AreZoO
25th September 2010, 05:19 PM
اسوه هاي ديني در ادبيات
دکتر شيخ مونسي: مدح ائمه اطهار (ع) براي ايرانيان نوعي فرهنگ است
http://img.tebyan.net/big/1388/09/23212917401437411714512214043818119130181.jpg
گروه ادب: دکتر ژينوس شيخ مونسي گفت: در تاريخ ادبيات ايران از گذشته تا کنون شاعران شيعي و سني مذهب اشعار خود را مزين به نام ائمه اطهار (ع) کرده اند .
استاد دانشگاه علامه طباطبايي در گفتگو با خبرنگار شبستان، عنوان کرد: اشعاري که در وصف و مدح ائمه سروده شده اند، در چندبخش تقسيم بندي مي شوند: يکي در منقبت پيامبر اکرم (ص) و ياران ايشان که تقريباً تمام شاعران اعم از شيعه و سني در اين موضوع اشعار زيبايي سروده اند و ديگري در وصف دلاوريها و جنگاوريهاي حضرت علي (ع).
وي افزود: نظامي در آغازتمام آثار خمسه خود، معراج نامه هاي زيبايي سروده است. به عنوان مثال در ابتداي مخزن الاسرار در نعت سوم در وصف حضرت محمد (ص) مي گويد:
اي مدني برق و مکي نقاب
سايه نشين چند بود آفتاب
منتظران را به لب امد نقش
اي زتو فرياد، به فرياد رس
http://img.tebyan.net/big/1388/09/229169832141201952442541582001316286175174189.jpg
در خصوص اميرالمومنين (ع)، چند نکته براي شاعران همواره حائز اهميت بوده است يکي سدشکني و جنگاوري ايشان است که نظامي مي گويد:
يا علي در وصف ميدان فرست/يا عمري در ره شيطان فرست
و يا مثنوي بسيار پندآموز مولانا با مطلع:
از علي آموز اخلاص عمل/شير حق را دان منزله از دغل
و سنايي حضرت علي علي (ع) را عليداد و علمدار رسول مي داند با اشاره به حديث رسول اکرم (ص) که فرمودند:انا مدينه العلم و علي بابها همينطور درباره فتح خيبر و شجاعت حضرت علي (ع) دقيقي که شاعر زرتشتي
مذهبي بود، در قصيده اي گفته است:
چنان کز چشم او ترسم
نترسد جهود خيبري از تيغ حيدر
چنان کان چشم او کرده است با من
نکرد آن نامور حيدر به خيبر
يا سلمان ساوجي بدون ذکر قلعه خيبر گفته است:
سعي ها کردند در باب قضا ياران/ولي قلعه کفار را اخر عي برکند در
و خاقاني شرواني به اين افتخار حضرت علي (ع) اشاره مي کند و مي گويد:
اي چراغ يزدان که دلت
چو علي خيبر ستم بشکافت
تارک ذوالفقار بيعت را
ذوالفقار تو لاجرم بشکافت
http://img.tebyan.net/big/1388/09/198761119114884120295616622977253218162235.jpg
دکتر شيخ مونسي در ادامه به شاعران شيعي مذهب اشاره کرد و گفت: شاعراني مثل ناصرخسرو ، کسايي ، قوامي رازي که مذهب شيعه دارند که در اظهار عشق به خاندان پيامبر (ص) اشعار زيبايي سروده اند. قوامي رازي ارادت خود به حضرت علي (ع) را چنين بيان کرده است:
پيرايه مردان خدا حيدر کرار
ان هم نسب و هم نفس احمد مختار
ان حاجب بر در اسرار پيامبر
ان شير دلير سپه دين جهاندار
در اين ميان کلام لافتي الا علي لا سيف الا ذوالفقار براي شاعران الهام بخش خوبي در سرودن اشعار منقبتي بوده است. مثلا امير معزي که يقينا شاعر غيرشيعي بود، دراين باره مي گويد:
لا فتي برخوان اگر جويي رضاي
مرتضي
لا فتي الا علي بر خواند هر دم مصطفي
آنکه داماد نبي بود و وصي بود و ولي
در موالاتش وصيت نيز شرط اوليا
و همين کلام درون مايه يکي از اشعار سلمان ساوجي شده است:
اي برابر کرده ايزد با خليل در وفا
آيه يوفون بانذر است بر قوام گواه
او با ايوب هم سر گه صبر و شکيب
گشته با جبرئيل همراه در ره خوف و رجا
با زبان روح گفته با محمد کردگار
لا فتي الا علي، لا سيف الاذوالفقار
http://img.tebyan.net/big/1388/09/31311681902311951152371051362381721127944174.jpg
اين مساله ذوالفقار حضرت علي (ع) و جنگاوري ايشان بسيار موردتوجه شاعران بوده است. سعدي نيز با اشاره به اين حديث گفته است:
زورآزماي قلعه خيبر که بند او/در ي که گر شکست به بازوي لافتي
استاد دانشگاه علامه طباطبايي در ادامه به حديث معروف سفينه نوح اشاره کرد و گفت: شاعراني زيادي از مضمون حديث سفينه نوح حضرت پيامبر (ص) در سرودن اشعار خود الهام گرفته اند مثلا استاد طوس خالق بي نظير منظومه شاهنامه در اين باره گفته است:
حکيم اين جهان را چون دريا نهاد
برانگيخت موج از او تندباد
محمد بدو اندرون با علي
همان اهل بيت نبي و ولي
اگر چشم داري به ديگر سراي
به نزد علي و نبي گيرجاي
و سيف فرغاني شاعر هم عصر سعدي چنين سروده است:
عجيب ژرف بحري است درياي عشق
همه موج است از ميان تاکنار
فکنده در او هر کسي زورقي
نه چون کشتي شرع دريا گذار
مگر کشتي سنت احمدي
که بحري ست پرلؤ لؤ شاهوار
و کسايي مروزي، نخستين شاعر شيعي
مذهب شناخته شده در پهنه شعر و ادب فارسي به اين حديث تمسک جسته و از ان در اشعار خود بهره برده است:
گر نجات خويش خواهي در سفينه نوح شو/چندباشي چون رهي تو بينواي دل رهي
و ناصرخسرو قبادياني در اين بار مي گويد:
حق نيست مگر که حب حيدر
خيرات بدو شود محقق
گيتي همه حمل و حب او علم
مردم همه تيره و مروق
در بحر زلال کشتي نيست
جز حب علي به قول مطلق
و سنايي شاعر اهل سنت قرن پنجم و ششم در وصف حضرت علي (ع) گفته است:
مصطفي چشم روشن از رويش/شاد زهرا چو گشت او شويش
همانطور که مي بينيم شاعران شيعه از روي ارادت و احساس خود به ائمه معصوم، به سرودن شعر پرداخته اند ولي شاعران سني مذهب نيز از اين قاعده برکار نبودند و در اشعار آنها عشق و محبت به خاندان اهل بيت (ع) ديده مي شود.
شيخ مونسي در پايان گفت: در شعر شاعران معاصر نيز شخصيت بزرگان ديني تجلي نمود ويژه اي پيدا کرده است مثلا شهريار در وصف حضرت علي (ع) شعر بسيار معروف علي اي هماي رحمت را سروده است همينطور عبدالجبار کاکايي در شعري گفته است:
برخاست همچو کوه زجا مولا
پل زد ميان خاک و خدا مولا
کس مثل چاه کوفه نمي داند
فرياد واژگون تو را مولا
و اين در چاه حرف زدن حضرت علي (ع) مضمون بساري از اشعار شاعران بوده است همينطور موسوي گرمارودي شعر بلندي در سايه سار ولايت درباره حضرت علي (ع) و شعر زيبايي با عنوان خط خون در وصف امام حسن (ع) دارند.
شبستان
دکتر شيخ مونسي: مدح ائمه اطهار (ع) براي ايرانيان نوعي فرهنگ است
http://img.tebyan.net/big/1388/09/23212917401437411714512214043818119130181.jpg
گروه ادب: دکتر ژينوس شيخ مونسي گفت: در تاريخ ادبيات ايران از گذشته تا کنون شاعران شيعي و سني مذهب اشعار خود را مزين به نام ائمه اطهار (ع) کرده اند .
استاد دانشگاه علامه طباطبايي در گفتگو با خبرنگار شبستان، عنوان کرد: اشعاري که در وصف و مدح ائمه سروده شده اند، در چندبخش تقسيم بندي مي شوند: يکي در منقبت پيامبر اکرم (ص) و ياران ايشان که تقريباً تمام شاعران اعم از شيعه و سني در اين موضوع اشعار زيبايي سروده اند و ديگري در وصف دلاوريها و جنگاوريهاي حضرت علي (ع).
وي افزود: نظامي در آغازتمام آثار خمسه خود، معراج نامه هاي زيبايي سروده است. به عنوان مثال در ابتداي مخزن الاسرار در نعت سوم در وصف حضرت محمد (ص) مي گويد:
اي مدني برق و مکي نقاب
سايه نشين چند بود آفتاب
منتظران را به لب امد نقش
اي زتو فرياد، به فرياد رس
http://img.tebyan.net/big/1388/09/229169832141201952442541582001316286175174189.jpg
در خصوص اميرالمومنين (ع)، چند نکته براي شاعران همواره حائز اهميت بوده است يکي سدشکني و جنگاوري ايشان است که نظامي مي گويد:
يا علي در وصف ميدان فرست/يا عمري در ره شيطان فرست
و يا مثنوي بسيار پندآموز مولانا با مطلع:
از علي آموز اخلاص عمل/شير حق را دان منزله از دغل
و سنايي حضرت علي علي (ع) را عليداد و علمدار رسول مي داند با اشاره به حديث رسول اکرم (ص) که فرمودند:انا مدينه العلم و علي بابها همينطور درباره فتح خيبر و شجاعت حضرت علي (ع) دقيقي که شاعر زرتشتي
مذهبي بود، در قصيده اي گفته است:
چنان کز چشم او ترسم
نترسد جهود خيبري از تيغ حيدر
چنان کان چشم او کرده است با من
نکرد آن نامور حيدر به خيبر
يا سلمان ساوجي بدون ذکر قلعه خيبر گفته است:
سعي ها کردند در باب قضا ياران/ولي قلعه کفار را اخر عي برکند در
و خاقاني شرواني به اين افتخار حضرت علي (ع) اشاره مي کند و مي گويد:
اي چراغ يزدان که دلت
چو علي خيبر ستم بشکافت
تارک ذوالفقار بيعت را
ذوالفقار تو لاجرم بشکافت
http://img.tebyan.net/big/1388/09/198761119114884120295616622977253218162235.jpg
دکتر شيخ مونسي در ادامه به شاعران شيعي مذهب اشاره کرد و گفت: شاعراني مثل ناصرخسرو ، کسايي ، قوامي رازي که مذهب شيعه دارند که در اظهار عشق به خاندان پيامبر (ص) اشعار زيبايي سروده اند. قوامي رازي ارادت خود به حضرت علي (ع) را چنين بيان کرده است:
پيرايه مردان خدا حيدر کرار
ان هم نسب و هم نفس احمد مختار
ان حاجب بر در اسرار پيامبر
ان شير دلير سپه دين جهاندار
در اين ميان کلام لافتي الا علي لا سيف الا ذوالفقار براي شاعران الهام بخش خوبي در سرودن اشعار منقبتي بوده است. مثلا امير معزي که يقينا شاعر غيرشيعي بود، دراين باره مي گويد:
لا فتي برخوان اگر جويي رضاي
مرتضي
لا فتي الا علي بر خواند هر دم مصطفي
آنکه داماد نبي بود و وصي بود و ولي
در موالاتش وصيت نيز شرط اوليا
و همين کلام درون مايه يکي از اشعار سلمان ساوجي شده است:
اي برابر کرده ايزد با خليل در وفا
آيه يوفون بانذر است بر قوام گواه
او با ايوب هم سر گه صبر و شکيب
گشته با جبرئيل همراه در ره خوف و رجا
با زبان روح گفته با محمد کردگار
لا فتي الا علي، لا سيف الاذوالفقار
http://img.tebyan.net/big/1388/09/31311681902311951152371051362381721127944174.jpg
اين مساله ذوالفقار حضرت علي (ع) و جنگاوري ايشان بسيار موردتوجه شاعران بوده است. سعدي نيز با اشاره به اين حديث گفته است:
زورآزماي قلعه خيبر که بند او/در ي که گر شکست به بازوي لافتي
استاد دانشگاه علامه طباطبايي در ادامه به حديث معروف سفينه نوح اشاره کرد و گفت: شاعراني زيادي از مضمون حديث سفينه نوح حضرت پيامبر (ص) در سرودن اشعار خود الهام گرفته اند مثلا استاد طوس خالق بي نظير منظومه شاهنامه در اين باره گفته است:
حکيم اين جهان را چون دريا نهاد
برانگيخت موج از او تندباد
محمد بدو اندرون با علي
همان اهل بيت نبي و ولي
اگر چشم داري به ديگر سراي
به نزد علي و نبي گيرجاي
و سيف فرغاني شاعر هم عصر سعدي چنين سروده است:
عجيب ژرف بحري است درياي عشق
همه موج است از ميان تاکنار
فکنده در او هر کسي زورقي
نه چون کشتي شرع دريا گذار
مگر کشتي سنت احمدي
که بحري ست پرلؤ لؤ شاهوار
و کسايي مروزي، نخستين شاعر شيعي
مذهب شناخته شده در پهنه شعر و ادب فارسي به اين حديث تمسک جسته و از ان در اشعار خود بهره برده است:
گر نجات خويش خواهي در سفينه نوح شو/چندباشي چون رهي تو بينواي دل رهي
و ناصرخسرو قبادياني در اين بار مي گويد:
حق نيست مگر که حب حيدر
خيرات بدو شود محقق
گيتي همه حمل و حب او علم
مردم همه تيره و مروق
در بحر زلال کشتي نيست
جز حب علي به قول مطلق
و سنايي شاعر اهل سنت قرن پنجم و ششم در وصف حضرت علي (ع) گفته است:
مصطفي چشم روشن از رويش/شاد زهرا چو گشت او شويش
همانطور که مي بينيم شاعران شيعه از روي ارادت و احساس خود به ائمه معصوم، به سرودن شعر پرداخته اند ولي شاعران سني مذهب نيز از اين قاعده برکار نبودند و در اشعار آنها عشق و محبت به خاندان اهل بيت (ع) ديده مي شود.
شيخ مونسي در پايان گفت: در شعر شاعران معاصر نيز شخصيت بزرگان ديني تجلي نمود ويژه اي پيدا کرده است مثلا شهريار در وصف حضرت علي (ع) شعر بسيار معروف علي اي هماي رحمت را سروده است همينطور عبدالجبار کاکايي در شعري گفته است:
برخاست همچو کوه زجا مولا
پل زد ميان خاک و خدا مولا
کس مثل چاه کوفه نمي داند
فرياد واژگون تو را مولا
و اين در چاه حرف زدن حضرت علي (ع) مضمون بساري از اشعار شاعران بوده است همينطور موسوي گرمارودي شعر بلندي در سايه سار ولايت درباره حضرت علي (ع) و شعر زيبايي با عنوان خط خون در وصف امام حسن (ع) دارند.
شبستان