مسجد شیخ لطف‌الله

[ЛίL∞F∆R]

مسجد شیخ لطف‌الله


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Sheikh_Lotf_Allah_Mosque.JPG/300px-Sheikh_Lotf_Allah_Mosque.JPG

مسجد شیخ لطف‌الله (ساخته شده در ۱۶۰۲ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B6%DB%B0%DB%B2_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7 %D8%AF%DB%8C)) - ۱۶۱۹ (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DB%B1%DB%B6%DB%B1%DB%B9_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7 %D8%AF%DB%8C)) میلادی) یکی از مسجدهای تاریخی و شناخته شده شهر اصفهان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86) است. این مسجد شاهكاری از معماری و كاشی‏كاری قرن یازدهم هجری است به فرمان شاه عباس اول (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%A7 %D9%88%D9%84) در مدت هیجده سال بنا شده و معمار و بنای مسجد استاد محمدرضا اصفهانی بوده است. تزئینات كاشی‏كاری آن در داخل از ازاره‏ (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87&action=edit&redlink=1) ها به بالا همه از كاشی‌های معرّق (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%91%D9%82&action=edit&redlink=1) پوشیده شده است. باستان‌شناسان خارجی در مورد عظمت معماری این مسجد گفته‏ اند: «به سختی می‌توان این بنا را محصول دست بشر دانست».
شیخ لطف‌الله جبل‌عاملی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B4%DB%8C%D8%AE_%D9%84%D8%B7%D9 %81%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%AC%D8%A8% D9%84%E2%80%8C%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1)، پدر زن شاه عباس اول (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%A7 %D9%88%D9%84) و از علمای بزرگ شیعه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87) در لبنان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86) امروزی بود كه به دعوت شاه در اصفهان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86) اقامت گزید. این مسجد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF) به منظور تجلیل از مقام او و برای تدریس و نمازگزاری وی احداث شد.


http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Lotfollah_mosque%2C_isfahan.jpg/200px-Lotfollah_mosque%2C_isfahan.jpg

مسجد شیخ لطف الله‏ یكی از زیباترین آثار تاریخی اصفهان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86) در ضلع شرقی میدان نقش جهان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%82%D8%B4_ %D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86) و مقابل عمارت عالی‌قاپو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D9%82%D8%A7%D9%B E%D9%88) واقع شده. شماری از كاشیكاری‌های معرق درون و بیرون گنبد و كتیبه‌های خط ثلث آن به خط علی‌رضای تبریزی عباسی (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1% D8%B6%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D B%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1) است.
این مسجد به علت اینکه نه دارای مناره است و نه دارای شبستان ورودی (حیاط) و همچنین ورودی آن پله می‌خورد، غیر طبیعی است. عدم وجود شبستان و صحن ورودی این مسجد را به مقتضیات تقارنی میدان نقش جهان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%82%D8%B4_ %D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86) (قرار گرفتن مسجد رو به روی عمارت عالی‌قاپو (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D9%82%D8%A7%D9%B E%D9%88)) که در نهایت منجر به این مسئله شده‌است که نتوان صحنی یا حیاطی رو به قبله که برای نمازگزاری استفاده شود، برای آن طراحی کرد.
سر در معرق (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%82) آن تا پایان سال ۱۰۱۱ هجری ساخته وپرداخته شده واتمام ساختمان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86) و تزئینات آن در سال ۱۰۲۸هجری بوده‌است.
کتیبه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87) سر در آن به خط ثلث (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%AB%D9%84%D8%AB) علیرضا عباسی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%B9%D8%A8% D8%A7%D8%B3%DB%8C) و مورخ به سال ۱۰۱۲ هجری است، معمار (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1) و بنای (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%86%D8%A7&action=edit&redlink=1) مسجد استادمحمدرضا اصفهانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%A7% D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C) بوده‌است که نام او در داخل محراب (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%A8) زیبای مسجد در دو لوحه (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%84%D9%88%D8%AD%D9%87&action=edit&redlink=1) کوچک به این شرح ذکرشده عمل فقیر حقیر محتاج برحمت خدا محمدرضا بن استاد حسین بنا اصفهانی ۱۰۲۸ خطوط و کتیبه‌های داخل مسجد کار علیرضا عباسی خطاط بسیار مشهور زمان شاه عباس و باقر بنا (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D9%82%D8%B1_%D8%A8%D9 %86%D8%A7&action=edit&redlink=1) خوشنویس (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3) گمنام آن عصر است که نمونه خط ثلث او با خط علیرضا عباسی برابری می‌کند.
مسجد شیخ لطف الله از ابنیه تاریخی بسیار مشهور است که تزئینات کاشیکاری آن در داخل از ازاره‌ها به بالا همه از کاشی‌های معرّق پوشیده شده‌است و داخل و خارج گنبد بی مانند آن نیز که از زیباترین گنبد‌های (http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%A8%D8%AF) جهان به شمار می‌رود از کاشی‌های معرّق نفیس پوشیده شده‌است. باستان‌شناسان خارجی عظمت معماری این مسجد را ستوده‌اند.
شیخ لطف‌الله از علمای (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B9%D9%84%D9%85%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1) بزرگ شیعه (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87) از مردم میس و از اهالی جبل عامل (http://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A8%D9%84_%D8%B9%D8%A7%D9 %85%D9%84&action=edit&redlink=1) یعنی لبنان (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86) امروزی بوده‌است که به دعوت شاه عباس اول در اصفهان اقامت گزید و به منظور تجلیل از او این مسجد (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF) برای تدریس و نمازگزاری وی اختصاص داده شد و نام مسجد مزبور به شیخ لطف‌الله از همین جهت است.
سبک معماری این بنا به شیوه اصفهانی (http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87% D8%A7%D9%86%DB%8C) است.

[ЛίL∞F∆R]

http://mobile.photomillenium.com/Photos/Gallery/5975.jpg


http://www.aftabgardan-cc.com/uc/Hamid/790/IsfahanbynightonFlickr.jpg


http://www.sattari-art.com/mihrab6.jpg

محراب مسجد شيخ لطف الله

[ЛίL∞F∆R]

از مسجد شیخ لطف‌الله چه می دانید؟


http://img.tebyan.net/image/big/1387/09/38142531472462076657143251226185236887345.jpg

گنبد مسجد شیخ لطف الله یكى از چند گنبد یك پوششى زمان صفویه است كه با ارتفاع كم، پوشش مناسبى براى صحن كوچك آن به شمار مى‏رود. از طرفى بلندى آن تا آن اندازه است كه بتواند در كنار میدان بزرگ خودنمایى كرده و بر آن فضا مسلط باشد. خمیدگى گنبد از نقطه برآمدگى بزرگ ناگهان به سمت داخل گراییده و رأس گنبد را تشكیل داده است و این فشار زیاد را دیوارهاى قطور مسجد تحمل مى‏كند. قطر دیوارها كه از پنجره‏هاى دیوار اندازه‏گیرى شده در حدود 70/1 سانتی متر است.




http://img.tebyan.net/image/big/1387/09/2162171622541132401308467251041081151171144.jpg

دیوارهاى داخلى از یك هشت ضلعى شروع مى‏شود. این هشت ضلعی ها هر یك به وسیله كاشی هاى طناب مانند فیروزه‏اى محصور شده و خطوط بسیار زیبا كه از آثار علیرضا است و مانند قابى هر یك از اضلاع هشتگانه را در میان مى‏گیرد؛ این خطوط از كاشی هایى به رنگ سفید خیره كننده در میان كاشی هاى آبى تیره به كار رفته است و زاویه هایى كه از این هشت ضلع به وجود آیند پایه خمیدگى بزرگ را تشكیل مى‏دهند لكن انحناى تدریجى گنبد نقطه شروع انحنا و دایره بزرگ گنبد را از نظر پنهان مى‏كنند. خمیدگى گنبد را دیوارهاى بادبادك شكل زاویه داری به اضلاع هشت گانه وصل مى‏كند. قسمت بعدى به سمت خمیدگى به اندازه‏اى عادى و یكنواخت بزرگ گرایش دارد سرتا سر این خمیدگى به اندازه‏اى عادى و یكنواخت است كه به ندرت احساس شده یا به چشم مى‏آید.



http://img.tebyan.net/image/big/1387/09/1001818212055206271188916022171804314213.jpg



كاشي كاري

كاشی كارى پوشش داخلى گنبد از ابتدا تا انتها تقریباً به یك اندازه بود و تزیین گنبد را تشكیل مى‏دهد. دیوارهاى جانبى صحن مسجد با گل و بوته‏هاى متصل به هم به رنگ آبى در یك متن كرمی رنگ تزیین شده است. زاویه‏هاى فوقانى دیوارهاى جانبى از گل و بوته هایى كه طرح آن با سایر قسمت ها تفاوت كلى دارد پوشیده شده و تنوع خاصى به تزیین كلى صحن بخشیده و در اولین نگاه نظر بیننده را جلب مى‏كند. زیبایى كاشی كارى این مسجد اعم از كاشی هاى معرق خود تنوعى است دلپذیر. كاشى معرق ظریف ترین نوع كاشى و متعلق به قرن هفدهم است. در حقیقت كاشى معرق نوع ظریفى از كاشى هفت رنگ قرن پانزدهم و شانزدهم است.



http://img.tebyan.net/image/big/1387/09/79209250228231287423219015318116611418854.jpg



تزیینات سطح داخلى گنبد عبارت است

از ستاره‏هاى بسیار بزرگ مكرر به رنگ زرد طلایى كه با طرح درهمى از پیچك هاى به هم پیچیده پوشیده شده. طرح و ترسیم این مسجد و نقشه قالی هاى اردبیلى منبع الهام مشتركى دارند. ضمناً شباهت بسیار نزدیك با تزیینات مسجد شاه دارد، كاشی كارى بقیه گنبد از طاق رومی هایى تشكیل شده كه هر یك شامل گل و بوته‏هاى زیبایى است. این گل بوته‏ها در پارچه بافى هم به كار رفته و هم اكنون نمونه هایى از آن وجود دارد. روشنایى داخل این مسجد نیز قابل توجه است. در اطراف گنبد به فواصل منظم سوراخ هایى در قطر گنبد تعبیه شده كه به وسیله پنجره‏هاى گچبرى از داخل و خارج مسدود مى‏شود.



http://img.tebyan.net/big/1387/09/155175982912795741751629651713121684223.jpg



گچبری ها عبارت اند از

طرح هاى منظمى كه به نسبت مساوى فضاى خالى در میان آنها وجود دارد. مجموع نورهایى كه از این پنجره‏ها به داخل مى‏تابد زیبایى آسمانى و خیالپرورى به تزیینات كلى صحن مى‏بخشد. كوچك ترین نقطه ضعفى در این بنا دیده نمى‏شود اندازه‏ها بسیار مناسب، نقشه طرح بسیار قوى و زیبا به طور خلاصه توافقى است بین یك دنیا شور و هیجان و یك سكوت و آرامش با شكوه كه زاییده ذوق سرشار زیباشناسى بوده و منبعى جز ایمان مذهبى و الهام آسمانى نمى‏تواند داشته باشد. كتیبه‏هاى زیبایى كه علیرضا بر داخل و خارج این مسجد نگاشته زیباترین خط زمان خود است. نابغه‏اى كه این همه شكوه و جلال زیبایى و هنر را به این مسجد بخشیده كسى است كه سمت چپ و راست محراب را امضا نموده و خود را فقیر حقیر محتاج به رحمت خدا محمد رضا بن استاد حسین بناى اصفهانى معرفى كرده است و بعد از نام او تاریخ 1028 هجرى (1618 میلادى) دیده مى ‏شود.
مسجد شیخ لطف الله چند تفاوت اساسى با دیگر مساجد اصفهان دارد. این مسجد داراى صحن نیست و مناره نیز ندارد، حال آنكه مساجد باستانى دیگر معمولاً صحنى بزرگ و مناره یا مناره هایى نیز دارند. گنبد مسجد شیخ الله با گنبدهاى مساجد دیگر متفاوت است و دو پوش پیوسته است. این مسجد برخلاف مساجد دیگر وسعت چندانى ندارد و در حقیقت نمازخانه‏اى كوچك است.


برگرفته از: سایت اصفهان