بورس چيست؟

[ariainvestment]

در اين تاپيك كليه مطالب در مورد بور س بيان ميشود و همچنين به كليه سوالات كاربران محترم نيز پاسخ داده مي شود.

[ariainvestment]

دوره نخست 1357- 1346



بورس اوراق بهادار از پانزدهم بهمن سال 1346 فعاليت خود را با انجام چند معامله بر روي سهام بانك توسعه صنعتي و معدني آغاز كرد. در پي آن شركت نفت پارس، اوراق قرضه دولتي، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالكيت صنعتي و اوراق قرضه عباس‌آباد به بورس تهران راه يافتند. در اين دوره گسترش فعاليت بورس اوراق بهادار بيشتر مرهون قوانين و مقررات دولتي بود که از جمله مي‌توان موارد زير را برشمرد:

1. تصويب قانون گسترش مالکيت سهام واحدهاي توليدي در ارديبهشت 1354 که به‌موجب آن مؤسسات خصوصي و دولتي موظف شدند به‌ترتيب 49% و 94% سهام خود را به شهروندان عرضه نمايند.



2. تصويب قانون معافيت‌هاي مالياتي براي شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار در سال 1354



طي 11 سال فعاليت بورس تا پيش از انقلاب اسلامي در ايران، تعداد شركت‌ها و بانك‌ها و شركت‌هاي بيمه پذيرفته شده از 6 بنگاه اقتصادي با 6/2 ميليارد ريال سرمايه در سال 1346 به 105 بنگاه با بيش از 230 ميليارد ريال در سال 1357 افزايش يافت. همچنين ارزش مبادلات در بورس از 15 ميليون ريال در سال 1346به بيش از 34 ميليارد ريال طي سال1357 افزايش يافت.







دوره دوم (1367- 1358)



در سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي و تا پيش از نخستين برنامه پنج ساله توسعه اقتصادي، دگرگوني‌هاي چشمگيري در اقتصاد ملي پديد آمد كه بورس اوراق بهادار تهران را نيز در برگرفت. نخستين رويداد، تصويب لايحه قانون اداره امور بانك‌ها در تاريخ 17/3/1358 توسط شوراي انقلاب بود كه به موجب آن بانك‌هاي تجاري و تخصصي كشور در چارچوب 9 بانك شامل 6 بانك تجاري و3 بانك تخصصي ادغام و ملي شدند. چندي بعد و در پي آن شركت‌هاي بيمه نيز در يكديگر ادغام شده و به مالكيت دولتي درآمدند و همچنين تصويب قانون حفاظت و توسعه صنايع ايران در تيرماه سال 1358 باعث شد تعداد زيادي از بنگاه‌هاي اقتصادي پذيرفته شده در بورس از آن خارج شوند، به‌گونه‌اي كه تعداد آنها از 105 شركت در سال 1357 به 56 شركت در پايان سال 1367 كاهش يافت.



حجم معاملات سهام در اين دوره از 2/34 ميليارد ريال در سال 1357 به 9/9 ميليارد ريال در سال 1367 کاهش يافت و ميانگين نسبت حجم معاملات سهام به gdp به کمترين ميزان در دوران فعاليت بورس رسيد که از مهمترين دلايل آن شرايط جنگي و روشن نبودن خطوط کلي اقتصاد کشور بود. بدين ترتيب در طي اين سال‌ها، بورس اوراق بهادار تهران دوران فترت خود را آغاز كرد كه تا پايان سال 1367 ادامه يافت.







دوره سوم (1383- 1368)



با پايان يافتن جنگ، در چارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران تجديد فعاليت بورس اوراق بهادار تهران به‌عنوان زمينه‌اي براي اجراي سياست‌هاي خصوصي‌سازي مورد توجه قرار گرفت.



بر اين اساس، سياست‌گذاران در نظر دارند بورس اوراق بهادار با انتقال پاره‌اي از وظايف تصدي‌هاي دولتي به بخش خصوصي، جذب نقدينگي و گردآوري منابع پس‌اندازي پراكنده و هدايت آن به سوي مصارف سرمايه‌گذاري، در تجهيز منابع توسعه اقتصادي و انگيزش مؤثر بخش خصوصي براي مشاركت فعالانه در فعاليت‌هاي اقتصادي، نقش مهم و اساسي داشته باشد. در هر حال، گرايش سياست‌گذاري‌هاي كلان اقتصادي به استفاده از ساز و كار بورس، افزايش چشمگير شمار شركت‌هاي پذيرفته شده و افزايش حجم فعاليت بورس تهران را در بر داشت، به‌گونه‌اي که حجم معاملات از 9/9 ميليارد ريال سال 1367 به 104.202 ميليارد ريال در پايان سال 1383 رسيد و تعداد بنگاه‌هاي اقتصادي پذيرفته شده در بورس تهران از 56 شركت به 422 شركت افزايش يافت.



در اين دوره دولت مجموعه‌اي از قوانين و مقررات در راستاي گسترش بازار بورس اوراق بهادار وضع نمود که تأثير بسزايي در افزايش حجم معاملات داشت، از جمله:



1. تبصره 35 قانون بودجه سال 1378 کل کشور که در آن به وظيفه دولت نسبت به تعيين تکليف همه شرکت‌هاي بخش دولتي از راه ادغام، واگذاري و فروش سهام به بخش‌هاي خصوصي و تعاوني اشاره شد.



2. ماده 94 قانون برنامه سوم توسعه (1383- 1379) که بر اساس آن شوراي بورس موظف شد تا کارهاي لازم را براي ايجاد شبکه رايانه‌اي بازار سرمايه ايران به‌منظور انجام گرفتن دادوستد الکترونيک اوراق بهادار در سطوح ملي و پوشش دادن خدمات اطلاع‌رساني در سطح ملي و بين‌المللي انجام دهد. همچنين بر اساس ماده 95 برنامه سوم توسعه، شوراي بورس مجاز شد تا دست به راه‌اندازي بورس‌هاي منطقه‌اي در سطح کشور بزند و راهکارهاي لازم را براي قابل معامله شدن ديگر ابزارهاي مالي در بورس اوراق بهادار فراهم نمايد.



از سال 1369 محاسبه شاخص بهاي سهام در بورس اوراق بهادار تهران آغاز شد که مقدار آن از 472 واحد در سال 1370 به 12.113 واحد در سال 1383 رسيد.







دوره چهارم (از سال 1384 تاکنون)



در سال 1384، نماگرهاي مختلف فعاليت بورس اوراق بهادار در ادامه روند حرکتي نيمه دوم سال 1383، همچنان تحت تأثير رويدادهاي مختلف داخلي و خارجي و افزايش بي‌رويه شاخص‌ها در سال‌هاي قبل، از روندي کاهشي برخوردار بودند و اين روند، به جز دوره کوتاهي در آذرماه تا پايان سال قابل ملاحظه بود. به‌‌ هرحال از آذرماه سال 1384، سياست‌ها و تلاش دولت و سازمان بورس باعث کند شدن سرعت روند کاهشي معيارهاي فعاليت بورس شد. درحالي‌که شاخص کل در پايان سال 1384 به 9.459 واحد رسيده بود، طي سال 1385 از مرز 10.000 واحد عبور کرد و در نهايت در پايان سال مذکور 9.821 واحد را تجربه کرد. همچنين کاهش چشمگير معاملات سهام در سال 1384، با توجه به اقدامات مؤثر فوق‌الذکر در سال 1385 به تعادل نسبي رسيد، به نحوي که ارزش معاملات سهام و حق تقدم در سال 1384 در حدود 56.529 ميليارد ريال و در سال 1385 معادل 55.645 ميليارد ريال ارزيابي شد.



تعداد شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار از 422 شرکت در پايان سال 1383 به 435 شرکت در پايان سال 1385 افزايش يافت.



از جمله رويدادهاي اساسي اين دوره عبارتند از:



*



تصويب قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران (1/9/1384)

*



تشکيل شوراي عالي بورس و اوراق بهادار

*



تشکيل سازمان بورس و اوراق بهادار

*



تشکيل بورس اوراق بهادار تهران (شركت سهامي عام)

*



تشکيل شرکت سپرده‌گذاري مرکزي اوراق بهادار و تسويه وجوه



بورس اوراق بهادار تهران (شرکت سهامی عام) به موجب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذرماه 1384 تأسیس شده است.

[ariainvestment]

1- تالاربورس:


جايي است كه كارگزاران به خريد و فروش سهام ميپردازند كه به دو بخش تالار اصلي و تالار فرعي تقسيم ميشود. همچنين براي آگاهي مردم در تالار بورس تابلويي نمايانگر قيمت لحظه اي هر سهم مي باشد .
در اسلايد بعدي تالار اصلي و فرعي توضيح داده ميشود.


تالاراصلي وتالار فرعي به چه جايي گفته ميشود؟


تالار اصلي: تالاري است كه شركت هايي كه توانسته اند خود را با قوانين سازمان بورس وفق بدهند به آنجا راه پيدا مي كنند.


تالار فرعي: تالاري است كه شركت ها ابتدا در آن پذيرفته مي شوند ودرآن تالار آزمايش مي شوند اگر توانستند خود را با قوانين وفق دهند در تالار اصلي پذيرفته مي شوند.


2- كارگزاران بورس:

شركت هايي هستند كه افراد براي خريد و فروش سهام بايد به آنها مراجعه كنند كه به دو دسته دولتي و خصوصي تقسيم ميشوند.

درواقع كارگزاران واسطه بين سهامداران وشركت هاي حاضر در بورس مي باشند.

توجه :
يكه راه خريد و فروش سهام مراجعه به شركت هاي كارگزاري مي باشد.

*توضيحات بيشتر دراين مورد را در فرايند سرمايه گذاري در بورس توضيح خواهيم داد.

خريد و فروش سهام شركتهاي بورسي در بازار، فقط توسط كارگزاران رسمي سازمان بورس اوراق بهادار امكان پذير است و اين مسئله موجب شفافيت بازار مي شود . چرا كه به اين ترتيب اطلاعات مربوط به معاملات مانند تعداد سهام و قيمت مورد معامله و تعداد خريدار و فروشنده هر روز دردسترس قرار مي گيرد .
معمولا سرمايه گذاران دائمي بورس هر كدام با كارگزار معيني كار ميكنند .


به غير از كارگزاراني كه به تازگي مجوز مشاوره و سبد گرداني را دريافت نموده اند ساير كارگزاران اجازه دادن مشاوره به سرمايه گذاران را ندارند . لذا براي آنان تفاوتي نميكند كه سرمايه گذار چه سهمي بخرد و بفروشد و آنها تنها كارمزد خود را دريافت خواهند كرد لذا اين سرمايه گذار است كه بايد با توجه به موارد خاصي كارگزار خود را انتخاب كند .

اين موارد به اين صورت اند:



1- حجم سرمايه سرمايه گذار : به عبارتي در انتخاب كارگزار بايد دقت نمود كه كارگزار براي چه مقدار سرمايه هايي كار ميكند و آيا سرمايه ما در حدي است كه كارگزار براي ما معامله كند .اصولا كارگزاران به نسبت حجم سرمايه افراد انها را در اولويت قرار ميدهند . فرضا كارگزاري كه اكثر مشتريان ان داراي سرمايه هاي بالاي 100 ميليون تومان باشند براي سرمايه گذار با سرمايه 10 ميليون مناسب نيست .


2- تعداد مراجعه كنندگان به كارگزار : به اين معني كه آيا كارگزار فرصت رسيدگي به درخواستهاي همه
مشتريان را دارد . چرا كه در غير اين صورت شايد به علت عدم فرصت كارگزار براي انجام درخواستهاي خريد و فروش مشتريان درخواست ما به روزهاي بعد موكول شود و اين مسئله با توجه به ارزش زمان در معاملات بورس ممكن است موجب از دست رفتن برخي فرصتها شود .


3- نوع شخصيت خريدار در ارتباط با كارگزار (حقيقي يا حقوقي ) : برخي از كارگزاريها اكثرا داراي مشترياني با شخصيت حقوقي مي باشند كه براي اشخاص حقيقي مناسب نمي باشند .


4- رتبه كارگزار از نظر حجم خريد و فروش : هر چه رتبه كارگزار از نظر حجم معاملات بالاتر باشد نشاندهنده فعاليت بيشتر ان كارگزار مي باشد و نكته مثبتي به حساب مي آيد به شرط اينكه مورد اول يعني حجم سرمايه سرمايه گذار رعايت شود پس بهتر از ميان كارگزاراني كه سرمايه ما با سرمايه مشتريان آنها همخواني دارد كارگزاري را انتخاب كنيم كه داراي حجم معاملات بيشتري باشد يا به عبارتي فعال تر باشد.



وظايف كارگزار






معيارهاي انتخاب كارگزار:

الف) قابليت انجام سريع سفارش مشتري
ب) داشتن اطلاعات مربوط و كافي
ج) داشتن سيستم هاي اطلاعاتي و كنترلي مناسب






كه مي توانند افراد حقيقي و حقوقي باشند. يعني همان صاحبان سرمايه و نقدينگي كه مي توانند ، مردم عادي يا يك شركت خاص ويا حتي يك بانك خصوصي يا دولتي باشند.


4- فهرست رسمي بورس:

شركت هايي كه قابليت معامله شدن در بورس را دارند، در اين فهرست موجود مي باشند. صدها شركت در كشور با موضوعات مختلف فعاليت مي كنند ، اما در بورس فقط شركت هايي حضور دارند كه صلاحيت آنها تصويب شده و نام آنها در فهرست رسمي بورس درج شده است .
3- خريدار و فروشنده:


الف) انجام معامله
ب) اداره حساب سرمايه گذاري اشخاص
ج) مشاوره و راهنمايي و معرفي شركت براي پذيرش در بورس

[محسن قبادي]

مزاياي بورس اوراق بهادار از ابعاد مختلف:


1- بورس اوراق بهادار و اقتصاد

2- بورس از ديد سرمايه گذاران و دارندگان دارايي هاي مالي

3- بورس از ديد شركت ها و واحدهاي اقتصادي صادر كننده اوراق بهادار



مهم ترين هدف بازار سرمايه اين است كه با اجراي فرايند سالم سازي و شفافيت، پس انداز كنندگاني كه دارنده منابع مالي مي باشند و هدف كسب سود و بازده معقول دارند را به اشخاص حقوقي و واحدهاي اقتصادي كه براي توسعه فعاليت هاي خود نياز به منابع مالي دارند پيوند دهد.



الف- خريد سهام براي كسب سود و بازده مناسب

ب- قابليت نقدشوندگي اوراق بهادار

ج- پوشش در مقابل تورم

د- اطمينان از سرمايه گذاري به دليل شفافيت اطلاعات

ه- اعمال حق رأي و مشاركت در اداره امور شركت

و- احساس مشاركت در امور توليدي و تجارتي



چرا در بورس سرمايه گذاري كنيم ؟


همه ما براي گذران زندگي وبر حسب اجبار و علاقه و...شغلي را براي خود برمي گزينيم. هرشغلي مي بايست، داراي شرايطي باشد تا نيازهاي متصدي آن را ارضا نمايد.

براي مثال سود مطمئن و خوبي داشته باشد ، عمر طولاني داشته باشد،منع قانوني نداشته باشد،جذاب و قابل توسعه باشد و....

باتوجه به اين مطالب ، به نظر ميرسد كه فعاليت دربورس اوراق بهادارمي تواند به عنوان يك كسب وكار ثانويه مدنظر قرار گيرد،چراكه عمرطولاني دارد،همراه با ارتقا مالي و علمي است و در صورت فعاليت درست مي توانيم سود خوب و مطمئني به دست آوريم ؛ همچنين از پتانسيل هاي خود به بهترين نحو استفاده كنيم< قبلی بعدي >

بورس از ديد سرمايه گذاران و دارندگان دارايي هاي مالي:بازار سرمايه و بورس اوراق بهادار از ابعاد مختلف اقتصادي: