تاثیرات سیر بر قلب و عروق
درمورد تاثیرات سیر بر سیستم قلب و عروق گاهی بصورت افسانه و گاهی در نظر عوام بصورت معجزه نقل و قول می شود که اکثر این دیدگاه ها پایه و اساس علمی ندارد .براساس تحقیقات با وجود آن كه سیر بوی مطلوبی ندارد و بسیاری از افراد از آن فرار می كنند ، اما تحقیقات جدید دانشمندان انگلیسی نشان می دهد ، بوی سیر برای سلامت قلب خوب است و عملكرد قلب را بهبود می بخشد.براساس تحقیقات دانشمندان دانشگاه آلابامای بیرمنگام انگلیس علت تاثیر مثبت سیر بر قلب انسان ، آن است كه سیر ماده ای به نام الوسین داردكه تكثیر می شود و از تركیبات آن سولفور تولید می شود و سولفور نیز بوی دهان را تغییر می دهد.
بر اثركنش و واكنش این ماده با سلول های قرمز خون ، دی اكسید سولفور تولید می شود و دی اكسید سولفور نیز به روانسازی جریان خون در قلب كمك می كند.اثرات قلبی-عروقی= یکی از اثرات بسیار مهم سیر محافظت کنندگی از سیستم قلبی-عروقی و جلوگیری از مرگ ومیر مربوط به بیماریهای قلبی-عروقی بسیار موثر هستند.از جمله اثرات خوب در این زمینه شامل موارد زیر است:
خاصیت کاهش کلسترول : بر حسب مطالعات زیاد کلسترول بالای 200 با مصرف مقادیر معینی سیر به حد طبیعی میرسد.میزان 10میلی گرم آلی سین یا معادل آن سیر میتواند باعث کاهش 10درصدی LDLو افزایش 15درصدی HDLو کاهش 15 درصدی تری گلیسیرید ها شود.
خاصیت کاهش پرفشاری خون: در یک تحقیق انجام شده مصرف معادل 7/2-8/1 گرم سیر روزانه به مدت 3-1 ماه نشان داد که به طور متوسط 11 میلی متر جیوه فشار سیستولی و 5 میلی متر جیوه فشار دیاستولی کاهش می یابد .بررسی همین نتایج نشان داد که مصرف سیر میتواند 25-20درصد حملات قلبی را کاهش دهد.
کاهش چسبندگی پلاکتها : در یک مطالعه بر روی 120 نفر با مصرف مقدار 900 میلی گرم از پودر خشک سیر به طور روزانه ،در مدت 4 هفته ،چسبندگی پلاکتها در گروه مصرف کننده سیر از بین رفته بود،چسبندگی پلاکتها از عوامل امراض قلبی ،حمله ها و تنگی وتصلب شرایین است.خاصیت حل کنندگی فیبرین: فراورده های استاندارد سیر ،فراورده های روغنی سیر ،سیرخام ویا پخته دارای خاصیت افزایش حل فیبرین سرم می باشد.
خواص درمانی سیر Allium sativum:
سير از مدت‌ها پيش، براي كاربردهاي پزشكي مورد استفاده قرار گرفته است و بيشترين مورد استفاده آن در سال‌هاي اخير براي موارد قلبي – عروقي و خاصيت ضد ميكروبي آن بوده است.تركيبات سولفور شامل آليسين، ظاهرات تركيبات فعالي در ريشه پياز گياه سير است. مطالعات نشان دهنده تاثيرات مهم اما علائم كاهش دهنده چربي و فعاليت ضد پلاكتي هستند. معمولا اثرات جانبي مصرف سيرخفيف و غير متداول است.
سير ظاهرا تاثيري بر متابوليسم داروها ندارد، اما بيماراني كه از داروهاي ضد انعقاد استفاده مي‌كنند، بايد در مصرف سير احتياط كنند. از اين رو افرادي كه جراحي مي‌كنند بايد ٧ تا ١٠ روز پيش از جراحي از خوردن سير خودداري كنند چرا كه سير زمان خونريزي را طولاني‌تر مي‌كند.سير هزاران سال براي اهداف پزشكي مورد استفاده داشته است. اين گياه حداقل ٣٠٠٠ سال در طب چين كاربرد داشته است.
مصريان، بابلي‌ها، يوناني‌ها و رومي‌ها از سير براي موارد شفابخش استفاده مي‌كرده‌اند. در جنگ‌هاي جهاني اول و دوم نيز از سير بعنوان ماده ضد عفوني كننده براي پيشگيري از قانقاريا استفاده مي‌شود.در طول تاريخ، سير در سرتاسر دنيا براي درمان ناراحتي‌هاي مختلف شامل فشار خون بالا، عفونت‌ها و مارگزيدگي‌ها استفاده شده و برخي فرهنگ‌ها از آن براي دفع ارواح شيطاني استفاده مي‌كردند.
در حال حاضر از سير براي كاهش ميزان كلسترول و كاهش خطر بروز بيماري‌هاي قلبي – عروقي و نيز براي بهره مندي از خواص ضد ميكروبي آن استفاده مي‌شود.
پياز ريشه گياه سير مصرف پزشكي دارد. از آن مي‌توان به صورت تازه، خشك و يا روغن گرفته شده استفاده كرد. از آنجا كه برخي تركيبات مفيد در اين گياه در اثر حرارت ديده غير فعال مي‌شوند، لذا سير پخته قدرت طبي كمتري دارد.سير تاكنون در سطح وسيعي در آزمايش‌هاي باليني بر روي حيوانات و انسان و در لوله آزمايش و در بررسي‌هاي اپيدميولوژيك براي خواص چندگانه پزشكي آن مورد مطالعه قرار گرفته است. كيفيت آزمايش‌ها بر روي انسان متفاوت بوده است كه مقايسه را در آزمايش‌هاي مختلف دشوار كرده است.
در بسياري از آزمايش‌هاي كلينيكي متنوع و اتفاقي تاثيرات سير برروي سطح ليپيد (چربي) مطالعه شده است.در آزمايشاتي در سال‌هاي ١٩٩٣ تا ١٩٩٤ صورت گرفت، مشخص شد كه مصرف سير در كاهش سطح كلسترول خون نقش اساسي دارد. بر اساس توصيه‌هاي مهم كلينيكي، به بيماران گفته مي‌شود كه سير تاثير خفيف و كوتاه مدت در كاهش چربي خون دارد.بيماراني كه سابقه ابتلا به بيماري ترومبوس (تشكيل لخته خوني در عروق يا قلب) را دارند بايد بدانند كه سير مي‌تواند تاثير اندك اما مهم به روي تجمع پلاكت‌ها داشته باشد.
به علاوه بايد به بيماران توصيه شود كه اين گياه خاصيت كاهش خطر ابتلا به سرطان بويژه سرطان معده و روده را دارد.تا سال ۱۹۹۶ ، حداقل ۱۸۰۸ مورد مطالعهٔ علمی از جنبه های مختلف شیمیایی ، فارماكولوژی ، بالینی و اپیدمیولوژیكی بر روی سیر انجام شده است. مطالعات فارماكولوژی و بالین بر روی سیر در زمینه اثرات ضد میكروبی ، اثرات ضد سرطان ، كاهش میزان قند خون ، تحریك سیستم ایمنی ، اثرات ضد التهابی و آنتی اكسیدانی انجام شده اند.
در حوزهٔ اثرات قلبی ـ عروقی سیر مطالعات انجام شده شامل بررسی میزان چربی های خون ، انعقاد و جریان خون ، تجمع پلاكتی و آتروسكلروز بوده است. بیشترین مطالعات بر روی سیر در زمینه اثرات آن در تنظیم چربی های سرمی بوده است . مطالعات نشان دادهاند كه سیر ،كلسترول تام (TC) و به ویژه نوع LDLرا كاهش می دهد. در مطالعاتی كه بر روی اثرات سیر بر میزان TCانجام شده است. متوسط كاهش كلسترول سرمی ۶/۱۰ درصد بوده است كه طی درمان به مدت ۳ هفته تا ۳ ماه روزانه با نیمی یا یك پرسیر حاصل شده است. در این مطالعات متوسط میزان كاهش تری گلیسرید ۳/۱۰ بوده است.
در مططالعه ایی كه بر روی مقایسهٔ اثرات سیر در كاهش چربی های خون انجام شده ، نشان داده شده است كه سیر در مقایسه با دارونما ، رژیم غذایی عادی از سیر و بنزوفیبرات ، اثر قابل توجهی در كاهش كلسترول و تری گلیسرید داشته است. علاوه بر این مشاهده شده است كه در مصرف سیر میزان HDLهم به میزان قابل ملاحظه ای بالاتر رفته است.
سیر میزان گلوكز خون را پایین می آورد و فشار سیستولی و دیاستولی خون را كاهش می دهد. اثرات ضد میكروبی ، ضد سرطان ،آنتی اكسیدان و تنظیم سیستم ایمنی هم از سیر دیده شده است.سیر جلوی تجمع پلاكتی را می گیرد و در بیماری های آتروسكلروز نقش پیشگیری كننده و احتمالا درمانی دارد.
در مورد اثرات ضد سرطان سیر ، مطالعات اپیدمیولوژیكی گسترده نشان داده اند كه گارلیك و دیگر اعضاء گونه Alliumمی توانند باعث كاهش بروز انواع خاصی از سرطان ، از جمله سرطان معده گردند.
چینی ها اعتقاد دارند كه اثرات ضد سرطان سیر به واسطهٔ مهار تشكیل تركیبات نیتروز و كارسینوژن است. گرید فارماكوپه ای U.S. برای سیر این است كه بالب های خشك یا تازهٔ آن نباید كمتر از ۵/۰ درصد alliinداشته باشد كه به روش كروماتوگرافی مایع انداززه گیری شده باشد و بر پایهٔ وزن خشك محاسبه گردد. تشخیص های گیاه شناسی باید در كنار آزمون های میكروسكپی ، ماكروسكپی و كروماتوگرافی نازك لایه ( TLD) هم انجام گیرد. پودر سیر USPگارلیكی است كه بریده ، فریز و یا خشك شده و سپس پودر شده است.
این پودر نباید كمتر از ۳/۰ درصد alliinداشته باشد. تفاوت در مقادیر a lliinبه واسطهٔ عملیات پودر كردن است كه سبب كاهش میزان آن می شود.سیر حاوی مقادی زیادی از تركیبات مختلف است ولی به نظر می رسد كه فقط تیوسولفینات ها (alliin) فعالیت قابل توجهی داشته باشند. Alliinمادهٔ اصلی ضد میكروبی و دارای اثرات كاهندگی كلسترول خون در گارلیك است. احتمالا اثرات آنتی اكسیدانی و آنتی ترومبوتیك سیر هم با واسطه این تركیبات بروز می كند. اثرات ضد سرطانی سیر هم به واسطهٔ نقش مشترك alliinو دیگر تركیبات اعمال می گردد.
دکتر مهراد فخرالدینی [ متخصص قلب و عروق ]
