علل و علائم آب سیاه چشم

[MR_Jentelman]

گلوکوم یا آب سیاه یک بیماری چشمی است که مشخصه آن آسیب بینایی
گلوکوم یا آب سیاه چشم، بیماری است که می تواند سبب آسیب عصب بینایی و در نتیجه کوری شود. علت این آسیب در اغلب موارد بالا رفتن فشار مایع داخل چشم است.


گاهی به گلوکوم "دزد بی صدای بینایی" نیز می گویند، زیرا به تدریج و بدون هیچ گونه نشانه ای می تواند بینایی را از بین ببرد. درمان زودرس می تواند مانع پیشرفت بیماری و کاهش دید بیمار گردد.
عصب بینایی، شبکیه (پرده نازک حساس به نور در قسمت عقب کره چشم) را به مغز متصل می کند. برای داشتن دید خوب، سالم بودن عصب بینایی ضروری است.

علل بیماری
اگر چشم را به یک بادکنک تشبیه کنیم، همان گونه که فشار هوای داخل بادکنک موجب حفظ شکل بادکنک می شود، فشار مایع داخل چشم نیز کمک می کند تا چشم، شکل کروی خود را حفظ کند و درست عمل کند.
مایع داخل چشم که به آن زلالیه می گویند، به طور مداوم در داخل چشم ترشح می شود و اضافی آن از طریق کانال هایی از چشم خارج می شود تا فشار داخل چشم همیشه ثابت بماند. علل بسیار متنوعی از جمله علل ژنتیکی و ارثی می توانند موجب بسته شدن این کانال ها و افزایش فشار داخل چشمی شوند.

افزایش فشار داخل چشم موجب آسیب عصب بینایی می شود. عصب بینایی عصب اصلی انتقال دهنده پیام های بینایی یعنی آنچه ما می بینیم، به مغز است و آسیب آن موجب اختلال در میدان بینایی و در نهایت کوری می شود.


انواع بیماری
گلوکوم انواع زیادی دارد، اما به طور خلاصه می توان آن را به سه گروه تقسیم کرد:
1- گلوکوم زاویه باز : شایع ترین نوع گلوکوم است. متاسفانه این بیماری تا به مراحل بسیار پیشرفته نرسد، هیچ گونه نشانه ای ندارد و هر فرد به ظاهر سالمی ممکن است به آن مبتلا باشد. در موارد بسیار پیشرفته، کوری (http://www.tebyan.net/nutrition_health/diseases/eyes/2008/11/18/78927.html) ایجاد می گردد.
2- گلوکوم زاویه بسته : این نوع گلوکوم با درد چشم، قرمزی چشم (http://www.tebyan.net/nutrition_health/diseases/eyes/2007/4/17/40380.html) ، تاری دید (http://www.tebyan.net/nutrition_health/diseases/eyes/2011/1/18/152330.html) ، روئیت هاله در اطراف نورها، سردرد (http://www.tebyan.net/nutrition_health/diseases/nerves/2011/3/6/158572.html) و تهوع (http://www.tebyan.net/nutrition_health/diseases/digestive/2007/12/9/55308.html) نمایان می شود. این علائم در فردی که قبلا هیچ گونه بیماری نداشته، به طور ناگهانی ظاهر می شود.
3- گلوکوم مادرزادی : گلوکوم مادرزادی در نوزادان و شیرخواران با علائم اشک ریزش (http://www.tebyan.net/nutrition_health/diseases/eyes/2008/7/13/70217.html) ‌‌، بستن چشم ها در تماس با نور یا ترس از نور و جمع کردن پلک ها مشخص می شود. گاهی قرنیه چشم بزرگ و کدر می شود.

علائم بیماری
گلوکوم زاویه باز در ابتدا علامت خاصی ندارد. دید طبیعی بوده و دردی وجود ندارد. با ادامه یافتن بیماری، بیمار متوجه می شود هر چند اشیایی را که جلویش قرار دارند خوب می بیند، ولی اشیایی را که در کنار قرار داشته و باید از گوشه چشم به آنها نگاه کند، به خوبی نمی تواند ببیند.
بیمار مبتلا به گلوکوم در صورت عدم درمان ممکن است ناگهان متوجه شود که "دید کناری" ندارد. درست مانند این است که دارد از درون یک لوله به اطراف نگاه می کند. تداوم بیماری ممکن است سبب از بین رفتن باقیمانده دید، حتی در مرکز چشم و بروز کوری شود.

تشخیص بیماری
بسیاری تصور می کنند در صورتی مبتلا به گلوکوم هستند، که فشار چشم شان بالا باشد، اما همیشه این طور نیست. فشار بالای چشم خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش می دهد، ولی بالا بودن فشار چشم الزاما به معنای ابتلا به گلوکوم نیست.
ابتلا یا عدم ابتلا به گلوکوم در اثر بالا بودن فشار چشم، بستگی به میزان تحمل عصب بینایی دارد و این میزان در افراد مختلف متفاوت است. هر چند فشار طبیعی معمولا بین 12 تا 21 میلی متر جیوه است، ولی حتی در این فشار نیز ممکن است شخصی مبتلا به گلوکوم باشد و این نشان می دهد که معاینه چشم اهمیت بسیار زیادی دارد.
چشم پزشک برای تشخیص گلوکوم باید اقدامات تشخیصی زیر را انجام دهد:
حدت بینایی (Visual Acuity): در این تست که با استفاده از چارت های بینایی انجام می شود، بینایی بیمار در فواصل متفاوت مشخص می شود.
میدان بینایی: در این تست، دید کناری (محیطی) بیمار اندازه گیری می شود. با توجه به این که از دست دادن دید کناری یکی از علائم گلوکوم است، این تست به تشخیص بیماری کمک می کند.
اتساع مردمک: در این تست با استفاده از قطره ای مخصوص، مردمک چشم بیمار گشاد می شود و بدین ترتیب چشم پزشک دید بهتری برای معاینه عصب بینایی پیدا می کند. بعد از معاینه ممکن است دید نزدیک تا چند ساعت تار باشد.
تونومتری: در این تست فشار مایع داخل چشم اندازه گیری می شود.

افراد در معرض خطر ابتلا به گلوکوم
عوامل مستعد کننده بر حسب نوع گلوکوم متفاوت هستند.
فشار بالای چشم، سن بالای 40 سال، سابقه فامیلی ابتلا به گلوکوم، نزدیک بینی (http://www.tebyan.net/nutrition_health/diseases/eyes/2010/4/26/121969.html)، فشار خون (http://www.tebyan.net/nutrition_health/diseases/heart/2010/10/31/142031.html) بالا، بیماری قلبی (http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=67155)، دیابت (http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=67941) و استفاده دراز مدت از کورتون (http://www.tebyan.net/nutrition_health/society_health/drugs/2010/4/8/120012.html) ها می توانند فرد را مستعد ابتلا به گلوکوم زاویه باز کنند.
سن بالا، سابقه فامیلی گلوکوم حاد،‌ دوربینی و استفاده از قطره های گشاد کننده مردمک می تواند فرد را مستعد ابتلا به گلوکوم زاویه بسته نمایند.

پیشگیری
با توجه به این که شایع ترین نوع گلوکوم یعنی گلوکوم زاویه باز تا مراحل پیشرفته بیماری نشانه ای ندارد، تنها راه این که بدانیم آیا مبتلا به گلوکوم هستیم یا نه این است که تحت معاینه کامل چشم پزشکی قرار بگیریم، به ویژه افراد بالای 40 سال بهتر است سالانه تحت معاینه چشم پزشکی قرار گیرند.
همچنین افرادی که در فامیل خود یک فرد مبتلا به گلوکوم دارند، حتما لازم است تحت معاینه چشمی قرار گیرند.
نکته دیگر توجه داشتن به علائم گلوکوم حاد یعنی تاری دید همراه درد چشم، قرمزی چشم، دیدن هاله اطراف نورها، سردرد و تهوع است تا در صورت بروز سریعا به چشم پزشک مراجعه شود.
در مورد نوزادان باید معاینه چشم پزشکی در بدو تولد صورت گیرد و علاوه بر معاینه منظم چشم پزشکی، پدر و مادر به شکل ظاهری چشم و علائم غیر طبیعی مثل اشک ریزش و ترس از نور در نوزاد یا شیرخوار خود توجه داشته باشند.

پیش آگهی
در صورتی که گلوکوم به موقع تشخیص داده نشود و درمان نگردد می تواند موجب از بین رفتن بینایی شود. با توجه به این که درمان های موجود تنها می تواند مانع از پیشرفت بیشتر بیماری شود، بنابراین هر چه بیماری در مرحله زودتری تشخیص داده شود می توان کمک بیشتری به حفظ بینایی فرد کرد.




منابع:
سایت کلینیک تخصصی و فوق تخصصی چشم ونک
سایت بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی نور

[MR_Jentelman]

درمان آب سیاه چشم



هر چند گلوکوم علاج قطعی ندارد، ولی درمان های رایج، بیماری را کنترل می کنند و این تأییدی بر اهمیت تشخیص و درمان زودرس است.
درمان گلوکوم را می توان به دو گروه بزرگ طبی و جراحی تقسیم کرد. درمان طبی شامل استفاده از داروها و قطره های چشمی متنوعی است که بر حسب نوع بیماری تجویز می شود. نکته مهم در درمان طبی این است که داروها باید به طور بسیار منظم و مطابق دستور چشم پزشک استفاده شوند تا از پیشرفت بیماری جلوگیری گردد. درمان های جراحی متنوعی نیز برای گلوکوم وجود دارد که بر حسب نوع گلوکوم ممکن است توسط لیزر یا عمل جراحی صورت گیرد.


روش های درمانی گلوکوم شامل موارد زیر است:
http://img.tebyan.net/big/1389/12/12924721431125197120241781737421146905477.jpg
درمان دارویی:
شایع ترین نوع درمان زودرس گلوکوم، درمان دارویی است. داروهای گلوکوم به صورت قطره های چشمی (http://www.tebyan.net/Nutrition_Health/diseases/eyes/2010/7/15/130002.html) و قرص تجویز می شوند. این داروها به دو شکل سبب کاهش فشار داخل چشم می شوند: بعضی باعث کاهش تولید مایع در چشم شده و بعضی به تخلیه بیشتر مایع از درون چشم کمک می کنند.
داروهای ضد گلوکوم ممکن است تا چند بار در روز تجویز شوند. بیشتر بیماران، عوارضی به داروها نشان نمی دهند، ولی بعضی از این داروها ممکن است سبب سردرد شده و یا بر روی اعضای دیگر بدن آثار سوئی داشته باشند. قطره ها ممکن است سبب سوزش و قرمزی چشم شوند.
داروهای ضد گلوکوم باید تا زمانی که به کنترل فشار داخل چشم کمک می کنند مصرف شوند. از آنجا که گلوکوم معمولا علامتی ندارد، گاهی بیماران داروی خود را قطع کرده و یا فراموش می کنند آن را مصرف کنند.
http://img.tebyan.net/big/1389/12/60129100114204132165341316134176175104840.jpg
جراحی با لیزر:
جراحی با لیزر (http://www.tebyan.net/Nutrition_Health/diseases/eyes/2009/9/13/102246.html) به تخلیه مایع از درون چشم کمک می کند. هر چند از این روش می توان در هر زمانی استفاده کرد، ولی معمولا بعد از درمان دارویی به کار می رود. در بسیاری از موارد، بیمار باید بعد از جراحی لیزری نیز دارو مصرف کند.

عمل جراحی:
در عمل جراحی گلوکوم، هدف ایجاد راه خروج جدیدی برای تخلیه مایع اضافی داخل چشم است. هر چند چشم پزشک در هر زمانی ممکن است تصمیم به جراحی بگیرد، ولی معمولا این کار را پس از درمان دارویی و جراحی لیزری انجام می دهد.
جراحی در کلینیک یا بیمارستان صورت می گیرد. قبل از جراحی به بیمار داروهایی جهت آرام شدن می دهند و سپس چشم توسط تزریق مواد بی حس کننده در اطراف آن، بی حس می شود.
http://img.tebyan.net/big/1389/12/168127151134133731271482431039922953159111239.jpg
جراح قطعه کوچکی از بافت سفیدی چشم (صلبیه) را بر می دارد و این کار باعث به وجود آمدن کانال کوچکی برای تخلیه مایع درون چشم می شود. سپس قسمت سفید چشم که برداشته شده است با لایه نازک و شفافی از ملتحمه پوشانده می شود. مایع از مجرای ایجاد شده و از زیر ملتحمه ای که روی آن را پوشانده عبور کرده و از چشم خارج می شود.
بیمار پس از جراحی باید تا چند هفته از قطره های آنتی بیوتیک (http://www.tebyan.net/Nutrition_Health/society_health/drugs/2010/12/23/148349.html) و ضد التهاب برای مقابله با عفونت و تورم استفاده کند. باید توجه داشت که این قطره ها با قطره هایی که بیمار قبلا برای درمان گلوکوم مصرف می کرده است متفاوت هستند. بیمار باید در چند هفته اول پس از جراحی مرتبا توسط چشم پزشک معاینه شود.
در بعضی از بیماران، جراحی حدود 80 تا 90 درصد در کاهش فشار داخل چشمی مؤثر است. با این حال، اگر مجرای جدیدی که با جراحی به وجود آمده است مسدود شود، ممکن است به جراحی دیگری نیاز باشد. در صورتی که بیمار قبلا تحت جراحی چشمی (نظیر جراحی آب مروارید چشم) قرار نگرفته باشد، جراحی گلوکوم بهترین پاسخ را می دهد.

باید به خاطر داشت با این که جراحی گلوکوم باقیمانده دید بیمار را حفظ می کند، ولی باعث بهبود دید نخواهد شد. در واقع، دید بیمار ممکن است به خوبی دید قبل از جراحی نباشد، ولی در صورت انجام ندادن جراحی، در درازمدت بیمار ممکن است کور شود.


جراحی گلوکوم نیز مانند هر جراحی دیگری ممکن است با عوارضی همراه باشد. این عوارض عبارتند از: کاتاراکت (http://www.tebyan.net/Nutrition_Health/diseases/eyes/2008/12/11/80637.html) (آب مروارید)، مشکلات قرنیه، التهاب یا عفونت داخل چشم و تورم عروق خونی پشت چشم.
البته برای هر یک از موارد گفته شده، درمان های مؤثری وجود دارد.



منابع:
سایت کلینیک تخصصی و فوق تخصصی چشم ونک
سایت بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی نور