soldozlo
15th January 2011, 11:01 PM
چگونه مي توان از مهلكه پيش آمدهاي دشوار جان سالم به در برد؟
حتي در اين دوره و زمانه كه همه جاي زندگيمان را وسيلههاي فني و نوين الكتريكي, الكترونيكي احاطه كرده است, ديده و خواندهايم كه در كوهنورديها, كوه گرديها و يا اسكي – كوهنورديها (كه اين گونهاش هنوز در ايران رواج پيدا نكرده است) امكان بروز موقعيتهاي دشواري كه زندگي را دچار اضطراب و خطر ميكنند وجود دارد.
يك به هم خوردن هوا، يك از كار افتادن بند اسكي و يا اشتباه در حساب كردن نيروي بدني و امكانات شخصي ،هر كدام ميتواند رسيدن به هدف تعيين شده را زير پرسش قرار بدهد.
بدين جهت هر كوهنورد معمولي كه راهي كوههاي بدون دشواري فني ميشود، يا كوهنوردان فني كه براي سنگنوردي در كوههاي بلند را در برنامه دارند; بايد پيش از به حركت در آمدن، دشواريها، خطرها، و موانعي را كه ممكن است در راه رسيدن به هدفشان پيش بيايند مورد توجه كامل قرار بدهند و روشهاي نجات و پيروزي بر نابودي. در اتراق گاهها و «بيواك» كردنها را فرا بگيرند.
هر چه برنامه پيشبيني شده دشوارتر باشد، با پيش امدن ناگواريهاي پيشبيني نشده در كوهستان، پيروزي بر آنها و گريز از خطر نابودي ضعيفتر ميشوند.
به همين ترتيب, كوهنوردان فني و صعود كنندگان به قلههاي بلند كه با روشهاي مبارزه با نابودي (مرگ) آشنايي دارند و تمرين كردهاند، اين اقبال را دارند كه از خطرها و سختيهاي كوهستان پيروز بيرون بيايند. اما متاسفانه در عمل، عكس اين قضيه را ديدهايم.
چه تعداد كوهنوردان فني و يا غير آن را شناختهايم كه متاسفانه نتوانستهاند به هنگام بروز پيشامدهاي سخت، در باز كردن گره دشواريشان موفق باشند، همان گونه كه بسياري از كوه گردان مغرور، گمان ميدارند كه «براي ما اتفاقي نخواهد افتاد»!
روبرو شدن با مسئله «جان سالم به در بردن»، آغازش، با درست ترتيب دادن تجهيزات مربوط ميشود.
اشكال در اين است كه هر چه گذراندن شب در فضاي باز، چادر، و در ميان توفان برف، مطمئنتر و «آسودهتر» سپري شود، سنگيني تجهيزات بيشتر روي برنامه فشار وارد ميآورد. بايد كوشيد كه با حد كمتر وسايلي كه ساختمانشان خوبتر و سبكتر باشند، براي هدف به حركت درآمد...، و مهمتر آن كه بايد بروز امكان پيشامدهاي دشوار، به طور جدي حساب كرد، مانند: نقص وسايل، هواي خراب، سقوط، از كف دادن نيروي بدن و ...، كه حتي در يك كوه گردي معمولي هم ميتوانند دشواريهايي فراهم آورند.
از آنجا كه عرضه لوازم و تجهيزات، بسيار است، و نيز اظهار نظرهاي بيشتر و با كمتر همراه بردن آنها، بايد براي هر برنامه، يك طرح وسايل تهيه كرد. كوهنوردان كهنهكار و مجربي هستند كه بدين ترتيب برنامههايشان را اجرا كردهاند و پس از چند سال بهتر متوجه شدهاند كه با مقايسه طرحها در سالهاي مختلف، اينك چه نوع و مقدار وسيله ميتوانند همراه ببرند كه هم سبكتر باشد و هم جاي كمتري را بگيرد.
از موارد ديگري كه ممكن است براي كوهنوردي و درگير شدن با دشواريهاي و ناگزير بودن از شبماني پيش ميآيد: تشنگي، گرسنگي، درد، خستگي شديد، سرما و گرماي زياد، بيحوصلگي، ترس، تنهايي و... را ميتوان در نظر داشت.
در بعضي كشورها، به ياري آزمايشهايي دريافتهاند كه به هيچ وجه دليلي وجود ندارد، آنها كه از نظر بدني، پر نيروتر هستند، در مرحله مبارزه با مرگ، استقامت بيشتري دارند، بلكه اغلب كساني در اين مرحله پيروزتر ميشوند كه درباره پيشامهاي دشوار كوهستان، احاطه نظر دارند، و با روشني ذهن ميكوشند كه بر حوادث چيره شوند و مهار حوادث را در اختيار بگيرند.
به همين سببها، چند دهه است كه در نيروهاي ارتشي و سازمانهاي هواپيمايي، «تمرينهاي ويژه نجات» جاي ويژهاي دارد. شركت كنندگان در اين برنامهها را به نكتهها و خطرهاي ممكن روبهرو ميسازد و ميكوشند كه ترس و وحشتي را كه در مواقع بروز پيشآمدهاي ناگوار به وجود ميآيد، خفيف و خنثي بكنند.
بدين صورت كه شركت كننده در آن دوره، بايد فراگرفتهها را عملاً مورد استعمال قرار بدهد، و نيز كوشش ميشود كه نظرها و تصورات منفي را از ذهن او دور سازند.
نميتوان گفت كه هر پيشامد دشواري به نااميدي ميانجامد. با آرامش، روحيه قوي و انديشه مثبت، ميتوان اميدوار بود و راه نجاتي پيدا كرد.
درگيري پيدا كردن با حوادث خطرناك را بايد از پيش، در ذهن مجسم كرد همانگونه كه راههاي صعود و يا گيرههاي يك ديواره را، قبل از شروع كوهنوردي، با ذهن و انديشه، از زير پاها و پنجهها ميتوان گذرانيد.
كسي كه توانايي و امكانات خود را براي گذراندن شبي در فضاي باز و با سرماي 25 درجه زير صفر، در مخيلهاش تجزيه و تحليل ميكند، در عمل نيز، بسيار آسانتر و مطمئنتر، از دشواريها ميگذرد؛ تا آن كسي كه گمان ميبرد وبه خود ميگويد : «براي من هيچ اتفاقي نخواهد افتاد.»
توجه به اين چند نكته لازم، به هنگام درگير شدن با پيشامدهاي سخت را نبايد از ياد برد:
تلاش براي آرام بودن.
كمك به آسيب ديدگان
در صورت لزوم، تعيين جاي مناسب براي ماندن و گذراندن شب(بيواك)
صورت برداري و در جايي محفوظ گذاشتن وسايلي كه بايد باقي گذاشت.
انديشيدن روي حادثه، تقويت روحيه پايداري و يافتن امكانات جان سالم به در بردن.
اگر حادثه ديدگان به پرستاري نياز دارند، بايد لباسهاي مرطوب و يا خيس شده آنان را، خشك و يا عوض كرد (حتي در هواي زياد سرد)، وسايلشان را مورد بررسي و اطمينان قرار داد و تا اندازه ممكن، فضاي آرام براي انديشيدن درباره حادثه به وجود آورد. همراه با اين كارها بايد سنجيد كه آيا بهتر است در همان جا باقي ماند و منتظر كمك شد (با بهرهگيري از روشنايي چراغ قوه، آتش، راكتهاي آگاهي دهنده، و يا وسيلههاي ديگر كه ميتوانند نظر ديگران از دور جلب كنند)، و يا بهتر است كوشيد كه در بالاتر و يا پايينتر، جاي مناسبتري يافت و بدان مكان رفت كه البته اين نيز بستگي دارد به موقعيت و امكانات بدني كوهنوردان و همچنين وضع هوا.
معمولاً در اينجاست كه نخستين اشتباهها صورت ميگيرند . اگر تصميم به ماندن در همان مكان گرفته ميشود، بايد ابتدا جاي مطمئني را آماده كرد (مانند بهره گيري از چادرهاي سبك وزن، كيسه خواب ويژه فضاي باز، حفره در برف، آلاچيق كوهپايه نشينان) و بدنها را با گرم نگاه داشتن به ادامه مقاومت واداشت، كه مهمترين موضوع در اين مورد، عايق ساختن زير بدن (وسيله اسفنج و مانند آن) با سردي بدنه كوه است. و اگر هنوز مواد خوراكي در كولهپشتيها هست، مقداري از آن را براي 24 ساعت آينده در نظر گرفت و اگر تصميم به تغيير دادن جا گرفته شده است، بايد آرام, با انديشه و حداكثر امكانات محافظتي، و رعايت وضع حادثه ديدگان، كار را آغاز كرد.
بدترين حالتي كه ممكن است در اين هتگام ظاهر بشود، هم آهنگي تنهايي، ترس و ضعف بدن ميتواند باشد. بدين جهت حركت را به آرامي آغاز كنيد. هيچ روشن نيست كه چه وضع ديگري پيش خواهد آمد. در هر دو مورد تغيير جا، اين نكتهها مهمترين هستند:
خشك نگاه داشتن لباسها و تجهيزات
بررسي مرتب وضع و حالت جسماني همراهان
پرهيز از زير فشار سنگيني قرار گرفتن بدنها
كوشش در نگاهداري آرامش و اطمينان و اميد
پيكار با كسل شدن و از دست دادن روحيه و جرات
آن گاه نيروهاي بدني و رواني، با ياري تعمق آرام، و امكاناتي كه طبيعت در اختيار ما ميگذارد، به هم آميخته شوند؛ آنجاست كه همواره ميتوان به امكانات نجات يافتن و دور شدن از نابودي اطمينان داشت.
فصلنامه كوه شماره48 ص 11، جليل كتيبهاي
حتي در اين دوره و زمانه كه همه جاي زندگيمان را وسيلههاي فني و نوين الكتريكي, الكترونيكي احاطه كرده است, ديده و خواندهايم كه در كوهنورديها, كوه گرديها و يا اسكي – كوهنورديها (كه اين گونهاش هنوز در ايران رواج پيدا نكرده است) امكان بروز موقعيتهاي دشواري كه زندگي را دچار اضطراب و خطر ميكنند وجود دارد.
يك به هم خوردن هوا، يك از كار افتادن بند اسكي و يا اشتباه در حساب كردن نيروي بدني و امكانات شخصي ،هر كدام ميتواند رسيدن به هدف تعيين شده را زير پرسش قرار بدهد.
بدين جهت هر كوهنورد معمولي كه راهي كوههاي بدون دشواري فني ميشود، يا كوهنوردان فني كه براي سنگنوردي در كوههاي بلند را در برنامه دارند; بايد پيش از به حركت در آمدن، دشواريها، خطرها، و موانعي را كه ممكن است در راه رسيدن به هدفشان پيش بيايند مورد توجه كامل قرار بدهند و روشهاي نجات و پيروزي بر نابودي. در اتراق گاهها و «بيواك» كردنها را فرا بگيرند.
هر چه برنامه پيشبيني شده دشوارتر باشد، با پيش امدن ناگواريهاي پيشبيني نشده در كوهستان، پيروزي بر آنها و گريز از خطر نابودي ضعيفتر ميشوند.
به همين ترتيب, كوهنوردان فني و صعود كنندگان به قلههاي بلند كه با روشهاي مبارزه با نابودي (مرگ) آشنايي دارند و تمرين كردهاند، اين اقبال را دارند كه از خطرها و سختيهاي كوهستان پيروز بيرون بيايند. اما متاسفانه در عمل، عكس اين قضيه را ديدهايم.
چه تعداد كوهنوردان فني و يا غير آن را شناختهايم كه متاسفانه نتوانستهاند به هنگام بروز پيشامدهاي سخت، در باز كردن گره دشواريشان موفق باشند، همان گونه كه بسياري از كوه گردان مغرور، گمان ميدارند كه «براي ما اتفاقي نخواهد افتاد»!
روبرو شدن با مسئله «جان سالم به در بردن»، آغازش، با درست ترتيب دادن تجهيزات مربوط ميشود.
اشكال در اين است كه هر چه گذراندن شب در فضاي باز، چادر، و در ميان توفان برف، مطمئنتر و «آسودهتر» سپري شود، سنگيني تجهيزات بيشتر روي برنامه فشار وارد ميآورد. بايد كوشيد كه با حد كمتر وسايلي كه ساختمانشان خوبتر و سبكتر باشند، براي هدف به حركت درآمد...، و مهمتر آن كه بايد بروز امكان پيشامدهاي دشوار، به طور جدي حساب كرد، مانند: نقص وسايل، هواي خراب، سقوط، از كف دادن نيروي بدن و ...، كه حتي در يك كوه گردي معمولي هم ميتوانند دشواريهايي فراهم آورند.
از آنجا كه عرضه لوازم و تجهيزات، بسيار است، و نيز اظهار نظرهاي بيشتر و با كمتر همراه بردن آنها، بايد براي هر برنامه، يك طرح وسايل تهيه كرد. كوهنوردان كهنهكار و مجربي هستند كه بدين ترتيب برنامههايشان را اجرا كردهاند و پس از چند سال بهتر متوجه شدهاند كه با مقايسه طرحها در سالهاي مختلف، اينك چه نوع و مقدار وسيله ميتوانند همراه ببرند كه هم سبكتر باشد و هم جاي كمتري را بگيرد.
از موارد ديگري كه ممكن است براي كوهنوردي و درگير شدن با دشواريهاي و ناگزير بودن از شبماني پيش ميآيد: تشنگي، گرسنگي، درد، خستگي شديد، سرما و گرماي زياد، بيحوصلگي، ترس، تنهايي و... را ميتوان در نظر داشت.
در بعضي كشورها، به ياري آزمايشهايي دريافتهاند كه به هيچ وجه دليلي وجود ندارد، آنها كه از نظر بدني، پر نيروتر هستند، در مرحله مبارزه با مرگ، استقامت بيشتري دارند، بلكه اغلب كساني در اين مرحله پيروزتر ميشوند كه درباره پيشامهاي دشوار كوهستان، احاطه نظر دارند، و با روشني ذهن ميكوشند كه بر حوادث چيره شوند و مهار حوادث را در اختيار بگيرند.
به همين سببها، چند دهه است كه در نيروهاي ارتشي و سازمانهاي هواپيمايي، «تمرينهاي ويژه نجات» جاي ويژهاي دارد. شركت كنندگان در اين برنامهها را به نكتهها و خطرهاي ممكن روبهرو ميسازد و ميكوشند كه ترس و وحشتي را كه در مواقع بروز پيشآمدهاي ناگوار به وجود ميآيد، خفيف و خنثي بكنند.
بدين صورت كه شركت كننده در آن دوره، بايد فراگرفتهها را عملاً مورد استعمال قرار بدهد، و نيز كوشش ميشود كه نظرها و تصورات منفي را از ذهن او دور سازند.
نميتوان گفت كه هر پيشامد دشواري به نااميدي ميانجامد. با آرامش، روحيه قوي و انديشه مثبت، ميتوان اميدوار بود و راه نجاتي پيدا كرد.
درگيري پيدا كردن با حوادث خطرناك را بايد از پيش، در ذهن مجسم كرد همانگونه كه راههاي صعود و يا گيرههاي يك ديواره را، قبل از شروع كوهنوردي، با ذهن و انديشه، از زير پاها و پنجهها ميتوان گذرانيد.
كسي كه توانايي و امكانات خود را براي گذراندن شبي در فضاي باز و با سرماي 25 درجه زير صفر، در مخيلهاش تجزيه و تحليل ميكند، در عمل نيز، بسيار آسانتر و مطمئنتر، از دشواريها ميگذرد؛ تا آن كسي كه گمان ميبرد وبه خود ميگويد : «براي من هيچ اتفاقي نخواهد افتاد.»
توجه به اين چند نكته لازم، به هنگام درگير شدن با پيشامدهاي سخت را نبايد از ياد برد:
تلاش براي آرام بودن.
كمك به آسيب ديدگان
در صورت لزوم، تعيين جاي مناسب براي ماندن و گذراندن شب(بيواك)
صورت برداري و در جايي محفوظ گذاشتن وسايلي كه بايد باقي گذاشت.
انديشيدن روي حادثه، تقويت روحيه پايداري و يافتن امكانات جان سالم به در بردن.
اگر حادثه ديدگان به پرستاري نياز دارند، بايد لباسهاي مرطوب و يا خيس شده آنان را، خشك و يا عوض كرد (حتي در هواي زياد سرد)، وسايلشان را مورد بررسي و اطمينان قرار داد و تا اندازه ممكن، فضاي آرام براي انديشيدن درباره حادثه به وجود آورد. همراه با اين كارها بايد سنجيد كه آيا بهتر است در همان جا باقي ماند و منتظر كمك شد (با بهرهگيري از روشنايي چراغ قوه، آتش، راكتهاي آگاهي دهنده، و يا وسيلههاي ديگر كه ميتوانند نظر ديگران از دور جلب كنند)، و يا بهتر است كوشيد كه در بالاتر و يا پايينتر، جاي مناسبتري يافت و بدان مكان رفت كه البته اين نيز بستگي دارد به موقعيت و امكانات بدني كوهنوردان و همچنين وضع هوا.
معمولاً در اينجاست كه نخستين اشتباهها صورت ميگيرند . اگر تصميم به ماندن در همان مكان گرفته ميشود، بايد ابتدا جاي مطمئني را آماده كرد (مانند بهره گيري از چادرهاي سبك وزن، كيسه خواب ويژه فضاي باز، حفره در برف، آلاچيق كوهپايه نشينان) و بدنها را با گرم نگاه داشتن به ادامه مقاومت واداشت، كه مهمترين موضوع در اين مورد، عايق ساختن زير بدن (وسيله اسفنج و مانند آن) با سردي بدنه كوه است. و اگر هنوز مواد خوراكي در كولهپشتيها هست، مقداري از آن را براي 24 ساعت آينده در نظر گرفت و اگر تصميم به تغيير دادن جا گرفته شده است، بايد آرام, با انديشه و حداكثر امكانات محافظتي، و رعايت وضع حادثه ديدگان، كار را آغاز كرد.
بدترين حالتي كه ممكن است در اين هتگام ظاهر بشود، هم آهنگي تنهايي، ترس و ضعف بدن ميتواند باشد. بدين جهت حركت را به آرامي آغاز كنيد. هيچ روشن نيست كه چه وضع ديگري پيش خواهد آمد. در هر دو مورد تغيير جا، اين نكتهها مهمترين هستند:
خشك نگاه داشتن لباسها و تجهيزات
بررسي مرتب وضع و حالت جسماني همراهان
پرهيز از زير فشار سنگيني قرار گرفتن بدنها
كوشش در نگاهداري آرامش و اطمينان و اميد
پيكار با كسل شدن و از دست دادن روحيه و جرات
آن گاه نيروهاي بدني و رواني، با ياري تعمق آرام، و امكاناتي كه طبيعت در اختيار ما ميگذارد، به هم آميخته شوند؛ آنجاست كه همواره ميتوان به امكانات نجات يافتن و دور شدن از نابودي اطمينان داشت.
فصلنامه كوه شماره48 ص 11، جليل كتيبهاي