B a R a N
21st December 2010, 07:33 PM
تحمل در برابر ریسک موضوعی است که اغلب مورد بحث قرار می گیرد اما به ندرت تعریفی از آن ارائه می شود. در بسیاری از مقالات هنگامی که از دادوستد سهام یا دیگر اوراق بهادار صحبت می شود، مولف توصیه هایی درباره انتخاب ابزارهای مختلف سرمایه گذاری بر مبنای تحمل ریسک سرمایه گذار مطرح می کند اما پرسش مهم این است که یک سرمایه گذار چطور باید میزان تحمل خود را در زمینه ریسک مشخص کند؟ درک این مفهوم چطور می تواند به سرمایه گذار کمک کند و سبد دارایی های خود را تنوع بخشد؟ در مقاله حاضر درباره پاسخ این دو پرسش توضیحاتی داده می شود. میزان ریسک و سود، مهم ترین عوامل در تصمیم گیری سرمایه گذاران هستند و درک مفاهیم وابسته به این دو عامل در تصمیم گیری های صحیح از اهمیت فوق العاده زیادی برخوردار است.
تحمل ریسک بر مبنای چارچوب زمانی
میزان ریسک پذیری یک سرمایه گذار بر مبنای سن، درآمد و اهداف مالی فرق دارد. برای مثال یک فرد متاهل 70 ساله ریسک پذیری کمتری نسبت به یک فرد مجرد 30 ساله دارد. نفر دوم افق زمانی طولانی تری برای دستیابی به اهداف مالی خود تعیین کرده و برای آزمون و خطا فرصت زیادی دارد. این یک منطق جا افتاده در حوزه سرمایه گذاری است که جوان ترها معمولاً تحمل بالاتری برای پذیرش ریسک دارند و به همین علت در سبد دارایی های خود بیشتر از سهام و کمتر از اوراق مشارکت و قرضه دولتی یا شرکتی می گنجانند. با آنکه این گفته عموماً صحیح است اما در تعیین میزان ریسک پذیری افراد عوامل دیگری نیز وجود دارد. برای مثال ابتدا روی سرمایه گذاری تمرکز می کنیم. سرمایه گذار باید از خود بپرسد چه وقت به سرمایه ای که صرف خرید اوراق بهادار کرده نیاز دارد؟ اگر افق زمانی وی کوتاه است میزان ریسک پذیری کمتر خواهد بود. برای آن دسته از سرمایه گذارهایی که افق زمانی طولانی تری دارند امکان سرمایه گذاری پرریسک تر وجود دارد اما سرمایه گذارها باید از پیروی کورکورانه از خرد جمعی حاکم بر بازار و دنباله روی ناآگاهانه از اقداماتی که همه در حال انجام آن هستند، اجتناب کنند. برای مثال تصور نکنید چون 65 ساله هستید باید فقط به سرمایه گذاری های محافظه کارانه بپردازید اگرچه این روش برای برخی سرمایه گذارها مناسب ترین روش است. اگر فردی در این سن برای دوران بازنشستگی خود منابع مالی کافی دارد و احساس می کند به سود سرمایه گذاری اش برای رفع نیازهای زندگی احتیاج ندارد، ضرورتی ندارد سرمایه گذاری های محافظه کارانه را در برنامه کار خود قرار دهد. با توجه به افزایش میانگین سن افراد و پیشرفت عظیم علم پزشکی فرد 65 ساله هنوز می تواند افق زمانی 20ساله را برای سرمایه گذاری خود انتخاب کند.
حجم دارایی برای سرمایه گذاری پرخطر
ارزش خالص دارایی ها یعنی میزانی که دارایی ها از بدهی ها بیشتر است و نیز حجم دارایی که یک فرد سرمایه گذار یا شرکت سرمایه گذار می تواند بدون نگرانی از میان رفتن آن صرف سرمایه گذاری کند از مواردی هستند که هنگام تعیین میزان تحمل ریسک موردتوجه قرار می گیرند. به این ترتیب سرمایه گذاری که ارزش خالص دارایی هایش بالاست، می تواند ریسک بیشتری را بپذیرد. هرچه سهم این میزان دارایی قابل هدر رفتن از کل دارایی های وی پایین تر باشد، توان ریسک پذیری او بالاتر است.
متاسفانه مشاهده می شود آن دسته از سرمایه گذارها که دارایی مازاد کمتری دارند به سبب وسوسه سود بالاتر و سریع تر به سوی سرمایه گذاری های پرریسک تر کشیده می شوند. در این حالت سرمایه گذار با حجم بسیار پایین دارایی هایی قابل ریسک، ریسک بسیار بالایی را متحمل می شود و معمولاً به آسانی تمام دارایی خود را که صرف سرمایه گذاری کرده از دست می دهد.
اهداف سرمایه گذاری خود را مشخص کنید
هنگامی که قصد دارید میزان ریسک پذیری خود را تعیین کنید باید به وضوح بدانید از سرمایه گذاری خود چه اهدافی دارید.هنگام سرمایه گذاری به هدف تامین نیازهای مالی در دوران بازنشستگی یا تامین نیازهای مالی فرستادن فرزند به دانشگاه به یک میزان نمی توان ریسک پذیرفت. میزان سودی که از سرمایه گذاری خود انتظار دارید نیز جزء اهداف شما و تعیین کننده ریسکی است که در سبد دارایی هایتان متحمل خواهید شد. برای تصمیم گیری صحیح درباره اهدافی که انتخاب می کنید بهتر است با مشاوران مالی بی طرف مشورت کنید. آنها صدها مورد نظیر وضعیت شما مشاهده کرده اند و وضعیت بازار را نیز می شناسند در نتیجه نگاه روشن تری به موضوع دارند.
تجربه سرمایه گذاری
هنگام تعیین میزان ریسک پذیری تجربه شما در حوزه سرمایه گذاری نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. از خود بپرسید چه مدت است به فعالیت مالی در بورس مشغول هستید؟ چه مدت است نحوه ای خاص از سرمایه گذاری را انجام می دهید؟ آیا قصد دارید استراتژی خود را تغییر دهید؟ اگر سال هاست با روش و استراتژی خاصی مشغول سرمایه گذاری هستید و اکنون قصد دارید وارد حوزه ای جدید شوید، عملاً یک تازه کار محسوب می شوید زیرا تجارب شما مربوط به نوع قبلی است نه حوزه جدید. در هر نوع سرمایه گذاری ترتیبی دهید که اصل پول و سرمایه شما به خطر نیفتد. برای این منظور اگر در حوزه سرمایه گذاری کنونی کم تجربه هستید از انواع کم ریسک تر سرمایه گذاری آغاز کنید. بهترین کار این است که همواره میزانی مناسب شرایط خود ریسک بپذیرید و میزان مناسب آن میزان است که اگر بدترین سناریو رخ داد همواره بتوانید با دارایی باقیمانده به سرمایه گذاری برای جبران ضررهای گذشته بپردازید.
با دقت تحمل ریسک خود را ارزیابی کنید
هنگام پاسخ به پرسش به ظاهر ساده «میزان ریسک پذیری من چقدر است؟» بسیاری از عوامل را در نظر بگیرید. میزان ریسکی که دارایی خود را در معرض آن قرار می دهید نقشی بنیادی در کل روند سرمایه گذاری شما دارد. با این حال هم سرمایه گذارها و هم کارگزاران مالی در بورس وقت بسیار کمی را صرف تعیین ریسک مناسب می کنند. درباره این موضوع مقالات و کتب متعددی نوشته شده است. با این حال اکثر سرمایه گذارها تصور می کنند اگر در حد وسط بین دو سوی طیف ریسک پذیری قرار بگیرند، سود موردنظر را در افق زمانی خود کسب خواهند کرد اما این طرز فکر در اغلب موارد سرمایه گذارها را به هدف خود نمی رساند زیرا ابزارهای سرمایه گذاری اعم از سهام و اوراق قرضه با گذشت زمان ریسک های متفاوتی خواهند داشت. به همین دلیل فرد باید دقیقاً بداند بر مبنای شرایط خاصی که دارد سبد دارایی هایش چه میزان ریسک باید داشته باشد.
واقعیت این است که تعداد بسیار کمی از سرمایه گذارها بسیار ریسک پذیر هستند. بر همین مبنا برای بسیاری از سرمایه گذارها صرف نظر از میزان پولی که قصد دارند صرف سرمایه گذاری کنند داشتن سبد متوازن دارایی بسیار مناسب تر است زیرا در این حالت نه یکباره ثروتمند می شوند و نه ناگهان تمام دارایی خود را از دست می دهند یعنی وضعیتی که برای سرمایه گذاری های بسیار پرریسک رخ می دهد. برای اکثر افراد داشتن سبد دارایی با 20 تا 60 درصد سهام و بقیه اوراق قرضه بسیار مناسب است. به یاد داشته باشید آن میزان از سبد دارایی که از سهام تشکیل می شود مهم ترین عامل تعیین کننده ریسک این سبد است. ریسک بالای سبد دارایی یعنی بیش از 70 درصد آن از سهام تشکیل می شود. افرادی که مایلند سرمایه گذاری شان ریسک پایینی داشته باشد باید بین 15 تا 40 درصد آن را به خرید سهام اختصاص دهند.
نتیجه گیری
سن، تجربه، خالص دارایی و حجم پولی که بدون هراس می توانید در حوزه های پرریسک سرمایه گذاری کنید به همراه افق زمانی و اهداف سرمایه گذاری، عوامل تعیین کننده ریسک پذیری شما هستند. هنگامی که در مورد تمام این موارد به نتیجه رسیدید و مشاوره هایی با تحلیلگران مالی انجام دادید، می توانید میزان ریسک پذیری خود را مشخص کنید. برای کاهش ریسک سبد دارایی ها آن را متنوع کنید و از انواع ابزارها در آن بگنجانید. دانستن میزان تحمل ریسک روندی پیچیده از تحلیل دائمی و تکرارشونده است زیرا با گذشت زمان هم اهداف و شرایط مشخص شما تغییر می کند و هم وضعیت بازار و سهام دگرگون می شود.»
محمدعلی آذری نیا (http://www.njavan.com/forum/www.investopedia.com)
تحمل ریسک بر مبنای چارچوب زمانی
میزان ریسک پذیری یک سرمایه گذار بر مبنای سن، درآمد و اهداف مالی فرق دارد. برای مثال یک فرد متاهل 70 ساله ریسک پذیری کمتری نسبت به یک فرد مجرد 30 ساله دارد. نفر دوم افق زمانی طولانی تری برای دستیابی به اهداف مالی خود تعیین کرده و برای آزمون و خطا فرصت زیادی دارد. این یک منطق جا افتاده در حوزه سرمایه گذاری است که جوان ترها معمولاً تحمل بالاتری برای پذیرش ریسک دارند و به همین علت در سبد دارایی های خود بیشتر از سهام و کمتر از اوراق مشارکت و قرضه دولتی یا شرکتی می گنجانند. با آنکه این گفته عموماً صحیح است اما در تعیین میزان ریسک پذیری افراد عوامل دیگری نیز وجود دارد. برای مثال ابتدا روی سرمایه گذاری تمرکز می کنیم. سرمایه گذار باید از خود بپرسد چه وقت به سرمایه ای که صرف خرید اوراق بهادار کرده نیاز دارد؟ اگر افق زمانی وی کوتاه است میزان ریسک پذیری کمتر خواهد بود. برای آن دسته از سرمایه گذارهایی که افق زمانی طولانی تری دارند امکان سرمایه گذاری پرریسک تر وجود دارد اما سرمایه گذارها باید از پیروی کورکورانه از خرد جمعی حاکم بر بازار و دنباله روی ناآگاهانه از اقداماتی که همه در حال انجام آن هستند، اجتناب کنند. برای مثال تصور نکنید چون 65 ساله هستید باید فقط به سرمایه گذاری های محافظه کارانه بپردازید اگرچه این روش برای برخی سرمایه گذارها مناسب ترین روش است. اگر فردی در این سن برای دوران بازنشستگی خود منابع مالی کافی دارد و احساس می کند به سود سرمایه گذاری اش برای رفع نیازهای زندگی احتیاج ندارد، ضرورتی ندارد سرمایه گذاری های محافظه کارانه را در برنامه کار خود قرار دهد. با توجه به افزایش میانگین سن افراد و پیشرفت عظیم علم پزشکی فرد 65 ساله هنوز می تواند افق زمانی 20ساله را برای سرمایه گذاری خود انتخاب کند.
حجم دارایی برای سرمایه گذاری پرخطر
ارزش خالص دارایی ها یعنی میزانی که دارایی ها از بدهی ها بیشتر است و نیز حجم دارایی که یک فرد سرمایه گذار یا شرکت سرمایه گذار می تواند بدون نگرانی از میان رفتن آن صرف سرمایه گذاری کند از مواردی هستند که هنگام تعیین میزان تحمل ریسک موردتوجه قرار می گیرند. به این ترتیب سرمایه گذاری که ارزش خالص دارایی هایش بالاست، می تواند ریسک بیشتری را بپذیرد. هرچه سهم این میزان دارایی قابل هدر رفتن از کل دارایی های وی پایین تر باشد، توان ریسک پذیری او بالاتر است.
متاسفانه مشاهده می شود آن دسته از سرمایه گذارها که دارایی مازاد کمتری دارند به سبب وسوسه سود بالاتر و سریع تر به سوی سرمایه گذاری های پرریسک تر کشیده می شوند. در این حالت سرمایه گذار با حجم بسیار پایین دارایی هایی قابل ریسک، ریسک بسیار بالایی را متحمل می شود و معمولاً به آسانی تمام دارایی خود را که صرف سرمایه گذاری کرده از دست می دهد.
اهداف سرمایه گذاری خود را مشخص کنید
هنگامی که قصد دارید میزان ریسک پذیری خود را تعیین کنید باید به وضوح بدانید از سرمایه گذاری خود چه اهدافی دارید.هنگام سرمایه گذاری به هدف تامین نیازهای مالی در دوران بازنشستگی یا تامین نیازهای مالی فرستادن فرزند به دانشگاه به یک میزان نمی توان ریسک پذیرفت. میزان سودی که از سرمایه گذاری خود انتظار دارید نیز جزء اهداف شما و تعیین کننده ریسکی است که در سبد دارایی هایتان متحمل خواهید شد. برای تصمیم گیری صحیح درباره اهدافی که انتخاب می کنید بهتر است با مشاوران مالی بی طرف مشورت کنید. آنها صدها مورد نظیر وضعیت شما مشاهده کرده اند و وضعیت بازار را نیز می شناسند در نتیجه نگاه روشن تری به موضوع دارند.
تجربه سرمایه گذاری
هنگام تعیین میزان ریسک پذیری تجربه شما در حوزه سرمایه گذاری نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. از خود بپرسید چه مدت است به فعالیت مالی در بورس مشغول هستید؟ چه مدت است نحوه ای خاص از سرمایه گذاری را انجام می دهید؟ آیا قصد دارید استراتژی خود را تغییر دهید؟ اگر سال هاست با روش و استراتژی خاصی مشغول سرمایه گذاری هستید و اکنون قصد دارید وارد حوزه ای جدید شوید، عملاً یک تازه کار محسوب می شوید زیرا تجارب شما مربوط به نوع قبلی است نه حوزه جدید. در هر نوع سرمایه گذاری ترتیبی دهید که اصل پول و سرمایه شما به خطر نیفتد. برای این منظور اگر در حوزه سرمایه گذاری کنونی کم تجربه هستید از انواع کم ریسک تر سرمایه گذاری آغاز کنید. بهترین کار این است که همواره میزانی مناسب شرایط خود ریسک بپذیرید و میزان مناسب آن میزان است که اگر بدترین سناریو رخ داد همواره بتوانید با دارایی باقیمانده به سرمایه گذاری برای جبران ضررهای گذشته بپردازید.
با دقت تحمل ریسک خود را ارزیابی کنید
هنگام پاسخ به پرسش به ظاهر ساده «میزان ریسک پذیری من چقدر است؟» بسیاری از عوامل را در نظر بگیرید. میزان ریسکی که دارایی خود را در معرض آن قرار می دهید نقشی بنیادی در کل روند سرمایه گذاری شما دارد. با این حال هم سرمایه گذارها و هم کارگزاران مالی در بورس وقت بسیار کمی را صرف تعیین ریسک مناسب می کنند. درباره این موضوع مقالات و کتب متعددی نوشته شده است. با این حال اکثر سرمایه گذارها تصور می کنند اگر در حد وسط بین دو سوی طیف ریسک پذیری قرار بگیرند، سود موردنظر را در افق زمانی خود کسب خواهند کرد اما این طرز فکر در اغلب موارد سرمایه گذارها را به هدف خود نمی رساند زیرا ابزارهای سرمایه گذاری اعم از سهام و اوراق قرضه با گذشت زمان ریسک های متفاوتی خواهند داشت. به همین دلیل فرد باید دقیقاً بداند بر مبنای شرایط خاصی که دارد سبد دارایی هایش چه میزان ریسک باید داشته باشد.
واقعیت این است که تعداد بسیار کمی از سرمایه گذارها بسیار ریسک پذیر هستند. بر همین مبنا برای بسیاری از سرمایه گذارها صرف نظر از میزان پولی که قصد دارند صرف سرمایه گذاری کنند داشتن سبد متوازن دارایی بسیار مناسب تر است زیرا در این حالت نه یکباره ثروتمند می شوند و نه ناگهان تمام دارایی خود را از دست می دهند یعنی وضعیتی که برای سرمایه گذاری های بسیار پرریسک رخ می دهد. برای اکثر افراد داشتن سبد دارایی با 20 تا 60 درصد سهام و بقیه اوراق قرضه بسیار مناسب است. به یاد داشته باشید آن میزان از سبد دارایی که از سهام تشکیل می شود مهم ترین عامل تعیین کننده ریسک این سبد است. ریسک بالای سبد دارایی یعنی بیش از 70 درصد آن از سهام تشکیل می شود. افرادی که مایلند سرمایه گذاری شان ریسک پایینی داشته باشد باید بین 15 تا 40 درصد آن را به خرید سهام اختصاص دهند.
نتیجه گیری
سن، تجربه، خالص دارایی و حجم پولی که بدون هراس می توانید در حوزه های پرریسک سرمایه گذاری کنید به همراه افق زمانی و اهداف سرمایه گذاری، عوامل تعیین کننده ریسک پذیری شما هستند. هنگامی که در مورد تمام این موارد به نتیجه رسیدید و مشاوره هایی با تحلیلگران مالی انجام دادید، می توانید میزان ریسک پذیری خود را مشخص کنید. برای کاهش ریسک سبد دارایی ها آن را متنوع کنید و از انواع ابزارها در آن بگنجانید. دانستن میزان تحمل ریسک روندی پیچیده از تحلیل دائمی و تکرارشونده است زیرا با گذشت زمان هم اهداف و شرایط مشخص شما تغییر می کند و هم وضعیت بازار و سهام دگرگون می شود.»
محمدعلی آذری نیا (http://www.njavan.com/forum/www.investopedia.com)