چند کلمه را می‌توانید به خاطر بسپارید؟
به لیست کلمات زیر به مدّت 2 دقیقه نگاه کنید. سعی کنید آن‌ها را به خاطر بسپارید.
سپس صفحه نمایشگر کامپیوترتان را خاموش کنید و یک صفحه کاغذ سفید بردارید و ظرف مدّت 2 دقیقه، هر تعداد از آن کلمات را که یادتان بود روی کاغذ بنویسید:
نُه
مبادله
سلول
حلقه
حرص
درپوش
لامپ
سیب
میز
نوسان
ارتش
بانک
آتش
توقیف
کرم
ساعت
اسب
رنگ
کودک
شمشیر
پذیرش
نگهداری
یافتن
پرنده
صخره
خوب، چند کلمه را درست نوشتید؟ با وجودی که دو دقیقه وقت داشتید که کلمات را حفظ کنید امّا احتمالاً از این که تعداد کلماتی که یادتان مانده بود ازتعداد انگشتان دو دست تجاوز نکرده است متعجب شده‌اید. این آزمایش، برخی از محدودیت‌های حافظه کوتاه مدّت را نشان می‌دهد. به گفته جرج میلر، پژوهشگر، گنجایش حافظه کوتاه مدّت معمولاً هفت، به اضافه یا منهای دو، فقره اطلاعاتی است. اگر چه، با راهبردهای خاص تمرین و مرور ذهنی مانند قطعه‌بندی می‌توان میزان به خاطر سپاری و به یادآوری را به نحو چشمگیری افزایش داد.
برای مثال، همان آزمایش قبلی را این بار با کلمات زیر تکرار کنید:
اسب
گربه
سگ
ماهی
پرنده
پرتقالی
زرد
آبی
سبز
سیاه
میزناهارخوری
صندلی
میزتحریر
جلد کتاب
تختخواب
معلم
مدرسه
شاگرد
تکلیف درسی
کلاس
سیب
موز
کیوی
انگور
خیار
به دلیل آن که این کلمات را براساس رده‌های مختلف می‌توان در یک قطعه جا داد (قطعه بندی)، احتمالاً این بار تعداد بسیار بیشتری کلمه را به یاد آورده‌اید.
شما می‌توانید این آزمایش را بر روی افراد مختلف انجام دهید و نتایج به دست آمده را مورد ارزیابی قرار دهید. امّا پیش از آن، چند عبارت و مفهوم کلیدی هستند که باید درک درستی از آن‌ها داشته باشید:
• حافظه
• حافظه کوتاه مدّت
• قطعه‌بندی
پرسش‌های کلیدی برای پژوهش زمینه‌ای
• به طور میانگین، یک فرد می‌تواند چند کلمه را به خاطر بسپارد؟
• آیا عوامل دیگری مانند جنسیت و سن بر روی حافظه تاثیر دارند؟
• آیا افراد بعضی کلمات بخصوص را بیشتر از بقیه کلمات به یاد می‌آورند؟
آزمایش به یادآوری کلمات را خودتان انجام دهید
رویکردهای متفاوتی وجود دارد که شما می‌توانید برای انجام این آزمایش بر روی دیگران به کار بندید. برای مثال، به چند ایده زیر توجه کنید:
• مقایسه کلمات تصادفی با کلمات مرتبط. دو گروه از کلمات درست کنید. یک گروه، کلمات کاملاً تصادفی و گروه دیگر شامل خوشه‌هایی از کلمات مرتبط (مثل آزمایش بالا). از شرکت‌کنندگان بخواهید که ابتدا آزمایش را با کلمات تصادفی انجام دهند و سپس با کلمات مرتبط. نتایج دو آزمایش را با هم مقایسه کنید.
• مقایسه نتایج بین شرکت کنندگان زن و مرد. پس از آن که گروهی از شرکت‌کنندگان، آزمایش به یادآوری کلمات را انجام دادند، میانگین تعداد کلماتی که مردان و زنان شرکت کننده به خاطر سپرده بودند را به تفکیک به دست آورید و با هم مقایسه کنید.
• انجام آزمایش با کلمات وابسته به جنسیت. برای مثال، لیستی از کلماتی که معمولاً به اشیاء یا مفاهیم مرتبط با زنان مربوطند را تهیه کنید. سپس لیستی از کلماتی که ارتباطی به جنسیت ندارند را نیز آماده کنید. حال هر دو دسته کلمات را بر روی یک گروه از شرکت‌کنندگان آزمایش کنید و نتایج مردان را با زنان مقایسه کنید. آیا برای زنان به خاطر سپاری کلماتی که به جنسیت‌شان وابسته بوده آسان‌تر بوده است؟ آیا برای مردان مشکل‌تر بوده است؟ یا نتایج تفاوتی را نشان نمی‌دهد؟
• مقایسه نتیجه آزمایش در گروه‌های سنی مختلف. برای مثال، یک مجموعه از کلمات را در اختیار گروهی از دانش‌آموزان، گروهی از دانشجویان، گروهی از میانسالان و گروهی از سالمندان قرار دهید و نتایج آن‌ها را با هم مقایسه کنید. کدام گروه عملکرد بهتری داشتند؟ کدام گروه عملکرد بدتری داشتند؟ این نتایج درباره حافظه و سن چه چیزی را نشان می‌دهد؟
