Jopiter
26th May 2011, 01:19 AM
پول ارزان
اصطلاح پول ارزان بيانگر شرايطي است که در آن مجموعه اي از نرخ هاي نسبتاً پايين بهره و اعتبارات فراوان وجود داشته باشد.
کاربرد اين اصطلاح به معناي آن است که:نرخ هاي بهره به سطحي پايين تر از قبل افت کرده اند؛بسياري از نيازمندان وام که پيشتر از دريافت آن محروم بودند اکنون مي توانند بدان دست يابند؛دستيابي به سرمايه تا حدي آسانتر است.
از آنجا که اين اصطلاح بيانگر شرايطي نسبي است، بنابراين هيچ نرخ بهره يا ميزان اعتبار خاصي را نمي توان براي تشخيص پول ارزان معين کرد.
پول اعتباري
پول رايجي که صرفاً به اعتبار سازمان انتشار دهنده و پذيرش گسترده مردم ارزش يافته باشد را پول اعتباري مي نامند.
اسکناس يا همان پول کاغذي متداول ترين شکل پول اعتباري محسوب مي شود. بر خلاف پول تمام عيار (سکه هاي طلا و نقره )، پول اعتباري به آساني و به مقدار و مبلغ زياد قابل چاپ مي باشد و حمل آن نيز آسان است. علاوه بر اين، مقدار انتشار اين نوع پول به ميزان فلزات قيمتي کشور نيز بستگي ندارد. بديهي است انتشار بي رويه پول اعتباري مي تواند موجب سلب اعتماد مردم شود و ارزش آن رو به کاهش گذارد. بايد توجه داشت پول اعتباري که اساساً به اتکاء تاييد قانوني انتشار مي يابد با پول فلزي و کاغذي که داراي پشتوانه باشند، تفاوت دارد.
پول بي پشتوانه
پول بي پشتوانه به پول کاغذي يا اسکناس گفته مي شود که پشتوانه طلا يا نقره نداشته باشد. اين اصطلاح از قانون بانکي سال 1844 ميلادي انگلستان نشات گرفت که ميزان نشر اسکناس بي پشتوانه را به 14 ميليون پوند محدود کرده بود.
طبق قانون مزبور، نشر اسکناس بيشتر از اين مقدار مي بايست حتماً داراي پشتوانه کامل طلا باشد. ميزان نشر اسکناس بي پشتوانه هر زمان افزايش بيشتر يافت، به طوري که در حال حاضر مقامات پولي محدوديتي در نشر اين نوع اسکناس ندارند و در حقيقت نشر اسکناس اکنون ديگر کلاً بدون پشتوانه است.
در ايران اسکناس نخستين بار توسط بانک شاهنشاهي ايران انتشار يافت. اين بانک مجاز بود تا 800 هزار ليره استرلينگ (معادل 8/2 ميليون تومان به نرخ آن زمان) بر اساس پشتوانه طلا و نقره اسکناس منتشر کند، ليکن بانک پذيرفته بود تا در دو سال اول اقلاً نصف قيمت اسکناس هاي منتشره خود را، و پس از انقضاي اين دو سال، اقلاً يک سوم قيمت آنها را نقداً موجود داشته باشد.
وثيقه اسکناس هاي منتشره بيش از موجودي فلزي را اموال غير منقول بانک در ايران و نيز وام هاي بانک از دولت ايران تشکيل مي دادند.
پول پر قدرت
در نظريه سنتي ضريب تکاثر اعتبار، آن دارايي هاي ذخيره را که پايه نظام بانکي براي خلق سپرده بانکي باشند يا توسط آنها بتوان فعاليت هاي وام دهي بانک ها (که منجر به خلق سپرده مي شود) را محدود کرد پول پرقدرت مي نامند. دليل اين خصلت آن است که بنا بر نظريه مزبور هر تغيير در ميزان اين نوع دارايي ها موجب تغيير بيشتري در سپرده بانکي، به عنوان يکي از اعضاي متشکله حجم پول، مي گردد.
اين اصطلاح همچنين گوياي آن است که مشخص ترين اجزاي متشکله پول پر قدرت همان بدهي هاي پولي بخش دولتي است، يعني پول در گردش و مانده بانک ها نزد بانک مرکزي.
دارايي هاي کوتاه مدت مانند برخي اوراق بهادار، که به آساني قابل تبديل به بدهي پولي بخش دولتي باشند، نيز مي توانند از اين نوع پول به حساب آيند به شرط آن که:
از سوي بانک هاي تجاري به مثابه دارايي هاي ذخيره اي تلقي گردند؛نگهداري آنها از سوي بانک ها بر وام دهي آنها تاثير گذارد؛عرضه آنها از ابزار کنترل بانک مرکزي باشد.
اين اصطلاح از مکتب شيکاگو، که رهبر آن فريدمن (از بنيان گذاران نظريه سنتي ضريب تکاثر اعتبار) است، نشات مي گيرد.
پول رايج
اسکناس ها و سکه هاي « جاري » مبادله در يک کشور را پول در گردش يا پول رايج مي نامند. به مفهوم گسترده تر، ارزهاي خارجي مانند موجودي دلار، يورو، پوند و غيره را نيز مي توان در کل حجم پول رايج منظور داشت. طلا و تا حد کمتري پول ديگر کشورها، که مانند دلار به مثابه ذخاير ارزي عمل مي کنند، پول رايج بين المللي خوانده مي شوند زيرا به عنوان عامل تسويه حساب هاي بين المللي پذيرفته شده اند.
موجودي فلزي را اموال غير منقول بانک در ايران و نيز وام هاي بانک از دولت ايران تشکيل مي دادند.
پول ضعيف
پولي که نرخ برابري آن، به دليل کسري مستمر تراز پرداخت ها يا عرضه ي سفته بازانه ي آن براي تحصيل سود، رو به کاهش نهاده باشد را پول ضعيف مي نامند.
دولت ها در نگهداري چنين پولي به عنوان ذخاير ارزي خود بي ميلي نشان مي دهند. مثلاً تضعيف ليره استرلينگ در سال 1976ميلادي و در پي آن، بي ميلي ديگر دولت ها براي نگهداري اين پول موجب پيدايش بحران استرلينگ شد و لذا دولت انگلستان با وام گيري از صندوق بين المللي پول به حمايت از آن برخاست.
پول فرّار
پول فرّار اصطلاحي است براي بيان حرکات و گريز سفته بازانه سرمايه که عموماً از پيش بيني تغييرات نرخ ارز، دوري جستن از زيان هاي جنگ، ماليات هاي سنگين، مشکلات اقتصاد داخلي، تورم و تغييرات نرخ بهره سرچشمه مي گيرد. اين فعاليت ها باعث تشديد بي ثباتي مي شوند زيرا به جاي تعديل مشکلات تراز پرداخت ها موجب تشديد آنها مي شوند.
دليل اين امر آن است که معمولاً پول فرّار از کشوري که با مشکلات تراز پرداخت ها روبرو است به کشور برخوردار از مازاد تراز پرداخت ها انتقال مي يابد.
پول فعال
برخي از الگوهاي نظريه پولي، عرضه پول را متشکل از دو بخش فرض مي کنند: نخست پول فعال، شامل آن ذخاير پولي که به طور سريع در فواصل ميان پرداخت ها در گردش اند، و دوم پول راکد يعني آن ذخاير پولي که در جريان پرداخت هاي معمول به کار نمي آيند.
طبق نظريه مقداري پول، تغييرات سرعت گردش پول، تحت شرايطي غير از تورم سرکش، به طور عمده از انتقالات ميان پول هاي فعال و راکد ريشه مي گيرند و تغييرات نرخ نقل و انتقالات پول، در جريان پرداخت ها به ميزان کمتري بر آن اثر مي گذارند. در عمل، تمايز ميان پول هاي فعال و راکد روشن نيست، چون «فعال بودن» پول مسئله اي نسبي است. ليکن براي مقاصد عملي، پول فعال اغلب به عنوان پول رايج به علاوه سپرده هاي حساب جاري در بانک تعريف مي شود.
پول قوي
پولي که آزادانه قابل تبديل به طلا يا پول ديگر کشورها بوده و تقاضا براي آن در سطح بين المللي پيوسته بيش از عرضه باشد را پول قوي مي نامند.
چنين وضعيتي زماني روي مي دهد که تقاضاي جهاني براي کالاهاي صادراتي يک کشور وسيعاً رو به ازدياد گذارند. به عبارتي ديگر هنگامي که برخي کشورها در برابر يک کشور دچار کسري تراز پرداخت ها شوند پول کشور مزبور به يک پول قوي و کمياب تبديل مي شود. دلار آمريکا پس از جنگ جهاني دوم به عنوان يک پول قوي مطرح بوده است .
عرضه پول
به مقدار پول موجود در اقتصاد هر کشور عرضه پول اطلاق مي شود. در حقيقت تعريف دقيقي براي عرضه پول وجود ندارد. خصيصه ي اصلي پول آن است که عموماً به عنوان يک وسيله پرداخت پذيرفته شده باشد، ليکن اين ويژگي نمي تواند تعريف جامعي از عرضه واقعي پول به دست دهد. از آنجا که اسکناس و سکه وسايل پذيرفته شده پرداخت محسوب مي شوند، لذا بي شک بخشي از عرضه پول را تشکيل مي دهند. افزون بر اين، سپرده ديداري نزد بانک ها هم، که با چک قابل برداشت هستند و در تسويه بدهي به کار مي آيند، خود بخشي از عرضه پول به شمار مي روند. اين دو جزء روي همرفته تعريف محدودي از عرضه پول به دست مي دهند.
http://www.tebyan-zn.ir/Economic.html (http://www.tebyan-zn.ir/Economic.html)
اصطلاح پول ارزان بيانگر شرايطي است که در آن مجموعه اي از نرخ هاي نسبتاً پايين بهره و اعتبارات فراوان وجود داشته باشد.
کاربرد اين اصطلاح به معناي آن است که:نرخ هاي بهره به سطحي پايين تر از قبل افت کرده اند؛بسياري از نيازمندان وام که پيشتر از دريافت آن محروم بودند اکنون مي توانند بدان دست يابند؛دستيابي به سرمايه تا حدي آسانتر است.
از آنجا که اين اصطلاح بيانگر شرايطي نسبي است، بنابراين هيچ نرخ بهره يا ميزان اعتبار خاصي را نمي توان براي تشخيص پول ارزان معين کرد.
پول اعتباري
پول رايجي که صرفاً به اعتبار سازمان انتشار دهنده و پذيرش گسترده مردم ارزش يافته باشد را پول اعتباري مي نامند.
اسکناس يا همان پول کاغذي متداول ترين شکل پول اعتباري محسوب مي شود. بر خلاف پول تمام عيار (سکه هاي طلا و نقره )، پول اعتباري به آساني و به مقدار و مبلغ زياد قابل چاپ مي باشد و حمل آن نيز آسان است. علاوه بر اين، مقدار انتشار اين نوع پول به ميزان فلزات قيمتي کشور نيز بستگي ندارد. بديهي است انتشار بي رويه پول اعتباري مي تواند موجب سلب اعتماد مردم شود و ارزش آن رو به کاهش گذارد. بايد توجه داشت پول اعتباري که اساساً به اتکاء تاييد قانوني انتشار مي يابد با پول فلزي و کاغذي که داراي پشتوانه باشند، تفاوت دارد.
پول بي پشتوانه
پول بي پشتوانه به پول کاغذي يا اسکناس گفته مي شود که پشتوانه طلا يا نقره نداشته باشد. اين اصطلاح از قانون بانکي سال 1844 ميلادي انگلستان نشات گرفت که ميزان نشر اسکناس بي پشتوانه را به 14 ميليون پوند محدود کرده بود.
طبق قانون مزبور، نشر اسکناس بيشتر از اين مقدار مي بايست حتماً داراي پشتوانه کامل طلا باشد. ميزان نشر اسکناس بي پشتوانه هر زمان افزايش بيشتر يافت، به طوري که در حال حاضر مقامات پولي محدوديتي در نشر اين نوع اسکناس ندارند و در حقيقت نشر اسکناس اکنون ديگر کلاً بدون پشتوانه است.
در ايران اسکناس نخستين بار توسط بانک شاهنشاهي ايران انتشار يافت. اين بانک مجاز بود تا 800 هزار ليره استرلينگ (معادل 8/2 ميليون تومان به نرخ آن زمان) بر اساس پشتوانه طلا و نقره اسکناس منتشر کند، ليکن بانک پذيرفته بود تا در دو سال اول اقلاً نصف قيمت اسکناس هاي منتشره خود را، و پس از انقضاي اين دو سال، اقلاً يک سوم قيمت آنها را نقداً موجود داشته باشد.
وثيقه اسکناس هاي منتشره بيش از موجودي فلزي را اموال غير منقول بانک در ايران و نيز وام هاي بانک از دولت ايران تشکيل مي دادند.
پول پر قدرت
در نظريه سنتي ضريب تکاثر اعتبار، آن دارايي هاي ذخيره را که پايه نظام بانکي براي خلق سپرده بانکي باشند يا توسط آنها بتوان فعاليت هاي وام دهي بانک ها (که منجر به خلق سپرده مي شود) را محدود کرد پول پرقدرت مي نامند. دليل اين خصلت آن است که بنا بر نظريه مزبور هر تغيير در ميزان اين نوع دارايي ها موجب تغيير بيشتري در سپرده بانکي، به عنوان يکي از اعضاي متشکله حجم پول، مي گردد.
اين اصطلاح همچنين گوياي آن است که مشخص ترين اجزاي متشکله پول پر قدرت همان بدهي هاي پولي بخش دولتي است، يعني پول در گردش و مانده بانک ها نزد بانک مرکزي.
دارايي هاي کوتاه مدت مانند برخي اوراق بهادار، که به آساني قابل تبديل به بدهي پولي بخش دولتي باشند، نيز مي توانند از اين نوع پول به حساب آيند به شرط آن که:
از سوي بانک هاي تجاري به مثابه دارايي هاي ذخيره اي تلقي گردند؛نگهداري آنها از سوي بانک ها بر وام دهي آنها تاثير گذارد؛عرضه آنها از ابزار کنترل بانک مرکزي باشد.
اين اصطلاح از مکتب شيکاگو، که رهبر آن فريدمن (از بنيان گذاران نظريه سنتي ضريب تکاثر اعتبار) است، نشات مي گيرد.
پول رايج
اسکناس ها و سکه هاي « جاري » مبادله در يک کشور را پول در گردش يا پول رايج مي نامند. به مفهوم گسترده تر، ارزهاي خارجي مانند موجودي دلار، يورو، پوند و غيره را نيز مي توان در کل حجم پول رايج منظور داشت. طلا و تا حد کمتري پول ديگر کشورها، که مانند دلار به مثابه ذخاير ارزي عمل مي کنند، پول رايج بين المللي خوانده مي شوند زيرا به عنوان عامل تسويه حساب هاي بين المللي پذيرفته شده اند.
موجودي فلزي را اموال غير منقول بانک در ايران و نيز وام هاي بانک از دولت ايران تشکيل مي دادند.
پول ضعيف
پولي که نرخ برابري آن، به دليل کسري مستمر تراز پرداخت ها يا عرضه ي سفته بازانه ي آن براي تحصيل سود، رو به کاهش نهاده باشد را پول ضعيف مي نامند.
دولت ها در نگهداري چنين پولي به عنوان ذخاير ارزي خود بي ميلي نشان مي دهند. مثلاً تضعيف ليره استرلينگ در سال 1976ميلادي و در پي آن، بي ميلي ديگر دولت ها براي نگهداري اين پول موجب پيدايش بحران استرلينگ شد و لذا دولت انگلستان با وام گيري از صندوق بين المللي پول به حمايت از آن برخاست.
پول فرّار
پول فرّار اصطلاحي است براي بيان حرکات و گريز سفته بازانه سرمايه که عموماً از پيش بيني تغييرات نرخ ارز، دوري جستن از زيان هاي جنگ، ماليات هاي سنگين، مشکلات اقتصاد داخلي، تورم و تغييرات نرخ بهره سرچشمه مي گيرد. اين فعاليت ها باعث تشديد بي ثباتي مي شوند زيرا به جاي تعديل مشکلات تراز پرداخت ها موجب تشديد آنها مي شوند.
دليل اين امر آن است که معمولاً پول فرّار از کشوري که با مشکلات تراز پرداخت ها روبرو است به کشور برخوردار از مازاد تراز پرداخت ها انتقال مي يابد.
پول فعال
برخي از الگوهاي نظريه پولي، عرضه پول را متشکل از دو بخش فرض مي کنند: نخست پول فعال، شامل آن ذخاير پولي که به طور سريع در فواصل ميان پرداخت ها در گردش اند، و دوم پول راکد يعني آن ذخاير پولي که در جريان پرداخت هاي معمول به کار نمي آيند.
طبق نظريه مقداري پول، تغييرات سرعت گردش پول، تحت شرايطي غير از تورم سرکش، به طور عمده از انتقالات ميان پول هاي فعال و راکد ريشه مي گيرند و تغييرات نرخ نقل و انتقالات پول، در جريان پرداخت ها به ميزان کمتري بر آن اثر مي گذارند. در عمل، تمايز ميان پول هاي فعال و راکد روشن نيست، چون «فعال بودن» پول مسئله اي نسبي است. ليکن براي مقاصد عملي، پول فعال اغلب به عنوان پول رايج به علاوه سپرده هاي حساب جاري در بانک تعريف مي شود.
پول قوي
پولي که آزادانه قابل تبديل به طلا يا پول ديگر کشورها بوده و تقاضا براي آن در سطح بين المللي پيوسته بيش از عرضه باشد را پول قوي مي نامند.
چنين وضعيتي زماني روي مي دهد که تقاضاي جهاني براي کالاهاي صادراتي يک کشور وسيعاً رو به ازدياد گذارند. به عبارتي ديگر هنگامي که برخي کشورها در برابر يک کشور دچار کسري تراز پرداخت ها شوند پول کشور مزبور به يک پول قوي و کمياب تبديل مي شود. دلار آمريکا پس از جنگ جهاني دوم به عنوان يک پول قوي مطرح بوده است .
عرضه پول
به مقدار پول موجود در اقتصاد هر کشور عرضه پول اطلاق مي شود. در حقيقت تعريف دقيقي براي عرضه پول وجود ندارد. خصيصه ي اصلي پول آن است که عموماً به عنوان يک وسيله پرداخت پذيرفته شده باشد، ليکن اين ويژگي نمي تواند تعريف جامعي از عرضه واقعي پول به دست دهد. از آنجا که اسکناس و سکه وسايل پذيرفته شده پرداخت محسوب مي شوند، لذا بي شک بخشي از عرضه پول را تشکيل مي دهند. افزون بر اين، سپرده ديداري نزد بانک ها هم، که با چک قابل برداشت هستند و در تسويه بدهي به کار مي آيند، خود بخشي از عرضه پول به شمار مي روند. اين دو جزء روي همرفته تعريف محدودي از عرضه پول به دست مي دهند.
http://www.tebyan-zn.ir/Economic.html (http://www.tebyan-zn.ir/Economic.html)