AreZoO
25th September 2010, 06:55 PM
نهضت الهي كربلا سرآغاز ادبيات متعهد
رضا رسولي عضو هيئت مديره انجمن قلم ايران: دامنه ادبيات متعهد را محدود نكنيم
آقاي رسولي! ادبيات متعهد به چه معناست؟
http://img.tebyan.net/big/1388/09/20582238117148167109152168248241157682295143.jpg
ادبيات متعهد، مفهوم گسترده اي دارد و مصاديق متعددي را شامل مي شود. از يك منظر، هر اثر ادبي كه به چيزي و مفهومي، تعهد داشته باشد و به عبارتي ديگر خنثي و بي هدف نباشد، «متعهد» است. اما در نگره فرهنگي ما، ادبيات متعهد، مجموعه آثاري هستند كه از سوي صاحب اثري داراي دغدغه، خلق شده باشد. به تعبير روشن تر آثاري كه درون مايه آنها، دين، ارزش هاي اسلامي و انساني و دغدغه هاي واقعي نسبت به جامعه و مردم باشد، ادبيات متعهد نام دارد. حال مي خواهد اين تعهد نسبت به دفاع مردم از كيان كشور و اعتقادات خود بروز و نمود داشته باشد، يعني ادبيات دفاع مقدس، يا اين تعهد در اداي دين به يك نهضت الهي و اثرگذار و جريان ساز ديني - اجتماعي به نام كربلا، منجر به توليد اثر ادبي شده باشد.
ادبيات متعهد هم اينك در كشور ما، از چه جايگاهي برخوردار است؟
بي شك تولد انقلاب اسلامي و ايجاد جريان فرهنگي اين انقلاب، سبب رونق ادبيات متعهد شد. وقوع ماجراهاي قابل تاملي چون دفاع مقدس، اين رونق را تقويت كرد و توسعه داد. برنامه ريزي هاي گوناگون دستگاه هاي فرهنگي كشور نيز تا حدود قابل توجهي، توسعه بخش بيش از پيش اين رونق گرديد.
اما در اين بين نبايد از ستون خيمه اين جريان - يعني ادبيات متعهد كشورمان - كه همان نويسندگان و اصحاب قلم داراي دغدغه و احساس مسئوليت هستند، غافل شد كه با وجود تمام مشكلات و كاستي ها در حوزه امكانات، اقدامات حمايتي و عدم وجود برنامه ريزي هاي مستمر و هدفمند، گاهي يك تنه و به صرف توليد يك اثر فاخر، رونق و رواج ادبيات متعهد را محقق نموده اند.
جايگاه ادبيات متعهد، خصوصا در عرصه هاي شاخصي چون ادبيات ديني و ادبيات دفاع مقدس، وضعيت مناسب و قابل دفاعي دارد و گاهي اوقات به لحاظ تعدد آثار توليد و عرضه شده، در جايگاه ممتازي قرار مي گيرد. البته واقعياتي كه نبايد از آنها غافل شد؛ كيفيت و سطح حرفه اي اين آثار است. از اين رو بايد با يك نگاه آرماني به سمتي حركت كنيم كه محتواي ارزشمند آثار و نگاه متعهدانه اديب و صاحب قلم را در قالبي فاخر و جامه اي مزين به بالاترين سطح توانمندي هاي ادبي، ببينيم.
از سوي ديگر از اين نكته نبايد غفلت ورزيد كه دامنه ادبيات متعهد، به يك يا چند موضوع و مصداق محدود نيست. بلكه بايد با الهام از مفاهيم و معارف ديني، دامنه تعدد مفاهيم و موضوعات ادبيات متعهد را به تلاش نويسنده و شاعر متعهد براي اميدآفريني، نشاط افزايي و تقويت ارتباطات انساني و حس مردم دوستي توسعه دهيم.
جايگاه ادبيات متعهد، خصوصا در عرصه هاي شاخصي چون ادبيات ديني و ادبيات دفاع مقدس، وضعيت مناسب و قابل دفاعي دارد و گاهي اوقات به لحاظ تعدد آثار توليد و عرضه شده، در جايگاه ممتازي قرار مي گيرد. البته واقعياتي كه نبايد از آنها غافل شد؛ كيفيت و سطح حرفه اي اين آثار است.
بزرگ ترين موانع باروري ادبيات متعهد، در حال حاضر، چيست؟
سوال سختي است. اگر بخواهم كاملاً تخصصي و دقيق به اين سئوال پاسخ دهم بايد فرصتي به اندازه انجام يك تحقيق و پژوهش حرفه اي در اختيار داشته باشم. اما در يك نگاه اجمالي به نحوي كه با يك گفتگوي كوتاه رسانه اي تناسب داشته باشد، بايد گفت كه موازي كاري و ناهماهنگي دستگاه هاي توليدكننده محصولات فرهنگي و ادبي از جمله اين موانع است. عدم تبيين شاخصه هاي دقيق و تحليلي ادبيات متعهد از جمله موضوعات قابل توجه است. دست آخر هم مي توانم به عدم انعكاس مناسب و شايسته انبوهي از آثار توليد شده در عرصه ادبيات متعهد اشاره كنم. كه اي كاش بتوانيم با جدي تر گرفتن موضوع انعكاس رسانه اي، وجود و تعدد نقدهاي منصفانه در اين عرصه، فضاي رقابت حرفه اي، مخاطب افزايي و ايجاد يك جريان فرهنگي-رسانه اي را رقم بزنيم.
در حال حاضر وجود تشكل هاي حرفه اي-فرهنگي چه ضرورتي دارد؟
عموما كشورهاي توسعه يافته، بخش قابل توجهي از جريان سازي ها و اقدامات پايدار خودشان را از طريق تشكل ها به سامان مي رسانند. در كشور ما كه تشكل ها و گروه به خصوص از نوع غيردولتي آن، سابقه اي بيش از هزار سال دارند، لازم است اين موضوع مورد توجه بيشتري قرار گيرد. در واقع تشكل هاي حرفه اي-فرهنگي، اگر آگاهانه، هدفمند و با برنامه شكل بگيرد، منابع پايدار توليد و توسعه ادبيات، در جريان عمومي فرهنگ و فرهنگ سازي هستند.
«انجمن قلم» از چه موقعيتي در ميان اصحاب قلم برخوردار است؟
بي اغراق، انجمن قلم ايران، گسترده ترين و اثرگذارترين تشكل غيردولتي در عرصه ادبيات كشور است و يكي از شاخص ترين تشكل ها در حوزه فرهنگ به حساب مي آيد.
تعداد قابل توجهي از موسسان اين انجمن از فحول اهل فرهنگ و انديشه كشورند.تعداد برنامه هاي فرهنگي، توليدات اين انجمن در عرصه انتشارات كه در قالب هاي گوناگون چاپي از جمله آثار نو قلمان و آثار پيش كسوتان منتشر مي شود و برگزاري جشنواره ها و مسابقات متنوع فرهنگي، از جمله جشنواره ملي قلم زرين، گواه اين مدعاست كه انجمن قلم ايران، نقش شايسته و اثرگذاري را در حوزه فرهنگ به انجام مي رساند.
اما اين اقدامات و برنامه ها و هم چنين سابقه قابل توجه انجمن و افزايش رو به رشد تعداد اعضاي آن، نقطه نهايي و آرماني فعاليت هاي اين انجمن نيست. حقير به عنوان يكي از اعضاي آن انتظار توسعه ارتباطات انساني و تعميق اثرگذاري فرهنگي بيش از پيش از اين انجمن را دارم.
عموما كشورهاي توسعه يافته، بخش قابل توجهي از جريان سازي ها و اقدامات پايدار خودشان را از طريق تشكل ها به سامان مي رسانند. در كشور ما كه تشكل ها و گروه به خصوص از نوع غيردولتي آن، سابقه اي بيش از هزار سال دارند، لازم است اين موضوع مورد توجه بيشتري قرار گيرد.
به منظور ارتقاء سطح كاركرد انجمن چه بايدهايي را درنظر داريد؟
البته بديهي است كه پاسخ به اين سوال، در صلاحيت مجموعه اعضا و رئيس محترم انجمن مي باشد. اما به عنوان يكي از اعضاي هيات مديره تصور مي كنم، استمرار برنامه هاي پيشين انجمن، تقويت غناي محتوايي برنامه هاي فرهنگي آن، در كنار توسعه و رونق برنامه هاي رفاهي اين انجمن و پيش بيني برنامه هايي خاص در حوزه رفاه فرهنگي براي اعضا مي تواند از جمله اقدامات مفيد در جهت ارتقاء سطح كاركرد انجمن باشد.
براي تعامل انجمن با اصحاب قلم مسلمان در ساير كشورها، چه زمينه هايي وجود دارد؟
مي دانيم كه انقلاب ما، انقلابي فرهنگي است. و مبناي حركت نهضت اسلامي حضرت امام(ره)، فرهنگ بوده است. بنابراين با اتكا به اين خاستگاه و به عنوان اهالي قلم و انديشه و از منظر يك تشكل فراگير در عرصه فرهنگ و ادبيات، نه تنها زمينه هاي مناسبي براي تعامل با اصحاب قلم ديگر كشورهاي اسلامي وجود دارد، بلكه در اين عرصه، وظايف متعدد و مسلمي نيز بر دوش انجمن قلم ايران سنگيني مي كند. كه مي بايست از رهگذر اين تعامل، گام هاي قابل توجهي را در جهت صدور فرهنگ انقلاب اسلامي برداريم و تقويت همبستگي مسلمانان را در ساير كشورها تعقيب نماييم.
از سوي ديگر، آثار ادبي، فصل مشترك ما با ساير نويسندگان و ادباي مسلمان است. اين فصل مشترك مي تواند در قامت هايي نظير ترجمه، عرضه و نقد آثار، به صورت مستمر جلوه كند.برگزاري جلسات مشترك، بازديدهاي فرهنگي، پيش بيني جلسات شعرخواني و قصه گويي در هفته هاي فرهنگي ايران و ساير كشورهاي مسلمان از جايگاه قابل توجهي برخوردار است. و نكته اي كه نبايد از كنار آن به سادگي گذشت وجود برخي موضوعات پراهميت براي رونق و تقويت اين تعامل است.موضوعاتي نظير مقاومت اسلامي مي تواند منشاء توليد انبوهي از انديشه ها در قالب آثار ادبي و زمينه ساز مراودات فرهنگي باشد.
روزنامه کيهان
رضا رسولي عضو هيئت مديره انجمن قلم ايران: دامنه ادبيات متعهد را محدود نكنيم
آقاي رسولي! ادبيات متعهد به چه معناست؟
http://img.tebyan.net/big/1388/09/20582238117148167109152168248241157682295143.jpg
ادبيات متعهد، مفهوم گسترده اي دارد و مصاديق متعددي را شامل مي شود. از يك منظر، هر اثر ادبي كه به چيزي و مفهومي، تعهد داشته باشد و به عبارتي ديگر خنثي و بي هدف نباشد، «متعهد» است. اما در نگره فرهنگي ما، ادبيات متعهد، مجموعه آثاري هستند كه از سوي صاحب اثري داراي دغدغه، خلق شده باشد. به تعبير روشن تر آثاري كه درون مايه آنها، دين، ارزش هاي اسلامي و انساني و دغدغه هاي واقعي نسبت به جامعه و مردم باشد، ادبيات متعهد نام دارد. حال مي خواهد اين تعهد نسبت به دفاع مردم از كيان كشور و اعتقادات خود بروز و نمود داشته باشد، يعني ادبيات دفاع مقدس، يا اين تعهد در اداي دين به يك نهضت الهي و اثرگذار و جريان ساز ديني - اجتماعي به نام كربلا، منجر به توليد اثر ادبي شده باشد.
ادبيات متعهد هم اينك در كشور ما، از چه جايگاهي برخوردار است؟
بي شك تولد انقلاب اسلامي و ايجاد جريان فرهنگي اين انقلاب، سبب رونق ادبيات متعهد شد. وقوع ماجراهاي قابل تاملي چون دفاع مقدس، اين رونق را تقويت كرد و توسعه داد. برنامه ريزي هاي گوناگون دستگاه هاي فرهنگي كشور نيز تا حدود قابل توجهي، توسعه بخش بيش از پيش اين رونق گرديد.
اما در اين بين نبايد از ستون خيمه اين جريان - يعني ادبيات متعهد كشورمان - كه همان نويسندگان و اصحاب قلم داراي دغدغه و احساس مسئوليت هستند، غافل شد كه با وجود تمام مشكلات و كاستي ها در حوزه امكانات، اقدامات حمايتي و عدم وجود برنامه ريزي هاي مستمر و هدفمند، گاهي يك تنه و به صرف توليد يك اثر فاخر، رونق و رواج ادبيات متعهد را محقق نموده اند.
جايگاه ادبيات متعهد، خصوصا در عرصه هاي شاخصي چون ادبيات ديني و ادبيات دفاع مقدس، وضعيت مناسب و قابل دفاعي دارد و گاهي اوقات به لحاظ تعدد آثار توليد و عرضه شده، در جايگاه ممتازي قرار مي گيرد. البته واقعياتي كه نبايد از آنها غافل شد؛ كيفيت و سطح حرفه اي اين آثار است. از اين رو بايد با يك نگاه آرماني به سمتي حركت كنيم كه محتواي ارزشمند آثار و نگاه متعهدانه اديب و صاحب قلم را در قالبي فاخر و جامه اي مزين به بالاترين سطح توانمندي هاي ادبي، ببينيم.
از سوي ديگر از اين نكته نبايد غفلت ورزيد كه دامنه ادبيات متعهد، به يك يا چند موضوع و مصداق محدود نيست. بلكه بايد با الهام از مفاهيم و معارف ديني، دامنه تعدد مفاهيم و موضوعات ادبيات متعهد را به تلاش نويسنده و شاعر متعهد براي اميدآفريني، نشاط افزايي و تقويت ارتباطات انساني و حس مردم دوستي توسعه دهيم.
جايگاه ادبيات متعهد، خصوصا در عرصه هاي شاخصي چون ادبيات ديني و ادبيات دفاع مقدس، وضعيت مناسب و قابل دفاعي دارد و گاهي اوقات به لحاظ تعدد آثار توليد و عرضه شده، در جايگاه ممتازي قرار مي گيرد. البته واقعياتي كه نبايد از آنها غافل شد؛ كيفيت و سطح حرفه اي اين آثار است.
بزرگ ترين موانع باروري ادبيات متعهد، در حال حاضر، چيست؟
سوال سختي است. اگر بخواهم كاملاً تخصصي و دقيق به اين سئوال پاسخ دهم بايد فرصتي به اندازه انجام يك تحقيق و پژوهش حرفه اي در اختيار داشته باشم. اما در يك نگاه اجمالي به نحوي كه با يك گفتگوي كوتاه رسانه اي تناسب داشته باشد، بايد گفت كه موازي كاري و ناهماهنگي دستگاه هاي توليدكننده محصولات فرهنگي و ادبي از جمله اين موانع است. عدم تبيين شاخصه هاي دقيق و تحليلي ادبيات متعهد از جمله موضوعات قابل توجه است. دست آخر هم مي توانم به عدم انعكاس مناسب و شايسته انبوهي از آثار توليد شده در عرصه ادبيات متعهد اشاره كنم. كه اي كاش بتوانيم با جدي تر گرفتن موضوع انعكاس رسانه اي، وجود و تعدد نقدهاي منصفانه در اين عرصه، فضاي رقابت حرفه اي، مخاطب افزايي و ايجاد يك جريان فرهنگي-رسانه اي را رقم بزنيم.
در حال حاضر وجود تشكل هاي حرفه اي-فرهنگي چه ضرورتي دارد؟
عموما كشورهاي توسعه يافته، بخش قابل توجهي از جريان سازي ها و اقدامات پايدار خودشان را از طريق تشكل ها به سامان مي رسانند. در كشور ما كه تشكل ها و گروه به خصوص از نوع غيردولتي آن، سابقه اي بيش از هزار سال دارند، لازم است اين موضوع مورد توجه بيشتري قرار گيرد. در واقع تشكل هاي حرفه اي-فرهنگي، اگر آگاهانه، هدفمند و با برنامه شكل بگيرد، منابع پايدار توليد و توسعه ادبيات، در جريان عمومي فرهنگ و فرهنگ سازي هستند.
«انجمن قلم» از چه موقعيتي در ميان اصحاب قلم برخوردار است؟
بي اغراق، انجمن قلم ايران، گسترده ترين و اثرگذارترين تشكل غيردولتي در عرصه ادبيات كشور است و يكي از شاخص ترين تشكل ها در حوزه فرهنگ به حساب مي آيد.
تعداد قابل توجهي از موسسان اين انجمن از فحول اهل فرهنگ و انديشه كشورند.تعداد برنامه هاي فرهنگي، توليدات اين انجمن در عرصه انتشارات كه در قالب هاي گوناگون چاپي از جمله آثار نو قلمان و آثار پيش كسوتان منتشر مي شود و برگزاري جشنواره ها و مسابقات متنوع فرهنگي، از جمله جشنواره ملي قلم زرين، گواه اين مدعاست كه انجمن قلم ايران، نقش شايسته و اثرگذاري را در حوزه فرهنگ به انجام مي رساند.
اما اين اقدامات و برنامه ها و هم چنين سابقه قابل توجه انجمن و افزايش رو به رشد تعداد اعضاي آن، نقطه نهايي و آرماني فعاليت هاي اين انجمن نيست. حقير به عنوان يكي از اعضاي آن انتظار توسعه ارتباطات انساني و تعميق اثرگذاري فرهنگي بيش از پيش از اين انجمن را دارم.
عموما كشورهاي توسعه يافته، بخش قابل توجهي از جريان سازي ها و اقدامات پايدار خودشان را از طريق تشكل ها به سامان مي رسانند. در كشور ما كه تشكل ها و گروه به خصوص از نوع غيردولتي آن، سابقه اي بيش از هزار سال دارند، لازم است اين موضوع مورد توجه بيشتري قرار گيرد.
به منظور ارتقاء سطح كاركرد انجمن چه بايدهايي را درنظر داريد؟
البته بديهي است كه پاسخ به اين سوال، در صلاحيت مجموعه اعضا و رئيس محترم انجمن مي باشد. اما به عنوان يكي از اعضاي هيات مديره تصور مي كنم، استمرار برنامه هاي پيشين انجمن، تقويت غناي محتوايي برنامه هاي فرهنگي آن، در كنار توسعه و رونق برنامه هاي رفاهي اين انجمن و پيش بيني برنامه هايي خاص در حوزه رفاه فرهنگي براي اعضا مي تواند از جمله اقدامات مفيد در جهت ارتقاء سطح كاركرد انجمن باشد.
براي تعامل انجمن با اصحاب قلم مسلمان در ساير كشورها، چه زمينه هايي وجود دارد؟
مي دانيم كه انقلاب ما، انقلابي فرهنگي است. و مبناي حركت نهضت اسلامي حضرت امام(ره)، فرهنگ بوده است. بنابراين با اتكا به اين خاستگاه و به عنوان اهالي قلم و انديشه و از منظر يك تشكل فراگير در عرصه فرهنگ و ادبيات، نه تنها زمينه هاي مناسبي براي تعامل با اصحاب قلم ديگر كشورهاي اسلامي وجود دارد، بلكه در اين عرصه، وظايف متعدد و مسلمي نيز بر دوش انجمن قلم ايران سنگيني مي كند. كه مي بايست از رهگذر اين تعامل، گام هاي قابل توجهي را در جهت صدور فرهنگ انقلاب اسلامي برداريم و تقويت همبستگي مسلمانان را در ساير كشورها تعقيب نماييم.
از سوي ديگر، آثار ادبي، فصل مشترك ما با ساير نويسندگان و ادباي مسلمان است. اين فصل مشترك مي تواند در قامت هايي نظير ترجمه، عرضه و نقد آثار، به صورت مستمر جلوه كند.برگزاري جلسات مشترك، بازديدهاي فرهنگي، پيش بيني جلسات شعرخواني و قصه گويي در هفته هاي فرهنگي ايران و ساير كشورهاي مسلمان از جايگاه قابل توجهي برخوردار است. و نكته اي كه نبايد از كنار آن به سادگي گذشت وجود برخي موضوعات پراهميت براي رونق و تقويت اين تعامل است.موضوعاتي نظير مقاومت اسلامي مي تواند منشاء توليد انبوهي از انديشه ها در قالب آثار ادبي و زمينه ساز مراودات فرهنگي باشد.
روزنامه کيهان