LaDy Ds DeMoNa
14th November 2009, 11:40 AM
ديابت؛ از زخمي كوچك تا قطع پا
http://www.jamejamonline.ir/Media/images/1388/08/22/100922565565.jpg
گروه سلامت - مستوره برادران نصيري: هرچند كه در فرهنگ عامه به ديابت مرض قند مي‌گويند، اما اين بيماري نه تنها طعم قند و شيريني ندارد، بلكه اگر با اين بيماري با اصول درست توجه به رژيم تغذيه و سبك زندگي سالم برخورد نشود، تلخي‌اش بيشتر هم مي‌شود..
در واقع بسياري از مبتلايان به اين بيماري تصور مي‌كنند، همين كه به پزشك مراجعه و داروهاي تجويز شده را مصرف كنند، كافي است، اما عوارض ديابت به‌مراتب بدتر از آن چيزي است كه با سهل‌انگاري، درمان شود.نيمي از عوارض ديابت، نوروپاتي يعني اختلال اعصاب محيطي در ديابت است. در واقع فرد مبتلا به عوارض عصبي ديابت متوجه درد نشده و حس گرما و سرما در اندام‌هايش كاهش مي‌يابد، پا از جمله اعضاي مهمي است كه تحت تاثير اين عوارض قرار مي‌گيرد و عنوان «زخم پاي ديابتي» نيز از همين مشكل گرفته شده است.
دكتر كوروش كمالي، اپيدميولوژيست در گفتگو با جام‌جم مي‌گويد: براساس مطالعات همه‌گير شناسي، سالا‌نه 5/2 درصد از افراد ديابتي مبتلا به زخم پا شده و 15 درصد افراد ديابتي حداقل يكبار در طول عمر مبتلا به زخم پا شده و 20 تا 25 درصد از اين بيماران در نهايت نياز به قطع عضو پيدا مي‌كنند.
او با تاكيد بر اين موضوع كه مي‌توان با آموزش و درمان بيماران از 50 درصد موارد زخم پاي ديابتي پيشگيري كرد، ادامه مي‌دهد: وجود نوروپاتي، بيماري عروقي محيطي، تغيير شكل غيرطبيعي پا، قطع عضو قبلي، سابقه زخم در گذشته، وجود پينه، مشكلات بينايي، مصرف سيگار، پرفشاري خون، بالابودن كلسترول خون، عدم كنترل مناسب قند خون و طول مدت ابتلا به ديابت از عوامل خطرزاي زخم پاي ديابتي يا تشديد زخم است.
200 هزار ديابتي در معرض ابتلا
براساس اعلام انجمن ديابت ايران، حدود 200 هزار ديابتي كشور در معرض ابتلا به زخم پا هستند و از اين تعداد 17 هزار نفر دچار قطع عضو شده‌اند.
در بيماراني كه دچار زخم پا مي‌شوند، بايد توجه داشت كه هر گونه ترك و زخم در پا مي‌تواند جدي و خطرناك باشد، عفونت‌ها به سرعت گسترش مي‌يابند و تشخيص به موقع و مداواي سريع، شانس بهبودي زخم را افزايش مي‌دهد.
دكتر كمالي، علائم زخم پاي ديابتي را بزرگ شدن قطر و عميق شدن زخم، خروج ترشحات چركي از زخم، تغيير رنگ زخم و اطراف آن، بوي بد زخم، درد، مرطو‌ب‌شدن زخمي كه قبلا خشك بوده، تورم، به‌وجود آمدن زخم جديد و بروز علائم تب يا ديابت كنترل نشده مي‌داند و مي‌گويد: در ايران براساس مطالعه‌اي كه در سال 1996 صورت گرفته، هزينه مراقبت به ازاي هر بيمار زخم پاي ديابتي 2482 دلار و به ازاي هر مورد قطع عضو 8954 دلار محاسبه شده است.
دارو بدون بيمه
از اسفندماه 1386، داروي آنژي‌پارس در چرخه درماني بيماران مبتلا به زخم پاي ديابتي قرار گرفته و تاكنون، بيش از 5000 نفر از اين دارو استفاده كرده‌اند. نتايج به دست آمده از معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت و مركز تحقيقات غدد دانشگاه تهران نيز نشان داده كه تاكنون هيچ عارضه جدي مرتبط با اين دارو رخ نداده و اثربخشي دارو در درمان زخم بستر و بهبود عوارض پوستي و زخم پاي بيماران تاييد شده است، اما اين دارو هنوز تحت پوشش بيمه قرار نگرفته است.
هر بسته كامل اين دارو حدود 260 هزار تومان قيمت دارد و علي‌رغم تبليغات گسترده وزارت بهداشت هنگام رونمايي اين دارو و البته تلاش‌هاي انجام شده، هنوز شوراي عالي بيمه با تحت پوشش قرار دادن آن، موافقت نكرده است.
اين در حالي است كه اين دارو مي‌تواند تا 50 درصد مانع از قطع عضو در بيماران مبتلا به زخم پا شود و تاكنون در جهان دارويي ساخته نشده كه به اين شكل در درمان زخم پاي ديابتي موثر باشد.
توصيه‌هايي براي پيشگيري
بررسي روزانه پاها: بيمار بايد هر روز پاهاي خود را بدقت از نظر وجود ضايعات مختلف بررسي كند. بهتر است براي ديدن كف پا از آينه استفاده شود.
شستشوي روزانه پاها: بيمار بايد هر روز پاهاي خود بويژه لابه‌لاي انگشتان را بشويد و كاملا خشك كند. در صورت خشك بودن بيش از حد پوست پا، استفاده از كمي كرم مناسب مفيد است. پيش از شستشوي پاها يا استحمام، بايد از بالا نبودن بيش از حد دماي آب مطمئن شد.
كوتاه كردن ناخن‌ها: ضمن مراقبت از پوست اطراف ناخن بايد بيمار، ناخن‌ها را كوتاه نگه دارد و گاه بهتر است اين كار را فرد آموزش‌ديده انجام دهد.
پوشش پاها: پوشيدن جوراب‌هاي نخي مناسب، عوض كردن روزانه جوراب‌ها، عدم استفاده از جوراب‌هاي تعمير شده و گرم نگه داشتن پاها در فصول سرد سال با جوراب پشمي مناسب به اين بيماران توصيه مي‌گردد. استفاده از كفش مناسب از نظر جنس و اندازه و عدم وجود جسم خارجي در آن، يكي از اصول مهم در پيشگيري از زخم شدن پا در افراد ديابتي است. چنانچه به علت وجود زخم، پزشك صلاح بداند كه بيمار از كفش‌ها و صندل‌هاي طبي استفاده نمايد، استفاده از آنها ضرورت خواهد يافت.
كنترل قند خون: مسلما تنظيم قند خون و رژيم غذايي مناسب در جلوگيري از پيشرفت ضايعات يا بروز آنها در پاي افراد ديابتي نظير ساير ارگان‌هاي بدن موثر خواهد بود و ترك سيگار نيز ضروري است.
كاهش فشار وارد بر پا: با استفاده از ابزارهاي مناسب طبي و آموزش‌هاي لازم بايد تا حد امكان از وارد شدن فشار بيش از حد به پا جلوگيري نمود. كاهش وزن نيز مسلما در اين امر موثر خواهد بود.
جراحي‌هاي پيشگيرانه: از آنجا كه بدشكلي‌هاي ساختاري پا مي‌توانند زمينه‌ساز زخمي شدن آن شوند، در مواردي بهتر است با انجام عمل جراحي پيشگيرانه به صورت انتخابي اقدام به اصلاح اين بدشكلي‌ها نمود. همچنين برداشتن خال‌ها و درمان پينه‌ها نيز مي‌تواند اقدام پيشگيرانه‌اي تلقي شود.
مراجعات پزشكي: علاوه بر آن كه برحسب صلاحديد پزشك، بيمار بايد بموقع جهت انجام معاينات روتين مراجعه نمايد، با ديدن هرگونه ضايعه در پا، بيمار بايد فورا به پزشك معالج خود مراجعه و از هرگونه دستكاري روي آن جدا خودداري كند.
http://www.jamejamonline.ir/Media/images/1388/08/22/100922565565.jpg
گروه سلامت - مستوره برادران نصيري: هرچند كه در فرهنگ عامه به ديابت مرض قند مي‌گويند، اما اين بيماري نه تنها طعم قند و شيريني ندارد، بلكه اگر با اين بيماري با اصول درست توجه به رژيم تغذيه و سبك زندگي سالم برخورد نشود، تلخي‌اش بيشتر هم مي‌شود..
در واقع بسياري از مبتلايان به اين بيماري تصور مي‌كنند، همين كه به پزشك مراجعه و داروهاي تجويز شده را مصرف كنند، كافي است، اما عوارض ديابت به‌مراتب بدتر از آن چيزي است كه با سهل‌انگاري، درمان شود.نيمي از عوارض ديابت، نوروپاتي يعني اختلال اعصاب محيطي در ديابت است. در واقع فرد مبتلا به عوارض عصبي ديابت متوجه درد نشده و حس گرما و سرما در اندام‌هايش كاهش مي‌يابد، پا از جمله اعضاي مهمي است كه تحت تاثير اين عوارض قرار مي‌گيرد و عنوان «زخم پاي ديابتي» نيز از همين مشكل گرفته شده است.
دكتر كوروش كمالي، اپيدميولوژيست در گفتگو با جام‌جم مي‌گويد: براساس مطالعات همه‌گير شناسي، سالا‌نه 5/2 درصد از افراد ديابتي مبتلا به زخم پا شده و 15 درصد افراد ديابتي حداقل يكبار در طول عمر مبتلا به زخم پا شده و 20 تا 25 درصد از اين بيماران در نهايت نياز به قطع عضو پيدا مي‌كنند.
او با تاكيد بر اين موضوع كه مي‌توان با آموزش و درمان بيماران از 50 درصد موارد زخم پاي ديابتي پيشگيري كرد، ادامه مي‌دهد: وجود نوروپاتي، بيماري عروقي محيطي، تغيير شكل غيرطبيعي پا، قطع عضو قبلي، سابقه زخم در گذشته، وجود پينه، مشكلات بينايي، مصرف سيگار، پرفشاري خون، بالابودن كلسترول خون، عدم كنترل مناسب قند خون و طول مدت ابتلا به ديابت از عوامل خطرزاي زخم پاي ديابتي يا تشديد زخم است.
200 هزار ديابتي در معرض ابتلا
براساس اعلام انجمن ديابت ايران، حدود 200 هزار ديابتي كشور در معرض ابتلا به زخم پا هستند و از اين تعداد 17 هزار نفر دچار قطع عضو شده‌اند.
در بيماراني كه دچار زخم پا مي‌شوند، بايد توجه داشت كه هر گونه ترك و زخم در پا مي‌تواند جدي و خطرناك باشد، عفونت‌ها به سرعت گسترش مي‌يابند و تشخيص به موقع و مداواي سريع، شانس بهبودي زخم را افزايش مي‌دهد.
دكتر كمالي، علائم زخم پاي ديابتي را بزرگ شدن قطر و عميق شدن زخم، خروج ترشحات چركي از زخم، تغيير رنگ زخم و اطراف آن، بوي بد زخم، درد، مرطو‌ب‌شدن زخمي كه قبلا خشك بوده، تورم، به‌وجود آمدن زخم جديد و بروز علائم تب يا ديابت كنترل نشده مي‌داند و مي‌گويد: در ايران براساس مطالعه‌اي كه در سال 1996 صورت گرفته، هزينه مراقبت به ازاي هر بيمار زخم پاي ديابتي 2482 دلار و به ازاي هر مورد قطع عضو 8954 دلار محاسبه شده است.
دارو بدون بيمه
از اسفندماه 1386، داروي آنژي‌پارس در چرخه درماني بيماران مبتلا به زخم پاي ديابتي قرار گرفته و تاكنون، بيش از 5000 نفر از اين دارو استفاده كرده‌اند. نتايج به دست آمده از معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت و مركز تحقيقات غدد دانشگاه تهران نيز نشان داده كه تاكنون هيچ عارضه جدي مرتبط با اين دارو رخ نداده و اثربخشي دارو در درمان زخم بستر و بهبود عوارض پوستي و زخم پاي بيماران تاييد شده است، اما اين دارو هنوز تحت پوشش بيمه قرار نگرفته است.
هر بسته كامل اين دارو حدود 260 هزار تومان قيمت دارد و علي‌رغم تبليغات گسترده وزارت بهداشت هنگام رونمايي اين دارو و البته تلاش‌هاي انجام شده، هنوز شوراي عالي بيمه با تحت پوشش قرار دادن آن، موافقت نكرده است.
اين در حالي است كه اين دارو مي‌تواند تا 50 درصد مانع از قطع عضو در بيماران مبتلا به زخم پا شود و تاكنون در جهان دارويي ساخته نشده كه به اين شكل در درمان زخم پاي ديابتي موثر باشد.
توصيه‌هايي براي پيشگيري
بررسي روزانه پاها: بيمار بايد هر روز پاهاي خود را بدقت از نظر وجود ضايعات مختلف بررسي كند. بهتر است براي ديدن كف پا از آينه استفاده شود.
شستشوي روزانه پاها: بيمار بايد هر روز پاهاي خود بويژه لابه‌لاي انگشتان را بشويد و كاملا خشك كند. در صورت خشك بودن بيش از حد پوست پا، استفاده از كمي كرم مناسب مفيد است. پيش از شستشوي پاها يا استحمام، بايد از بالا نبودن بيش از حد دماي آب مطمئن شد.
كوتاه كردن ناخن‌ها: ضمن مراقبت از پوست اطراف ناخن بايد بيمار، ناخن‌ها را كوتاه نگه دارد و گاه بهتر است اين كار را فرد آموزش‌ديده انجام دهد.
پوشش پاها: پوشيدن جوراب‌هاي نخي مناسب، عوض كردن روزانه جوراب‌ها، عدم استفاده از جوراب‌هاي تعمير شده و گرم نگه داشتن پاها در فصول سرد سال با جوراب پشمي مناسب به اين بيماران توصيه مي‌گردد. استفاده از كفش مناسب از نظر جنس و اندازه و عدم وجود جسم خارجي در آن، يكي از اصول مهم در پيشگيري از زخم شدن پا در افراد ديابتي است. چنانچه به علت وجود زخم، پزشك صلاح بداند كه بيمار از كفش‌ها و صندل‌هاي طبي استفاده نمايد، استفاده از آنها ضرورت خواهد يافت.
كنترل قند خون: مسلما تنظيم قند خون و رژيم غذايي مناسب در جلوگيري از پيشرفت ضايعات يا بروز آنها در پاي افراد ديابتي نظير ساير ارگان‌هاي بدن موثر خواهد بود و ترك سيگار نيز ضروري است.
كاهش فشار وارد بر پا: با استفاده از ابزارهاي مناسب طبي و آموزش‌هاي لازم بايد تا حد امكان از وارد شدن فشار بيش از حد به پا جلوگيري نمود. كاهش وزن نيز مسلما در اين امر موثر خواهد بود.
جراحي‌هاي پيشگيرانه: از آنجا كه بدشكلي‌هاي ساختاري پا مي‌توانند زمينه‌ساز زخمي شدن آن شوند، در مواردي بهتر است با انجام عمل جراحي پيشگيرانه به صورت انتخابي اقدام به اصلاح اين بدشكلي‌ها نمود. همچنين برداشتن خال‌ها و درمان پينه‌ها نيز مي‌تواند اقدام پيشگيرانه‌اي تلقي شود.
مراجعات پزشكي: علاوه بر آن كه برحسب صلاحديد پزشك، بيمار بايد بموقع جهت انجام معاينات روتين مراجعه نمايد، با ديدن هرگونه ضايعه در پا، بيمار بايد فورا به پزشك معالج خود مراجعه و از هرگونه دستكاري روي آن جدا خودداري كند.