A M S E T I S
1st March 2011, 09:19 AM
http://ir-agri.com/images/stories/article/afat%202.jpg
از جمله روشهاي مبارزه با حشرات و کنه ها درگلخانه ها استفاده از آفت کشها مي باشد. ولي به هر حال نتايج به دليل ايجاد مقاومت بند پايان نسبت به آفت کشها هميشه آنطور که انتظار مي رود حاصل نمي شوند. و دانستن اطلاعاتي چند در اين مورد مي تواند آثار منفي مقاومت نسبت به آفت کشها را کاهش دهد
اغلب توليد کنندگان با نتايج مايوس کننده استفاده از آفت کشها مواجه مي شوند. و به نظر مي رسد که آفات بندپا با استفاده آفتکشها از بين نمي روند.و دليل آن ممکن است ايجاد مقاومت جمعيت آفت نسبت به آفت کشها مي باشد. اما مقاومت چيست؟
مقاومت قدرت ژنتيکي است که بعضي از افراد يک جمعيت آفت بر اساس آن عليرغم يک يا دو بار سمپاشي با يک آفت کش زنده مي مانند. به عبارت ديگر سم يا سموم ديگر تاثير کافي براي کشتن تعدادي از افرادي از يک جمعيت آفت را نخواهند داشت. مقاومت يک موضوع مهم و قابل توجه در بيش از 526 نوع آفت و گونه حشره مي باشد که در طي 50 سال اخير در آنها ايجاد مقاومت شده است و اين منجر به ايجاد خسارت معني داري به محصولات در کل جهان شده است.
فشار براي انتقال ژنها
مقاومت يک مشکل بين المللي است که با توزيع جهاني فراورده هاي گياهي نه تنها مي تواند باعث انتشار آفت گردد بلکه ممکن است باعث انتشار ژنهاي عامل مقاومت در بين هر آفت بند پا باشد.مقاومت در سطح جمعيت آفت توسعه يافته و يک صفت موروثي است. آفاتي که زنده مي مانند مي توانند صفات ژنتيکي را از نسلي به نسل بعد منتقل نمايندو بنابراين باعث غني شدن ريخته ژني توسط ژنهاي مقاوم بشوند. ميزان فشار انتقال ژنها يا تکرار کاربرد آفت کشها عامل اصلي موثر بر ميزان ايجاد مقاومت در يک آفت بند پا مي باشد. بنابراين مراحل مختلف زندگي آفت (مثل تخم، لاروو بالغ) ممکن است با توجه به وجود نوع مکانيزم خاص در ميزان حساسيت از نظر ايجاد مقاومت با هم متفاوت باشد.
مهم است بفهميم که ژنها يا ژنوتيپهاي مقاومت ممکن است در جمعيت آفت قبل از به کار بردن هر گونه آفتکش وجود داشته باشند . به هر حال اين حالت خيلي معمول نيست.بنابراين يک حشره يا کنه آفت به تنهائي مقاوم نخواهد شد اما بدنبال سمپاشيهاي مکرربر عليه نسلهاي مختلف يک حشره يا کنه آفت، افراد حساس از بين خواهند رفت و افراد مقاوم باقيمانده توليد مثل مي کنند.اين حالت در جمعيت آفتي رخ مي دهد که با يک آفت کش معين قابل کنترل نيست. هر گاه جمعيت آفت با يک آفت کش تيمار بشود اين کار بر شدت انتقال ژنهاي مقاومت تاثير گذاشته و منجر به افزايش فراواني ژنهاي مقاومت در بين جمعيت آفت مي شود.
مکانيزم
مکانيزمهاي مختلفي در امر ايجاد مقاومت در جمعيتهاي آفتي وجود دارند. بعلاوه حتي در يک جمعيت آفت نيز مکانيزمهاي مختلفي در ايجاد مقاومت دخيل مي باشند.پنج مکانيزم مقاومت عبارتند از:
مقاومت متابوليکي که بر اثر شکستن ماده موثره سم توسط آفت رخ مي دهد.وقتي که آفت کش وارد بدن آفت مي شود آنزيمها به آن حمله کرده و سم را از حالت سميت انداخته يا اينکه ماده موثره آنرا به فرم غير سمي تغيير مي دهند
مقاومت فيزيکي که ناشي از تغيير يا دگرگوني در پوست (کوتيکول) حشره مي باشد باعث کاهش يا تاخير نفوذ آفت کش مي شود. تاخير در نفوذ سم باعث کاهش اثر حشره کش در نقطه هدف مي شود و همچنين ممکن است امکان کاهش سيستم سم زدائي درحشرات افزايش بيابد
مقاومت فيزيولوژيکي زماني رخ مي دهد که آفت ، نقطه هدف آفت کش را تغيير مي دهد. اين کا ر باعث کاهش حساسيت به ماده موثره در نقطه مورد حمله مي شود. بعلاوه ممکن است حشرات داراي مقاومت ناک دان(Knockdown) باشند. در اين حالت حشرات حساسيت سيستم عصبي را نسبت به حشره کشهاي پايروترئيدي را با تغيير نقطه هدف براي تمام حشره کشها کاهش مي دهند
مقاومت رفتاري زماني مي باشد که حشره هاي آفت با پنهان شدن د رجاهائي مثل جوانه انتهائي گياه که ممکن است نفوذ آفت کش به آنجا دشوار باشدخود را از تماس مستقيم با آفت کش دور سازند. هرگونه تغيير رفتاري ممکن است به عدم تماس حشره و کاهش نمايان شدن آن در مقابل آفت کش کمک نمايد
مقاومت طبيعي يک نوع مقاومت عمومي است که حشره آفت يا مرحله اي از زندگي آن نسبت به آفت کش حساسيت نداشته باشد. مثلا اکثر آفتکشها روي مراحل تخم و شفيره گي تاثيري ندارند.
بعلاوه دو مکانيزم محدود ديگر در ارتباط با مقاومت وجود دارد که عبارتند از:مقاومتهاي متقابل و چندگانه مقاومت متقابل زماني در جمعيتي از آفت نسبت به آفت کشها (چه حشره کشها و چه کنه کشها ) رخ مي دهد که از روشهاي مشابهي از نظر تاثير يا مکانيزم مقاومت بهره ببرند
مقاومت چندگانه زماني در جمعيتي از آفت نسبت به آفت کشها (چه حشره کشها و چه کنه کشها) رخ مي دهد که از روشهاي متفاوتي از نظر تاثير يا مکانيزم مقاومت بهره ببرند
افزايش مقاومت
چندين عامل موثردر نسبت مقاومت در يک جمعيت آفت ممکن است وجود داشته باشد.بعلاوه ثبات مقاومت در يک جمعيت آفت بستگي به مهاجرت افراد حساس آن جمعيت دارد. واين ممکن است فراواني افراد مقاوم در جمعيتهاي آفتي را کاهش دهد. عوامليکه در توسعه مقاومت نقش دارند عبارتند از :
مجموعه عملياتي که توسط توليد کنندگان انجام مي شود و باعث افزايش مقاومت مي گردند که خود شامل :
تعداد دفعات به کار بردن آفت کش (تعيين کننده شدت فشار)
استفاده هميشگي از حد اکثر ميزان توصيه شده سم
به کار بردن يک شيوه عمل مشابه در يک مدت طولاني يا اينکه چندين نسل مختلف با يک روش مبارزه کنترل شوند
به کار بردن سموم در زماني از مراحل زندگي حشره که احتمالا مقاومت را افزايش مي دهند وجود نداشته باشند
مجموعه عوامل بيولوژيکي که مقاومت را افزايش مي دهند عبارتند از:
سريع بودن زمان توسعه يا کوتاه بودن زمان يک نسل
داد زياد زاد ولد در هر نسل
تحرک آفت
تغذيه آفت از منابع مختلف گياهي
مديريت مقاومت
دانستن اطلاعاتي در رابطه با مقاومت مي تواند در اجراي راهکارهاي کاهش دهنده احتمال توسعه مقاومت موثر باشد. اين به اصطلاح مديريت مقاومت اولا شامل انتخاب عاقلانه و دقيق به کاربردن سموم و ثانيا تعامل آنها با ديگر راهکارههاي مبارزه که بر اساس مديريت آفت استوار است مي باشد. اين کار موثرترين راه اجتناب يا کاهش مقاومت مي باشد. بدليل اينکه مقاومت اساسا ژنتيکي است و تناوب مقاومت در يک جمعيت آفت شما را به عنوان يک توليد کننده وا مي دارد که براي مديريت مقاومت برنامه ريزي نمائيد.
مهمترين رهنمودها براي کاهش احتمال مقاومت براي هر آفت کش عبارتند از:
1) بازديد منظم محصول براي تعيين زمان مناسب سمپاشي يعني زماني که آفت در مرحله حساس ميباشد
2) انجام کارهاي زراعي مناسب همچون آبياري و کوددهي و بهداشتي همچون حذف علفهاي هرز
3) در صورت امکان استفاده از توري در گلخانه در محل منافذ
4) استفاده از عوامل بيولوژيک و دشمنان طبيعي
5) در صورت امکان کاهش تکرار سمپاشيها
6) در حد امکان جايگزيني و استفاده از سموم با شيوه تاثير متفاوت
7) استفاده از سموم با طيف گسترده تاثير همچون تنظيم کننده هاي رشد حشرات، صابون حشره کش، روغن سمپاشي، محدود کننده هاي انتخابي تغذيه (بازد ارنده ها) و قارچها و باکتريهاي مفيد
8) استفاده از تشديد کننده ها (سينرژيست ها)در زمان سمپاشي بدليل تاثير آنها بر آنزيمهاي بازدارنده در سم زدائي
در پايان مسئله مهمي که توليد کنندگان بايد رعايت کنند به کاربردن آفتکشها در زمان صحيح و با نظارت دقيق مي باشد و در ضمن بايد براي کاهش مقاومت از سموم با شيوه هاي مختلف تاثير استفاده کنند.
از اين روي،مجموعه اين کارها باعث مي شوند که سمومي که در دسترس مي باشند در مدت طولاني تري استفاده گردند و آفات نسبت به آنها سريع مقاوم نشوند.ولي به خاطر داشته باشيد که عدم موفقيت در کنترل و مديريت آفات هميشه مربوط به عامل مقاومت نمي باشد.
نويسنده: دکتر ريموند آ. کلويد، دپارتمان حشره شناسي دانشگاه ايالتي کانزاس
از جمله روشهاي مبارزه با حشرات و کنه ها درگلخانه ها استفاده از آفت کشها مي باشد. ولي به هر حال نتايج به دليل ايجاد مقاومت بند پايان نسبت به آفت کشها هميشه آنطور که انتظار مي رود حاصل نمي شوند. و دانستن اطلاعاتي چند در اين مورد مي تواند آثار منفي مقاومت نسبت به آفت کشها را کاهش دهد
اغلب توليد کنندگان با نتايج مايوس کننده استفاده از آفت کشها مواجه مي شوند. و به نظر مي رسد که آفات بندپا با استفاده آفتکشها از بين نمي روند.و دليل آن ممکن است ايجاد مقاومت جمعيت آفت نسبت به آفت کشها مي باشد. اما مقاومت چيست؟
مقاومت قدرت ژنتيکي است که بعضي از افراد يک جمعيت آفت بر اساس آن عليرغم يک يا دو بار سمپاشي با يک آفت کش زنده مي مانند. به عبارت ديگر سم يا سموم ديگر تاثير کافي براي کشتن تعدادي از افرادي از يک جمعيت آفت را نخواهند داشت. مقاومت يک موضوع مهم و قابل توجه در بيش از 526 نوع آفت و گونه حشره مي باشد که در طي 50 سال اخير در آنها ايجاد مقاومت شده است و اين منجر به ايجاد خسارت معني داري به محصولات در کل جهان شده است.
فشار براي انتقال ژنها
مقاومت يک مشکل بين المللي است که با توزيع جهاني فراورده هاي گياهي نه تنها مي تواند باعث انتشار آفت گردد بلکه ممکن است باعث انتشار ژنهاي عامل مقاومت در بين هر آفت بند پا باشد.مقاومت در سطح جمعيت آفت توسعه يافته و يک صفت موروثي است. آفاتي که زنده مي مانند مي توانند صفات ژنتيکي را از نسلي به نسل بعد منتقل نمايندو بنابراين باعث غني شدن ريخته ژني توسط ژنهاي مقاوم بشوند. ميزان فشار انتقال ژنها يا تکرار کاربرد آفت کشها عامل اصلي موثر بر ميزان ايجاد مقاومت در يک آفت بند پا مي باشد. بنابراين مراحل مختلف زندگي آفت (مثل تخم، لاروو بالغ) ممکن است با توجه به وجود نوع مکانيزم خاص در ميزان حساسيت از نظر ايجاد مقاومت با هم متفاوت باشد.
مهم است بفهميم که ژنها يا ژنوتيپهاي مقاومت ممکن است در جمعيت آفت قبل از به کار بردن هر گونه آفتکش وجود داشته باشند . به هر حال اين حالت خيلي معمول نيست.بنابراين يک حشره يا کنه آفت به تنهائي مقاوم نخواهد شد اما بدنبال سمپاشيهاي مکرربر عليه نسلهاي مختلف يک حشره يا کنه آفت، افراد حساس از بين خواهند رفت و افراد مقاوم باقيمانده توليد مثل مي کنند.اين حالت در جمعيت آفتي رخ مي دهد که با يک آفت کش معين قابل کنترل نيست. هر گاه جمعيت آفت با يک آفت کش تيمار بشود اين کار بر شدت انتقال ژنهاي مقاومت تاثير گذاشته و منجر به افزايش فراواني ژنهاي مقاومت در بين جمعيت آفت مي شود.
مکانيزم
مکانيزمهاي مختلفي در امر ايجاد مقاومت در جمعيتهاي آفتي وجود دارند. بعلاوه حتي در يک جمعيت آفت نيز مکانيزمهاي مختلفي در ايجاد مقاومت دخيل مي باشند.پنج مکانيزم مقاومت عبارتند از:
مقاومت متابوليکي که بر اثر شکستن ماده موثره سم توسط آفت رخ مي دهد.وقتي که آفت کش وارد بدن آفت مي شود آنزيمها به آن حمله کرده و سم را از حالت سميت انداخته يا اينکه ماده موثره آنرا به فرم غير سمي تغيير مي دهند
مقاومت فيزيکي که ناشي از تغيير يا دگرگوني در پوست (کوتيکول) حشره مي باشد باعث کاهش يا تاخير نفوذ آفت کش مي شود. تاخير در نفوذ سم باعث کاهش اثر حشره کش در نقطه هدف مي شود و همچنين ممکن است امکان کاهش سيستم سم زدائي درحشرات افزايش بيابد
مقاومت فيزيولوژيکي زماني رخ مي دهد که آفت ، نقطه هدف آفت کش را تغيير مي دهد. اين کا ر باعث کاهش حساسيت به ماده موثره در نقطه مورد حمله مي شود. بعلاوه ممکن است حشرات داراي مقاومت ناک دان(Knockdown) باشند. در اين حالت حشرات حساسيت سيستم عصبي را نسبت به حشره کشهاي پايروترئيدي را با تغيير نقطه هدف براي تمام حشره کشها کاهش مي دهند
مقاومت رفتاري زماني مي باشد که حشره هاي آفت با پنهان شدن د رجاهائي مثل جوانه انتهائي گياه که ممکن است نفوذ آفت کش به آنجا دشوار باشدخود را از تماس مستقيم با آفت کش دور سازند. هرگونه تغيير رفتاري ممکن است به عدم تماس حشره و کاهش نمايان شدن آن در مقابل آفت کش کمک نمايد
مقاومت طبيعي يک نوع مقاومت عمومي است که حشره آفت يا مرحله اي از زندگي آن نسبت به آفت کش حساسيت نداشته باشد. مثلا اکثر آفتکشها روي مراحل تخم و شفيره گي تاثيري ندارند.
بعلاوه دو مکانيزم محدود ديگر در ارتباط با مقاومت وجود دارد که عبارتند از:مقاومتهاي متقابل و چندگانه مقاومت متقابل زماني در جمعيتي از آفت نسبت به آفت کشها (چه حشره کشها و چه کنه کشها ) رخ مي دهد که از روشهاي مشابهي از نظر تاثير يا مکانيزم مقاومت بهره ببرند
مقاومت چندگانه زماني در جمعيتي از آفت نسبت به آفت کشها (چه حشره کشها و چه کنه کشها) رخ مي دهد که از روشهاي متفاوتي از نظر تاثير يا مکانيزم مقاومت بهره ببرند
افزايش مقاومت
چندين عامل موثردر نسبت مقاومت در يک جمعيت آفت ممکن است وجود داشته باشد.بعلاوه ثبات مقاومت در يک جمعيت آفت بستگي به مهاجرت افراد حساس آن جمعيت دارد. واين ممکن است فراواني افراد مقاوم در جمعيتهاي آفتي را کاهش دهد. عوامليکه در توسعه مقاومت نقش دارند عبارتند از :
مجموعه عملياتي که توسط توليد کنندگان انجام مي شود و باعث افزايش مقاومت مي گردند که خود شامل :
تعداد دفعات به کار بردن آفت کش (تعيين کننده شدت فشار)
استفاده هميشگي از حد اکثر ميزان توصيه شده سم
به کار بردن يک شيوه عمل مشابه در يک مدت طولاني يا اينکه چندين نسل مختلف با يک روش مبارزه کنترل شوند
به کار بردن سموم در زماني از مراحل زندگي حشره که احتمالا مقاومت را افزايش مي دهند وجود نداشته باشند
مجموعه عوامل بيولوژيکي که مقاومت را افزايش مي دهند عبارتند از:
سريع بودن زمان توسعه يا کوتاه بودن زمان يک نسل
داد زياد زاد ولد در هر نسل
تحرک آفت
تغذيه آفت از منابع مختلف گياهي
مديريت مقاومت
دانستن اطلاعاتي در رابطه با مقاومت مي تواند در اجراي راهکارهاي کاهش دهنده احتمال توسعه مقاومت موثر باشد. اين به اصطلاح مديريت مقاومت اولا شامل انتخاب عاقلانه و دقيق به کاربردن سموم و ثانيا تعامل آنها با ديگر راهکارههاي مبارزه که بر اساس مديريت آفت استوار است مي باشد. اين کار موثرترين راه اجتناب يا کاهش مقاومت مي باشد. بدليل اينکه مقاومت اساسا ژنتيکي است و تناوب مقاومت در يک جمعيت آفت شما را به عنوان يک توليد کننده وا مي دارد که براي مديريت مقاومت برنامه ريزي نمائيد.
مهمترين رهنمودها براي کاهش احتمال مقاومت براي هر آفت کش عبارتند از:
1) بازديد منظم محصول براي تعيين زمان مناسب سمپاشي يعني زماني که آفت در مرحله حساس ميباشد
2) انجام کارهاي زراعي مناسب همچون آبياري و کوددهي و بهداشتي همچون حذف علفهاي هرز
3) در صورت امکان استفاده از توري در گلخانه در محل منافذ
4) استفاده از عوامل بيولوژيک و دشمنان طبيعي
5) در صورت امکان کاهش تکرار سمپاشيها
6) در حد امکان جايگزيني و استفاده از سموم با شيوه تاثير متفاوت
7) استفاده از سموم با طيف گسترده تاثير همچون تنظيم کننده هاي رشد حشرات، صابون حشره کش، روغن سمپاشي، محدود کننده هاي انتخابي تغذيه (بازد ارنده ها) و قارچها و باکتريهاي مفيد
8) استفاده از تشديد کننده ها (سينرژيست ها)در زمان سمپاشي بدليل تاثير آنها بر آنزيمهاي بازدارنده در سم زدائي
در پايان مسئله مهمي که توليد کنندگان بايد رعايت کنند به کاربردن آفتکشها در زمان صحيح و با نظارت دقيق مي باشد و در ضمن بايد براي کاهش مقاومت از سموم با شيوه هاي مختلف تاثير استفاده کنند.
از اين روي،مجموعه اين کارها باعث مي شوند که سمومي که در دسترس مي باشند در مدت طولاني تري استفاده گردند و آفات نسبت به آنها سريع مقاوم نشوند.ولي به خاطر داشته باشيد که عدم موفقيت در کنترل و مديريت آفات هميشه مربوط به عامل مقاومت نمي باشد.
نويسنده: دکتر ريموند آ. کلويد، دپارتمان حشره شناسي دانشگاه ايالتي کانزاس