ali_sae110
8th October 2010, 08:57 PM
به نام خدا
آشنایی مقدماتی با کشت هایدروپونیک گل رز
نام علمي : Rosa hybrida
نام انگليسي : Rose
گل رز بعنوان ملكه گلها از زمان عهد باستان مورد توجهبشر بوده است. در آن موقع استفاده هاي داروئي آن بيشتر مورد توجه بوده ولي بتدريجكشت و كار آن در باغها گسترش يافت. علاقه و اشتياق انسان به داشتن اين گل در تمامفصول سال باعث گرديد تا توليد آن در گلخانه انجام گيرد. در حال حاضر گل رز يكي ازمحبوبترين گلهاي جهان است و از لحاظ ميزان توليد در صدر قراردارد.
صفات مورد پسند گل رز در بازارهاي جهاني عبارت استاز:
1ـ شاخه بلند و محكم كه توانايي نگهداري استوار گل را داشتهباشد.
2ـ اندازه و رنگ مناسب گل كه مختص رقم مورد نظراست.
3ـ يكنواختي در مرحله برداشت گلها
4ـ عاري بودن گلها از انواع رنگپريدگي، سوختگي، آفات و بيماريها
5ـ يكنواختي در اندازه شاخه ها
6ـ اندازه،كيفيت، ظاهر مناسب مختص رقم
كشورهاي عمده توليدكننده اين گل عبارتند از : ايالات متحده آمريكا، هلند، انگلستان، كلمبيا،اکوادور، کنیا، آفریقای جنوبی،هندوستان و 000 لازم به ذکر است که تولید در برخي از كشورهاي آمريكایی و آفريقایيبا سرعت رو به افزایش است، هر چند که تقریباً تمامی کشورهای دنیا بسته بهتانسیل خودتولید گل رز را نیز کم و زیاد در برنامه های خود دارند.. توليد گل رز در ايرانبيشتر به استانهاي تهران، مركزي،اصفهان و خوزستان محدود شده است.
همچنینكشورهاي اروپايي، آمريكا، کشورهای آسیای میانه وژاپن از عمده وارد كنندگان گل رز بهشمار مي روند.
مشخصات گياهشناسي :
گل رز متعلق به خانواده گلسرخيان است. اين گياهان در بخشهاي وسيعي از كره زمين پراكنده هستند و از لحاظ نحوهرشد و شكل بوته و توليد گل به انواع رزهاي مينياتوري، پاسيويي، هيبريد چاي،فلورينبدا، درختچه اي، بالا رو و رونده تقسيم مي شوند.
جنس رز دارای 120 گونه می باشد که از مناطق سرد شمالی تا مناطق نیمهگرمسیری پراکنده است. در توليد رزهاي بريدني گلخانه هاي از ارقام هيبريد چاي وفلورينبدا كه توليد گل انتهايي مي كنند، استفاده مي شود. گلهای شاخه بریده را به سهدسته اصلی تقسیم می کنند.
1- hybrid tea: به رزهای تکشاخه ای که قطر گل 9 سانتیمتر یا بیشتر باشد.
2- sweet hearts : به رزهایی گفته می شود که قطر گل کمتر از 9 سانتیمتر باشد
3- رزهای اسپری: حداقل 3 غنچه روی یک شاخه باشد.
در بررسی روند رشد این گروهها در هلند مشخص شده کههیبرید چای در سال 2000 نسبت به 1999 حدود2 درصد افزایش داشت. اما سطح ارقام sweet hearts روبه کاهشاست ولی با این وجود برخی ارقام رشد خوبی دارند(Sacha و(Escimo. رزهای اسپری نیزکمتر از 3 درصد تولیدات هلند را در بر می گیرند.
گل رز در تمامي رنگها ديده مي شود و در اين مورد تنها يك استثناء وجوددارد و آن نبود رزهاي آبي است. در انواعي كه توليد گل انتهايي مي كنند (هيبريد چاي،فلورينبدا، پاسيويي، مينياتوري) هر ساله شاخه هاي جديد از جوانه هاي سال قبل رشد ميكنند و بعد از توليد گل در انتهاي شاخه، رشد آن متوقف مي شودو شاخه هاي جديد دوبارهاز جوانه هاي زيرگل توليد مي شود كه بسته به رقم و شرايط آب و هوايي ممكن است توليدگل بكند يا نكند. برخي از ارقام گل رز دائم گل هستند و گل دهي در آنها در بيشترمواقع سال انجام مي گيرد ولي بيشتر ارقام در هواي خنك بهار و پاييز گل دار مي شوند. رزهاي گلخانه اي در تمام طول سال قادر به توليد گل هستند و تنها بايد شرايط رشديمناسب براي آنها فراهم گردد.
مسائل فنيكشت رز
بسياري از ارقام رز به دليل داشتن خصوصياتي همچون زيبائي،دوام، فرم گل و شاخساره براي استفاده بعنوان گل بريده مناسبند و از ارقام آن بطورويژه در شرايط مناسب براي برداشت و مصرف بعنوان گل شاخه بريده استفاده مي شوند. گلهاي شاخه بريده رز به دليل زيبائي و تنوع سالهاست كه در صدر تجارت جهاني گل وگياه قرار دارد و شايد گلفروشي را در جهان پيدا نكنيد كه در ميان گلهاي فروشي خودگل رز را نداشته باشد. از ارقام هيبريد چاي براي توليد گل بريده استفاده مي كنند. با در اختيار داشتن گلخانه مناسب امكان توليد آن در تمام طول سال فراهم است اينگياه چند ساله بوده و تا 6 سال امكان بهره برداري اقتصادي از آن فراهم است. برایتولید گل شاخه ای معمولاً تعداد 7 بوته درمترمربع كشت مي شود و پس از 3 تا 5 ماه ازكشت گياهچه اي پيوندي(stentling) به بهره برداري مي رسد. بوته های مادری وارداتیمعمولا پیوندی بوده و به دو روشپیوند می شوند یکی به صورت پیوند شکمی که در گیاهانرز نیم ساله( Half year ) که گیاه به صورت ریشه لختبه فروش می رسد انجام می شود ودوم به روش پیوند نیمانیم عمل پیوند انجام می شوند که گیهان حاصله استنت لینگ وروشپیوند استنتینگ نام دارد.
كشت و توليد رزهاي گلخانهاي :
رزهاي گلخانه اي گياهان چند ساله اي هستند كه عمر مفيد آنهابراي توليد گل 6 تا 10 سال است. به اين خاطر در انتخاب رقم و آماده كردن خاك و بسترتوليد بايد دقت كافي كرد، چون اصلاح و تعويض آنها در طول توليد هزينه دار خواهدبود.
ازدياد :
ازدياد رزهايگلخانه اي بيشتر از طريق قلمه شاخه است. براي تهيه قلمه گياهان مادري در شرايطمناسب پرورش داده مي شود. تهيه قلمه بعد از بالغ شدن شاخه ها و رسيدن برگها بهاندازه نهايي انجام مي گيرد. بخاطر اينكه گياهان مادري در داخل گلخانه در تمام طولسال در حال رشد دائم ستند، بنابراين مي توان در تمام طول سال از آن قلمه هاي برگدارتهيه كرد. قلمه ها با يك تا سه گره برداشت شده و تنها برگ انتهايي نگه داشته مي شودو برگ هاي تحتاني حذف مي شود. ته قلمه ها را مي توان براي ريشه زائي بهتر باپودرهاي حاوي هورمون تيمار كرد. قلمه ها را سپس در داخل بستر ريشه زائي قرار ميدهند كه معمولاً از ماسه، پرليت با يپت ماس و يا تركيبي از آنها مي باشد. پرليت بااندازه دانه هاي متوسط بستر ريشه زائي قابل دسترس و مناسبي است. دماي بين 25 ـ 21درجه سانتيگرد در محيط بستر (اطراف ريشه ها) باعث ريشه زايي بهتر قلمه ها خواهدشد.
اكنون بيشتر توليدكنندگان رزهاي گلخانه اي در جهان از ارقام پيوند شده برروي پايه هاي مناسب استفاده مي كنند، پايه Rosa manetti در كشور آمريكا و پايه هاي R. canina و R. indica در كشورهاي اروپايي مرسوم است.
در کانینا در شرایط نورکم وسرما پایه به حالت رکود می رود، پایه های مولتی فلورا نیز قوی بوده و خوابزمستانه ندارند. پایه های مانتی نیز رکود زمستانه نداشته و در آمریکا زیاد استفادهمی شود.
از دلایل پیوند متوان به موارد زیر اشاره کرد: رشد و نمو بهتر پیوندک وافزایش قدرت رشد، تحمل اسیدیته و شوری خاک، تحمل رطوبت نسبی خاک و محیط، مقاومت بهآفات و بیماریها، افزایش عمر و دوره زندگی گیاه، سازگاری با شرایط محیطی، مقاومت بهسرمای زمستانه
كاشت :
توليد رزهايگلخانه اي در بسترهاي خاكي و يا غير خاكي انجام مي گيرد. بسترهاي خاكي هزينه اوليهپاييني داشته و نياز به مديريت دقيق ندارند در صورتيكه بسترهاي غير خاكي (هيدروپونيك) هزينه احداث بالا تری داشته احتياج به مديريت دقيق و كنترل دائميدارند. در صورت سرمايه گذاري دائمي و بالا، بهتر است از بسترهاي غيرخاكي استفادهگردد.
در اينجا بسترهاي خاكي معرفي مي گردد. اندازه بسترهاي كاشت به عرض 120 ـ 100 سانتيمتر و به طول حدود 35 متر انتخاب مي شود. عرض مسیر و راهرو ها 80سانتیمتر، بهتر است بستر كاشت از نوع مرتفع انتخاب شود. در اين حالت بسترها بهارتفاع حدود 40 سانتيمتر بالاي سطح زمين با خاك مرغوب پر مي شوند و 30 سانتيمتر آنداخل زمين قرار مي گيرد. بطوريكه عمق بستر حداقل 70 سانتيمتر باشد. خاك مناسبتركيبي است از 60 درصد خاك لومي با 40 درصد مواد افزودني مثل پيت، ماسه، پوسته بذر،پوست درختان، تراشه چوب، خاك اره، كود دامي كاملاً پوسيده كه موجب اصلاح فيزيك خاكمي گردد. PH بين 5/5 تا 6 محيط مناسبي براي رزهاي گلخانه اي است.
در هر بستر 5ردیف با فاصله 25 سانتی متر از همدیگر در نظر می گیرند که ردیف وسط حذف و به جای آنسیستم آبیاری قرار می گیرد یعنی در واقع کشت چهار ردیفه می شود. همچنین در روشهایرایجتر از دو ردیف بجای چهار ردیف استفاده می کنند که در صورت عدم وجود سیستمگرمایی مناسب جهت بهبود تهویه، بسترهای کشت 2 ردیفی توصیه می شود.
تغذيه :
در زمان كاشت گياه از كود دهي زياد بايد خود داري كرد. كود بصورت محلولدر آب در اختيار گياه قرار مي گيرد. ازت، پتاسيم، منيزيم و آهن بطور منظم در محلولكودي استفاده مي شود، در صورتيكه بر، مس، منگنز، موليبدن بطوردوره اي به محلول كوديافزوده مي شود. نسبتهاي كودي ppm 195: 30: 220 (N:P:K) براي كود دهي رزهاي گلخانهاي مناسب مي باشد.
ترکیب عناصر غذایی مورد استفاده در هیدرو پونیکرز
Nutrient element
0-6 weeks (mg/L)
6 weeks onwards (mg/L)
Nitrogen-nitrate
139
151
Nitrogen-ammonium
8
8
Phosphorus
37
37
Potassium
180
204
Calcium
137
132
Magnesium
24
26
Sulphur
45
50
Iron
1.45
1.45
Manganese
0.24
0.24
Zinc
0.14
0.14
Boron
0.21
0.21
Copper
0.06
0.06
Molybdenum:
0.05
0.05
K/N ratio
1.08:1
1.21:1
شرايط آب و هوايي مورد نياز كشت
1 ـ دما
از عوامل بسيار مهم در پرورش رز بوده و رابطهنزديكي با شدت نور دارد. گياه بايستي از شرايط دمايي مناسب براي رشد و نمو برخوردارباشد. ارقام و واریته های طبلیعی وقدیمی اين گياه بايستي حداقل به مدت يكماه تحتشرايط رفع نيازدمایی در دماي پايين زير 10 درجه سانتيگراد قرار گيرد. که این نیازدر رزهای شاخه بریدنی جدید وجود ندارد
جدول رابطه درجه حرارت با ميزان توليد كلرز
دماي روز و شب
متوسط دما
روزهاي گلدهي
طول شاخه
توليد ساليانه درمترمربع
16-8
12
105
100-80
80
18-10
14
85
90-70
100
20-12
16
70
85-65
120
22-16
19
60
80-60
140
24-16
20
55
70-50
160
23-22
22
42
60-40
180
در زمينه دما حداقل درجه حرارت تحمل گياه صفر وحداكثر 35 درجه سانتيگراد است. درخصوص تفاوت درجه حرارت شب و روز بهترين تفاوتمربوط به 6 تا 10 درجه است
دماي انتخابي براي رزهاي گلخانه اي با توجه به شدتنور و موقع سال متفاوت است. بطور كلي دماي گلخانه را در شب 16 تا 17 درجهسانتيگراد، در روزهاي كم آفتاب 21 درجه سانتيگراد و در روزهاي با آفتاب زياد 26 تا 27 درجه سانتيگراد انتخاب مي كنند. در اين شرايط دمايي گلها بعد از حدود 48 ـ 40روز آماده برداشت مي شوند. دمای حداقل خاک 15 درجه است که نبایستی از این دما کمترشود
2ـ نور
نور نيز از فاكتورهاي محيطيمهم د رتوليد رز است. گياه رز به شدت هاي بالاي نور احتياج دارد. به اين خاطربهترين گلخانه از لحاظ پوشش، گلخانه هاي شيشه اي است. البته شدت نورهاي خيلي زيادعلاوه بر افزايش دماي گلخانه بر روي كيفيت و رنگ گلها تاثير منفي دارد. البته ميزانشدت نور به رقم و درجه حرارت بستگي دارد. در كشورهاي مثل هلند گاهاً به دليل كميشدت نور در زمستان از نورهاي مصنوعي نيز براي برخي واريته استفاده مي كنند. ولي درايران بعلت آفتاب فراوان در اكثر استانها نيازي به اين كار نيست. معمولاً ميزان نورمناسب بين 30 تا 55 هزار لوكس متغيير است. ولي در ايران بعلت آفتاب فراوان در اكثراستانها نيازي به اين كار نيست.
3ـ رطوبتنسبي
رطوبت نسبي همان رطوبت است كه در هواي اطراف گياه و محيط گلخانهوجود دارد. اين ميزان رطوبت كه با رطوبت سنج قابل اندازه گيري است در حدود 60 درصدمي باشد. زيادي آن باعث بروز بيماريهاي قارچي مثل لكه سياه، سفيدك مي شود و كمبودآن نيز باعث كاهش رشد گياه و كيفيت محصول مي شود.
4- خاكیا بستر
در محيطهاي كشت خاكي، خاك مي بايستي از نوع سبك لومي شني يالومي رسي با حاصلخيزي مناسب باشد. خاك بايستي از تهويه مناسب برخوردار باشد اسيديتهمناسب خاك نيز بين 7-6 مي باشد. در كشتهاي خاكي، 4-3 تن كود دامي پوسيده را به هرهزار متر مربع اضافه مي كنند و بعد از مخلوط يكنواخت اقدام به كشت پايه هاي رز ميكند. در روشي كشت بدون خاك از بسترهايي نظير پشم سنگ، کوکوپیت يا ليكا و پرليتاستفاده مي كنند كه بصورت كشت بستري در بسترهايي به عرض حدود 50 سانتیمتر با دوردیف و به عمق 30 سانتيمتر كشت انجام می شود البته در روش نسبتا مرسومی هم کشت بهصورت گلدانی بر روی سکوهایی به ارتفاع 60 تا 80 سانتیمتر و در گلدان حاوی موادبستری به صورت تک بوته یا دو بوته کشت انجام می شود . در هر یک از این روشها مطلوباست گیاه ارتفاع مناسبی برای عمل بندینگ از سطح زمین را داشته باشد.
انواع بسترهای هیدروپونیک
- پیت نارگیل: Coconut Peat = Coir Dust
از فراوری پوست میوه نارگیل حاصل می شودکه مراحل آن به قرار زیراست
تجزیه > درجه بندی > خشک کردن > پرس کردن
CEC متوسط تا زیاددارد، PH برابر 5/4 تا 9/6 است، پایداری آن عالی است، دانسیته حجمی آن پائیناست
پشم سنگ Rock wool
از ذوب کردن صخره های بازالت یا برخی مینرالهای دیگر در دمای 1500 درجه سانتیکراد موادی ساخته میشود که مشابه فیبرهای ریز است.
تهویه آن عالیاست، نگهداری رطوبت آن خوب است، CEC این بستر پائین است، PH خنثی تا قلیایی با اثرکم در محیط کشت دارد، پایداری بسیار زیاد بوده ودانسیته آن 264 گرم درلیتراست.
پرلیتPerlite
خاکهایآلومینیو سیلیکاتی هستند که حدود1000 درجه سانتیکراد حرارت دیده اند.خصوصیاتی مشابهماسه ولی سبک را دارند.
حاوی فلوراید است که در بر خی گیاهان حساس نظیر لیلیوملونگیفلوروم و دراسنا می تواند خسارتزا باشند، نگهداری آب کم و تهویه عالی دارد کهاین خاصیت با مصرف بسیار بالای آب و مواد غذایی همراه است و از آن به عنوان بسترمناسبی یاد نمی کنند.CEC خیلی کم وPH تقریبا 5/7 دارد. پایداری بسیار بالا بوده ودانسیته حجمی آن 80 تا 120 گرم بر لیتردارد.
رطوبت خاك
اين محصول به رطوبتي متوسط احتياج دارد. در شرايط كشت خاكي بایستي سطح خاك پاي ريشه گياه بين هر دو آبياري خشك شود. تنشرطوبتي نيز به گياه خسارت مي زند.
زهکش:
رزها گیاهانی با سیستم ریشه ای عمیق هستند وآب کافی را در عمق نیاز دارند. زهکش در کشت خاکی رز بایستی تا حد ممکن تا عمق 90-100 سانتی متری خوب باشد. در مناطقی با سطح ایستابی بالا نیاز به لوله زهکشی استکه اندازه لوله های زهکشی بسته به بافت خاک است و باید طوری طراحی شود که آب اضافیبستر کشت سریع خارج شود. این لوله ها در ایران با قیمت مناسب تولید می شود. در صورتعدم وجود شیب طبیعی برای زهکش آب باید از پمپ استفاده گردد.
تهويه :
تهويه گلخانهجهت كنترل ميزان رطوبت، آفات و بيماريها و همچنين تامين دي اكسيدكربن مصرف شده درفرآيند فتوسنتز لازم و ضروري است. در گلخانه هاي رز از دريچه هاي سقفي براي تهويهاستفاده مي شود.
گلخانه مناسب رز :
سیستم تهویه بایستی بتواند دمای داخل گلخانه را کنترل نماید وتعادل بین دما و رطوبت را تامین نماید. در زمان تهویه از باد مستقیم بر روی محصولباید اجتناب شود. دیواره های جانبی گلخانه باید تا ارتفاع محصول باشد. تهویه وکانالهای مربوط به تهویه باید در بالای ارتفاع محصول قرار گیرد.
•در مواقعبارندگی از خیس شدن گیاه خودداری شود و از چکه کردن پوشش گلخانه ممانعت به عمل آید. ارتفاع گلخانه باید مطلوب و نسبتا زیاد باشد (بیش از5/4 متر) یعنی به عبارت دیگرحداقل 2 متر ارتفاع در بالای گیاه وجود داشته باشد. البته به عنوان اصل کلی گلخانهباید حداکثر جذب نور را داشته باشد. گلخانه های بلندتر ، پهنتر و قویتر بهترند. برخلاف گلخانه های ایران که عمدتاً پلاستیکی است در هلند پوشش گلخانه ها عمدتا شیشهبوده ودر سالهای اخیر از پوشش های اکریلیک نیز استفاده می شود. که عیب شیشه آن استکه UV-b عبور نموده و باعث سیاهی گلبرگهای ارقام قرمز می شود. گلخانه های مولتیاسپان ازگلخانه های ونلو به دلیل ثبات بیشتر شرایط وحجم بیشتر هوا مطلوبترند.همچنیننورگیری آنها بیشتر و هزینه احداث آنها سبکتر است. لازم به ذکر است که شیشه هایمورد استفاده در هلند در قطعات 2/112 در 150 استفاده می شود در حالی که عرض شیشه درگلخانه های ایرانی کمتر و مقدار قاب بیشتر شده و نور گیری را کاهش می دهد. شیب سقفبه زاویه تابش و کثیف شدن سقف بستگی دارد که از 27 درجه در ونلو به 24-22 درجه درواید اسپان کاهش یافته است
خوابزمستانه:
در کشت های مزرعه ای، در نقاطی که شرایط نوری پایینحاکم است و هزینه انرژی بالا است برای گیاه خواب زمستانه(رکود) در نظر می گیرند. برگهای رز تا 5 درجه سانتی گراد زیر صفر تحمل سرمایی دارد و این تحمل به نوع رقم،حمله آفات و بیماریها، بلوغ بافت چوبی، رطوبت هوا، دما و ... بستگی دارد. اما درارقام کنونی دنیا نیاز سرمایی و خواب زمستانه لازم نیست و در تمام طول سال گل میدهد.
رزهای اسپری کمتر از 3 درصد تولیدات هلند را در بر میگیرند.
ارتفاع از سطحدریا:
بهترین ارتفاع از سطح دریا: 1800 تا 3000متر
میزان آب مورد نیاز :60 متر مکعبدر روز در هکتار
Ph مناسب: در سیستم کشت خاکی اسیدیته مناسببایستی حدود 5/6 باشد و در کشت هیدروپونیک این رقم بین 5/5 تا 6 است
EC مناسبکمتر از 8/1 است این رقم در سیستمهای هیدروپونیک بسته 7/0است
ندینگ: عمل خمش تعدادی از شاخه های گیاه را می گویند که با هدفافزایش سطح برگ وافزایش میزان نورگیری صورت می گیرد.در این شکل نوع شاخه و روشانجام آن مشخص شده است.
سیستم هایکشت:
در کستهای خاکی دو روش وجود دارد که در روش اول در بستری به عرض 120 سانتیمتر 4 ردیف رز می کاشتند که فواصل روی ردیفها حدود 30 سانتیمتر در نظرگرفته می شد در روش دوم گیاه را در دو ردیف به فاصله 40 سانتیمتر از هم می کارند وسعی می کنند که گیاه مادری ارتفاع لازم را برای عمل بندینگ و جلوگیری از رطوبت زیادبستر داشته باشد.
در کشتهای هیدرو پونیک مرسومترین روش کشت دو ردیفه است که یادر راکوول (پشم سنگ) یا پرلیت و یا کوکوپیت کشت می شود. در کشت راک وول مهم.لا ازراک وول نوع اسلاب ( بلوک مکعبی) استفاده می شود و در کشت کوکو پیت از گلدانهای پنجتا 10 لیتری استفاده می شود که در گلدانهای بزرگ دو گیاه در یک گلدان با هم کشت میشود. در این سیستم بایستی از کوکو پیت بوفیرت شده ( کلسیم دهی شده) استفاده شود تاگیاه بتواند رشد بهتری داشته باشد. در روش کشت پرلیت از یک بستر باریک یا کیسه هایکشت(Grow bag) استفاده می شود.
برداشت :
روشهاي توليد وبرداشت رز در گلخانه به دو صورت پيوسته يا دوره اي است. در حالت پيوسته برداشت رزهابطور متوسط هر روز دوبار انجام مي گيرد. در صورتيكه در برداشت دوره اي تمام گلها دريك مرحله برداشت مي شوند و سپس به گياهان اجازه داده مي شود تا براي مرحله بعديتوليد گل بكنند. گلها زماني كه يك تا دو گلبرگ شروع به تا خوردن مي كنند، برداشت ميشوند. از نظر عمر گلدانی، در مرحله ای که 21-40 % غنچه باز شده باشد(مرحله سوم) طولعمر طولانی تری نسبت به مرحله ای که 1-5 % غنچه باز شود (مرحله یک) در پی خواهدداشت.
محل قطع شاخه براي برداشت گل بالاي اولين برگپنج برگچه اي از پايين شاخه است. در فصل زمستان محل برش بالاي دومين برگ پنج برگچهاي انتخاب مي شود.
تيمار بعد از برداشت :
بعد از برداشت گلها يا به انبار سرد منتقل مي شوند و يا بلافاصله بهبازارهاي نزديك حمل مي شوند در صورت انتقال به انبار سرد در دماي 0 تا 10 درجهسانتيگراد (بمدت 1 تا 2 روز) قرار داده مي شوند. در غير اين صورت ته شاخه ها درداخل آب ولرم ( 23 تا 25 درجه سانتيگراد) محتوي مواد دوام بخش گل قرار داده ميشوند. بهتر است رطوبت نسبي محيط بالا و در حد 80 درصد باشد.
عوارض، آفات و بيماريها :
تغييرات شرايط گلخانه مثل تغييرات شديددر دما، كاهش نور و نوسانات رطوبتي مي تواند موجب بدشكلي گلها و كاهش بازار پسنديآنها گردد. لذا كنترل گلخانه و نگهداري آن در شرايط مناسب لازم و ضروري است. كنهها، تريپس ها و شته ها از مهمترين آفات رزهايگلخانه اي به شمار مي روند. سفيدكسطحي و كپك خاكستري نيز در شرايطي كه بوته ها مرطوب مي شوند و دما كمي پايين ميآيد، در صورت عدم توجه و مراقبت به سرعت گسترش مي يابد.
سید علی امامی
کارشناس ارشد کشاورزی
متخصص تغذیه کیاهی
آشنایی مقدماتی با کشت هایدروپونیک گل رز
نام علمي : Rosa hybrida
نام انگليسي : Rose
گل رز بعنوان ملكه گلها از زمان عهد باستان مورد توجهبشر بوده است. در آن موقع استفاده هاي داروئي آن بيشتر مورد توجه بوده ولي بتدريجكشت و كار آن در باغها گسترش يافت. علاقه و اشتياق انسان به داشتن اين گل در تمامفصول سال باعث گرديد تا توليد آن در گلخانه انجام گيرد. در حال حاضر گل رز يكي ازمحبوبترين گلهاي جهان است و از لحاظ ميزان توليد در صدر قراردارد.
صفات مورد پسند گل رز در بازارهاي جهاني عبارت استاز:
1ـ شاخه بلند و محكم كه توانايي نگهداري استوار گل را داشتهباشد.
2ـ اندازه و رنگ مناسب گل كه مختص رقم مورد نظراست.
3ـ يكنواختي در مرحله برداشت گلها
4ـ عاري بودن گلها از انواع رنگپريدگي، سوختگي، آفات و بيماريها
5ـ يكنواختي در اندازه شاخه ها
6ـ اندازه،كيفيت، ظاهر مناسب مختص رقم
كشورهاي عمده توليدكننده اين گل عبارتند از : ايالات متحده آمريكا، هلند، انگلستان، كلمبيا،اکوادور، کنیا، آفریقای جنوبی،هندوستان و 000 لازم به ذکر است که تولید در برخي از كشورهاي آمريكایی و آفريقایيبا سرعت رو به افزایش است، هر چند که تقریباً تمامی کشورهای دنیا بسته بهتانسیل خودتولید گل رز را نیز کم و زیاد در برنامه های خود دارند.. توليد گل رز در ايرانبيشتر به استانهاي تهران، مركزي،اصفهان و خوزستان محدود شده است.
همچنینكشورهاي اروپايي، آمريكا، کشورهای آسیای میانه وژاپن از عمده وارد كنندگان گل رز بهشمار مي روند.
مشخصات گياهشناسي :
گل رز متعلق به خانواده گلسرخيان است. اين گياهان در بخشهاي وسيعي از كره زمين پراكنده هستند و از لحاظ نحوهرشد و شكل بوته و توليد گل به انواع رزهاي مينياتوري، پاسيويي، هيبريد چاي،فلورينبدا، درختچه اي، بالا رو و رونده تقسيم مي شوند.
جنس رز دارای 120 گونه می باشد که از مناطق سرد شمالی تا مناطق نیمهگرمسیری پراکنده است. در توليد رزهاي بريدني گلخانه هاي از ارقام هيبريد چاي وفلورينبدا كه توليد گل انتهايي مي كنند، استفاده مي شود. گلهای شاخه بریده را به سهدسته اصلی تقسیم می کنند.
1- hybrid tea: به رزهای تکشاخه ای که قطر گل 9 سانتیمتر یا بیشتر باشد.
2- sweet hearts : به رزهایی گفته می شود که قطر گل کمتر از 9 سانتیمتر باشد
3- رزهای اسپری: حداقل 3 غنچه روی یک شاخه باشد.
در بررسی روند رشد این گروهها در هلند مشخص شده کههیبرید چای در سال 2000 نسبت به 1999 حدود2 درصد افزایش داشت. اما سطح ارقام sweet hearts روبه کاهشاست ولی با این وجود برخی ارقام رشد خوبی دارند(Sacha و(Escimo. رزهای اسپری نیزکمتر از 3 درصد تولیدات هلند را در بر می گیرند.
گل رز در تمامي رنگها ديده مي شود و در اين مورد تنها يك استثناء وجوددارد و آن نبود رزهاي آبي است. در انواعي كه توليد گل انتهايي مي كنند (هيبريد چاي،فلورينبدا، پاسيويي، مينياتوري) هر ساله شاخه هاي جديد از جوانه هاي سال قبل رشد ميكنند و بعد از توليد گل در انتهاي شاخه، رشد آن متوقف مي شودو شاخه هاي جديد دوبارهاز جوانه هاي زيرگل توليد مي شود كه بسته به رقم و شرايط آب و هوايي ممكن است توليدگل بكند يا نكند. برخي از ارقام گل رز دائم گل هستند و گل دهي در آنها در بيشترمواقع سال انجام مي گيرد ولي بيشتر ارقام در هواي خنك بهار و پاييز گل دار مي شوند. رزهاي گلخانه اي در تمام طول سال قادر به توليد گل هستند و تنها بايد شرايط رشديمناسب براي آنها فراهم گردد.
مسائل فنيكشت رز
بسياري از ارقام رز به دليل داشتن خصوصياتي همچون زيبائي،دوام، فرم گل و شاخساره براي استفاده بعنوان گل بريده مناسبند و از ارقام آن بطورويژه در شرايط مناسب براي برداشت و مصرف بعنوان گل شاخه بريده استفاده مي شوند. گلهاي شاخه بريده رز به دليل زيبائي و تنوع سالهاست كه در صدر تجارت جهاني گل وگياه قرار دارد و شايد گلفروشي را در جهان پيدا نكنيد كه در ميان گلهاي فروشي خودگل رز را نداشته باشد. از ارقام هيبريد چاي براي توليد گل بريده استفاده مي كنند. با در اختيار داشتن گلخانه مناسب امكان توليد آن در تمام طول سال فراهم است اينگياه چند ساله بوده و تا 6 سال امكان بهره برداري اقتصادي از آن فراهم است. برایتولید گل شاخه ای معمولاً تعداد 7 بوته درمترمربع كشت مي شود و پس از 3 تا 5 ماه ازكشت گياهچه اي پيوندي(stentling) به بهره برداري مي رسد. بوته های مادری وارداتیمعمولا پیوندی بوده و به دو روشپیوند می شوند یکی به صورت پیوند شکمی که در گیاهانرز نیم ساله( Half year ) که گیاه به صورت ریشه لختبه فروش می رسد انجام می شود ودوم به روش پیوند نیمانیم عمل پیوند انجام می شوند که گیهان حاصله استنت لینگ وروشپیوند استنتینگ نام دارد.
كشت و توليد رزهاي گلخانهاي :
رزهاي گلخانه اي گياهان چند ساله اي هستند كه عمر مفيد آنهابراي توليد گل 6 تا 10 سال است. به اين خاطر در انتخاب رقم و آماده كردن خاك و بسترتوليد بايد دقت كافي كرد، چون اصلاح و تعويض آنها در طول توليد هزينه دار خواهدبود.
ازدياد :
ازدياد رزهايگلخانه اي بيشتر از طريق قلمه شاخه است. براي تهيه قلمه گياهان مادري در شرايطمناسب پرورش داده مي شود. تهيه قلمه بعد از بالغ شدن شاخه ها و رسيدن برگها بهاندازه نهايي انجام مي گيرد. بخاطر اينكه گياهان مادري در داخل گلخانه در تمام طولسال در حال رشد دائم ستند، بنابراين مي توان در تمام طول سال از آن قلمه هاي برگدارتهيه كرد. قلمه ها با يك تا سه گره برداشت شده و تنها برگ انتهايي نگه داشته مي شودو برگ هاي تحتاني حذف مي شود. ته قلمه ها را مي توان براي ريشه زائي بهتر باپودرهاي حاوي هورمون تيمار كرد. قلمه ها را سپس در داخل بستر ريشه زائي قرار ميدهند كه معمولاً از ماسه، پرليت با يپت ماس و يا تركيبي از آنها مي باشد. پرليت بااندازه دانه هاي متوسط بستر ريشه زائي قابل دسترس و مناسبي است. دماي بين 25 ـ 21درجه سانتيگرد در محيط بستر (اطراف ريشه ها) باعث ريشه زايي بهتر قلمه ها خواهدشد.
اكنون بيشتر توليدكنندگان رزهاي گلخانه اي در جهان از ارقام پيوند شده برروي پايه هاي مناسب استفاده مي كنند، پايه Rosa manetti در كشور آمريكا و پايه هاي R. canina و R. indica در كشورهاي اروپايي مرسوم است.
در کانینا در شرایط نورکم وسرما پایه به حالت رکود می رود، پایه های مولتی فلورا نیز قوی بوده و خوابزمستانه ندارند. پایه های مانتی نیز رکود زمستانه نداشته و در آمریکا زیاد استفادهمی شود.
از دلایل پیوند متوان به موارد زیر اشاره کرد: رشد و نمو بهتر پیوندک وافزایش قدرت رشد، تحمل اسیدیته و شوری خاک، تحمل رطوبت نسبی خاک و محیط، مقاومت بهآفات و بیماریها، افزایش عمر و دوره زندگی گیاه، سازگاری با شرایط محیطی، مقاومت بهسرمای زمستانه
كاشت :
توليد رزهايگلخانه اي در بسترهاي خاكي و يا غير خاكي انجام مي گيرد. بسترهاي خاكي هزينه اوليهپاييني داشته و نياز به مديريت دقيق ندارند در صورتيكه بسترهاي غير خاكي (هيدروپونيك) هزينه احداث بالا تری داشته احتياج به مديريت دقيق و كنترل دائميدارند. در صورت سرمايه گذاري دائمي و بالا، بهتر است از بسترهاي غيرخاكي استفادهگردد.
در اينجا بسترهاي خاكي معرفي مي گردد. اندازه بسترهاي كاشت به عرض 120 ـ 100 سانتيمتر و به طول حدود 35 متر انتخاب مي شود. عرض مسیر و راهرو ها 80سانتیمتر، بهتر است بستر كاشت از نوع مرتفع انتخاب شود. در اين حالت بسترها بهارتفاع حدود 40 سانتيمتر بالاي سطح زمين با خاك مرغوب پر مي شوند و 30 سانتيمتر آنداخل زمين قرار مي گيرد. بطوريكه عمق بستر حداقل 70 سانتيمتر باشد. خاك مناسبتركيبي است از 60 درصد خاك لومي با 40 درصد مواد افزودني مثل پيت، ماسه، پوسته بذر،پوست درختان، تراشه چوب، خاك اره، كود دامي كاملاً پوسيده كه موجب اصلاح فيزيك خاكمي گردد. PH بين 5/5 تا 6 محيط مناسبي براي رزهاي گلخانه اي است.
در هر بستر 5ردیف با فاصله 25 سانتی متر از همدیگر در نظر می گیرند که ردیف وسط حذف و به جای آنسیستم آبیاری قرار می گیرد یعنی در واقع کشت چهار ردیفه می شود. همچنین در روشهایرایجتر از دو ردیف بجای چهار ردیف استفاده می کنند که در صورت عدم وجود سیستمگرمایی مناسب جهت بهبود تهویه، بسترهای کشت 2 ردیفی توصیه می شود.
تغذيه :
در زمان كاشت گياه از كود دهي زياد بايد خود داري كرد. كود بصورت محلولدر آب در اختيار گياه قرار مي گيرد. ازت، پتاسيم، منيزيم و آهن بطور منظم در محلولكودي استفاده مي شود، در صورتيكه بر، مس، منگنز، موليبدن بطوردوره اي به محلول كوديافزوده مي شود. نسبتهاي كودي ppm 195: 30: 220 (N:P:K) براي كود دهي رزهاي گلخانهاي مناسب مي باشد.
ترکیب عناصر غذایی مورد استفاده در هیدرو پونیکرز
Nutrient element
0-6 weeks (mg/L)
6 weeks onwards (mg/L)
Nitrogen-nitrate
139
151
Nitrogen-ammonium
8
8
Phosphorus
37
37
Potassium
180
204
Calcium
137
132
Magnesium
24
26
Sulphur
45
50
Iron
1.45
1.45
Manganese
0.24
0.24
Zinc
0.14
0.14
Boron
0.21
0.21
Copper
0.06
0.06
Molybdenum:
0.05
0.05
K/N ratio
1.08:1
1.21:1
شرايط آب و هوايي مورد نياز كشت
1 ـ دما
از عوامل بسيار مهم در پرورش رز بوده و رابطهنزديكي با شدت نور دارد. گياه بايستي از شرايط دمايي مناسب براي رشد و نمو برخوردارباشد. ارقام و واریته های طبلیعی وقدیمی اين گياه بايستي حداقل به مدت يكماه تحتشرايط رفع نيازدمایی در دماي پايين زير 10 درجه سانتيگراد قرار گيرد. که این نیازدر رزهای شاخه بریدنی جدید وجود ندارد
جدول رابطه درجه حرارت با ميزان توليد كلرز
دماي روز و شب
متوسط دما
روزهاي گلدهي
طول شاخه
توليد ساليانه درمترمربع
16-8
12
105
100-80
80
18-10
14
85
90-70
100
20-12
16
70
85-65
120
22-16
19
60
80-60
140
24-16
20
55
70-50
160
23-22
22
42
60-40
180
در زمينه دما حداقل درجه حرارت تحمل گياه صفر وحداكثر 35 درجه سانتيگراد است. درخصوص تفاوت درجه حرارت شب و روز بهترين تفاوتمربوط به 6 تا 10 درجه است
دماي انتخابي براي رزهاي گلخانه اي با توجه به شدتنور و موقع سال متفاوت است. بطور كلي دماي گلخانه را در شب 16 تا 17 درجهسانتيگراد، در روزهاي كم آفتاب 21 درجه سانتيگراد و در روزهاي با آفتاب زياد 26 تا 27 درجه سانتيگراد انتخاب مي كنند. در اين شرايط دمايي گلها بعد از حدود 48 ـ 40روز آماده برداشت مي شوند. دمای حداقل خاک 15 درجه است که نبایستی از این دما کمترشود
2ـ نور
نور نيز از فاكتورهاي محيطيمهم د رتوليد رز است. گياه رز به شدت هاي بالاي نور احتياج دارد. به اين خاطربهترين گلخانه از لحاظ پوشش، گلخانه هاي شيشه اي است. البته شدت نورهاي خيلي زيادعلاوه بر افزايش دماي گلخانه بر روي كيفيت و رنگ گلها تاثير منفي دارد. البته ميزانشدت نور به رقم و درجه حرارت بستگي دارد. در كشورهاي مثل هلند گاهاً به دليل كميشدت نور در زمستان از نورهاي مصنوعي نيز براي برخي واريته استفاده مي كنند. ولي درايران بعلت آفتاب فراوان در اكثر استانها نيازي به اين كار نيست. معمولاً ميزان نورمناسب بين 30 تا 55 هزار لوكس متغيير است. ولي در ايران بعلت آفتاب فراوان در اكثراستانها نيازي به اين كار نيست.
3ـ رطوبتنسبي
رطوبت نسبي همان رطوبت است كه در هواي اطراف گياه و محيط گلخانهوجود دارد. اين ميزان رطوبت كه با رطوبت سنج قابل اندازه گيري است در حدود 60 درصدمي باشد. زيادي آن باعث بروز بيماريهاي قارچي مثل لكه سياه، سفيدك مي شود و كمبودآن نيز باعث كاهش رشد گياه و كيفيت محصول مي شود.
4- خاكیا بستر
در محيطهاي كشت خاكي، خاك مي بايستي از نوع سبك لومي شني يالومي رسي با حاصلخيزي مناسب باشد. خاك بايستي از تهويه مناسب برخوردار باشد اسيديتهمناسب خاك نيز بين 7-6 مي باشد. در كشتهاي خاكي، 4-3 تن كود دامي پوسيده را به هرهزار متر مربع اضافه مي كنند و بعد از مخلوط يكنواخت اقدام به كشت پايه هاي رز ميكند. در روشي كشت بدون خاك از بسترهايي نظير پشم سنگ، کوکوپیت يا ليكا و پرليتاستفاده مي كنند كه بصورت كشت بستري در بسترهايي به عرض حدود 50 سانتیمتر با دوردیف و به عمق 30 سانتيمتر كشت انجام می شود البته در روش نسبتا مرسومی هم کشت بهصورت گلدانی بر روی سکوهایی به ارتفاع 60 تا 80 سانتیمتر و در گلدان حاوی موادبستری به صورت تک بوته یا دو بوته کشت انجام می شود . در هر یک از این روشها مطلوباست گیاه ارتفاع مناسبی برای عمل بندینگ از سطح زمین را داشته باشد.
انواع بسترهای هیدروپونیک
- پیت نارگیل: Coconut Peat = Coir Dust
از فراوری پوست میوه نارگیل حاصل می شودکه مراحل آن به قرار زیراست
تجزیه > درجه بندی > خشک کردن > پرس کردن
CEC متوسط تا زیاددارد، PH برابر 5/4 تا 9/6 است، پایداری آن عالی است، دانسیته حجمی آن پائیناست
پشم سنگ Rock wool
از ذوب کردن صخره های بازالت یا برخی مینرالهای دیگر در دمای 1500 درجه سانتیکراد موادی ساخته میشود که مشابه فیبرهای ریز است.
تهویه آن عالیاست، نگهداری رطوبت آن خوب است، CEC این بستر پائین است، PH خنثی تا قلیایی با اثرکم در محیط کشت دارد، پایداری بسیار زیاد بوده ودانسیته آن 264 گرم درلیتراست.
پرلیتPerlite
خاکهایآلومینیو سیلیکاتی هستند که حدود1000 درجه سانتیکراد حرارت دیده اند.خصوصیاتی مشابهماسه ولی سبک را دارند.
حاوی فلوراید است که در بر خی گیاهان حساس نظیر لیلیوملونگیفلوروم و دراسنا می تواند خسارتزا باشند، نگهداری آب کم و تهویه عالی دارد کهاین خاصیت با مصرف بسیار بالای آب و مواد غذایی همراه است و از آن به عنوان بسترمناسبی یاد نمی کنند.CEC خیلی کم وPH تقریبا 5/7 دارد. پایداری بسیار بالا بوده ودانسیته حجمی آن 80 تا 120 گرم بر لیتردارد.
رطوبت خاك
اين محصول به رطوبتي متوسط احتياج دارد. در شرايط كشت خاكي بایستي سطح خاك پاي ريشه گياه بين هر دو آبياري خشك شود. تنشرطوبتي نيز به گياه خسارت مي زند.
زهکش:
رزها گیاهانی با سیستم ریشه ای عمیق هستند وآب کافی را در عمق نیاز دارند. زهکش در کشت خاکی رز بایستی تا حد ممکن تا عمق 90-100 سانتی متری خوب باشد. در مناطقی با سطح ایستابی بالا نیاز به لوله زهکشی استکه اندازه لوله های زهکشی بسته به بافت خاک است و باید طوری طراحی شود که آب اضافیبستر کشت سریع خارج شود. این لوله ها در ایران با قیمت مناسب تولید می شود. در صورتعدم وجود شیب طبیعی برای زهکش آب باید از پمپ استفاده گردد.
تهويه :
تهويه گلخانهجهت كنترل ميزان رطوبت، آفات و بيماريها و همچنين تامين دي اكسيدكربن مصرف شده درفرآيند فتوسنتز لازم و ضروري است. در گلخانه هاي رز از دريچه هاي سقفي براي تهويهاستفاده مي شود.
گلخانه مناسب رز :
سیستم تهویه بایستی بتواند دمای داخل گلخانه را کنترل نماید وتعادل بین دما و رطوبت را تامین نماید. در زمان تهویه از باد مستقیم بر روی محصولباید اجتناب شود. دیواره های جانبی گلخانه باید تا ارتفاع محصول باشد. تهویه وکانالهای مربوط به تهویه باید در بالای ارتفاع محصول قرار گیرد.
•در مواقعبارندگی از خیس شدن گیاه خودداری شود و از چکه کردن پوشش گلخانه ممانعت به عمل آید. ارتفاع گلخانه باید مطلوب و نسبتا زیاد باشد (بیش از5/4 متر) یعنی به عبارت دیگرحداقل 2 متر ارتفاع در بالای گیاه وجود داشته باشد. البته به عنوان اصل کلی گلخانهباید حداکثر جذب نور را داشته باشد. گلخانه های بلندتر ، پهنتر و قویتر بهترند. برخلاف گلخانه های ایران که عمدتاً پلاستیکی است در هلند پوشش گلخانه ها عمدتا شیشهبوده ودر سالهای اخیر از پوشش های اکریلیک نیز استفاده می شود. که عیب شیشه آن استکه UV-b عبور نموده و باعث سیاهی گلبرگهای ارقام قرمز می شود. گلخانه های مولتیاسپان ازگلخانه های ونلو به دلیل ثبات بیشتر شرایط وحجم بیشتر هوا مطلوبترند.همچنیننورگیری آنها بیشتر و هزینه احداث آنها سبکتر است. لازم به ذکر است که شیشه هایمورد استفاده در هلند در قطعات 2/112 در 150 استفاده می شود در حالی که عرض شیشه درگلخانه های ایرانی کمتر و مقدار قاب بیشتر شده و نور گیری را کاهش می دهد. شیب سقفبه زاویه تابش و کثیف شدن سقف بستگی دارد که از 27 درجه در ونلو به 24-22 درجه درواید اسپان کاهش یافته است
خوابزمستانه:
در کشت های مزرعه ای، در نقاطی که شرایط نوری پایینحاکم است و هزینه انرژی بالا است برای گیاه خواب زمستانه(رکود) در نظر می گیرند. برگهای رز تا 5 درجه سانتی گراد زیر صفر تحمل سرمایی دارد و این تحمل به نوع رقم،حمله آفات و بیماریها، بلوغ بافت چوبی، رطوبت هوا، دما و ... بستگی دارد. اما درارقام کنونی دنیا نیاز سرمایی و خواب زمستانه لازم نیست و در تمام طول سال گل میدهد.
رزهای اسپری کمتر از 3 درصد تولیدات هلند را در بر میگیرند.
ارتفاع از سطحدریا:
بهترین ارتفاع از سطح دریا: 1800 تا 3000متر
میزان آب مورد نیاز :60 متر مکعبدر روز در هکتار
Ph مناسب: در سیستم کشت خاکی اسیدیته مناسببایستی حدود 5/6 باشد و در کشت هیدروپونیک این رقم بین 5/5 تا 6 است
EC مناسبکمتر از 8/1 است این رقم در سیستمهای هیدروپونیک بسته 7/0است
ندینگ: عمل خمش تعدادی از شاخه های گیاه را می گویند که با هدفافزایش سطح برگ وافزایش میزان نورگیری صورت می گیرد.در این شکل نوع شاخه و روشانجام آن مشخص شده است.
سیستم هایکشت:
در کستهای خاکی دو روش وجود دارد که در روش اول در بستری به عرض 120 سانتیمتر 4 ردیف رز می کاشتند که فواصل روی ردیفها حدود 30 سانتیمتر در نظرگرفته می شد در روش دوم گیاه را در دو ردیف به فاصله 40 سانتیمتر از هم می کارند وسعی می کنند که گیاه مادری ارتفاع لازم را برای عمل بندینگ و جلوگیری از رطوبت زیادبستر داشته باشد.
در کشتهای هیدرو پونیک مرسومترین روش کشت دو ردیفه است که یادر راکوول (پشم سنگ) یا پرلیت و یا کوکوپیت کشت می شود. در کشت راک وول مهم.لا ازراک وول نوع اسلاب ( بلوک مکعبی) استفاده می شود و در کشت کوکو پیت از گلدانهای پنجتا 10 لیتری استفاده می شود که در گلدانهای بزرگ دو گیاه در یک گلدان با هم کشت میشود. در این سیستم بایستی از کوکو پیت بوفیرت شده ( کلسیم دهی شده) استفاده شود تاگیاه بتواند رشد بهتری داشته باشد. در روش کشت پرلیت از یک بستر باریک یا کیسه هایکشت(Grow bag) استفاده می شود.
برداشت :
روشهاي توليد وبرداشت رز در گلخانه به دو صورت پيوسته يا دوره اي است. در حالت پيوسته برداشت رزهابطور متوسط هر روز دوبار انجام مي گيرد. در صورتيكه در برداشت دوره اي تمام گلها دريك مرحله برداشت مي شوند و سپس به گياهان اجازه داده مي شود تا براي مرحله بعديتوليد گل بكنند. گلها زماني كه يك تا دو گلبرگ شروع به تا خوردن مي كنند، برداشت ميشوند. از نظر عمر گلدانی، در مرحله ای که 21-40 % غنچه باز شده باشد(مرحله سوم) طولعمر طولانی تری نسبت به مرحله ای که 1-5 % غنچه باز شود (مرحله یک) در پی خواهدداشت.
محل قطع شاخه براي برداشت گل بالاي اولين برگپنج برگچه اي از پايين شاخه است. در فصل زمستان محل برش بالاي دومين برگ پنج برگچهاي انتخاب مي شود.
تيمار بعد از برداشت :
بعد از برداشت گلها يا به انبار سرد منتقل مي شوند و يا بلافاصله بهبازارهاي نزديك حمل مي شوند در صورت انتقال به انبار سرد در دماي 0 تا 10 درجهسانتيگراد (بمدت 1 تا 2 روز) قرار داده مي شوند. در غير اين صورت ته شاخه ها درداخل آب ولرم ( 23 تا 25 درجه سانتيگراد) محتوي مواد دوام بخش گل قرار داده ميشوند. بهتر است رطوبت نسبي محيط بالا و در حد 80 درصد باشد.
عوارض، آفات و بيماريها :
تغييرات شرايط گلخانه مثل تغييرات شديددر دما، كاهش نور و نوسانات رطوبتي مي تواند موجب بدشكلي گلها و كاهش بازار پسنديآنها گردد. لذا كنترل گلخانه و نگهداري آن در شرايط مناسب لازم و ضروري است. كنهها، تريپس ها و شته ها از مهمترين آفات رزهايگلخانه اي به شمار مي روند. سفيدكسطحي و كپك خاكستري نيز در شرايطي كه بوته ها مرطوب مي شوند و دما كمي پايين ميآيد، در صورت عدم توجه و مراقبت به سرعت گسترش مي يابد.
سید علی امامی
کارشناس ارشد کشاورزی
متخصص تغذیه کیاهی