hoora
16th June 2010, 12:19 AM
http://img.tebyan.net/big%5c1382%5c11%5c14920320421021177116221238551071 101803715190.jpg
گرفتاری های دنیا زیاد است کسی منکر نیست هر کس به نحوی در گیر است هر جا که افرادجمع میشوند و یا با هم رو به رو میشوند اکثرا از دست مشکلات آه و فغان میکنند حتی اگر گردش روزگار بر وفق مرادشان باشد خیلی کم پیش می آید که کسی بگوید شکر توکل بر خدا و....همه مینالند که ای بابا این چه جامعه ایست این گرانی و تورم روزگارمان را سیاه کرده است هر چه جان میکنیم به جایی نمیرسیم دیگری هم تأیید میکند خلاصه همه شاهد هستیم که بسیاری از مردم از بیماری اعصاب رنج میبرند کوچکترین ناملایمتی زندگیشان را متلاطم میکند و دنیا زشترین چهره را برایشان دارد.
و موضوع دیگر اینکه گاه باعث تمام این مشکلات را به گردن اسلام میاندازند و میگوییند : مثلا جامعه مسلمان است و این وضع ماست؟ این چه دینی است چه اسلامیست؟ خوب عزیزان دقت کنید که این جامعه بد که آسایش ما را گرفته این مسلمانی ،که مایه عذاب من و شماست از همین من و شما تشکیل شده خوب مشکلات هست و لازمه زندگیست در هر جامعه ای هم هست چه باید کرد ؟ خوب این گلایه ها چه چیز را درست میکند این همان اسلامی است که یک قوم وحشی و بی تمدن را تبدیل کرد به یک امپراتوری بزرگ حالا چرا شده وبال ما انسان های به اصطلاح متمدن مگر نه اینست که عیب از خود ماست از ناآگاهیمان از بی ایمانیمان ؟!
راجع به مسلمان صدر اسلام مى نویسند که آنها وقتى به یکدیگر مى رسیدند، بعد از سلام ، به جاى این که تعارف کنند، سوره والعصر را مى خواندند، مثلا یکى از آنها مى گفت :
بسم الله الرحمن الرحیم . « وَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ.» ؛ سوگند به زمان که آدمی در، خسران است.
دیگرى مى گفت :
«إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْر» ؛ مگر آنها که ایمان آوردند و کارهای شایسته کردند و یکدیگر را به حق سفارش کردند و یکدیگر را به صبر سفارش کردند. (1)
آنها رفتارى این چنین داشتند که ساخته شدند و این گونه زندگى مى کردند که در مدت پنجاه سال نصف دنیاى آن روز را گرفتند و گرده دنیا را تکان دادند.
اگر همه ما، وقتى که به یکدیگر مى رسیدیم ، بعد از سلام و گلایه از زمین و آسمان سوره «الم نشرح» را براى یکدیگر مى خواندیم ، خیلى ساخته مى شدیم ؛ مثلا وقتى به هم مى رسیدیم ، پس از سلام یکى مى گفت :
«بسم الله الرحمن الرحیم . أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ وَوَضَعْنَا عَنكَ وِزْرَكَ الَّذِی أَنقَضَ ظَهْرَكَ الَّذِی أَنقَضَ ظَهْرَكَ» (2) ؛ آیا براى تو سینهات را نگشادهایم؟ و بار گرانت را از [دوش] تو برنداشتیم؟ باری که بر پشت تو سنگینی می کرد؟
و دیگرى مى گفت : «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا ، إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ وَإِلَى رَبِّكَ فَارْغَبْ» (3) ؛ پس ، از پی دشواری آسانی است آری با دشواری آسانی است پس چون فراغت یافتى، به طاعت دركوش .
این تلقین ها کم کم ملکه مى شود و این ملکه هاست که آدم را مى سازد. این هاست که امید می آفریند شوق ایجاد میکند. عقیده به حرکت میدهد.
اگر انسان وزین و با ظرفیتى شد، تمام مشکلات را با متانت مى پذیرد و به حل آن مى پردازد و به جایى مى رسد که هر خوبى و بدى را از جانب خدا مى داند، دیگر جز خدا هیچ نمى بیند
خداوند در سوره مبارکه الم نشرح به پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) منت مى گذارد و مى فرماید: اى پیامبر، آیا ما به تو، سعه صدر ندادیم ؟ (یعنى دادیم .)
آیا مصیبت هاى کمرشکن مکه را از گرده ات برنداشتیم ؟ و آیا هدف تو را بلند نکرده و به دیگران نرسانیدم ؟ و بعد مى فرماید: مسلم است که اگر کسى بتواند مشکلات را پشت سر گذارد، نتیجه خوبى دارد و به هدف انسانى خود مى رسد.
بعد مى فرماید: اى پیامبر فاذا فرغت فانصب یعنى اگر مى خواهى به هدف برسى ، باید استقامت داشته باشى و فعالیت تو ادامه داشته باشد؛ و باید کارهاى خود را با اسم خدا شروع کنى و با اسم خدا ادامه دهى و با اسم خدا آن کار را تمام کنى ، یعنى کارهایت تماما باید رنگ خدایى داشته و براى خدا باشد.
ما اگر بخواهیم پیشرفت کنیم و خوب زندگی کنیم زندگی با آرامش که آخرتمان را نیز نبازیم باید به کنه اسلام و قرآن نظر کنیم باید اصولی پیش برویم .در هر سوره قرآن دنیایی از حکمت نهفته است ما چقدر از قرآن سر در می آوریم مثلا همین سوره الم نشرح را نگاه کنید که چقدر چاره ساز است .
شرح صدر = قدرت
خداوند در این سوره مى گوید: اگر چند چیز در خود به وجود آورى و از پروردگار بخواهى ، مى توانى بر دشمن درون و برون غلبه کنى و مى توانى بر دلت و تخیلت مسلط باشى و نیروى عجیبى پیدا مى کنى ، و نه تنها از اول تا آخر نماز به یاد خدا هستى ، بلکه همیشه خود را در محضر خدا مى بینى .
یکى از آن نیروها "شرح صدر" است ؛ شرح صدر و سعه صدر براى همه لازم است .
معناى ساده شرح صدر، دریا دل بودن است و این که انسان بتواند مشکلات و ناملایمات را در خود هضم کند. همانطور که دریا، آب کثیف را در خود هضم مى کند و از آن آب ، آلوده و کدر نمى شود و در برابر حیوانات آبزى ثابت قدم ایستاده و رنگ و بوى آن حیوانات را به خود نمى گیرد. در برابر جزر و مدها و طوفان ها ایستاده است و خم به ابرو نمى آورد. انسان نیز اگر بخواهد بر نفس اماره غالب و مشکلات را در خود هضم کند، باید دریا دل باشد، و باید دلى مانند دریا داشته باشد، تا مانند آب دریا همیشه ثابت و استوار باشد و در مقابل آب هاى کثیف و زلال و شیرین وضع ثابتى داشته باشد، خوشی ها و ناخوشی ها او را به این طرف و آن طرف نکشد.
http://img.tebyan.net/big/1389/03/8716060102208407181150142451961801914327.jpg (http://www.tebyan.net/bigimage.aspx?img=http://img.tebyan.net/big/1389/03/2451211281672181771762512545112721415885131210.jpg )
همه به شرح صدر نیازمندند؛ یک زن خانه دار اگر سعه صدر داشته باشد، و اگر بتواند مشکلات خانه دارى را در خود هضم نموده و استقامت داشته باشد، این چنین زن ، هم بتواند زن شوهر دار و خانه دار خوبى باشد و هم بچه ها را تربیت مى کند و از همه اینها بالاتر خود را از انواع بیماری هاى گوناگون جسمى و روحى حفظ کرده است .
اما برعکس ، اگر یک زن خانه دار نتواند مشکلات را هضم کند، به قول قرآن شریف شرح صدر نداشته باشد، اولین مصیبتى که گریبان او را مى گیرد، ضعف اعصاب است ، و به دنبال آن نمى تواند زندگی کند و در مسائل خانه دارى ، یا پرحرفى کرده و یا قهر مى کند و این رفتار، سبب اختلاف خانوادگى و
بالاتر از این ، عقده اى شدن بچه ها در چنین خانه اى مى باشد و این بچه هاى عقده اى در جامعه نمى توانند مفید واقع شوند، یا جنایتکار شده و رسوایى به بار مى آورند و یا دل مرده و منزوى مى شوند.
قرآن مى فرماید: «إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا »(4) ؛ به راستى كه انسان سخت آزمند [و بىتاب] خلق شده است.
انسان اگر مواظب خودش نباشد و مسائل اخلاقى را رعایت نکند سبکسر و بى قرار مى شود؛ مانند یک سنگ کوچکى است که با ضربه پاى هر بچه جابجا مى شود. اما اگر انسان از خود مواظبت کند، مانند کوهى مى شود که ناملایمات روزگار اثرى در آن نمى تواند داشته باشد و او همچنان پابرجا و استوار است .
بهعد از هر سختی آسانی است مسلم است که اگر کسى بتواند مشکلات را پشت سر گذارد، نتیجه خوبى دارد و به هدف انسانى خود مى رسد
قرآن شریف سبکسرى انسان را چنین تفسیر مى کند: وقتى یک ناراحتى براى انسان هلوع پیش مى آید، داد و فریادش بلند مى شود. و زمانى که خیر و خوشى نصیبش مى شود، سرکشى و طغیان کرده ، و خودش را گم مى کند. علت عدم ثبات او نداشتن شرح صدر و سعه صدر است ، زیرا کسى که دریا دل نباشد، مانند حوض کوچکى مى ماند که خیلى زود دستخوش حوادث مى شود و ثبات ندارد؛ اگر مشکلى برایش پیش آید، نمى تواند صبر کند و چون نمى تواند صبر کند، سبب ناراحتى خود و دیگران مى شود و چون ظرفیت ندارد، خود را به انواع گناه ها از قبیل غیبت ، تهمت ، سخن چینى و فحش آلوده مى کند و زبانش کنترل خود را از دست مى دهد و کم کم گفتارش کفرآمیز مى شود و به خدا ایراد و انتقاد مى کند.
http://img.tebyan.net/big/1388/09/8063112272381462111831571271752714488208220.jpg
از طرف دیگر، اگر آدم سبکسر وضعیت خوبى داشته باشد و همسر و بچه خوبى داشته باشد، خانه مرفهى خدا به او بدهد، قرآن شریف مى فرماید: و اذا مسه الخیر منوعا، این شخص چون ظرفیت ندارد، خود را گم مى کند، به طورى که اگر مقام کوچکى پیدا کند، دیگر جواب سلام را نمى دهد، از پست و مقامش سوء استفاده مى کند. این از مصیبت ها ست که گریبان جامعه ما را به سختی گرفته است .
و اما اگر انسان وزین و با ظرفیتى شد، تمام مشکلات را با متانت مى پذیرد و به حل آن مى پردازد و به جایى مى رسد که هر خوبى و بدى را از جانب خدا مى داند، دیگر جز خدا هیچ نمى بیند، اگر علم و مقامى دارد، آن را از خدا دانسته و خود را هیچ کاره مى داند.
ببینید که همین آموختن و داشتن صعه صدر چه گستره وسیعی میتواند داشته باشد و تصور کنید اگر همه دستورات قرآن ار به خوبی بکار بگیریم چه بهشتی خواهیم داشت!
روایت داریم :
العلم ثلاثه اشبار من دخل فى شبر الاول تکبر و من دخل فى شبر الثانى تواضع من دخل فى شبر الثالث ، یعلم انه لا یعلم شیئا. ؛ علم سه منزل دارد، انسان سبکسر در منزل اول متکبر مى شود. به طورى که با دانستن چهار تا اصطلاح علمی و گرفتن یک مدرک تحصیلى در برابر پدر و مادرش مى ایستد و به آنها نسبت بیسوادى مى دهد و خود را عالم و باسواد مى داند.
کسى که شرح صدر داشته باشد، اراده اى قوى دارد و مى تواند در مقابل همه حرفش را بزند و داراى نفوذ کلمه است و روى حرفش حساب مى کنند
و من دخل فى شبر الثانى تواضع ؛ اما وقتى به منزل دوم رسید، علم به او ظرفیت مى دهد و مى فهمد که خبرى نیست و درک مى کند که اگر تمام علوم دنیا در او جمع شود، باز علم او در مقابل جهلش ، مانند قطره اى در مقابل دریاست .
نیوتن مى گوید: من از پشت این عدسى دوربین عوالمى را مى بینم که علم من در مقابل آنها، مانند قطره اى در مقابل دریاست .
قرآن شریف تمام ستاره ها و منظومه شمسى و همه کهکشان ها را آسمان اول مى داند، کهکشانى که مثلا دو میلیون سال نورى طول مى کشد تا نور بعضى از ستاره هاى آن به ما برسد! قرآن تا هفت آسمان را خبر مى دهد، اما این که آسمان دوم ، سوم ، چهارم ، پنجم ، ششم و هفتم در کجاست قرار گرفته است ، نمى دانیم و امیدواریم کسى که علم ما کان و ما یکون و ما هو کائن را داراست ، بیاید تا از مجهولات پرده بردارد.
بنابراین ، وقتى که انسان عالم مى شود، از وجود مجهولات هم آگاه مى شود و اینجاست که متواضع مى شود و به آنجا مى رسد که مى گوید: هفتاد سال خون جگر خوردم و علم آموختم و اکنون برایم معلوم شده که هیچ چیز نمى دانم .
روانشناسان مى گویند کسى که شرح صدر داشته باشد، اراده اى قوى دارد و مى تواند در مقابل همه حرفش را بزند و داراى نفوذ کلمه است و روى حرفش حساب مى کنند.
مثل زمان صدر اسلام که پیامبر اعظم به همراه امیر مؤمنان و حضرت خدیجه (علیهم السلام) به تنهایی در مکه نماز میگزاردند و مشرکان آنان را ریشخند میکردند که آخر کار این سه نفر به کجا بند است و آنان را آذار و شکنجه میدادند و ناگهان به خود آمدند و دیدند نصف دنیا در دست اینان است و دودمان مجهزشان به باد فنا رفت.
راوى مى گوید: پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) را، هنگامى که سنگباران مى کردند مشاهده کردم و موقعى که با دوازده هزار لشکر مجهز به مکه آمده بود، دیدم ؛ در این دو موقعیت ذره اى در پیامبر تفاوت پیدا نشده بود. این معنى "سعه صدر"است .
اگر من و شما هم دست از شعار برداریم و آستین همت بالا بزنیم صد البته که هم به خودمان کمک میکنیم هم این جامعه به قول خودمان فاسد را اصلاح میکنیم اگر من و شما سعه صدر داشته باشیم چون گیاهی خشک در باد به هر سویی نمیرویم می ایستیم و میسازیم.
منبع : جهاد با نفس ، استاد حسین مظاهری
گروه دین واندسشه تبیان
پی نوشت:
1- سوره والعصر آیات 1-3.
2- آسوره الشرح آیات ا-3.
3- سوره الشرح آیات 5-7 .
گرفتاری های دنیا زیاد است کسی منکر نیست هر کس به نحوی در گیر است هر جا که افرادجمع میشوند و یا با هم رو به رو میشوند اکثرا از دست مشکلات آه و فغان میکنند حتی اگر گردش روزگار بر وفق مرادشان باشد خیلی کم پیش می آید که کسی بگوید شکر توکل بر خدا و....همه مینالند که ای بابا این چه جامعه ایست این گرانی و تورم روزگارمان را سیاه کرده است هر چه جان میکنیم به جایی نمیرسیم دیگری هم تأیید میکند خلاصه همه شاهد هستیم که بسیاری از مردم از بیماری اعصاب رنج میبرند کوچکترین ناملایمتی زندگیشان را متلاطم میکند و دنیا زشترین چهره را برایشان دارد.
و موضوع دیگر اینکه گاه باعث تمام این مشکلات را به گردن اسلام میاندازند و میگوییند : مثلا جامعه مسلمان است و این وضع ماست؟ این چه دینی است چه اسلامیست؟ خوب عزیزان دقت کنید که این جامعه بد که آسایش ما را گرفته این مسلمانی ،که مایه عذاب من و شماست از همین من و شما تشکیل شده خوب مشکلات هست و لازمه زندگیست در هر جامعه ای هم هست چه باید کرد ؟ خوب این گلایه ها چه چیز را درست میکند این همان اسلامی است که یک قوم وحشی و بی تمدن را تبدیل کرد به یک امپراتوری بزرگ حالا چرا شده وبال ما انسان های به اصطلاح متمدن مگر نه اینست که عیب از خود ماست از ناآگاهیمان از بی ایمانیمان ؟!
راجع به مسلمان صدر اسلام مى نویسند که آنها وقتى به یکدیگر مى رسیدند، بعد از سلام ، به جاى این که تعارف کنند، سوره والعصر را مى خواندند، مثلا یکى از آنها مى گفت :
بسم الله الرحمن الرحیم . « وَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِی خُسْرٍ.» ؛ سوگند به زمان که آدمی در، خسران است.
دیگرى مى گفت :
«إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْر» ؛ مگر آنها که ایمان آوردند و کارهای شایسته کردند و یکدیگر را به حق سفارش کردند و یکدیگر را به صبر سفارش کردند. (1)
آنها رفتارى این چنین داشتند که ساخته شدند و این گونه زندگى مى کردند که در مدت پنجاه سال نصف دنیاى آن روز را گرفتند و گرده دنیا را تکان دادند.
اگر همه ما، وقتى که به یکدیگر مى رسیدیم ، بعد از سلام و گلایه از زمین و آسمان سوره «الم نشرح» را براى یکدیگر مى خواندیم ، خیلى ساخته مى شدیم ؛ مثلا وقتى به هم مى رسیدیم ، پس از سلام یکى مى گفت :
«بسم الله الرحمن الرحیم . أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ وَوَضَعْنَا عَنكَ وِزْرَكَ الَّذِی أَنقَضَ ظَهْرَكَ الَّذِی أَنقَضَ ظَهْرَكَ» (2) ؛ آیا براى تو سینهات را نگشادهایم؟ و بار گرانت را از [دوش] تو برنداشتیم؟ باری که بر پشت تو سنگینی می کرد؟
و دیگرى مى گفت : «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا ، إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ وَإِلَى رَبِّكَ فَارْغَبْ» (3) ؛ پس ، از پی دشواری آسانی است آری با دشواری آسانی است پس چون فراغت یافتى، به طاعت دركوش .
این تلقین ها کم کم ملکه مى شود و این ملکه هاست که آدم را مى سازد. این هاست که امید می آفریند شوق ایجاد میکند. عقیده به حرکت میدهد.
اگر انسان وزین و با ظرفیتى شد، تمام مشکلات را با متانت مى پذیرد و به حل آن مى پردازد و به جایى مى رسد که هر خوبى و بدى را از جانب خدا مى داند، دیگر جز خدا هیچ نمى بیند
خداوند در سوره مبارکه الم نشرح به پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) منت مى گذارد و مى فرماید: اى پیامبر، آیا ما به تو، سعه صدر ندادیم ؟ (یعنى دادیم .)
آیا مصیبت هاى کمرشکن مکه را از گرده ات برنداشتیم ؟ و آیا هدف تو را بلند نکرده و به دیگران نرسانیدم ؟ و بعد مى فرماید: مسلم است که اگر کسى بتواند مشکلات را پشت سر گذارد، نتیجه خوبى دارد و به هدف انسانى خود مى رسد.
بعد مى فرماید: اى پیامبر فاذا فرغت فانصب یعنى اگر مى خواهى به هدف برسى ، باید استقامت داشته باشى و فعالیت تو ادامه داشته باشد؛ و باید کارهاى خود را با اسم خدا شروع کنى و با اسم خدا ادامه دهى و با اسم خدا آن کار را تمام کنى ، یعنى کارهایت تماما باید رنگ خدایى داشته و براى خدا باشد.
ما اگر بخواهیم پیشرفت کنیم و خوب زندگی کنیم زندگی با آرامش که آخرتمان را نیز نبازیم باید به کنه اسلام و قرآن نظر کنیم باید اصولی پیش برویم .در هر سوره قرآن دنیایی از حکمت نهفته است ما چقدر از قرآن سر در می آوریم مثلا همین سوره الم نشرح را نگاه کنید که چقدر چاره ساز است .
شرح صدر = قدرت
خداوند در این سوره مى گوید: اگر چند چیز در خود به وجود آورى و از پروردگار بخواهى ، مى توانى بر دشمن درون و برون غلبه کنى و مى توانى بر دلت و تخیلت مسلط باشى و نیروى عجیبى پیدا مى کنى ، و نه تنها از اول تا آخر نماز به یاد خدا هستى ، بلکه همیشه خود را در محضر خدا مى بینى .
یکى از آن نیروها "شرح صدر" است ؛ شرح صدر و سعه صدر براى همه لازم است .
معناى ساده شرح صدر، دریا دل بودن است و این که انسان بتواند مشکلات و ناملایمات را در خود هضم کند. همانطور که دریا، آب کثیف را در خود هضم مى کند و از آن آب ، آلوده و کدر نمى شود و در برابر حیوانات آبزى ثابت قدم ایستاده و رنگ و بوى آن حیوانات را به خود نمى گیرد. در برابر جزر و مدها و طوفان ها ایستاده است و خم به ابرو نمى آورد. انسان نیز اگر بخواهد بر نفس اماره غالب و مشکلات را در خود هضم کند، باید دریا دل باشد، و باید دلى مانند دریا داشته باشد، تا مانند آب دریا همیشه ثابت و استوار باشد و در مقابل آب هاى کثیف و زلال و شیرین وضع ثابتى داشته باشد، خوشی ها و ناخوشی ها او را به این طرف و آن طرف نکشد.
http://img.tebyan.net/big/1389/03/8716060102208407181150142451961801914327.jpg (http://www.tebyan.net/bigimage.aspx?img=http://img.tebyan.net/big/1389/03/2451211281672181771762512545112721415885131210.jpg )
همه به شرح صدر نیازمندند؛ یک زن خانه دار اگر سعه صدر داشته باشد، و اگر بتواند مشکلات خانه دارى را در خود هضم نموده و استقامت داشته باشد، این چنین زن ، هم بتواند زن شوهر دار و خانه دار خوبى باشد و هم بچه ها را تربیت مى کند و از همه اینها بالاتر خود را از انواع بیماری هاى گوناگون جسمى و روحى حفظ کرده است .
اما برعکس ، اگر یک زن خانه دار نتواند مشکلات را هضم کند، به قول قرآن شریف شرح صدر نداشته باشد، اولین مصیبتى که گریبان او را مى گیرد، ضعف اعصاب است ، و به دنبال آن نمى تواند زندگی کند و در مسائل خانه دارى ، یا پرحرفى کرده و یا قهر مى کند و این رفتار، سبب اختلاف خانوادگى و
بالاتر از این ، عقده اى شدن بچه ها در چنین خانه اى مى باشد و این بچه هاى عقده اى در جامعه نمى توانند مفید واقع شوند، یا جنایتکار شده و رسوایى به بار مى آورند و یا دل مرده و منزوى مى شوند.
قرآن مى فرماید: «إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا »(4) ؛ به راستى كه انسان سخت آزمند [و بىتاب] خلق شده است.
انسان اگر مواظب خودش نباشد و مسائل اخلاقى را رعایت نکند سبکسر و بى قرار مى شود؛ مانند یک سنگ کوچکى است که با ضربه پاى هر بچه جابجا مى شود. اما اگر انسان از خود مواظبت کند، مانند کوهى مى شود که ناملایمات روزگار اثرى در آن نمى تواند داشته باشد و او همچنان پابرجا و استوار است .
بهعد از هر سختی آسانی است مسلم است که اگر کسى بتواند مشکلات را پشت سر گذارد، نتیجه خوبى دارد و به هدف انسانى خود مى رسد
قرآن شریف سبکسرى انسان را چنین تفسیر مى کند: وقتى یک ناراحتى براى انسان هلوع پیش مى آید، داد و فریادش بلند مى شود. و زمانى که خیر و خوشى نصیبش مى شود، سرکشى و طغیان کرده ، و خودش را گم مى کند. علت عدم ثبات او نداشتن شرح صدر و سعه صدر است ، زیرا کسى که دریا دل نباشد، مانند حوض کوچکى مى ماند که خیلى زود دستخوش حوادث مى شود و ثبات ندارد؛ اگر مشکلى برایش پیش آید، نمى تواند صبر کند و چون نمى تواند صبر کند، سبب ناراحتى خود و دیگران مى شود و چون ظرفیت ندارد، خود را به انواع گناه ها از قبیل غیبت ، تهمت ، سخن چینى و فحش آلوده مى کند و زبانش کنترل خود را از دست مى دهد و کم کم گفتارش کفرآمیز مى شود و به خدا ایراد و انتقاد مى کند.
http://img.tebyan.net/big/1388/09/8063112272381462111831571271752714488208220.jpg
از طرف دیگر، اگر آدم سبکسر وضعیت خوبى داشته باشد و همسر و بچه خوبى داشته باشد، خانه مرفهى خدا به او بدهد، قرآن شریف مى فرماید: و اذا مسه الخیر منوعا، این شخص چون ظرفیت ندارد، خود را گم مى کند، به طورى که اگر مقام کوچکى پیدا کند، دیگر جواب سلام را نمى دهد، از پست و مقامش سوء استفاده مى کند. این از مصیبت ها ست که گریبان جامعه ما را به سختی گرفته است .
و اما اگر انسان وزین و با ظرفیتى شد، تمام مشکلات را با متانت مى پذیرد و به حل آن مى پردازد و به جایى مى رسد که هر خوبى و بدى را از جانب خدا مى داند، دیگر جز خدا هیچ نمى بیند، اگر علم و مقامى دارد، آن را از خدا دانسته و خود را هیچ کاره مى داند.
ببینید که همین آموختن و داشتن صعه صدر چه گستره وسیعی میتواند داشته باشد و تصور کنید اگر همه دستورات قرآن ار به خوبی بکار بگیریم چه بهشتی خواهیم داشت!
روایت داریم :
العلم ثلاثه اشبار من دخل فى شبر الاول تکبر و من دخل فى شبر الثانى تواضع من دخل فى شبر الثالث ، یعلم انه لا یعلم شیئا. ؛ علم سه منزل دارد، انسان سبکسر در منزل اول متکبر مى شود. به طورى که با دانستن چهار تا اصطلاح علمی و گرفتن یک مدرک تحصیلى در برابر پدر و مادرش مى ایستد و به آنها نسبت بیسوادى مى دهد و خود را عالم و باسواد مى داند.
کسى که شرح صدر داشته باشد، اراده اى قوى دارد و مى تواند در مقابل همه حرفش را بزند و داراى نفوذ کلمه است و روى حرفش حساب مى کنند
و من دخل فى شبر الثانى تواضع ؛ اما وقتى به منزل دوم رسید، علم به او ظرفیت مى دهد و مى فهمد که خبرى نیست و درک مى کند که اگر تمام علوم دنیا در او جمع شود، باز علم او در مقابل جهلش ، مانند قطره اى در مقابل دریاست .
نیوتن مى گوید: من از پشت این عدسى دوربین عوالمى را مى بینم که علم من در مقابل آنها، مانند قطره اى در مقابل دریاست .
قرآن شریف تمام ستاره ها و منظومه شمسى و همه کهکشان ها را آسمان اول مى داند، کهکشانى که مثلا دو میلیون سال نورى طول مى کشد تا نور بعضى از ستاره هاى آن به ما برسد! قرآن تا هفت آسمان را خبر مى دهد، اما این که آسمان دوم ، سوم ، چهارم ، پنجم ، ششم و هفتم در کجاست قرار گرفته است ، نمى دانیم و امیدواریم کسى که علم ما کان و ما یکون و ما هو کائن را داراست ، بیاید تا از مجهولات پرده بردارد.
بنابراین ، وقتى که انسان عالم مى شود، از وجود مجهولات هم آگاه مى شود و اینجاست که متواضع مى شود و به آنجا مى رسد که مى گوید: هفتاد سال خون جگر خوردم و علم آموختم و اکنون برایم معلوم شده که هیچ چیز نمى دانم .
روانشناسان مى گویند کسى که شرح صدر داشته باشد، اراده اى قوى دارد و مى تواند در مقابل همه حرفش را بزند و داراى نفوذ کلمه است و روى حرفش حساب مى کنند.
مثل زمان صدر اسلام که پیامبر اعظم به همراه امیر مؤمنان و حضرت خدیجه (علیهم السلام) به تنهایی در مکه نماز میگزاردند و مشرکان آنان را ریشخند میکردند که آخر کار این سه نفر به کجا بند است و آنان را آذار و شکنجه میدادند و ناگهان به خود آمدند و دیدند نصف دنیا در دست اینان است و دودمان مجهزشان به باد فنا رفت.
راوى مى گوید: پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) را، هنگامى که سنگباران مى کردند مشاهده کردم و موقعى که با دوازده هزار لشکر مجهز به مکه آمده بود، دیدم ؛ در این دو موقعیت ذره اى در پیامبر تفاوت پیدا نشده بود. این معنى "سعه صدر"است .
اگر من و شما هم دست از شعار برداریم و آستین همت بالا بزنیم صد البته که هم به خودمان کمک میکنیم هم این جامعه به قول خودمان فاسد را اصلاح میکنیم اگر من و شما سعه صدر داشته باشیم چون گیاهی خشک در باد به هر سویی نمیرویم می ایستیم و میسازیم.
منبع : جهاد با نفس ، استاد حسین مظاهری
گروه دین واندسشه تبیان
پی نوشت:
1- سوره والعصر آیات 1-3.
2- آسوره الشرح آیات ا-3.
3- سوره الشرح آیات 5-7 .