NeshaNi
29th July 2010, 11:58 PM
اعتماد یا اعتقاد؛ مسئله این است!
بکش ولی نصیحتم نکن
http://aftabir.com/articles/art_culture/TV/images/a7d355cbf54c54f44c1553af51f7ad99.jpg
حسین سهیلی زاد با «فاصله ها» یک قدم از دلنوازان جلوتر رفت و دست کم ضرباهنگ بهتری به روایت بخشید. اما فاصله آن تا یک سریال استاندارد طولانی است.اینکه موضوع فاصله ها به روزتر و جوان پسند است یا به قول برخی مثل زیرهشت،پر از غم و اندوه نیست جای خود اما انتخاب هر سوژه جذابی و طرح و بیان برخی مسائل و مثلا عبور از بعضی خط قرمزها نمی تواند دلیل برجذابیت سریال باشد.
بیش از سوژه چگونگی روایت آن و پایبندی به مولفه های بصری و ساختاری یک قصه و شیوه دیالوگ پردازی و پرسوناژهایی که خلق می شود درتولید یک اثر مطلوب نقش دارد. میان دلنوازان و سریال جدید سهیلی زاده فاصله چندانی ازحیث مضمون و فرم وجود ندارد و لحن و بیان قصه هم بسیار به هم نزدیکند. دوز شعارزدگی در فاصله ها نسبت به دلنوازان نه تنها کم نشده که رنگ و لعاب بیشتری هم به خود گرفته است.
مضمون اصلی و احتمالا پیامی که قرار است به این واسطه به مخاطبان منتقل شود شکاف نسل ها و پیامدهای آن است.البته این شکاف واجد ظرفیت دراماتیکی بالایی برای قصه پردازی و بازنمایی بسیاری از مسائل ریز و درشتی است که در واقعیت اجتماعی، متبلور است.
بنیاد اصلی این مناقشه هم در اختلافات مذهبی و اعتقادی، بروز می یابد و هسته معنایی این مناقشه در نقطه ای به هم می رسند که پای اعتقادات در میان باشد.چالش مهمی که در روابط سعید و پدرش وجود دارد متاثر از کشمکش هایی است که از یکسو برساخته عقیده و توقعات آن است و از سوی دیگر در مرز عقده و احساسی گری حرکت می کند و آنچه در این میان به تدریج از بین می رود و فرسایش می یابد اعتمادی است که نمی تواند خلأ اعتقاد را پر کند و به جبران مافات بپردازد. اما آنچه در فاصله ها، آزاردهنده و دلخراش است تصویرسازی یکسویه و ترسیم اغراق آمیز از مناسبات سعید و خانواده اش در کنار دیالوگ پردازی های به شدت شعار زده و گل درشت که از فرط اغراق، به ضد خویش بدل می شود.
حجم این دیالوگ های اندرزگونه و میل حریصانه فیلم به طرح شعارهای پرطمطراق و نصیحت های اخلاقی و کلمات قصار به حدی زیادی است که بر وجوه نمایشی اثر می چربد و تا حد صدور یک بیانیه اخلاقی – تربیتی پیش می رود. همین رویکرد شعارمحور به خط کشی سیاه و سفید آدم ها و شخصیت های داستانی منجر شده و با قطب بندی مطلق از خوب و بد به شخصیت پردازی کاریکاتوری می رسد که نه باورپذیر است و نه تاثیرگذار.
شخصیت های مثبت سریال مثل نقل و نبات، کلمات قصار و اندرزهای حکیمانه از خود روایت می کنند و آدم بدها نیز مدام در تباهی و سیاهی فرو می روند. فاصله ها از یک پارادوکس و تعارض آشکار در ذات خود برخوردار است بدین معنی که از فرم و شیوه ای در روایت قصه استفاده می کند که در مضمون و محتوایی آن قرار است به همین شیوه نقد شود.هرچند این رویکرد، در طول اثر مدام شکسته می شود و انگار تکلیف کارگردان و نویسندگان اثر با حرفی که می خواهند بزنند و ایده ای که به تصویر می کشند معلوم نیست.
همین بلاتکلیفی به سردرگمی مخاطب هم منجر شده و تماشاگر نمی داند که مثلا سعید قربانی رفتار پدر و بزرگ ترهای خود است یا اشخاصی مثل محسن یا دوست سعید و عمویش، مظلوم واقع شده اند. فاصله ها این قطب بندی یکسویه و شعاری را با تدوین موازی و روایت دوگانه از شخصیت های قصه تا جایی پیش می برد که برخلاف نیت و گمان خویش،قهرمان های قصه اش در ذهن مخاطب به ضدقهرمان های غیرقابل تحمل بدل می شوند. شاید تلاش سازندگان این باشد که در نهایت حقانیت محسن ( دانیال حکیمی) و تفکرات او را به اثبات برسانند و تصویری ایده ال و مثبت از وی ترسیم کنند اما محصول کار تا اینجای سریال،برعکس شده یا دست کم خنثی بوده است.تمهیدات دراماتیکی که در فاصله ها در دفاع از حقانیت برخی ارزش های مذهبی و اعتقادی صورت گرفته به قدری مستقیم،چکشی و شعاری است که تاثیر گذاری اخلاقی و تربیتی آن را از بین می برد.
اگر قرار بود تا تلویزیون، نسل جدید را با مدل های سنتی تربیتی، آموزش دهد دیگر چه نیازی به این همه هزینه مادی و انسانی برای ساخت سریال بود. وقتی قرار است که حتی برخی پیام های اخلاقی و ارزش های تربیتی به تصویر کشیده شود واقعا باید به تصویر کشیده شود نه اینکه در کلام و پند و اندرز باقی بماند.
سریال ساخته می شود تا از ظرفیت و پتانسیل نمایشی و سویه دراماتیکی آن برای انتقال بهتر و اثرگذارتر مفاهیم و ارزش های اخلاقی استفاده شود و مخاطب در برابر آن مقاومت یا لجبازی نکند اما فاصله ها با اتخاذ این شیوه در روایت و بیان قصه خود دقیقا به نتایجی ضد خویش دامن می زند که محصول کار در نهایت نه ایجاد فاصله و شکاف بیشتر بین مردم و تلویزیون است.
http://aftabir.com/images/article/break.gif
منبع:
روزنامه تهران امروز
بکش ولی نصیحتم نکن
http://aftabir.com/articles/art_culture/TV/images/a7d355cbf54c54f44c1553af51f7ad99.jpg
حسین سهیلی زاد با «فاصله ها» یک قدم از دلنوازان جلوتر رفت و دست کم ضرباهنگ بهتری به روایت بخشید. اما فاصله آن تا یک سریال استاندارد طولانی است.اینکه موضوع فاصله ها به روزتر و جوان پسند است یا به قول برخی مثل زیرهشت،پر از غم و اندوه نیست جای خود اما انتخاب هر سوژه جذابی و طرح و بیان برخی مسائل و مثلا عبور از بعضی خط قرمزها نمی تواند دلیل برجذابیت سریال باشد.
بیش از سوژه چگونگی روایت آن و پایبندی به مولفه های بصری و ساختاری یک قصه و شیوه دیالوگ پردازی و پرسوناژهایی که خلق می شود درتولید یک اثر مطلوب نقش دارد. میان دلنوازان و سریال جدید سهیلی زاده فاصله چندانی ازحیث مضمون و فرم وجود ندارد و لحن و بیان قصه هم بسیار به هم نزدیکند. دوز شعارزدگی در فاصله ها نسبت به دلنوازان نه تنها کم نشده که رنگ و لعاب بیشتری هم به خود گرفته است.
مضمون اصلی و احتمالا پیامی که قرار است به این واسطه به مخاطبان منتقل شود شکاف نسل ها و پیامدهای آن است.البته این شکاف واجد ظرفیت دراماتیکی بالایی برای قصه پردازی و بازنمایی بسیاری از مسائل ریز و درشتی است که در واقعیت اجتماعی، متبلور است.
بنیاد اصلی این مناقشه هم در اختلافات مذهبی و اعتقادی، بروز می یابد و هسته معنایی این مناقشه در نقطه ای به هم می رسند که پای اعتقادات در میان باشد.چالش مهمی که در روابط سعید و پدرش وجود دارد متاثر از کشمکش هایی است که از یکسو برساخته عقیده و توقعات آن است و از سوی دیگر در مرز عقده و احساسی گری حرکت می کند و آنچه در این میان به تدریج از بین می رود و فرسایش می یابد اعتمادی است که نمی تواند خلأ اعتقاد را پر کند و به جبران مافات بپردازد. اما آنچه در فاصله ها، آزاردهنده و دلخراش است تصویرسازی یکسویه و ترسیم اغراق آمیز از مناسبات سعید و خانواده اش در کنار دیالوگ پردازی های به شدت شعار زده و گل درشت که از فرط اغراق، به ضد خویش بدل می شود.
حجم این دیالوگ های اندرزگونه و میل حریصانه فیلم به طرح شعارهای پرطمطراق و نصیحت های اخلاقی و کلمات قصار به حدی زیادی است که بر وجوه نمایشی اثر می چربد و تا حد صدور یک بیانیه اخلاقی – تربیتی پیش می رود. همین رویکرد شعارمحور به خط کشی سیاه و سفید آدم ها و شخصیت های داستانی منجر شده و با قطب بندی مطلق از خوب و بد به شخصیت پردازی کاریکاتوری می رسد که نه باورپذیر است و نه تاثیرگذار.
شخصیت های مثبت سریال مثل نقل و نبات، کلمات قصار و اندرزهای حکیمانه از خود روایت می کنند و آدم بدها نیز مدام در تباهی و سیاهی فرو می روند. فاصله ها از یک پارادوکس و تعارض آشکار در ذات خود برخوردار است بدین معنی که از فرم و شیوه ای در روایت قصه استفاده می کند که در مضمون و محتوایی آن قرار است به همین شیوه نقد شود.هرچند این رویکرد، در طول اثر مدام شکسته می شود و انگار تکلیف کارگردان و نویسندگان اثر با حرفی که می خواهند بزنند و ایده ای که به تصویر می کشند معلوم نیست.
همین بلاتکلیفی به سردرگمی مخاطب هم منجر شده و تماشاگر نمی داند که مثلا سعید قربانی رفتار پدر و بزرگ ترهای خود است یا اشخاصی مثل محسن یا دوست سعید و عمویش، مظلوم واقع شده اند. فاصله ها این قطب بندی یکسویه و شعاری را با تدوین موازی و روایت دوگانه از شخصیت های قصه تا جایی پیش می برد که برخلاف نیت و گمان خویش،قهرمان های قصه اش در ذهن مخاطب به ضدقهرمان های غیرقابل تحمل بدل می شوند. شاید تلاش سازندگان این باشد که در نهایت حقانیت محسن ( دانیال حکیمی) و تفکرات او را به اثبات برسانند و تصویری ایده ال و مثبت از وی ترسیم کنند اما محصول کار تا اینجای سریال،برعکس شده یا دست کم خنثی بوده است.تمهیدات دراماتیکی که در فاصله ها در دفاع از حقانیت برخی ارزش های مذهبی و اعتقادی صورت گرفته به قدری مستقیم،چکشی و شعاری است که تاثیر گذاری اخلاقی و تربیتی آن را از بین می برد.
اگر قرار بود تا تلویزیون، نسل جدید را با مدل های سنتی تربیتی، آموزش دهد دیگر چه نیازی به این همه هزینه مادی و انسانی برای ساخت سریال بود. وقتی قرار است که حتی برخی پیام های اخلاقی و ارزش های تربیتی به تصویر کشیده شود واقعا باید به تصویر کشیده شود نه اینکه در کلام و پند و اندرز باقی بماند.
سریال ساخته می شود تا از ظرفیت و پتانسیل نمایشی و سویه دراماتیکی آن برای انتقال بهتر و اثرگذارتر مفاهیم و ارزش های اخلاقی استفاده شود و مخاطب در برابر آن مقاومت یا لجبازی نکند اما فاصله ها با اتخاذ این شیوه در روایت و بیان قصه خود دقیقا به نتایجی ضد خویش دامن می زند که محصول کار در نهایت نه ایجاد فاصله و شکاف بیشتر بین مردم و تلویزیون است.
http://aftabir.com/images/article/break.gif
منبع:
روزنامه تهران امروز