آبجی
16th July 2010, 03:19 AM
پرسشی از دکتر مهری رایکا جراح و متخصص بیماری های زنان و زایمان
قدیمی ها می گفتند ورزش برای زن باردار خطر دارد. اما امروزی ها چندان به این حرف معتقد نیستند. حتی بعضی ها پا را از این هم فراتر می گذارند و می گویند کم تحرکی مادر باردار برای جنین، خطر دارد. با این مقدمه چینی ، احتمالا سوال اصلی گفتگوی این هفته ما را در صفحه «زنان» حدس زده اید: بالاخره خانم های باردار باید دور ورزش را خط بکشند و با هر نوع تحرکی خداحافظی کنند یا برعکس، باید ورزش را جدی بگیرند؟ دکتر مهری رایکا، جراح و متخصص بیماری های زنان و زایمان و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی به این سوال پاسخ می دهد....
▪ خانم دکتر! راست است که می گویند کم تحرکی مادر در دوران بارداری به سلامت جنین آسیب می رساند؟
ـ ببینید؛ خانم های باردار دو دسته اند: یک دسته آنهایی هستند که در سلامت کامل به سر می برند و هیچ عامل خطرسازی در این دوران پیدا ندارند. یک دسته هم کسانی هستند که قبل از بارداری مسایل و مشکلاتی دارند و با اجازه پزشک، باردار می شوند و ممکن است در طی بارداری شان هم یک سری عوامل آسیب زا و بیمارگونه ایجاد شود که پزشک را مجبور به تجویز استراحت و در مواردی استراحت نسبی یا مطلق کند. ولی به طور کلی، بی تحرکی می تواند در دوران بارداری خطر داشته باشد؛ به عنوان مثال، می توان به ایجاد آمبولی یا لخته و از همه مهم تر، کاهش خون رسانی مناسب به جنین و اندام ها اشاره کرد. همان طور که می دانید ورزش سبب تغییراتی در فیزیولوژی بدن می شود که یکی از آنها افزایش ضربان قلب و افزایش خون رسانی به جفت و جنین است و همین امر می تواند تاثیر زیادی در رشد جنین داشته باشد. به همین دلیل خانم هایی که بدون مورد در دوران بارداری استراحت بیش از حد داشته باشند با خطراتی همچون لخته شدن خون، افزایش بیش از حد وزن، افزایش فشارخون، دیابت بارداری، کاهش خون رسانی به جنین و... مواجه خواهند بود که قطعا این عوامل روی جنین عوارضی را در پی خواهد داشت.
▪ حالا که تحرک جسمی خوب است، برای یک مادر باردار سالم که هیچ عامل خطرسازی، او را تهدید نمی کند؛ شما چه فعالیت های جسمی ای را توصیه می کنید؟
ـ بگذارید اول، این را توضیح بدهم که ممکن است خانمی کاملا سالم باشد اما ما فاکتورهای جنینی را هم باید در نظر بگیریم؛ مثلا شاید در سونوگرافی مشخص شود که جفت پایین است یا جفت سرراهی است یا اینکه مایع اطراف جنین کم است و شرایطی از این قبیل. بنابراین توصیه ام به کسانی است که حتی این مشکلات جنینی را هم ندارند. اگر خانمی قبل از بارداری ورزشکار بوده باشد، می تواند به فعالیت های ورزشی خود به صورت سبک تر ادامه دهد. خانم هایی هم که فعالیت ورزشی نداشته اند می توانند از پیاده روی های سبک یا ورزش هایی مثل شنا و یوگا بهره ببرند و توصیه می شود حداقل ۳بار در هفته و در حد نیم ساعت (نه بیشتر) این ورزش ها را انجام بدهند.
▪ و اگر از نیم ساعت بیشتر شد...
ـ خب، ما یک تعریفی داریم که اگر نبض مادر در طول ورزش در حد ۱۴۰ ضربان در دقیقه بزند و بیشتر از این حد نشود، مشکلی برای جنین ایجاد نمی شود ولی خانم باردار بهتر است به محض احساس اولین علایم خستگی دست از ورزش بکشد و استرا حت کند.
▪ انجام چه ورزش هایی را به مادران باردار توصیه می کنید؟
ـ یک خانم باردار بیش از هر چیزی نیاز به تقویت عضلات اش دارد؛ زیرا خانمی که مثلا وزن اش قبل از بارداری ۶۰ کیلوگرم است و در عرض ۹ ماه به ۷۵ یا ۸۰ کیلوگرم می رسد، مفاصل و زانوهای اش را مجبور می کند که وزن زیادی را تحمل کنند و در عرض چند ماه تغییرات فیزیولوژیک ناگهانی زیادی در وی ایجاد می شود. در اینجا عضلات خانم است که اگر تقویت شده باشد به دادش می رسد؛ به خصوص در هنگام زایمان که قدرت عضلات شکم و لگن واقعا به مادر کمک می کند تا راحت تر زایمان کند. پس توقع داریم ورزش ها بیشتر در ناحیه شکم، لگن و ران متمرکز باشند تا هم از نظر وزن بتوانند تحمل کنند و فشار زیادی به زانو های شان وارد نشود و هم انرژی لازم و قدرت کافی را برای زایمان داشته باشند تا سبب طولانی شدن زمان زایمان نشود.
بنابراین یکی از مواردی که ما به خانم ها در مشاوره قبل از بارداری توصیه می کنیم تنظیم وزن و داشتن ورزش به خصوص در ناحیه کمر و ستون فقرات است و همان طور که گفتم بهترین ورزش در دوران بارداری از نظر تغییرات فیزیولوژیک که برای قلب و عروق، دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش به خصوص در جلوگیری از یبوست مفید است، پیاده روی است و بیشتر خانم های باردار می توانند آن را انجام دهند تا در دوران بارداری با مشکلات خطیری همچون افزایش وزن بیش از حد، فشارخون، دیابت و مشکلات گوارشی روبه رو نشوند. به خانم هایی هم که قبل از بارداری تحرکی نداشته اند، توصیه می کنم به طور ناگهانی ورزش های سنگین را شروع نکنند. بهتر است در هفته های آخر بارداری بیشتر استراحت کنند و از تحرکات زیاد نیز بپرهیزند.
▪ با توجه به آنچه گفتید، چیزی به نام استراحت مطلق نداریم؟
ـ نه! البته حدود دو، سه دهه قبل، پزشکان برای هر مشکلی که خانم باردار پیدا می کرد استراحت مطلق تجویز می کردند. امروزه دیگر به آن شکل نیست و دیده شده است در بسیاری از مشکلات بارداری، استراحت هیچ تاثیری در رفع آن مشکل نداشته است اما در بعضی از موارد مانند دوقلویی، چندقلویی، کسانی که سابقه زایمان زودرس داشته اند و حتی دهانه رحم شان دوخته شده است، کسانی که جفت سرراهی داشته اند، سابقه پرفشاری خون، دیابت بارداری، موارد تهدید به سقط که خانم در طی آن دچار خون ریزی می شود و... با تجویز پزشک نیاز به استراحت مطلق پیش می آید. بنابراین براساس شرایط هر فردی، با توجه به اینکه سابقه خانوادگی بیماری خاصی را دارد یا نه، بارداری اول را تجربه می کند یا اینکه تجربه بارداری دوم یا سوم و... است، در بارداری های قبلی مشکل داشته یا نه و با توجه به میزان آمادگی جسمانی، تقویت عضلات، آمادگی قلب، آمادگی تنفسی و سابقه ورزش کردن اش در گذشته و نتیجه معاینات بالینی پزشک متخصص زنان در ۳ماهه اول یا معاینات سونوگرافی و آزمایشگاهی، آناتومی یا شکل اندام های مربوط به بارداری و باروری، تصمیم گیری ها در مورد تحرک و ورزش کردن اش متفاوت است.
▪ کار در خانه، چه طور؟ به نظر شما کار در خانه هم برای زنان باردار ورزش محسوب می شود؟
ـ خانم هایی که در دوران بارداری مشکل خاصی ندارند می توانند کارهای سبک خانه را انجام دهند اما باید از انجام کارهای سخت و بلند کردن اجسام سنگین صرف نظر کنند. اگر در طول انجام همین کارهای سبک مانند آشپزی، گردگیری و ... هم دچار کمردرد و دردهای زیر شکم و انقباضات رحمی شوند، باید سریع به پزشک مراجعه کنند و استراحت نسبی داشته باشند اما اگر این علایم را ندارند، همان طور که گفتم، می توانند کارهای سبک خانه را انجام دهند. حتی خانم های شاغل هم می توانند به کارشان ادامه دهند فقط باید با بدن خود مهربان تر باشند و نسبت به قبل، از فشار کاری خود کم کنند.
روزنامه سلامت ( www.salamat.ir (http://njavan.com/forum/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fwww.salamat.ir) )
قدیمی ها می گفتند ورزش برای زن باردار خطر دارد. اما امروزی ها چندان به این حرف معتقد نیستند. حتی بعضی ها پا را از این هم فراتر می گذارند و می گویند کم تحرکی مادر باردار برای جنین، خطر دارد. با این مقدمه چینی ، احتمالا سوال اصلی گفتگوی این هفته ما را در صفحه «زنان» حدس زده اید: بالاخره خانم های باردار باید دور ورزش را خط بکشند و با هر نوع تحرکی خداحافظی کنند یا برعکس، باید ورزش را جدی بگیرند؟ دکتر مهری رایکا، جراح و متخصص بیماری های زنان و زایمان و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی به این سوال پاسخ می دهد....
▪ خانم دکتر! راست است که می گویند کم تحرکی مادر در دوران بارداری به سلامت جنین آسیب می رساند؟
ـ ببینید؛ خانم های باردار دو دسته اند: یک دسته آنهایی هستند که در سلامت کامل به سر می برند و هیچ عامل خطرسازی در این دوران پیدا ندارند. یک دسته هم کسانی هستند که قبل از بارداری مسایل و مشکلاتی دارند و با اجازه پزشک، باردار می شوند و ممکن است در طی بارداری شان هم یک سری عوامل آسیب زا و بیمارگونه ایجاد شود که پزشک را مجبور به تجویز استراحت و در مواردی استراحت نسبی یا مطلق کند. ولی به طور کلی، بی تحرکی می تواند در دوران بارداری خطر داشته باشد؛ به عنوان مثال، می توان به ایجاد آمبولی یا لخته و از همه مهم تر، کاهش خون رسانی مناسب به جنین و اندام ها اشاره کرد. همان طور که می دانید ورزش سبب تغییراتی در فیزیولوژی بدن می شود که یکی از آنها افزایش ضربان قلب و افزایش خون رسانی به جفت و جنین است و همین امر می تواند تاثیر زیادی در رشد جنین داشته باشد. به همین دلیل خانم هایی که بدون مورد در دوران بارداری استراحت بیش از حد داشته باشند با خطراتی همچون لخته شدن خون، افزایش بیش از حد وزن، افزایش فشارخون، دیابت بارداری، کاهش خون رسانی به جنین و... مواجه خواهند بود که قطعا این عوامل روی جنین عوارضی را در پی خواهد داشت.
▪ حالا که تحرک جسمی خوب است، برای یک مادر باردار سالم که هیچ عامل خطرسازی، او را تهدید نمی کند؛ شما چه فعالیت های جسمی ای را توصیه می کنید؟
ـ بگذارید اول، این را توضیح بدهم که ممکن است خانمی کاملا سالم باشد اما ما فاکتورهای جنینی را هم باید در نظر بگیریم؛ مثلا شاید در سونوگرافی مشخص شود که جفت پایین است یا جفت سرراهی است یا اینکه مایع اطراف جنین کم است و شرایطی از این قبیل. بنابراین توصیه ام به کسانی است که حتی این مشکلات جنینی را هم ندارند. اگر خانمی قبل از بارداری ورزشکار بوده باشد، می تواند به فعالیت های ورزشی خود به صورت سبک تر ادامه دهد. خانم هایی هم که فعالیت ورزشی نداشته اند می توانند از پیاده روی های سبک یا ورزش هایی مثل شنا و یوگا بهره ببرند و توصیه می شود حداقل ۳بار در هفته و در حد نیم ساعت (نه بیشتر) این ورزش ها را انجام بدهند.
▪ و اگر از نیم ساعت بیشتر شد...
ـ خب، ما یک تعریفی داریم که اگر نبض مادر در طول ورزش در حد ۱۴۰ ضربان در دقیقه بزند و بیشتر از این حد نشود، مشکلی برای جنین ایجاد نمی شود ولی خانم باردار بهتر است به محض احساس اولین علایم خستگی دست از ورزش بکشد و استرا حت کند.
▪ انجام چه ورزش هایی را به مادران باردار توصیه می کنید؟
ـ یک خانم باردار بیش از هر چیزی نیاز به تقویت عضلات اش دارد؛ زیرا خانمی که مثلا وزن اش قبل از بارداری ۶۰ کیلوگرم است و در عرض ۹ ماه به ۷۵ یا ۸۰ کیلوگرم می رسد، مفاصل و زانوهای اش را مجبور می کند که وزن زیادی را تحمل کنند و در عرض چند ماه تغییرات فیزیولوژیک ناگهانی زیادی در وی ایجاد می شود. در اینجا عضلات خانم است که اگر تقویت شده باشد به دادش می رسد؛ به خصوص در هنگام زایمان که قدرت عضلات شکم و لگن واقعا به مادر کمک می کند تا راحت تر زایمان کند. پس توقع داریم ورزش ها بیشتر در ناحیه شکم، لگن و ران متمرکز باشند تا هم از نظر وزن بتوانند تحمل کنند و فشار زیادی به زانو های شان وارد نشود و هم انرژی لازم و قدرت کافی را برای زایمان داشته باشند تا سبب طولانی شدن زمان زایمان نشود.
بنابراین یکی از مواردی که ما به خانم ها در مشاوره قبل از بارداری توصیه می کنیم تنظیم وزن و داشتن ورزش به خصوص در ناحیه کمر و ستون فقرات است و همان طور که گفتم بهترین ورزش در دوران بارداری از نظر تغییرات فیزیولوژیک که برای قلب و عروق، دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش به خصوص در جلوگیری از یبوست مفید است، پیاده روی است و بیشتر خانم های باردار می توانند آن را انجام دهند تا در دوران بارداری با مشکلات خطیری همچون افزایش وزن بیش از حد، فشارخون، دیابت و مشکلات گوارشی روبه رو نشوند. به خانم هایی هم که قبل از بارداری تحرکی نداشته اند، توصیه می کنم به طور ناگهانی ورزش های سنگین را شروع نکنند. بهتر است در هفته های آخر بارداری بیشتر استراحت کنند و از تحرکات زیاد نیز بپرهیزند.
▪ با توجه به آنچه گفتید، چیزی به نام استراحت مطلق نداریم؟
ـ نه! البته حدود دو، سه دهه قبل، پزشکان برای هر مشکلی که خانم باردار پیدا می کرد استراحت مطلق تجویز می کردند. امروزه دیگر به آن شکل نیست و دیده شده است در بسیاری از مشکلات بارداری، استراحت هیچ تاثیری در رفع آن مشکل نداشته است اما در بعضی از موارد مانند دوقلویی، چندقلویی، کسانی که سابقه زایمان زودرس داشته اند و حتی دهانه رحم شان دوخته شده است، کسانی که جفت سرراهی داشته اند، سابقه پرفشاری خون، دیابت بارداری، موارد تهدید به سقط که خانم در طی آن دچار خون ریزی می شود و... با تجویز پزشک نیاز به استراحت مطلق پیش می آید. بنابراین براساس شرایط هر فردی، با توجه به اینکه سابقه خانوادگی بیماری خاصی را دارد یا نه، بارداری اول را تجربه می کند یا اینکه تجربه بارداری دوم یا سوم و... است، در بارداری های قبلی مشکل داشته یا نه و با توجه به میزان آمادگی جسمانی، تقویت عضلات، آمادگی قلب، آمادگی تنفسی و سابقه ورزش کردن اش در گذشته و نتیجه معاینات بالینی پزشک متخصص زنان در ۳ماهه اول یا معاینات سونوگرافی و آزمایشگاهی، آناتومی یا شکل اندام های مربوط به بارداری و باروری، تصمیم گیری ها در مورد تحرک و ورزش کردن اش متفاوت است.
▪ کار در خانه، چه طور؟ به نظر شما کار در خانه هم برای زنان باردار ورزش محسوب می شود؟
ـ خانم هایی که در دوران بارداری مشکل خاصی ندارند می توانند کارهای سبک خانه را انجام دهند اما باید از انجام کارهای سخت و بلند کردن اجسام سنگین صرف نظر کنند. اگر در طول انجام همین کارهای سبک مانند آشپزی، گردگیری و ... هم دچار کمردرد و دردهای زیر شکم و انقباضات رحمی شوند، باید سریع به پزشک مراجعه کنند و استراحت نسبی داشته باشند اما اگر این علایم را ندارند، همان طور که گفتم، می توانند کارهای سبک خانه را انجام دهند. حتی خانم های شاغل هم می توانند به کارشان ادامه دهند فقط باید با بدن خود مهربان تر باشند و نسبت به قبل، از فشار کاری خود کم کنند.
روزنامه سلامت ( www.salamat.ir (http://njavan.com/forum/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fwww.salamat.ir) )