماه آمده باشد ،نیکو چهره همانندماه
آی دینچ : استواروپابرجا چون ماه برّاق،درخشان،انبوه
آیرال : مستثنی،آنکه استثنا شده باشد
آی سِئو : دوست داشتنی مثل ماه
آیسان : شبیه به ماه،مانند ماه
آی سَل : سیل نورماه،پرتوماه،زیباودرخشا ن چون ماه
آی سَن : همانند ماه هستی،به ماه می مانی
آیسودا : ماه درآب
آی سون : ارمغان ماه،هدیه ماه
آی سونا : سونای ماه،قویی که پرهای سرش سبزرنگ است و زیباچهره ای که اختصاص به ماه دارد
آی سوی : آنکه ازماه باشد،ازنسل ماه،برازنده ونیک خوی
آی سین : مثل ماه هستی،همانند ماهی،زیبا هستی
آیشان : شناخته شده چون ماه،مشهور،نامداروشهیر
آیشن : مثل ماه صاف ودوست داشتنی
آی فَر : سفید مثل ماه ،نورودرخشش ماه،زینت ماه
آی قاش : دارای ابروانی همچون هلال ماه (در شعر کاربرد بسیاردارد )
آی قیز : دختری که ازماه آمده باشد دخترزیباوخوشایند
آی گئن : مرتبط با ماه،دوست بسیارنزدیک وهمدل،همراز
آی گول : گل ماه،زیبا همانند ماه
آیلا : هاله اطراف ماه وسایرسیارات،شفق،درخشش
آیلار : ماه ها
آیلان : همراه ماه،شبیه به ماه
آیلین : دایرۀاطراف ماه،هاله
آیمان : انسانِ ماه،آنکه ازماه باشد،زیبا چون ماه
آیمان : مثل ماه
آیناز : زیباچهره ای که نازوعشوه داشته باشد،مهناز
آی نور : نورانی مثل ماه ،پرتو ماه،درخشان چون ماه
آی نیسه : بانویا دختری که چون ماه زیباباشد
ائتکین : تأثیرگذارنده،مؤثرواقع شونده،فعّال،اقدام کننده
ائتناز : نازکن
ائل آی : ماه ایل،زیباروی طایفه
ائلبالی : شیرین وعسل ایل وطایفه
ائل بَزَر : زینت طایفه،زیباچهرۀ قبیله،انسان نیکوی ولایت
ائل بزه ر : زینت دهندۀ ایل وطایفه
ائلتاج : تاج ایل ،شخص مورد احترام خلق،زعیم ورهبرسرزمین
ائلتاش : هم ایل ،هموطن،هم طایفه
ائلچین : لایق ایل ،برای مردم وایل
آئل سئوَر : عاشق وشیفتۀ سرزمین وایل
ائلکین : میهمان،سیاحت کننده
ائلگین : غریب ،مهاجر،آنکه ازخانه وکاشانه اش مهجورمانده باشد
ائل ناز (الناز) : نازنین قوم،زیبا وعشوه گرطایفه
ائوین : هسته یادانه،تخم،مایه واصل هرچیزجوهروعصاره
اَبرَن : دنیا،کائنات،سما وفضا
ابرو : خطوط موج دارکشیده شده برروی لوحه های آهنی و غیره،نقوش و خطوط طبیعی روی سطوح
أدا (عربی ) : نازوعشوه،رفتار وسلوک،طرز،اسلوب،اجرا وایفا نمودن
أرسن : شبیه به قهرمانان وجوانمردان
أ رکانا : آزاد،مختارومستقل
أرگم : نازنین من،محبوب من
أرگول : همانند گل،انسانی نظیرگل
أرمغان : هدیه،تحفه
أرمَن : لایق حرمت واحترام،خوش یمن ومبارک
أسمر : گندمگون
أسیم : وزش باد،شدّت باد،مه
أسین : مه صبحگاهی،نسیم سحری،الهام،احساساتی شدن،هوس
ألیک : جیران،آهو،غزال کوهی
اوتکو : سر انجام نیک،ظَفَر
اود آنا : مادرآتش
اود دنیز : دریای آتش
اودشَن : شاد آتشین وپرحرارت
اوروز : بخت وطالع ،خوشبخت،ماه،روزه داری،ماه صیام (رمضان )
اوزای : فضا،عالم لایتناهی
اوزوک : انگشتر
اوستون : بهتر، درسطحی برتر
اوسلو : صاحب کمال،عاقل،آرام
اوغور : موفقیّت،نیکی،بخت ،طالع
اوغورلو : شخص خوش یمن ومبارک وخجسته،مایۀ برکت
اوکای : بیانگراحساس رضایت وخوشنودی است،احسنت،آفرین،بسیار نیکو
اولجا : غنیمت،بخشش وعطا
اولجای : بخت،طالع،اقبال
اولدوز : ستاره
اولکان : بسیاربزرگ،عظیم
اولکَر : هفت ستاره خوشه پروین،ثریّا
اولگون : رنگ آبی،به رنگ آب
اولوس : ملّت،خلق،قوم وطایفه
اوماچ : امید،مقصد وهدف،آرزو
اومای : الهه
اومیده : آرزو،آمال،خواسته
اونای : شریف، نامدار،پرآوازه
اونسال : بسیارمشهور
اونلو : شهیروپرآوازه،جذّاب وگیرا
اویسال : حرف شنو،مطیع
ایپک : تارهای بسیارظریف ودرخشان ابریشم
ایپک تن : دارای پیکری لطیف وظریف نظیرابریشم
ایپک نور : برّاق
ایزگی : عاقل،باهوش وباذکاوت،عادل ومنصف
ایزیناز : خوش اثر
ایستَر : خواستن،طلب نمودن
ایستَک : آرزو،خواسته،مراد
ایشیک : روشنایی،فروغ،تابناکی
ایشیل : منوّرشدن،درخشیدن،فروغ،پرت و
ایشیلار : تابنده ،منوّر ،درخشنده
ایشیلاک : براق وتابناک،دارای درخشش وپرتو
ایشین : اشعه ،شعاع نور،پرتو،شفق
ایشین سو : درخشش آب،روشنایی حاصل ازبازتابش نورتوسط آب
ایلدَش : متولد شدگان در یک مکان
ایلدیر : روشنایی ،برق زدن ،درخشش
ایلقیم : سراب
ایلک آی : ماه نو ،ماه هلال
ایلک ایز : اولین نشانه ،نخستین علامت
ایلکناز : اولین ناز (اولین دختر خانواده )
ایلگی : مناسب،ارتباط ووابستگی،کنجکاوی
ایلمَن : وابسته به ایل وطایفه
اینجی : دُرّ،مروارید،بسیار تابناک
اٶزآیتان : کاملا شبیه به شفق
اٶزآیسان : نظیرماه
اٶزبال : عسل اصل وحقیقی
اٶزبَن : خال ویژه ومادرزاد
اٶزبیل : آنکه دارای دانشی خاص است،باسواد وآگاه
اٶزپینار : منبع آب منحصربه فرد،آب حیات بخش وزلال چشمه
اٶزجان : تَنی،عزیزومحبوب
اٶزدَش : فاقد تفاوت،کاملا یکسان
اٶزدَک : ماده،ماتریال،تنۀ درخت
اٶزگو : منحصربه فرد،خاص وویژه
اٶزگول : ویژگی،گونه ونوع
اٶزگولَچ : آنکه خنده منحصربه فردی دارد،دارای طرزخنده ای ویژه
اٶزگونَش : نظیرخورشید
اٶزَل : چیره دست وماهر،ویژه،مخصوص،جداگانه
اٶزلَر : حسرت کشنده،دلتنگ
اٶزلَم : درذوق وشوق دیدار کسی یا چیزی بودن،حسرت،آرزو
اٶزن : توجه واعتنای جدی
اٶزیورت : سرزمین مادری،میهن،ایل ووطن وطایفه
اٶکه : تیزفهم ،باهوش،متفکروعاقل
اٶگه : متفکر،عاقل،وزیر،مشاور
اٶن ایز : اوّلین اثر،نخستین راه
اٶوگول : لایق تعریف وتمجید
اٶیوک : هیجان حاصله ازحس عشق ومحبّت،جوش وخروش عشقآیناز
-> حرف ب :
باخیش : نگاه
بادام گؤز : چشم بادامی
باریش : صلح،آتش بس،آشتی
بارینج : شبدرکوهی
باغیش : بخشیدن،هدیه نمودن،عطا
بالا : اولاد،فرزند،نوزاد
بال سان : شیرین همانندعسل،متعلق به عسل
باللی : ترکیب شده باعسل،شیرین ولذّت بخش همانندعسل
بایاز : دراصل بیاض است ؛کاملا سفید
بایان : خانم ،بانو
بایراق : تکّه پارچۀ رنگی که بررویش علامت با نشان خاصّ یک دولت ،خلق ،حزب ویا مؤسسه
بَتی : تصویرکردن ،چهره وصورت،فرم،اندام وپیکر،قدوقامت
بَتیک : مکتوب،نامه،نوشته های رسمی،سند،دعای مکتوب
بَدیز : زیبا ،خوش قدوقامت،ظریف
بَگَنچ : خوشایند ،پسندیده ومطلوب
بَزَک : نقش ونگار ،آرایش وزینت
بَلگَن : شایسته ،لایق ،سزاوار
بَلگَین : واضح،بارز وآشکار،روشن
بَنزَر : شبیه ،نظیر،مانند ،شایسته ،مناسب
بَن شَن : من خوشبخت هستم ،بختیار ونیک اقبالم ،من شاد ومسرورم
بنفشه : مَنَکشه
بَن گول : گل ویا شکوفه خالدار
بَنگین : دائمی ،جاویدان وابدی
بَن لی : آنکه در چهره ویا پیکرش خال داشته باشد ،دارای خال یا لکه
بَنیجه : ابدی، جاودان ، بی انتها ،ماندگار وهمیشگی
بولود : ابر ،بخار
بیرجه : واحد ،تک ،یگانه ،یکی
بیرسَن : آنکه یکی باشد،بی بَدیل،یکّه وتنها
بیر گول : گل بی مثل ومانند،گل یگانه وَبدیل
بیلگه : عالم ،انسان مُدرک ،صاحب معلومات ومحفوظات ذهنی عمیق ووسیع
بیلگی : علم ودانش ،سواد ومعلومات ،معرفت وآگاهی
بیلگین : عالم ،صاحب دانش وفضیلت
-> حرف پ :پارلا : بدرخش!تابناک شو !
پارلار : نور می افشاند ،می درخشد
پارلاش : روشنی ،درخشندگی
پارلاک : نورافشان ،بَرّاق وتابناک
پَتَک : کندو
پَک اؤز : دارای صبرواستقامت
پیرلانتا : برلیان ،الماس تراش خورده ،سنگ ذی قیمتی که در برابرنوربه رنگهای زیبا ومتنوعی گراید
پینار : چشمه ،چشمۀ جوشان آب اززمین پرنیا
-> حرف ت :ترکان: ملکهتئللی : دختری با گیسوی بلندوزیبا ،دارای زلفهای زیباومُزیِّن
تئل نار : زیبارویی که موهایش درخشان چون آتش است
تئلناز : دختری با گیسوی ناز وقشنگ
تئل نور : دارای موهای شفاف وبرّاق
تابراک : سرزنده ،زرنگ وکاری ،قبراق وسرحال
تاتلی : بامزه وبانمک
تاچلی : آنکه تاج برسرداشته باشد
تارو : به حالت ظریف درآورنده ،به هیجان آمدن ،عصبانی گشتن
تاریم : چادر ،خانه ،مکان ،سر پوشیده
تالکوک : محل اتصال کوه هابه همدیگر
تان آک : سرخی افق ،عجیب وغریب
تان آل : نظیرشفق ،مایۀ حیرت ،عجیب
تان زَر : طلای غیر عادی وعجیب
تان سو : خارق العاده ،بسیارعجیب
تان گول : گلی که صبح زود بشکفد ،گل صبحگاهی
تان ییلدیز : ستاره ،زهره ،ونوس
تایسیز : بی همتا
تَجیم : تجارت ،خرید وفروش
تَرگول : گل نوشکفته ،شکوفه تازه
تَرنیسه : دختر جوان وبا طراوت
تَک آی : ماه یگانه ،ماه تک وبی همتا ،زیباروی بی نظیر
تَکسین : یکی یکدانه ،یگانه ،بی نظیر
تَک گول : گل بی نظیر،آنکه در زیبایی بی نظیراست
تَگیر : ارزش ،بهاء ،قیمت
َتن آی : همانند وهمسان ماه ،نظیرماه
توپاز : نوعی سنگ الوان وقیمتی
توراج : نوعی پرنده از تیرۀ ماکیان شبیه به مرغ باگوشت بسیار لذیذ
تویقو(دویغو) : احساس ،عاطفه ،درک
توران : نامی بود که ایرانیان باستان به محل زندگی وسرزمین ترکهانسبت دادند ،زیستگاه ترکها
تورانلی : اهل توران زمین،ترک
تورک تَن : از جمعیت وتبار ترکها
تورمَن : مرغوب وبا کیفیت ،اعلا
تورناز : دخترترک ونازدار
تولین : آنکه بسیار ظریف دیده می شود، آینه
توماقان : گل نیلوفر
تونا :
نام ترکی رود« دونای» که پس از رود وولگا واقع در اروپا طولانی ترین محسوب می شود
-> حرف ج :جئیران : غزال ،آهو
جان ایپک : آنکه روح وقلبش همچون ابریشم لطیف وظریف است
جان سِئل : متعلّق به روح وجان ،زنده وجاندار
جان سونار : کسیکه جان ودلش رادر تَبَق اخلاص گذارد ،آنکه از جانش نیزدریغ نورزد
جان سوی : آنکه از تبارنیاکانی نیکو وقدرتمند باشد
جان شَن : مسرور وبانشاط ،خوشبخت ، خوشحال وسرزنده
جَرَن : جیران،گوزن ماده،کاربرداین نام بصورت «جَران »نیزدیده می شود
جیلوه لی : باناز وغمزه ،آنکه عشوه وکرشمه کند
جیلوه ناز : نازنین ،دارای ناز وغمزه ،عشوه گر
-> حرف چ :چئچئن : زیبا،برازنده وخوشایندچاغداش : معاصر، هم عصر، زندگی کردن در یک برهۀ زمانی واحدچاغری : شاهین شکاری ،طرلان؛ دعوت کردن ،بیانیه ،فراخواندن
چاغلار : آبشار، آبی که جوشان وهمراه باغلیان وکف جاری گردد
چاغلایان : آبشار،آبشار مصنوعی ،آب یارودی که از یک مکان مرتفع سرازیر گردد
چاقیر : نام مخلوط با خاکستری ،پرنده شاهین تند وتیزودرشت
چایلان : ماسه زار ،ریگزار
چلنگ : حلقه گل ، تاج طلایی یانقره ای
چولپان : ستارۀ زهریاناهید،ونوس
چیچک : شکوفه ، گلهای گیاهان ودرختان که دارای رنگها ورایحه های متنوّعند
چیچک ناز : نازنین همانند گل ،زیبا رخسارعشوه گر
چیلَک : گیاه توت فرنگی ومیوۀ آن
چیم ناز : بسیار ناز کننده ،دارای عشوه وناز
-> حرف ح :حاک سال : منسوب به حق وحقیقت ،درارتباط با حق
حورال : آزاد، مستقل،آزاده
-> حرف خ :خاتون : درزن ،عیال،زوجه وهمسر
خانیم : عنوانی است مختص بانوان وبرگرفته از کلمه خان
خانیم زَر : خانمی نظیر طلا
-> حرف د :دادلی : خوشمزه،بامزه
داغشَن : شادی وسرور کوهستان
دالغا : موج
دانشن : فجر شادی
دَفنه : درخت همیشه سبز که ازبرگهایشدرصنایع غذاییاستفاده میشود،درختچۀ غاز،درختچۀ برگ بو
دَنیز : دریا ، قسمت دریاهای زمین،دریای آب شور که با خشکی احاطه شود،وسیع،افزون،بی نهایت
دورا : قله کوه
دور تَکین : همچون دُرّ،نظیر مروارید ،عزیز ودوست داشتنی
دوردانه : دانه مروارید،دُرّ،لٶلٶ،عزیزومح بوب،خلف یااولاد گرامی ودوست داشتنی
دورنا : درنا
دوزگون : راست ودرست،عاری ازکجی وانحراف،مطابق باقاعده واصول ،بدون کمی وکاستی،کامل
دوزلو : بانمک ،ملیح ،باملاحت
دولغون : پر ،تمام
دولقون : تمام وکامل ،پروانباشته شده ، دارای مضمون،مهم،والا،برتر
دونیا : کائنات ،کرۀ زمین ،عالم هستی ،عالم اجتماعی انسانها
دویسال : دارای احساس وعاطفه ،صاحب حس وادراک واندر یافت ظریف،حسّاس
دویغو : درک ودریافت حوادث عالم خارج،قابلیت فهم وادراک،متوجه شدن وآگاهی یافتن
دیرلیک : آسایش ،امن وامان ،آرامش ،حیات ،تفاهم وسازش متقابل
دیکمَن : رأس ،نوک ،قلۀ کوه
دیلَک : آرزو وخواسته،مراد،خواهش
دٶکمن : جذاب،برازنده ولایق
دٶنوش : تغییر و تحول اساسی جهت توسعه وگسترش چیزی ونیز ترقی وپیشرفت می باشد
-> حرف ر:رشمه : روبان یا لنتی که به منظور زینت استفاده می شود
ریما :
نام قدیم در یاچه ارومیه .
-> حرف ز:زئینَب : نگین سنگی قیمتی ،جواهرات ،زینت پدر
َزرتکین : دختر یابانویی که نظیرطلااست ،همانند طلا
زَرخانیم : خانمی نظیرطلا ،زیبا روی
زَرلی : پوشانده شده باطلا ،مزیّن به طلا
زومرود (زُمُرد ) : سنگی قیمتی وبراق به رنگ سبز
-> حرف ژ:ژاریک : درخشنده ،منوّر
ژالین : شعله
ژَمیس : میوه ،ثمر
-> حرف س:سئچکین : ممتاز،لایق گزینش ،برگزیده
سئزال : دارای احساس ،درک کننده ،فهمنده ،حسَاس
سئزَر : آنکه بتواند درک کند
سئل شن : سیل شادی
سئلناز : سیل ناز وعشوه ،دنیایی از قشنگی
سئودا (سودا) : عشق ومحبّت،سُودا ،عشق شدید،میل ورغبت،هوس وخواسته،آرزو
سئودیم : علاقه مند شدم ،پسندیدم
سئوَر : دوست دارنده وعاشق،محبوب ودوست داشتنی
سئوسای : احترام متقابل در عشق ورفیق
سئوشن : شادی را دوست دار
سئوکال : محبوبیّت داشته باش وزندگی کن ،حس صداقت درعشق
سئوگی : احساس علاقه ودوستی
سئوگیم : بیان واژه «سئوگی»اززبان اول شخص مفرد
سئوَن : دلباخته شونده
سئوناز : نازدوست ،عشق ناز
سئویل : دوست داشتنی ،لایق ، محبوب ، شایستۀ دوست داشته شدن
سئویم : جذّاب ،جلب کننده
سئوین : خوشحال گشتن ، شادمان ومسرور شدن
سئوینج : حس شعف وشادی ،فرح
ساچلی : گیسوی بلند
ساچناز : دختری که گیسوان قشنگی دارد
سارا : قوت و جسارت
سارای : ماه زرد و روشن،نام یکی ازآبادیها درجزیرۀ شاهی دریاچۀ ارومیه .
سارین : ترانه
ساناز : بی همتا ،کم نظیر
سانای : محترم ،لایق احترام
سایا : یک رنگ وبی ریا
سایات : دارای نام وجاه
سایرا(سِهره یاسِیره ) : آواز خواندن ،چه چه زدن ،بلبل
سایراش : نجوا کردن ،زمزمه نمودن ،به آرامی آواز خواندن
سایراو : پرندۀ آوازه خوان ،بلبل
سایقی : احترام ،حرمت ،ادب ونزاکت
سایقین : حرمت نشان دهنده ، احترام گذارنده ،انسان شایسته احترام
سای گول : گل مورد احترام ،زیبارخساری که لایق احترام است
سایلان : مورد احترام ،معتبر ومحترم
سایلاو : نماینده ،وکیل ،برگزیده
سایین : لایق حرمت ،محترم ،آنکه دیگران باوی محترمانه رفتارنمایند
سَرپیل : پاشیدن ،پراکنده گشتن ،جهیدن
سَرمین : محجوب ،باحیا ،آبرومند
سرین : صبور بودن
سَلما : برگ درشت ،برگ پهن
سَلَن : صدا ،آوای موزون ،لحن خوش ودلنشین ،آهنگ
سورمه : ماده ای که بانوان بر چشم کشند ،کَحل
سوسن : دراصل «شوسانّا» است گیاهی از تیره زنبق دارای برگهای زیباو خوشبو،این(
نام بین المللی)
سولماز : آنکه تازگی وطراوتش راحفظ کند،همیشه شاداب،به دوراز پژمردگی
سومَر : قوم سومریان که بنابه نظریۀ بسیاری ازدانشمندان ازاقوام ترک بوده .
سونا : قو،اُردک ،اردکی که در ناحیۀ سرش پرهای سبزرنگ دارد،جهت مدح زیبا رویان
سونار : تقدیم می کند ،اهدا می نماید
سونال : تقدیم شده ،پیشکش شده ،عطا گشته ،هدیه شده
سونای : آخرین شب طلوع ماه،عطا شده ،تقدیمی
سوندوس : دیبا ،پارچه ابریشمی لطیف وگرانبها
سون گول : آخرین گل متولد شده از مادر (فرزند دختر)
سیبئل : قطرۀ باران ،سنبل ،خوشۀ گندم
سیرما : گلابتون،رشته های نازک وظریف وباریک طلایانقره شبیه به نخ،رشته زرین،یاسمین
سیلا : ملحق شدن ،وصال
سوداساق اولونساق یاشینسوین: شاد باشسلین: خروشان
-> حرف ش:شَن آی : ماه شادی بخش ،ماه خوشایند
شَنال : خوشحال ومسرور ،راضی وخوشنود ،شاد،دلخوش
شَن ایز : علامت یااثر شادی بخش ،نشانۀ خوشبخت
شَن سَس : خوش آوا
شَن گول : گلی که مایه خوشبختی است ،گل رضایت بخش
شَن ناز : دختر نازوشاد
شن یار : یارشاد وخوشحال
-> حرف ط:طرلان : بازشکاری،«طارلان»
-> حرف ف:فَرآی : نورماه ،مایه زینت وزیبایی ماه
فولیا : گل نسرین ،نرگس زرد
فوندا : علف جارو یاجاروب ،بیشه ای که در آن علف ها وبوته های بسیاری روئیده باشد،علفزار
-> حرف ق:قاراتئل : سیاه مو
قاراجا : تیره رنگ،بُز کوهی
قاراگیله : انگور سیاه دانه
قاراگٶز : سیاه چشم ،دارای چشمانی بامردمک سیاه رنگ
قَرَنفیل : گل میخک
قلم گول : دارای نگاری چون گل ،زیبارخسار
قنیره : بی مثل ومانند ،زیبارخسار بی نظیر
قوتلوآی : ماه مقدّس وخوش یمن
قیز ناز : دختر نازنین وعشوه گر
قیزیل : سرخ ،طلا
قیزیل گول : گل سرخ(رُز)،گل محمدی
-> حرف ک:کاراک : مردمک چشم
کاواک : درخت تبریزی ،سپیدار
کایرا : لطف واحسان ،نیکی کردن
کایران : چمن ،مکانی مسطح ،میدان
کایناک : منبع ،مٲخذ،فعال ، پرانرژی
-> حرف گ:کَپَنَک : پروانه
کَکلیک : کبک،پرنده کوهی
کَلَبَک : پروانه
کوتکو : ساده ،متواضع ،مٶدّب
کونات : آنکه محبت وعلاقه سایرین راجلب می نماید ،مهربان
کیمیا : علم شیمی ،حکمت وقدرت
کٶلگه : سایه
کؤنول : قلب ،دل ،احساسات قلبی ،میل واشتیاق ،آرزو ،هوس
گلین : عروس
گول آی : متشکل است ازدوکلمه «گول» و«آی»
گول ایز : نشان وعلامت گل ،ردِّ گل
گول باهار : گل وبهار
گول بَن : آنکه خالی زیبا چون گل داشته باشد
گول بنیز : گل چهره ،گل گونه
گول بوداق : شاخه گل ،بوته گل
گول تَک : گل نادروکمیاب ،نظیر گل
گول دَم : دارای نَفَسی خوشبوهمانند گل
گولدَن : به عمل آمده از گل ،متعلق به گل
گولر : خنده رو ،خندان ،تبسم کننده ، خوشحال ،مهربان ومشفق
گولرآی : « گول ر» و « آی »
گول سئل : سیلی از گل وشکوفه، نظیروشبیه گل ،متعلق به گل
گول سئو : علاقه نسبت به گل ،دوستدار گل ،شیفته وشیدای گل
گول سئوَن : عاشق گل
گل سئوین : خندیدن ،رقص وخنده ،شاد ومسرور گشتن
گول سَرَن : پراکنده کننده گل
گولسون : همواره شاد ومسرور ،خوشبخت وخرّم ،خندان
گول سوی : ازسلالۀ گل ،صاحب اصل و تباری نجیب وپاک چون گل
گوللَر : گلها
گوللو : مزیّن شده با گل ،گلدار
گولوش : خنده،شاد ومسرورگشتن،حالت ووضعیت خندیدن،مزاح شادی ونشاط
گولومسَر : همیشه خندان
گلابتون : رشته های باریک طلاونقره یارشته های نخی شبیه به آنها،نخ زردار
گول یاز : گل بهاری ،گیاهی که در فصل بهار گل دهد
گولین : نظیر وشبیه به گل ،گلزار ،گلستان
گوموش : نقره
گون : خورشید،روز،دوره و زمان
گون سئل : نظیر ومانند خورشید
گونَش : خورشید
گون فَر : اشعه خورشید ،پرتو آفتاب
گونول : خواسته وخواهش دل
گٶرکم : منظره،معروف شدن،شٲن وجلال،نمای خارجی
گٶزده : محبوب وپسندیده،تقریر شده،برتراز همه،خوشایند
گؤزَل : زیبا،بی عیب ونقص
گؤزَن : جذاب وگیرا ،زیبا
گؤک سئل : متعلق به آسمان
گؤک سَن : متعلق به آسمان،آسمانی
گؤک من : چشم آبی وبور،دختری با پوست سفید وموی زرد رنگ
گؤنَن : شاد گشتن،مرطوب
گؤی چَک : زیبا،دوست داشتنی
-> حرف ل:لاچین : پرنده ای شکاری ازجنس شاهین با پاهای قرمزرنگ
لیل پار : گیاهی برگ دار که درمناطق پُرمی روید
-> حرف م:مئلیسا : تُرَنج ،علف لیمو ،بالنگ
مارال : گوزن ماده ،زیبا
مارتی : مرغ دریایی
ماگنولیا : درخت یا بوته ای است همیشه سبز دارای گلهایدرشتخوش عطر وبرگهایش گاهی میریزد
ماویش : دختر بچه بور یا سفید چهره ای که چشمانی به رنگ آبی روشن داشته باشد
ماه پاره : پارۀ ماه ،تکّه ای ازماه
مایوک : غنچه ،گل نشکفته
مَلتَم : باد ساحلی ،مه
مَنَکشه : گل بنفشه
مورایپَک : نوعی پارچه مخمل ،ابریشم بنفش رنگ
مورتان : رنگ صورتی شفق به هنگام سپیده دم
مورگول : گلی که به رنگ بنفش است ،گل بنفش رنگ
مورَن : رود ،آب روان وجاری ،نهر بزرگ
مویان : خیرات،خیرونیکی ،ثواب
مین گول : دسته ای حاصل ازهزارگل
مین ناز : آنکه نازوغمزه اش فراوان است،کسی که بسیارنازو آدا دارد
-> حرف ن:ناخیش : در اصل « نقش »است،طرح،شکل،زینت وخط
نارچیچک : گل انار
نارگول : گل انار
نارگیله : دانه های داخل انار
نارین : ظریف وباریک ،نازک ، ریزوکوچک
نارین گول : گل یا شکوفه ظریف وریز
ناز گول : گلی که ناز کند ،گل نازنین
نازلی : پرنازوعشوه ،ب اادا و اطوار
نسترن : نسرین
نورال : نورانی شونده ،روشنایی مقدّس
نورایشیک : بسیار درخشان،برّاقترین نور،بسیارتابناک
نورپری : پری تابناک ونورانی
نورجان : دارای جانی تابناک ودرخشان،آفریده شده ازنور،بسیارزیبا
نورچین : سیل روشنایی ،درخشش نور
نوردان : خلق شده ازروشنایی
نورسان : همچون نور،نظیر نور
نورلان : تابناک گردنده،درخشان شنونده،نورانی وبرّاق
نورمان : خلق شده ازنور،نظیر نور
-> حرف و:وارجان : دارای قلب وروح وجان،اهل دل،صاحب حیات
وَردا : برگرفته از واژه عربی« وَرد» به معنای گل سرخ است
-> حرف ه:هومای(الهه) : الهه،پرندۀ هما،پرنده دولت وسعادت،یمن وبرکت
-> حرف ی:یئشیم : سنگی سبزرنگ وبسیارقیمتی،سنگ یَشم
یئنی شن : شادی جدید،جشن وشادی نو
یئنی گول : گل نوشکفته،گلی که هنوز طراوت داشته باشد
یاراش : خوشایندی،زیبایی،جذّابی
یاراشیق : دوست داشتنی ،زیباوجذاب ،خوشایند وخوش ظاهر
یارپاق : دراصل «یاپراق» است،برگ درخت وگیاهان
یارلیک : فرمان امر،دستور
یارماکان : هدیه،ارمغان
یازباهار : فصل مابین تابستان وزمستان،فصل پاییز
یازگول : گلی که درفصل تابستان می شکفد،گل تابستانی
یاسام : نظم وترتیب ،قاعده وقانون
یاشا : آفرین ،زنده باد
یاشار : زندگی کننده ،دارای عمری طولانی ،سالم وسرزنده
یاشام : حیات،عمر،زندگی
یاشیق : خورشید،نور آفتاب
یاشیل : سبزرنگ،تروتازه،باطراوت
یاشین : رعدوبرق،صاعقه،آذرخش
یاغمور : باران،بارندگی
یالدیز : مزیّن به آب طلا ونقره، زینت داده شده
یالقین : سراب
یاناک : گونه ،هریک ازلپهای درصورت
یوجَل : رفعت، بلندی، گرانقدری
یورتسال : منسوب به وطن ،وطنی
یوردام : چالاکی، با سرعت و با شتاب حرکت کردن،ناز ، عشوه و ادا
یوردوم : وطن من، زادگاه ومیهن من
یوروک : حیات ،آفرینش ، طرز زندگی
یوسما : نازنین، دارای عشوه و ادا
یوکسَل : برتر، والا، اوج گیرنده و بالا رونده ،محترم، ذیقیمت
یٶنال : دارای هدف وسمت وسو
