m_masoudnia
23rd December 2008, 01:42 PM
1- شناسايي خطرات ايمني
شناسايي خطرات ايمني و بهداشتي محيطهاي كاري، وظيفه اوليه و اساسي كميته هاي بهداشت و ايمني شغلي مي باشد. بطور كلي چهار نوع از حوادث خطرساز (در بحث ايمني) موجودند كه شامل:
الف- سقوط در سطوح هم تراز و سقوط از ارتفاع
ب – برخورد با اجسام
ج – درگيري بين قطعات ثابت و متحرك
د – تصادفهاي تماسي، همانند تماس با سطوح بسيار سرد يا بسيار داغ و يا تماس با برق
اعضاي كميته هاي بهداشت و ايمني بايد قادر به شناسايي و معرفي خطرات ايمني بوده و بتوانند اقداماتي را در زمينه مديريت صحيح خطرات و همچنين كاهش و تنزل تعداد آنها به انجام رسانند. اعضاي كميته مي توانند از طريق مشورت با كارفرمايان و كارگران، مراجعه به گزارشات مربوط به حوادث و يا صدمات ناشي از كار، مرور گزارشات مربوط به عملكرد ماشين آلات و ...... با محدوده و حوزه خطراتي كه افراد در معرض آنها قرار دارند، آشنا گردند و در پيشگيري از بروز آنها اقدام نمايند.
2- ملاحظات ايمني:
پاسخگويي به سؤالات ذيل، اعضاي كميته هاي بهداشت و ايمني و همچنين بازرسان كار را در امر شناسايي و پيشگيري از خطرات ايمني ياري مي رساند:
1-آيا كليه اجسام و ماشين آلات الكتريكي داراي سيستم اتصال به زمين مناسب مي باشند؟ و يا آيا كليه اجسام فوق و سيم هاي برق داراي روپوش عايق مناسب هستند؟
2-آيا كليه تسمه فلكه ها، چرخ دندها، فن ها و ساير اجزا و قسمتهاي متحرك، داراي حفاظ و پوشش مناسب هستند؟
3- آيا كليه تجهيزات الكتريكي در شرايط كاري خوبي قرار دارند؟
4- آيا كليه ابزارآلات دستي در شرايط مناسبي نگهداري مي شوند؟
5- آيا كليه ابزارآلات تيز و برنده همانند قيچي ها، كاردكها و ...... داراي پوشش هاي نگهداري ايمن هستند؟
6- آيا كليه وسايل نقليه موتوري درون كارگاهي در شرايط كاري خوبي قرار دارند؟ آيا اجزاي آنها سالم وصحيح مي باشند؟
7- آيا كف زمين تميز، خشك و عاري از هرگونه زباله مي باشد؟ آيا ابزار و تجهيزات از محل عبور و مرور افراد جمع آوري مي شوند؟
8- آيا افراد با روش صحيح كار با نردبانها آشنايي دارند؟
9- آيا براي مواقع ضروري وقوع خطر، پيش بيني دربهاي خروج اضطراري شده است؟
10- آِيا دربها و قسمتهاي خروجي اضطراري دقيقاً علامتگذاري و به وضوح مشخص شده اند؟
11- آيا راههاي خروجي مناسب، براي راهنمايي به سمت دربهاي خروجي تعبيه شده است؟
12- آيا راه پله ها در دسترس مي باشند و آيا در شرايط خوبي قرار دارند؟
13- آيا كمدها و قفسه ها و كشوها در محل مناسبي مي باشد، به نحوي كه كشوها و دربهاي آنها به محلهاي رفت و آمد افراد باز نشود؟
14- آيا براي دسترسي ايمن به سطوح بالاتر، نردبانها يا چهارپايه هاي مناسب در نظر گرفته شده است؟
15- آيا نور مناسبي براي روشن كردن اداره ها و محيطهاي كاري ديگر فراهم شده است؟
16- آيا كاركنان از محل دقيق كپسولهاي آتش نشاني اطلاع كافي داشته و با شيوه كار آنها آشنايي دارند؟
17- آيا كاركنان از محل دقيق آژيرهاي اعلام خطر اطلاع دارند؟
18- آيا كاركنان با اقدامات مربوط به كمكهاي اوليه در مواقع ضروري آشنايي دارند؟
19- آيا كاركنان از موقعيت مكاني نزديك ترين بيمارستان يا درمانگاه اطلاع كافي دارند؟
سؤالات مطرح شدة فوق، چندين پرسش پيشنهادي مي باشد كه البته در محيطهاي گوناگون و بسته به نوع و شرايط كاري، كميته هاي بهداشت و ايمني مي توانند ليست ديگري از سؤالات مربوطه را مطرح كرده و سپس به پاسخگويي به پرسشهاي مطرح شده بپردازند. همچنين اين كميته ها موظفند كليه اقدامات لازم جهت دستيابي به اهداف ايمني را به انجام رسانند.
3- شناسايي خطرات بهداشتي محيط كار
در موارد بسياري، شناسايي خطرات بهداشتي محيطهاي كاري، به نسبت خطرات ايمني مشكل تر مي باشد و اغلب اوقات از زمان تماس اوليه با مواد شيميايي سمي و خطرناك تا زمان بروز اثرات زيان آور اين مواد، سالهاي زيادي سپري مي شود. بنابر اين اعضاي كميته هاي بهداشت و ايمني بايد با تكنيكهاي تشخيص خطرات بهداشتي آشنايي كامل داشته باشند. براي اطمينان بيشتر از وجود يا عدم وجود اين نوع خطرات، صحبت كردن و مشورت با كارگران به همراه طرح سؤالاتي در اين زمينه، مرور پرونده هاي پزشكي كاركنان و مطالعه در زمينة سوابق بيماريهاي شغلي آنان، مراجعه به اسناد مربوط به بازرسي هاي انجام شده و كليه مدارك مربوطه در اين زمينه مي تواند راهگشا باشد.
4- ملاحظات بهداشتي
پاسخگويي به سؤالات ذيل، اعضاي كميته هاي بهداشت و ايمني و همچنين بازرسان كار را در امر شناسايي خطرات بهداشتي ياري مي رساند:
1-آيا اعضاي كميته و بازرسان كار به عنوان قسمتي از وظايفشان از بخشهايي كه احتمال وجود خطرات ناشناخته در آنها موجود است (همانند آزمايشگاهها، كارخانجات توليد موادشيميايي و بخشهايي از كارگاهها كه از موادشيميايي استفاده مي كنند، نيروگاههاي هسته اي و بخشهايي از كارگاهها كه از مواد هسته اي و راديواكتيو استفاده مي كنند و.....)، بازرسي كامل بعمل مي آورند؟
2- آيا در صورت مواجهه با محيط كار ناايمن، افراد و كاركنان از لوازم حفاظت فردي استفاده مي كنند؟ در صورت پاسخ منفي، آيا تا زمان ايمن سازي كامل محيط، تمهيدات ديگري در اين زمينه در نظر گرفته مي شود؟
3- آيا در محيط كار، استفاده از انواع خاصي از لوازم حفاظت فردي ضروري مي باشد و در صورت لزوم آيا انتخاب بهترين و مناسب ترين نوع اين لوازم (با توجه به روندكاري) مدنظر قرار مي گيرد؟ و آيا اين لوازم در شرايط مناسبي، مصرف و نگهداري مي شوند؟
4- آيا در حين كار، لوازم و ابزار توليدكننده ارتعاش، مورد مصرف قرار مي گيرد؟ در صورت پاسخ مثبت چه تمهيداتي در اين زمينه انديشيده شده است؟
5- آيا افرادي كه با موادشيميايي و يا ساير مواد خطرناك سروكار دارند، با نوع و خواص اين مواد آشنا هستند؟
6- آيا تهويه موضعي و عمومي درمحل مصرف موادشيميايي و يا محل توليدگازها و بخارات سمي و خطرناك، تعبيه شده است؟
7- آيا دماي محيط كار در حد نرمال و طبيعي مي باشد؟ در صورت بروز دماهاي بسيار بالا و يا پايين، چه تمهيداتي در نظر گرفته شده است؟
8- آيا گازها، بخارات و گردو غبار در فضاي محل كار وجود دارد؟ در صورت پاسخ مثبت، آيا منابع توليد اين مواد شناخته شده هستند؟ و آيا اين مواد موجب ايجاد عوارضي از جمله تهوع، سردرد و سرگيجه، طولاني شدن مدت زمان عكس العمل به عوامل خارجي و .... براي كارگران گشته اند؟
9- آيا ماشين آلات، لوازم و تجهيزات مصرفي، ايجاد سر و صدا و آلودگي هاي صوتي غيرمجاز مي كنند؟ در صورت پاسخ مثبت، چه تمهيداتي انديشيده شده است؟
10- آيا كارگران در حين انجام كار، با مشكلاتي از قبيل خستگي زود هنگام، ناراحتي هاي پوستي وتنفسي، ناراحتي هاي عصبي و استرسهاي شغلي و .... مواجه مي شوند؟ در صورت پاسخ مثبت، آيا در مورد اين موضوع، ريشه يابي هاي لازم انجام شده است؟
5- فرم ارزيابي خطرات بهداشتي
اين فرم بر اساس استاندارد NIOSH (National Inistitute for Occupational Safety and Health )
تهيه و تنظيم گشته است و براي تكميل آن، فاكتورهاي زير بايد مدنظر قرار گيرد:
1- نوع صنعت و توليدات محل كار
2- مشخص كردن مكانهاي با احتمال خطرات بهداشتي بيشتر
3- تعداد افراد در معرض خطرات بهداشتي
4- مدت زمان تماس (برحسب تعداد ساعات در طي يك روز كاري)
5- نوع فعاليت كاري افرادي كه در معرض تماس يا مواجهه با خطرات بهداشتي هستند
6- تعيين پروسه كاري مربوطه
7- آيا خطرات بهداشتي محل كار، اخيراً مورد ارزيابي بازرسان كار، كارشناسان بهداشت كار و يا سازمانها و ارگانهاي فعال در زمينه هاي بهداشتي قرارگرفته است؟ در صورت پاسخ مثبت، اين عمل توسط چه كساني (و يا چه ارگاني) صورت پذيرفته است؟
8- آيا مشكلات بهداشتي مشاهده شده، مورد بررسي قرار گرفته است؟ اگر پاسخ مثبت است، اين عمل توسط چه سازمانها، انجمن و يا ارگانهايي صورت پذيرفته است؟
9- مسئوليت ايمني و بهداشتي كاركنان بر عهده چه كسي (كساني) مي باشد؟
10- تمامي موارد، عوامل و يا شرايط كاري كه ممكن است در بروز خطرات نقش داشته باشند، ليست شوند. در مورد مواد شيميايي خطرناك بهتر است نام شيميايي، نام تجاري، نام شركت توليدكننده و همچنين ساير اطلاعات مفيد و مناسب ذكر گردد.
11- اشكال و فرمهاي فيزيكي موادمصرفي (بصورت جامد، گاز، مايع، گرد و غبار، ميست و .....) تعيين گردند.
12- نحوه تماس افراد در معرض تماس با مواد، تعيين شود. (تنفس، تماس پوستي، استنثاق و .....)
13- نوع مشكلات بهداشتي و يا عوارض حاصل از تماس افراد با اين مواد.
شناسايي خطرات ايمني و بهداشتي محيطهاي كاري، وظيفه اوليه و اساسي كميته هاي بهداشت و ايمني شغلي مي باشد. بطور كلي چهار نوع از حوادث خطرساز (در بحث ايمني) موجودند كه شامل:
الف- سقوط در سطوح هم تراز و سقوط از ارتفاع
ب – برخورد با اجسام
ج – درگيري بين قطعات ثابت و متحرك
د – تصادفهاي تماسي، همانند تماس با سطوح بسيار سرد يا بسيار داغ و يا تماس با برق
اعضاي كميته هاي بهداشت و ايمني بايد قادر به شناسايي و معرفي خطرات ايمني بوده و بتوانند اقداماتي را در زمينه مديريت صحيح خطرات و همچنين كاهش و تنزل تعداد آنها به انجام رسانند. اعضاي كميته مي توانند از طريق مشورت با كارفرمايان و كارگران، مراجعه به گزارشات مربوط به حوادث و يا صدمات ناشي از كار، مرور گزارشات مربوط به عملكرد ماشين آلات و ...... با محدوده و حوزه خطراتي كه افراد در معرض آنها قرار دارند، آشنا گردند و در پيشگيري از بروز آنها اقدام نمايند.
2- ملاحظات ايمني:
پاسخگويي به سؤالات ذيل، اعضاي كميته هاي بهداشت و ايمني و همچنين بازرسان كار را در امر شناسايي و پيشگيري از خطرات ايمني ياري مي رساند:
1-آيا كليه اجسام و ماشين آلات الكتريكي داراي سيستم اتصال به زمين مناسب مي باشند؟ و يا آيا كليه اجسام فوق و سيم هاي برق داراي روپوش عايق مناسب هستند؟
2-آيا كليه تسمه فلكه ها، چرخ دندها، فن ها و ساير اجزا و قسمتهاي متحرك، داراي حفاظ و پوشش مناسب هستند؟
3- آيا كليه تجهيزات الكتريكي در شرايط كاري خوبي قرار دارند؟
4- آيا كليه ابزارآلات دستي در شرايط مناسبي نگهداري مي شوند؟
5- آيا كليه ابزارآلات تيز و برنده همانند قيچي ها، كاردكها و ...... داراي پوشش هاي نگهداري ايمن هستند؟
6- آيا كليه وسايل نقليه موتوري درون كارگاهي در شرايط كاري خوبي قرار دارند؟ آيا اجزاي آنها سالم وصحيح مي باشند؟
7- آيا كف زمين تميز، خشك و عاري از هرگونه زباله مي باشد؟ آيا ابزار و تجهيزات از محل عبور و مرور افراد جمع آوري مي شوند؟
8- آيا افراد با روش صحيح كار با نردبانها آشنايي دارند؟
9- آيا براي مواقع ضروري وقوع خطر، پيش بيني دربهاي خروج اضطراري شده است؟
10- آِيا دربها و قسمتهاي خروجي اضطراري دقيقاً علامتگذاري و به وضوح مشخص شده اند؟
11- آيا راههاي خروجي مناسب، براي راهنمايي به سمت دربهاي خروجي تعبيه شده است؟
12- آيا راه پله ها در دسترس مي باشند و آيا در شرايط خوبي قرار دارند؟
13- آيا كمدها و قفسه ها و كشوها در محل مناسبي مي باشد، به نحوي كه كشوها و دربهاي آنها به محلهاي رفت و آمد افراد باز نشود؟
14- آيا براي دسترسي ايمن به سطوح بالاتر، نردبانها يا چهارپايه هاي مناسب در نظر گرفته شده است؟
15- آيا نور مناسبي براي روشن كردن اداره ها و محيطهاي كاري ديگر فراهم شده است؟
16- آيا كاركنان از محل دقيق كپسولهاي آتش نشاني اطلاع كافي داشته و با شيوه كار آنها آشنايي دارند؟
17- آيا كاركنان از محل دقيق آژيرهاي اعلام خطر اطلاع دارند؟
18- آيا كاركنان با اقدامات مربوط به كمكهاي اوليه در مواقع ضروري آشنايي دارند؟
19- آيا كاركنان از موقعيت مكاني نزديك ترين بيمارستان يا درمانگاه اطلاع كافي دارند؟
سؤالات مطرح شدة فوق، چندين پرسش پيشنهادي مي باشد كه البته در محيطهاي گوناگون و بسته به نوع و شرايط كاري، كميته هاي بهداشت و ايمني مي توانند ليست ديگري از سؤالات مربوطه را مطرح كرده و سپس به پاسخگويي به پرسشهاي مطرح شده بپردازند. همچنين اين كميته ها موظفند كليه اقدامات لازم جهت دستيابي به اهداف ايمني را به انجام رسانند.
3- شناسايي خطرات بهداشتي محيط كار
در موارد بسياري، شناسايي خطرات بهداشتي محيطهاي كاري، به نسبت خطرات ايمني مشكل تر مي باشد و اغلب اوقات از زمان تماس اوليه با مواد شيميايي سمي و خطرناك تا زمان بروز اثرات زيان آور اين مواد، سالهاي زيادي سپري مي شود. بنابر اين اعضاي كميته هاي بهداشت و ايمني بايد با تكنيكهاي تشخيص خطرات بهداشتي آشنايي كامل داشته باشند. براي اطمينان بيشتر از وجود يا عدم وجود اين نوع خطرات، صحبت كردن و مشورت با كارگران به همراه طرح سؤالاتي در اين زمينه، مرور پرونده هاي پزشكي كاركنان و مطالعه در زمينة سوابق بيماريهاي شغلي آنان، مراجعه به اسناد مربوط به بازرسي هاي انجام شده و كليه مدارك مربوطه در اين زمينه مي تواند راهگشا باشد.
4- ملاحظات بهداشتي
پاسخگويي به سؤالات ذيل، اعضاي كميته هاي بهداشت و ايمني و همچنين بازرسان كار را در امر شناسايي خطرات بهداشتي ياري مي رساند:
1-آيا اعضاي كميته و بازرسان كار به عنوان قسمتي از وظايفشان از بخشهايي كه احتمال وجود خطرات ناشناخته در آنها موجود است (همانند آزمايشگاهها، كارخانجات توليد موادشيميايي و بخشهايي از كارگاهها كه از موادشيميايي استفاده مي كنند، نيروگاههاي هسته اي و بخشهايي از كارگاهها كه از مواد هسته اي و راديواكتيو استفاده مي كنند و.....)، بازرسي كامل بعمل مي آورند؟
2- آيا در صورت مواجهه با محيط كار ناايمن، افراد و كاركنان از لوازم حفاظت فردي استفاده مي كنند؟ در صورت پاسخ منفي، آيا تا زمان ايمن سازي كامل محيط، تمهيدات ديگري در اين زمينه در نظر گرفته مي شود؟
3- آيا در محيط كار، استفاده از انواع خاصي از لوازم حفاظت فردي ضروري مي باشد و در صورت لزوم آيا انتخاب بهترين و مناسب ترين نوع اين لوازم (با توجه به روندكاري) مدنظر قرار مي گيرد؟ و آيا اين لوازم در شرايط مناسبي، مصرف و نگهداري مي شوند؟
4- آيا در حين كار، لوازم و ابزار توليدكننده ارتعاش، مورد مصرف قرار مي گيرد؟ در صورت پاسخ مثبت چه تمهيداتي در اين زمينه انديشيده شده است؟
5- آيا افرادي كه با موادشيميايي و يا ساير مواد خطرناك سروكار دارند، با نوع و خواص اين مواد آشنا هستند؟
6- آيا تهويه موضعي و عمومي درمحل مصرف موادشيميايي و يا محل توليدگازها و بخارات سمي و خطرناك، تعبيه شده است؟
7- آيا دماي محيط كار در حد نرمال و طبيعي مي باشد؟ در صورت بروز دماهاي بسيار بالا و يا پايين، چه تمهيداتي در نظر گرفته شده است؟
8- آيا گازها، بخارات و گردو غبار در فضاي محل كار وجود دارد؟ در صورت پاسخ مثبت، آيا منابع توليد اين مواد شناخته شده هستند؟ و آيا اين مواد موجب ايجاد عوارضي از جمله تهوع، سردرد و سرگيجه، طولاني شدن مدت زمان عكس العمل به عوامل خارجي و .... براي كارگران گشته اند؟
9- آيا ماشين آلات، لوازم و تجهيزات مصرفي، ايجاد سر و صدا و آلودگي هاي صوتي غيرمجاز مي كنند؟ در صورت پاسخ مثبت، چه تمهيداتي انديشيده شده است؟
10- آيا كارگران در حين انجام كار، با مشكلاتي از قبيل خستگي زود هنگام، ناراحتي هاي پوستي وتنفسي، ناراحتي هاي عصبي و استرسهاي شغلي و .... مواجه مي شوند؟ در صورت پاسخ مثبت، آيا در مورد اين موضوع، ريشه يابي هاي لازم انجام شده است؟
5- فرم ارزيابي خطرات بهداشتي
اين فرم بر اساس استاندارد NIOSH (National Inistitute for Occupational Safety and Health )
تهيه و تنظيم گشته است و براي تكميل آن، فاكتورهاي زير بايد مدنظر قرار گيرد:
1- نوع صنعت و توليدات محل كار
2- مشخص كردن مكانهاي با احتمال خطرات بهداشتي بيشتر
3- تعداد افراد در معرض خطرات بهداشتي
4- مدت زمان تماس (برحسب تعداد ساعات در طي يك روز كاري)
5- نوع فعاليت كاري افرادي كه در معرض تماس يا مواجهه با خطرات بهداشتي هستند
6- تعيين پروسه كاري مربوطه
7- آيا خطرات بهداشتي محل كار، اخيراً مورد ارزيابي بازرسان كار، كارشناسان بهداشت كار و يا سازمانها و ارگانهاي فعال در زمينه هاي بهداشتي قرارگرفته است؟ در صورت پاسخ مثبت، اين عمل توسط چه كساني (و يا چه ارگاني) صورت پذيرفته است؟
8- آيا مشكلات بهداشتي مشاهده شده، مورد بررسي قرار گرفته است؟ اگر پاسخ مثبت است، اين عمل توسط چه سازمانها، انجمن و يا ارگانهايي صورت پذيرفته است؟
9- مسئوليت ايمني و بهداشتي كاركنان بر عهده چه كسي (كساني) مي باشد؟
10- تمامي موارد، عوامل و يا شرايط كاري كه ممكن است در بروز خطرات نقش داشته باشند، ليست شوند. در مورد مواد شيميايي خطرناك بهتر است نام شيميايي، نام تجاري، نام شركت توليدكننده و همچنين ساير اطلاعات مفيد و مناسب ذكر گردد.
11- اشكال و فرمهاي فيزيكي موادمصرفي (بصورت جامد، گاز، مايع، گرد و غبار، ميست و .....) تعيين گردند.
12- نحوه تماس افراد در معرض تماس با مواد، تعيين شود. (تنفس، تماس پوستي، استنثاق و .....)
13- نوع مشكلات بهداشتي و يا عوارض حاصل از تماس افراد با اين مواد.