B a R a N
1st August 2010, 05:12 PM
تصمیم گیری گروهی (http://modiransbu.blogsky.com/1389/01/12/post-160/)
این دیدگاه که دوفکر بهتراز یک فکر کار می کند مورد قبول جامعه آمریکا وسیستم های قانونی بسیاری از کشورهاست دامنه این باور به آنجا کشیده شده است که امروزه بسیاری از تصمیمات (درسازمان ها )به وسیله گروه تیم ها وکمیته ها گرفته می شود نتیجه مطالعات وبررسی ها نشان که مدیران بیش از چهل درصد وقت خود را درجلسات می گذرانند بدون شک قسمت عمده ای ازاین وقت به تشخیص مسائل به تعیین راه حلهایی برای آن مسائل وانتخاب ابزارهایی برای اجرای راه حل ها صرف میشود.
مزایا و معایب تصمیم گیری
در بسیاری ازسازمان ها گروها تصمیم می گیرندولی آیا بدان معنی است که تصمیمات گروهی بر تصمیمات فردی برتری دارد.
نقاط قوت تصمیمات گروهی
اطلاعات جامع تر و کاملتر
دیدگاههای بیشتر
پذیرش سریع راه حل
اطلاعات جامع تر وکامل تر
چندین نفر با عرضه اطلاعات خود منبع اطلاعاتی گروه را برای تصمیم گیری غنی میسازد.
نه تنها اعضای گروه موجب غنی تر شدن منبع اطلاعاتی گروه برای تصمیم گیری می شوند بلکه طیفی وسیع تر یا دیدگاهی بازتربه فرایند تصمیم گیری می دهند این امر باعث میشود که روش یا راحل های بیشتری مورد توجه قرار گیرد.
پذیرش سریع راه حل بسیاری از راحل های ارئه شده یا تصمیمات نهایی به راحتی مورد قبول همگان قرار نمی گیرد ولی اگر به هنگام استدلال وتصمیم گیری مشارکت کرده باشند باتصمیم نهایی کمتر مخالفت خواهند کرد.
نقاط ضعف تصمیمات گروهی
وقت گیر بودن تشکیل گروه
فشار درجهت سازش
فرمان روایی اقلیت ها
مبهم بودن مسئولیتها
وقت گیر بودن
جمع کردن اعضای گروه نیاز به زمان دارد پس از گردهمایی معمولا روابط متقا بلی که بین اعضای گروه برقرار می شود چندان مستحکم نیست در نتیجه برای ا ینکه راه حل مورد قبول همگان باشد باید وقت زیا دی را صرف کنند.
فشار درجهت سازش
تصمیم گیری گروهی ممکن است منجر به مصالحه شود که تصمیمی بهینه ای را برای سازمان در بر نداشته باشد این محدودیت ناشی از تفکر گروهی است در بین اعضای برای رسیدن توافقی سریع از اختلا ف اجتناب کنند.
فرمان روایی اقلیت
همیشه یک یا چند نفر محور بحث ها ی گروه در دست می گیرند اگر وضع به گونه ای
باشد که این ائتلاف حاکم به وسیله اعضای رده پایین ویا میانی سازمان به وجود آید به اثر
بخشی گروه لطمه خواهد دید.
مبهم بودن مسئولیتها
اعضای گروه مسئولیت مشترک دارند ولی واقعا چه کسی مسئول نتیجه کارهاست؟
درموردی که یک نفر تصمیم می گیرد وی مسئول نتیجه آن است ولی در تصمیمی که
به وسیله یک گروه گرفته می شود مسئولیت هیچ عضوی ازبابت نتیجه کار به صورت
دقیق مشخص نیست.
کارایی و اثربخشی
این مسئله که آیا اثر گروه بیشتر است یا فرد به معیاری که برای تعیین و سنجش اثر بخشی درنظرگرفته می شود بستگی دارد از نظر دقت بایدگفت تصمیمات گروه دقیق تر است اگربتوان اثر بخشی تصمیمات را در قالب و بر حسب سرعت تعریف کرد درآن صورت باید گفت که افراد برتری دارند اگر نوآوری وخلاقیت اهمیت داشته باشد گروه به مراتب موثرترازفرد است ولی اگر معنی اثربخشی قبول کردن وپذیرش راه حل نهایی باشد باز هم باید طرف گروه را گرفت.
ولی نمی توان بدون توجه کردن وارزیابی کارایی مسأله اثربخشی رامورد توجه قرار داد از دیدگاه کارایی همیشه به گروه نمره پایینی داده میشود از نظر توان تصمیم گیری گروه پس از فرد قرار می گیرد.
تصمیم گیری گروهی (دکتر میرابی)
دکتر میرابی مزایای تصمیم گیری گروهی در 3 فرضیه تقسیم کرده است :
گروه بیشترازفرد مراقب هستند
گروه می توانند ایده های بیشتری را ابداع و راه حل های نهایی را ارائه نمایند. گروه ها در مقایسه با افراد ایده ها را بهتر ارزیابی می کنند.
روش های تصمیم گیری
متداول ترین شکل تصمیم گیری به وسیله گردهمایی ایجاد می شود که به صورت (رودرو) روابط متقابل برقرار می کنند گروهایی که به صورت رودررو روابط متقابل برقرار می کنند غالباً درجهت سازش باهنجارها ومعیارگروه بریکدیگر فشاروارد می کنند:
درگیر شدن(یا ایجاد طوفا ن فکری)
روش اسمی
روش دلفی
میز گرد ازراه دور
مقصود از در گیر شدن دراعضای گروه این است که گروه می کوشد بر کسانی فایق آید که می خواهند اعضای گروه به توافق نظر برسانند و اجازه نمی دهند که آن عوامل سد اه و مانع خلاقیت و راه حل های جدید شوند برای رسیدن به این گروه میکوشد تا موجبات ابراز نظرها را فراهم آورد و هرکس را تشویق وترغیب نماید که راه حل ابتکاری ارائه کند رهبر گروه به شیوه ای روشن و قابل فهم مسأ له را مطرح می کند به گونه ای که همگان آن را به خوبی درک کنند سپس به افراد آزادی عمل داده کامل داده میشود تا ابراز نظر نمایند هر کس برای هر مدت که می تواند حرف بزند و هر راهی را که به نظرش می رسد ومفید می داند ارئه کند به هیچ کس حق گونه انتقادی ندارد تمام نظرها و راحل ها نوشته می شود تا در آینده مورد بحث و بررسی قرار گیرد هیچ نظر یا دیدگاهی نمی تواند دیگران را تحت تأثیر قرار دهد هرعضو گروه هر نوع نظر یا پیشنهادی که دارد(هر چند عجیب وغیر عادی) می تواند ابراز نمایند هیچ کس مانع ابراز نظر ها نخواهد.
روش اسمی
در روش اسمی به اعضای گروه اجازه داده نمی شود که به هنگام تصمیم گیری بحث گفت یا تبادل نظر نمایند و همین سبب آن را روش اسمی می گویند . پس از طرح مسأ له مراحل زیرطی می شود:
بیش ازهر گونه بحثی اعضای گروه گرد هم می آیند ولی هرعضو به صورت مستقل نطر یا عقیده خود را درباره راه حل مسأله مزبور بر روی کاغذ می نویسد.
پس گذشت دوره سکوت هر عضوی به نوبه خود به جا یگاه می رود و نظر یا راه حل پیشنهادی خود را می کند وهیچ گونه بحثی به میان نمی آید تا اینکه همه نظرها داده شود.
حالا گروه در باره نظرها وراه حل به بحث می پردازد و آنها را زیاد می کند پس آن هر عضو در سکوت و بدون مشورت با دیگران راه حل ارئه شده را به ترتیب اولویت می نویسد این برگه ها را جمع آوری وبراساس آنها اولیت راه حل را تعیین میشود.
روش دلفی
را ه دیگری را که پیچیده ووقت گیرتراست روش دلفی می نامند روش مزبور مشابه روش اسمی است با این تفاوت که در اجرای آن لازم نیست اعضای گروه حضور فیزیکی داشته باشند در واقع در این روش،اعضای گروه حق ندارد تماس رودرو داشته باشند دراجرا روش فوق گام های زیر باید بر داشته شود:
مسأله مشخص از اعضای گروه خواسته می شود تاازمجرای یک پرسشنامه هایی راه حل امکان پذیر را ارئه نمایند.
هر عضوبدون ذکرنام و به صورت مستقل نخستین پرسشنامه راتکمیل می کند.
نتایج نخستین پرسشنامه جمع آوری جواب ها مشخص میشوند.
یک نسخه از این جواب به هر عضوداده می شود.
پس از این که هر عضو نتیجه رامرور وبررسی کرد از اعضا خواسته می شود تا یک باردیگر راه حل های خود را ارائه نمایند.
مراحل 4.5هر قدر که لازم باشد تکرار خواهند تا گروه به اجماع برسد.
میز گرد از راه دور
جدید ترین روش در تصمیم گیری شیوه ای است که در آن گروه اسمی یا تکنولوژی پیشرفته کا مپیوتری در آمیخته است این روش را جلسه میز گرد از راه یا گرد همایی الکرونیکی می نامند
اگر تکنولوژی در دسترس باشد موضوع بسیار ساده می شود حدود 50 نفر اطراف یک میزی که به شکل نعل اسبی می نشینند همه صندلی ها خالی است تنها تعدادی ترمینال کا مپیوتر مشاهده می شود به افراد مشارکت کننده مسائل داده می شود وآنها پاسخ های خود را برروی صفحه تلوزیون می نویسند نظر هرعضو جمع آوری داده می شود بروی صفحه تلوزیون که در اتاق وجود دارد ظاهرمی شود مزیت عمده گردهمایی الکترونیکی سرعت وصداقت است مشارکت کنندگان در جلسه همدیگررا نمی شناسند وپیامی را که می خواهند بدهند ارسال می نمایند و این پیام بروی صفحه تلوزیون ظاهر می گردد هم چنین صداقت دربالا حد خود است سر عت ها بسیار بالا ست زیرا گپ زدن ها بین می رود وپای هیچ گونه صحبتی به میان نمی آید واگر کسی بخواهد حرفی بزند لازم نیست حرف دیگران را قطع کند.
کارشناسان ادعا می کنند که این ملاقاتها ی الکترونیکی حدود 55در صد سریع تر از ملا قات های رویاروی به شکل سنتی است برای نمونه در شرکتی رای کاهش جلسات برنامه ریزی که چندین روز طول می کشید از این شیوه استفاده شد وطول مدت جلسات به دوازده ساعت تقلیل دادند.
این دیدگاه که دوفکر بهتراز یک فکر کار می کند مورد قبول جامعه آمریکا وسیستم های قانونی بسیاری از کشورهاست دامنه این باور به آنجا کشیده شده است که امروزه بسیاری از تصمیمات (درسازمان ها )به وسیله گروه تیم ها وکمیته ها گرفته می شود نتیجه مطالعات وبررسی ها نشان که مدیران بیش از چهل درصد وقت خود را درجلسات می گذرانند بدون شک قسمت عمده ای ازاین وقت به تشخیص مسائل به تعیین راه حلهایی برای آن مسائل وانتخاب ابزارهایی برای اجرای راه حل ها صرف میشود.
مزایا و معایب تصمیم گیری
در بسیاری ازسازمان ها گروها تصمیم می گیرندولی آیا بدان معنی است که تصمیمات گروهی بر تصمیمات فردی برتری دارد.
نقاط قوت تصمیمات گروهی
اطلاعات جامع تر و کاملتر
دیدگاههای بیشتر
پذیرش سریع راه حل
اطلاعات جامع تر وکامل تر
چندین نفر با عرضه اطلاعات خود منبع اطلاعاتی گروه را برای تصمیم گیری غنی میسازد.
نه تنها اعضای گروه موجب غنی تر شدن منبع اطلاعاتی گروه برای تصمیم گیری می شوند بلکه طیفی وسیع تر یا دیدگاهی بازتربه فرایند تصمیم گیری می دهند این امر باعث میشود که روش یا راحل های بیشتری مورد توجه قرار گیرد.
پذیرش سریع راه حل بسیاری از راحل های ارئه شده یا تصمیمات نهایی به راحتی مورد قبول همگان قرار نمی گیرد ولی اگر به هنگام استدلال وتصمیم گیری مشارکت کرده باشند باتصمیم نهایی کمتر مخالفت خواهند کرد.
نقاط ضعف تصمیمات گروهی
وقت گیر بودن تشکیل گروه
فشار درجهت سازش
فرمان روایی اقلیت ها
مبهم بودن مسئولیتها
وقت گیر بودن
جمع کردن اعضای گروه نیاز به زمان دارد پس از گردهمایی معمولا روابط متقا بلی که بین اعضای گروه برقرار می شود چندان مستحکم نیست در نتیجه برای ا ینکه راه حل مورد قبول همگان باشد باید وقت زیا دی را صرف کنند.
فشار درجهت سازش
تصمیم گیری گروهی ممکن است منجر به مصالحه شود که تصمیمی بهینه ای را برای سازمان در بر نداشته باشد این محدودیت ناشی از تفکر گروهی است در بین اعضای برای رسیدن توافقی سریع از اختلا ف اجتناب کنند.
فرمان روایی اقلیت
همیشه یک یا چند نفر محور بحث ها ی گروه در دست می گیرند اگر وضع به گونه ای
باشد که این ائتلاف حاکم به وسیله اعضای رده پایین ویا میانی سازمان به وجود آید به اثر
بخشی گروه لطمه خواهد دید.
مبهم بودن مسئولیتها
اعضای گروه مسئولیت مشترک دارند ولی واقعا چه کسی مسئول نتیجه کارهاست؟
درموردی که یک نفر تصمیم می گیرد وی مسئول نتیجه آن است ولی در تصمیمی که
به وسیله یک گروه گرفته می شود مسئولیت هیچ عضوی ازبابت نتیجه کار به صورت
دقیق مشخص نیست.
کارایی و اثربخشی
این مسئله که آیا اثر گروه بیشتر است یا فرد به معیاری که برای تعیین و سنجش اثر بخشی درنظرگرفته می شود بستگی دارد از نظر دقت بایدگفت تصمیمات گروه دقیق تر است اگربتوان اثر بخشی تصمیمات را در قالب و بر حسب سرعت تعریف کرد درآن صورت باید گفت که افراد برتری دارند اگر نوآوری وخلاقیت اهمیت داشته باشد گروه به مراتب موثرترازفرد است ولی اگر معنی اثربخشی قبول کردن وپذیرش راه حل نهایی باشد باز هم باید طرف گروه را گرفت.
ولی نمی توان بدون توجه کردن وارزیابی کارایی مسأله اثربخشی رامورد توجه قرار داد از دیدگاه کارایی همیشه به گروه نمره پایینی داده میشود از نظر توان تصمیم گیری گروه پس از فرد قرار می گیرد.
تصمیم گیری گروهی (دکتر میرابی)
دکتر میرابی مزایای تصمیم گیری گروهی در 3 فرضیه تقسیم کرده است :
گروه بیشترازفرد مراقب هستند
گروه می توانند ایده های بیشتری را ابداع و راه حل های نهایی را ارائه نمایند. گروه ها در مقایسه با افراد ایده ها را بهتر ارزیابی می کنند.
روش های تصمیم گیری
متداول ترین شکل تصمیم گیری به وسیله گردهمایی ایجاد می شود که به صورت (رودرو) روابط متقابل برقرار می کنند گروهایی که به صورت رودررو روابط متقابل برقرار می کنند غالباً درجهت سازش باهنجارها ومعیارگروه بریکدیگر فشاروارد می کنند:
درگیر شدن(یا ایجاد طوفا ن فکری)
روش اسمی
روش دلفی
میز گرد ازراه دور
مقصود از در گیر شدن دراعضای گروه این است که گروه می کوشد بر کسانی فایق آید که می خواهند اعضای گروه به توافق نظر برسانند و اجازه نمی دهند که آن عوامل سد اه و مانع خلاقیت و راه حل های جدید شوند برای رسیدن به این گروه میکوشد تا موجبات ابراز نظرها را فراهم آورد و هرکس را تشویق وترغیب نماید که راه حل ابتکاری ارائه کند رهبر گروه به شیوه ای روشن و قابل فهم مسأ له را مطرح می کند به گونه ای که همگان آن را به خوبی درک کنند سپس به افراد آزادی عمل داده کامل داده میشود تا ابراز نظر نمایند هر کس برای هر مدت که می تواند حرف بزند و هر راهی را که به نظرش می رسد ومفید می داند ارئه کند به هیچ کس حق گونه انتقادی ندارد تمام نظرها و راحل ها نوشته می شود تا در آینده مورد بحث و بررسی قرار گیرد هیچ نظر یا دیدگاهی نمی تواند دیگران را تحت تأثیر قرار دهد هرعضو گروه هر نوع نظر یا پیشنهادی که دارد(هر چند عجیب وغیر عادی) می تواند ابراز نمایند هیچ کس مانع ابراز نظر ها نخواهد.
روش اسمی
در روش اسمی به اعضای گروه اجازه داده نمی شود که به هنگام تصمیم گیری بحث گفت یا تبادل نظر نمایند و همین سبب آن را روش اسمی می گویند . پس از طرح مسأ له مراحل زیرطی می شود:
بیش ازهر گونه بحثی اعضای گروه گرد هم می آیند ولی هرعضو به صورت مستقل نطر یا عقیده خود را درباره راه حل مسأله مزبور بر روی کاغذ می نویسد.
پس گذشت دوره سکوت هر عضوی به نوبه خود به جا یگاه می رود و نظر یا راه حل پیشنهادی خود را می کند وهیچ گونه بحثی به میان نمی آید تا اینکه همه نظرها داده شود.
حالا گروه در باره نظرها وراه حل به بحث می پردازد و آنها را زیاد می کند پس آن هر عضو در سکوت و بدون مشورت با دیگران راه حل ارئه شده را به ترتیب اولویت می نویسد این برگه ها را جمع آوری وبراساس آنها اولیت راه حل را تعیین میشود.
روش دلفی
را ه دیگری را که پیچیده ووقت گیرتراست روش دلفی می نامند روش مزبور مشابه روش اسمی است با این تفاوت که در اجرای آن لازم نیست اعضای گروه حضور فیزیکی داشته باشند در واقع در این روش،اعضای گروه حق ندارد تماس رودرو داشته باشند دراجرا روش فوق گام های زیر باید بر داشته شود:
مسأله مشخص از اعضای گروه خواسته می شود تاازمجرای یک پرسشنامه هایی راه حل امکان پذیر را ارئه نمایند.
هر عضوبدون ذکرنام و به صورت مستقل نخستین پرسشنامه راتکمیل می کند.
نتایج نخستین پرسشنامه جمع آوری جواب ها مشخص میشوند.
یک نسخه از این جواب به هر عضوداده می شود.
پس از این که هر عضو نتیجه رامرور وبررسی کرد از اعضا خواسته می شود تا یک باردیگر راه حل های خود را ارائه نمایند.
مراحل 4.5هر قدر که لازم باشد تکرار خواهند تا گروه به اجماع برسد.
میز گرد از راه دور
جدید ترین روش در تصمیم گیری شیوه ای است که در آن گروه اسمی یا تکنولوژی پیشرفته کا مپیوتری در آمیخته است این روش را جلسه میز گرد از راه یا گرد همایی الکرونیکی می نامند
اگر تکنولوژی در دسترس باشد موضوع بسیار ساده می شود حدود 50 نفر اطراف یک میزی که به شکل نعل اسبی می نشینند همه صندلی ها خالی است تنها تعدادی ترمینال کا مپیوتر مشاهده می شود به افراد مشارکت کننده مسائل داده می شود وآنها پاسخ های خود را برروی صفحه تلوزیون می نویسند نظر هرعضو جمع آوری داده می شود بروی صفحه تلوزیون که در اتاق وجود دارد ظاهرمی شود مزیت عمده گردهمایی الکترونیکی سرعت وصداقت است مشارکت کنندگان در جلسه همدیگررا نمی شناسند وپیامی را که می خواهند بدهند ارسال می نمایند و این پیام بروی صفحه تلوزیون ظاهر می گردد هم چنین صداقت دربالا حد خود است سر عت ها بسیار بالا ست زیرا گپ زدن ها بین می رود وپای هیچ گونه صحبتی به میان نمی آید واگر کسی بخواهد حرفی بزند لازم نیست حرف دیگران را قطع کند.
کارشناسان ادعا می کنند که این ملاقاتها ی الکترونیکی حدود 55در صد سریع تر از ملا قات های رویاروی به شکل سنتی است برای نمونه در شرکتی رای کاهش جلسات برنامه ریزی که چندین روز طول می کشید از این شیوه استفاده شد وطول مدت جلسات به دوازده ساعت تقلیل دادند.