F14A Tomcat از آغاز تا....در نیروی هوایی ایران

[Himmler]

دولت شاهنشاهي ايران، كمكهاي نظامي فراواني را از ايالات متحده دريافت مي‏كرد.
آن زمان قرار بود ايران به عنوان سد محكمي در برابر گسترش اتحاد شوروي به سمت جنوب و خليج‏فارس، عمل نمايد، ضمن اينکه به تدريج مقدمات عضويت در ناتو نيز براي ايران فراهم شود و بسياري از کارخانجات هواپيماسازي غرب، نظير گرومن و جنرال‎‏دايناميكس به ايران انتقال يابند. همچنين درآمدهاي نفتي دههء 1970، اين امكان را به وجود آورده بود كه ايران، انبوهي از ادوات نظامي پيشرفتهء ساخت غرب را خريداري نمايد. اين ادوات شامل اقلام پيشرفته‏اي (نسبت به زمان خود) نظير هواپيماهاي F-5 در مدلهاي A و E ساخت نورثروپ، F-4 در مدلهاي D و E ساخت مك‏دانل‏داگلاس و P-3F Orion (هواپيماي ضدكشتي و ضدزيردريايي ساخت لاكهيد)، به علاوه تعداد انبوهي از تانكهاي چيفتن و شيرايران (نوع بسيار پيشرفته‏اي از تانك چيفتن به سفارش ايران) بود كه از انگلستان خريداري شده بودند.

به تاريخ مي 1972، پرزيدنت ريچارد نيكسون (رئيس جمهور وقت ايالات متحده) ديداري از ايران به عمل آوردند. شاه فقيد ايران در اين سفر، به نيكسون اطلاع داد كه هواپيماهاي شناسايي MiG-25 شوروي، به طور مرتب، حريم هوايي ايران را نقض مي‏كنند. شاه از نيكسون تقاضا كرد وسيله‏اي مناسب در اختيار ايران قرار دهد تا مانع پرواز اين هواپيماهاي متجاوز پرسرعت شوند.


نیکسون به شاه پيشنهاد كرد كه تنها دو انتخاب وجود دارد: جنگدهء F-14A Tomcat و F-15A Eagle. به تاريخ آگوست 1973، شاه پس از پرواز با هردو جنگنده در پايگاه هوايي ادوارد، هواپيماي F-14A را به دليل دارا بودن رادار قوي‏تر و همچنين توانايي حمل موشكهاي بسيار دوربرد فونيكس، برگزيد و فروش اين هواپيماها، به تاريخ نوامبر 1973 توسط دولت ايالات متحده به ايران، مورد تاييد قرار گرفت. F-15A كه در آن زمان جنگنده‏اي رقيب ميگ25 شوروي محسوب مي شد، تنها براي نبردهاي نزديك و متوسط هوايي مناسب بود و از نظر حمل تسليحات، برتري خاصي به جنگنده‏هاي F-4E نيروي هوايي شاهنشاهي ايران نداشت. انتخاب شاه بسيار هوشمندانه بود. F-14A همانند F-15A مي‏توانست موشكهاي كوتاه‏‎برد سايدوايندر و ميان‏برد اسپارو را حمل و پرتاب نمايد؛ با اين تفاوت كه رادار F-14A بسيار توانمندتر و دوربردتر از رادار آنالوگ F-15A بود و F-14A مي‏توانست موشكهاي AIM-54A موسوم به فونيكس را با برد 80 مايل پرتاب نمايد و به وسيلهء اين موشكهاي دوربرد، علاوه بر جنگنده‎هاي دشمن، موشكهاي ضدكشتي و زمين به زمين را نيز رهگيري و ساقط نمايد؛ تواني كه به هيچ وجه در F-15A وجود نداشت و تاكنون نيز در هيچ جنگندهء ساخت ايالات متحده، وجود نداشته است.



سفارش اوليهء براي 30 فروند تامكت، به تاريخ ژانويهء 1974 به امضاء رسيد، اما به دليل كيفيت بسيار خوب اين هواپيماها، در ماه ژوئن، تعداد 50 فروند ديگر نيز به سفارش اوليه اضافه شد. در همان زمان، بانك ملي ايران - كه يك بانك دولتي بود - 75 ميليون دلار به كارخانهء هواپيماسازي گرومن، وام داد تا اين كارخانه بتواند اندكي از وام 200 ميليون دلاري لغو شدهء گرومن را كه قرار بود از دولت ايالات متحده دريافت نمايد، جبران نمايد. اين وام، پشتوانهء خوبي براي كارخانهء گرومن بود تا بتواند 125 ميليون دلار باقيمانده را از بانكهاي آمريكايي، وام بگيرد، همچنين حداقل فرصتي بود تا برنامهء توليد F-14 ادامه پيدا كند. اين وام، همچنين به نيروي هوايي ايران فرصت مي‏داد تا از جديدترين و پيشرفته‏ترين تكنولوژي جنگنده‏هاي روز دنيا بهره‏مند شود، ضمن اينكه بتواند در سهام كارخانهء هواپيماسازي گرومن، شريك شود؛ امري كه در نهايت مي‏توانست به انتقال تكنولوژي به ايران منجر گردد.

تامكتهاي ايران، دقيقا همانند مدلهاي فروخته شده به نيروي دريايي ايالات متحده بودند و تنها تعداد اندكي از سيستم‏هاي آويونيك آنها، حذف شده بود. پايگاه اصلي تامكتهاي ايران، در اصفهان واقع شده بود. اولين خلبانان نيروي هوايي شاهنشاهي ايران، به تاريخ مي 1974 به آمريكا اعزام شدند و اندك زماني بعد، اولين خلبانان آموزش ديده، به ايران بازگشتند.

تامکتهاي ايران، جزو آخرين مدل توليداتي از تامكت نوع A (در زمان خود) بودند که در خط توليد گرومن قرار گرفته بودند و بنابراين با موتور TF30-P414 به ايران تحويل داده شدند که بسيار ايمن‏تر از موتور سري قبلي تامكت، يعني P-412 بودند که مستعد خفگي در قسمت کمپرسور خود بوده و باعث خاموش شدن موتور مي‏گشتند.



اولين سري از تامکتها به تاريخ ژانويه 1976 (برابر 20 بهمن 2534) وارد ايران شدند. تا تاريخ مي 1977 يعني زماني که جشنهاي باشکوه پنجاهمين سالگرد شاهنشاهي در ايران برگزار مي شد، تعداد 12 فروند تحويل شده بودند.


اولين سري از تامکتها به تاريخ ژانويه 1976 وارد ايران شدند. تا تاريخ مي 1977 يعني زماني که جشنهاي باشکوه پنجاهمين سالگرد شاهنشاهي در ايران برگزار مي‏شد، تعداد 12 فروند تحويل شده بودند. در آن زمان، فاکس‏بت‏هاي شوروي، هنوز مشغول ايجاد مزاحمت به صورت پرواز بر فراز ايران بودند. بنابراين به دستور شاه، قرار شد جهت اخطار، آزمونهاي پرتاب موشک فونيکس انجام شود.


به تاريخ آگوست 1977، خلبان تامکت IIAF طي يك آزمايش موفقيت آميز موشك فونيكس، يک فروند هواپيماي بي‏خلبان از نوع BQM-34E را در ارتفاع بيش از 50000 فوتي با شليک موشک فونيکس منهدم نمود و با اين اخطار جدي، شوروي به تجاوز هواپيماهاي فاکس بت خود بر فراز آسمان ايران، پايان داد. در تصوير بالا، هواپيماي بدون سرنشين BQM-34E را قبل از پرتاب، در زير بال هواپيماي حمل كننده، مشاهده مي‏فرمائيد.


تامکتهاي IIAF در نيروي دريايي ايالات متحده با شماره سريالهايي از 160299 تا 160378 شماره گذاري شده بودند و در IIAF نيز شماره هاي 863 - 3 تا 892 - 3 و 6001 - 3 تا 6050 - 3 براي آنها تعيين شد. آخرين و 79 امين تامکتي که به ايران تحويل شد به ژانويه 1979 (دي ماه 2537) به ايران تحويل گرديد. 80 امين تامکت به شماره سريال 170378 به واسطهء وقوع انقلاب در ايالات متحده باقي ماند و از آن هواپيما اکنون جهت آزمونهاي پروازي استفاده مي‏شود.

ايران همچنين تعداد 714 فروند موشک فونيکس را سفارش داده بود، اما تا زمان وقوع انقلاب، تنها 284 فروند از آنها تحويل شدند. اين موشکها نسبت به انواعي که در اختيار نيروي دريايي ايالات متحده قرار داد شده بودند اندکي از برد عملياتي‏شان کاسته شده بود. (يك قرارداد خريد 400 فروندي موشكهاي فونيكس، اندكي قبل از وقوع انقلاب، به طور يك جانبه توسط دولت موقت انقلاب لغو گرديد.)

به دنبال ناآرامي‏ها و آشوب اواخر سال 1978 در ايران، شاه فقيد ايران، به تاريخ 16 ژانويهء 1979، در حالي كه گرفتار بيماري مهلكي بود، به ناچار و با چشماني گريان، كشورش را ترك كرد و از ايران خارج شد. بعد از آن به تاريخ 1 آوريل 1979، نيروهاي جديد، جمهوري اسلامي را بنا نهادند؛ نيروي هوايي ايران نيز به IRIAF تغيير نام داد. (IRIAF مخفف Islamic Republic of Iran Air Force)

دولت جديد، به سرعت مواضع ضدغربي به خود گرفت و ايالات متحده را شيطان بزرگ ناميد. به دنبال وقوع انقلاب اسلامي، همهء قراردادهاي پيشين نظامي با غرب، كنار گذاشته شدند که از آن جمله مي‏توان قرارداد خريد 400 فروند موشک AIM-54A Phoenix ، تعداد 70 فروند + F-14A ديگر و همچنين قرارداد خريد و مونتاژ 160 فروند جنگندهء F-16A/B Fighting Falcon را نام برد. روابط با ايالات متحده به سرعت رو به تيرگي رفت، به ويژه با اشغال سفارت آمريکا در تهران به وسيلهء دانشجويان و دستگيري 52 کارمند و ديپلمات آمريکايي به عنوان گروگان. ايالات متحده نيز به وسيلهء قطع هرگونه روابط سياسي و نظامي با ايران واکنش نشان داد و فروش تسليحات نظامي به ايران را ممنوع اعلام کرد.

ممنوعيت فروش تسليحات و اقلام نظامي به ايران باعث مشکلات فراواني در تعمير و نگهداري ادوات نظامي ساخت غرب شد. بيشتر ادواتي که از نظر قطعات يدكي نيز مجهز بودند، اغلب بدون دستورالعمل‏هاي پشتيباني کنندهء اين ادوات، قابل استفاده نبودند. تغيير اساسي در سياست و پاکسازي ارتش (ايران) از نيروهاي بسيار کارآزموده، موقعيت دفاعي ايران را در بدترين وضعيت ممکن قرار داد. بسياري از خلبانان طراز اول و پرسنل تعمير و نگهداري، به دنبال خروج شاه، از محل کار خود اخراج شده يا اعدام گشتند. بدين ترتيب در آغاز سال 1980، متاسفانه IRIAF تنها سايه‏اي بسيار ضعيفي از نيروي بسيار قدرتمند پيشين خود بود.

تحريم‏ها، اثرات تخريبي شديد و ويژه‏اي بر پرواز و به خدمت ماندن تامکتها برجاي گذاشتند. تحريم‏ها مانع از فروش هرگونه قطعات مي‏شدند. همچنين حدس زده مي‏شود که پرسنل وفادار به شاه، طوري باعث خرابکاري در تامکتهاي شده بودند که اين هواپيماها قادر به شليک موشکهاي فونيکس نباشند. (هرچند با وقوع جنگ و پرواز عملياتي تامكتها و استفادهء گسترده از موشكهاي فونيكس، اين موضوع رد گرديد)

جنگ ايران و عراق در 22 سپتامبر 1980 با حملهء هواپيماهاي عراق به شش پايگاه هوايي و چهار پادگان نيروي زميني ايران آغاز شد. همچنين در زمين نيز حمله‏اي به عرض 700 کيلومتر از چهار نقطه توسط 12 لشگر مجهز نيروي زميني عراق آغاز گرديد. جنگي که 1 ميليون کشته و 2 ميليون زخمي از دو طرف برجاي گذاشت و باعث آواره شدن 3 ميليون نفر از مردم مناطق مرزي ايران شد. اگرچه اين جنگ توسط رسانه‏هاي غربي بسيار اندك جلوه داده شد ولي جنگ در ابعاد انساني، يک تراژدي بزرگ به شمار مي‏رفت. در اين جنگ، نيروهاي هوايي نقش عمده اي ايفا نکردند زيرا هر دو طرف توانايي فني جهت استفادهء ‌موثر از نيروهايي هوايي‏شان را نداشتند. نبردهاي هوايي نيز در طول جنگ به ندرت رخ دادند. در دورهء اول جنگ، نيروي هوايي ايران با اندوختهء برجاي مانده از دوران شاه، در اغلب نبردها پيروز بود و بيشتر هواپيماهاي عراقي را به راحتي با موشکهاي AIM-9 (سايدوايندر) سرنگون مي‏ساختند يا اينکه جنگنده‏هاي عراقي را وادار به فرار مي‏کردند. اما موشکهاي کوتاه برد گرماياب، در نبردهاي ارتفاع متوسط و بالا ناموفق بودند.

در ابتداي جنگ، خلبانان ايراني به دليل تمارين و تجارب بالايي که در دوران شاه کسب کرده بودند، کاملن بر نيروي هوايي عراق برتر بودند، اما اين برتري به تدريج با ادامه يافتن جنگ از دست رفت؛ زيرا بسياري از خلبانان و افسران باتجربه‏اي را که گمان مي‏رفت نسبت به ادامهء جنگ يا انقلاب بي‏اعتقاد شده اند يا از کراوات استفاده مي‏کنند و ريش خود را مي‏تراشند، از ارتش اخراج شده و يا اعدام گشتند.

با ادامهء جنگ و کاهش توان نظامي ايران، توان نظامي عراق به تدريج افزايش يافت. پس از سال 1982، عراق تمرينات بهتري را براي خلبانانش ترتيب داد و توانست جنگنده‏هاي بهتر و پيشرفته‏تري را از فرانسه بدست آورد که از جملهء آنها مي‏توان به جنگندهء پيشرفتهء سوپراتاندارد (ساخت داسو برگه) و ميراژ اف1 سری EQ اشاره کرد.


ميراژ اف1 مي توانست موشکهاي هوا به هواي ماترا R-550 موسوم به ماجيک را شليک کند (Matra R-550 Magic) که اين موشکها مي‏توانستند تا 140 درجه به سمت هدف منحرف شوند، هدفياب سرخود داشتند، شتاب ثقل زيادي را مي‏توانستند تحمل کنند و قابليت مانور بسيار بالاي داشتند و داراي بردي بين 230 متر تا 10 کيلومتر بودند كه براي نبردهاي نزديك هوايي، بسيار ايده‏آل محسوب مي‏شدند.

فرانسوي‏ها با انجام تغييراتي، کاري کرده بودند که ميگهاي21 عراق نيز بتوانند موشکهاي ماجيک را شليک کنند و اين موشکها، توانايي بسيار بيشتري نسبت به موشکهاي گرماياب روسي نظير AA-2 داشتند. در نبردهاي دريايي نيز گزارش شد که ميراژهاي اف1 عراقي در ارتفاع بسيار پائين نزديک سطح دريا، توانسته بودند تعدادي از هواپيماهاي ايراني را توسط موشکهاي ماجيک سرنگون کنند.


ورق بر مي‏گردد
پس از سال 1982، عراقي‏ها در اغلب نبردهاي هوايي پيش بودند و ايران، اندک نبردهاي هوايي اتفاق افتاده پس از سال 1983 را از دست داده بود، مگر در حالاتي که هواپيماهاي ايراني با هوشياري در محل معمول پروازي جنگنده‏هاي عراقي کمين قرار داده باشند. نيروي هوايي بسيار قدرتمند ايران که در قبل از وقوع انقلاب مي‏توانست به راحتي 600 سورتي پرواز در روز انجام دهد، اکنون تنها مي‏توانست روزانه به سختي بين 30 تا 60 سورتي پرواز را سازماندهي‏کند، تعداد سورتي پروازهاي هواپيماهاي عراقي سال به سال افزايش مي‏يافت، كه اين تعداد در نهايت به رقم قابل توجه 500 سورتي پرواز در بين سالهاي 1986 تا 1988 افزايش يافت.


به طور معمول، منابع نظامي غرب ادعا کرده‏اند که تامکتهاي ايران، نقش چندان موثري در سالهاي پس از 1982 ايفا ننموده‏اند، به ويژه آنکه فقط تعداد انگشت‏شماري از آنان به دليل نبود قطعات يدکي، در سرويس باقي مانده بودند. در اين زمان، تامکتها به طور عمده در نقش يک پيش‏اخطار هوايي کوچک (ميني آواکس) عمل کرده‏اند و به هيچ وجه سعي نمي‏کردند در نبردهاي مستقيم هوايي وارد شوند.

گزارش شده است که تعداد از تامکتهاي ايران در جنگ از بين رفته‏اند که اغلب اين موارد، توسط منابع خبري عراقي گزارش شده است. سرنگوني اولين جنگندهء F-14A ايراني رسمن به تاريخ 21 نوامبر 1982 اعلام شد که توسط موشک سوپر ماتراي جنگندهء ميراژ اف1 عراقي انجام پذيرفت. يک خلبان اف14 اسير شدهء ايراني از اينکه هواپيماي بسيار پيشرفته‏اش توسط جنگندهء ابتدايي MiG-21MF مورد هدف قرار گرفته بود، بسيار تعجب کرده بود.

به تاريخ 11 سپتامبر 1983، دو تامکت ايراني که سعي کردند مانع نفوذ بمب افکن‏هاي عراقي به سمت مواضع زميني ايراني‏ها شوند، گزارش شد که سرنگون گشتند. مورد ديگر در يک نبرد هوايي نزديک (Dogfight) با يک جنگندهء ميراژ اف1 (مجهز به موشک سوپرماترا) به تاريخ 4 اکتبر 1983 به وقوع پيوست و باعث سرنگوني تامکت، به دليل خفگي کمپرسور در حين انجام مانور سنگين شد. تامکت ديگر نيز در نبرد هوايي بر فراز منطقه بهرگان به تاريخ 21 نوامبر 1983 و تامکتهاي بعدي نيز به تاريخ 24 فوريه و يکم جولاي 1984 سرنگون شدند.

عراقي ها همچنين ادعا کردند که در يک روز - يعني 11 آگوست 1984 - 3 فروند F-14A ايران را سرنگون کرده‏اند. هرچند که تاييد اين ادعا غيرممکن است. (زيرا نيروي هوايي ايران، هيچگاه سه فروند اف14 را يکجا مورد پرواز قرار نمي‏دادند، آن هم در يک نقطهء خاص) هرچند که احتمال دارد ادعايي واقعي باشد.

F-14A هاي ايران در طول جنگ، حداقل هفت نوع هواپيماي عراقي را ساقط کرده‏اند: ميراژ اف1، ميگ21، ميگ23، ميگ25، سوخوي22، توپولوف22 و سوپراتاندارد. همچنين يک تامکت ايراني - که حدس زده مي‏شود تنها اف14 عملياتي در واپسين روزهاي جنگ با عراق بوده است- يک ميراژ اف 1 سري EQ6 عراقي را هدف قرار داده است.

يكم مارس 1984: جنگندهء سوخوي22 عراقي به خلباني ستوانيكم مهدي القيس كه هدف موشك فونيكس اف14 ايراني به خلباني كاپيتان قاسم اسماعيلي قرار گرفته و در منطقهء جوانرود ساقط شد

ششم جولاي 1986: جنگندهء ميراژ اف1 سري EQ5 در منطقهء عملياتي كربلاي5 در ارتفاع بسيار بالا، هدف يك موشك فونيكس اف14 ايراني قرار گرفته و خلبان آن نيز در دم كشته شد


دهم ژانويهء 1986: جنگندهء MiG-23MLA عراقي در يك نبرد هوايي توسط اف14 ايراني ساقط شد


26 جولاي 1984: سوپر اتاندارد عراقي، در نزديكي ترمينال نفتي خارك، هدف موشك فونيكس يك فروند اف14 پايگاه ششم شكاري قرار گرفته و ساقط مي‎شود


ديدن جدول برخي از شكارهاي ثبت شده توسط جنگنده‏‎هاي ايراني در طول جنگ هشت ساله با عراق

بر طبق منابع ارائه شده از طرف ايران، حدود 65 تا 70 جنگندهء عراقي در طول جنگ با عراق، مستقيمن توسط تامکتها در نبردهاي هوا به هواي نزديک، سرنگون شده‏اند؛ و حداقل چيزي در حدود 130 فروند نيز توسط ساير جنگنده‏ها و با هدايت تامكتها، ساقط گشته‏اند. اينها دلائلي کافي هست که نشان مي‏دهند چند فروند تامکت يا حتي يکي، باعث فرار جنگنده‏هاي عراقي مي‏شوند. (اينها فقط آمار موجود در منابع غربي هستند و به نظر مي‏رسد خساراتي كه نيروي هوايي عراق به واسطهء رويارويي با تامكتهاي ايراني متحمل گشته‏اند، بسيار بيش از اينها باشد.)


کتابي در مورد نقش تامکتهاي ايران در جنگ با عراق
بر طبق کتاب منتشره توسط تام کوپر و فرزاد بيشاب (در مورد نقش تامکتهاي ايران در جنگ) اينطور به نظر مي‏رسد که نقش تامکتهاي ايراني، موثرتر از آني بوده است که گزارش شده است. در اين کتاب (که توصيه مي‏کنم حتما آن را تهيه بفرمائيد) از خدمهء تامکتهاي ايراني گزارش نقل شده است که در طول جنگ ايران و عراق، تعداد بيشماري از اهداف پرنده با موشکهاي AIM-54A هدف قرار گرفته است، که برخي از خلبانان شجاع اين تامکتها با بيش از 8 پيروزي در زمرهء تکخالها (Ace) به شمار مي‏آيند و در کل براي تامکتها، حداقل بيش از 100 پيروزي هوايي به ثبت رسيده است؛ هرچند که متاسفانه بسيار از خلبانان IIAF به دليل دگرانديشي سياسي اعدام شده يا از نيروي هوايي اخراج گشتند.

تخمين اينکه در طول جنگ، چه تعداد از F-14A هاي ايران، عملياتي باقي مانده بودند بسيار مشکل است. جاسوسان غربي تخمين مي‏زنند که تعمير و نگهداري تامکتهاي قابل عمليات در IRIAF در سطح بسيار پائيني انجام مي‏شود و با توجه به مانورهاي سه فروندي اف14 هاي ايران در مراسمات رسمي، تعداد عملياتي تامکتهاي ايران را کمتر از 10 فروند پيش‏بيني مي‏کنند؛ که اين تعداد اندك نيز با استفاده از قطعات تامکتهاي زمين‏گير ديگر و آن هم فقط جهت رژه براي عموم مردم آماده شده‏اند و تنها قادرند پرواز بسيار کوتاهي انجام دهند و آويونيک آنها به هيچ وجه قابل استفاده نمي‏باشد.

به تاريخ تابستان 1984، پنتاگون (وزارت دفاع آمريکا) تنها 15 تا 20 فروند تامکت ايران را داراي قابليتي مي‏دانست، که اين تعداد هم به وسيلهء قطعه‏برداري (Cannibalization) از ساير تامکتها، آمادهء سرويس شده بودند. اما منابع ايراني، تعداد تخمين‏هاي غرب در مورد تعداد تامکتهاي عملياتي را نادرست مي‏دانستند و تعداد عملياتي آنها را بيش از اين اعلام مي کردند. مهمترين دليلي که صحت اطلاعات غرب را در مورد تامکتها به ترديد انداخت، قابليت پرواز دادن هواپيماها به تاريخ 11 فوريه 1985 و به تعداد 25 فروند بود که طي مراسمي در ارتفاع پائين در تهران به پرواز درآمدند.

در طول جنگ با عراق، به دليل مبارزه با تحريم تسليحاتي غرب، به نظر مي‏رسيد ايرانيان موفق به تعمير و نگهداري کم و بيش قطعات ناياب هواپيماهاي تامکت، F-4D/E و F-5E خود و آماده کردن آنها جهت پرواز شده بودند. بسياري از قطعات ناياب اين هواپيماها، از طرق اسرائيل به ايران تحويل داده مي‏شدند و برخي نيز به دليل کمک ايران به مبادلهء گروگانهاي آمريکايي دربند در لبنان، به ايران تحويل شده بودند.

اغلب تامکتهاي IRIAF به صورت 4 موشک اسپارو و 2 موشک سايدوايندر و 2 موشك فونيكس بارگذاري مي‏شدند

موشکهاي فونيکس و همچنين قطعات الکترونيکي هدايتگر آنها، بر طبق گزارشاتي تاييد نشده، در کوران حوادث انقلاب مورد خراب‏کاري قرار گرفته بودند تا قابل استفاده نباشند و تا زمان شروع حملهء عراق و آغاز جنگ، عملياتي نبودند. در حالي كه هيچگونه گزارش رسمي مبني بر تعداد شليک موشکهاي فونيکس در اواخر جنگ ايران و عراق وجود نداشت، اما رادار AN/AWG-9 (رادار اصلي اف14) همچنان عملياتي بود و تامکتهاي ايراني مي‏توانستند موشکهاي ميان‏برد AIM-7E-4 (اسپارو) و AIM-9P2 (سايدوايندر) را شليک کنند. اغلب تامکتهاي IRIAF به صورت 4 موشک اسپارو و 2 موشک سايدوايندر و 2 موشك فونيكس بارگذاري مي‏شدند. همچنين در آن زمان شايع شده بود که F-14A هاي ايران، قادر به شليک موشکهاي ضدکشتي شده‏اند و اين باعث يکي از دلائل (احمقانه‏اي) شد که ناو Vincennes لکهء 10 برابر بزرگتر هواپيماي ايرباس ايران (بر روي رادار را) با با هواپيماي بسيار کوچکتر اف14 اشتباه گرفته و 290 نفر مسافر بي‏گناه را به کام مرگ بکشاند!؟

با وجود اينکه رهبران حكومت اسلامي ايران همواره مواضع ضدکمونيستي اعلام کرده‏اند و فعاليت احزاب چپ‏گرا در ايران ممنوع است، اما شايعاتي وجود دارد مبني بر اينکه يک يا چند فروند F-14A به اتحاد شوروي در عوض کمکهاي نظامي تحويل داده شده‏اند. حداقل يک خلبان F-14A ايران گزارش داده است (که با هواپيمايش) به سوي اتحاد شوروي پرواز کرده است. (اين موضوع نيز هيچگاه اثبات نشده است.)

دلائل بسياري وجود دارد که نشان مي‏دهد تکنولوژي هواپيماي F-14A، سيستم رادار کنترل آتش AWG-9 و موشکهاي فونيکس به طور کامل آشکار شده‏اند. گمان مي‏رود با تجزيه و تحليل موشک فونيکس توسط اتحاد شوروي، به ساخت و تکميل موشک دوربرد Vympel R-33 کمک بسياري نموده است. موشک R-33 (که در غرب به نام AA-9 Amos شناخته مي‏شود) موشک هوا به هواي بسيار دوربردي است که سلاح اصلي جنگندهء MiG-31 موسوم به Foxhound به شمار مي‏رود. هرچند سرطراح ارشد دفتر ويمپل – گنادي سوکولوسکي – هرگونه الگوبرداري بر اساس AIM-54A را تکذيب کرده و ادعا کرده است که هيچگاه يک موشک فونيکس عملياتي در اختيار نداشته است.

جهت اطلاعات بيشتر، با كليك بر روي اين جمله، مبحث تامكتهاي روسي را بخوانيد.

امروزه IRIAF تعدادي حدود 50 تا 55 فروند F-14A در اختيار دارد،
اما در حال حاضر، تنها 3 تا 10 فروند از آنها از نظر پروازي عملياتي تخمين زده مي‏شوند و گمان مي‏رود كه داراي رادار فعال باشند.

خلبانان ماهر آمريكايي متعلق به كمپاني گرومن، جهت جلب نظر شاه ايران، اقدام به انجام مانورهاي سنگين هوايي با جنگنده‏هاي F-14A مي‏نمايند. شاه بر اين اعتقاد بود كه بايد پيش از خريد، مطالعات بسيار دقيقي بين F-14A و F-15A صورت گيرد تا مقامات نيروي هوايي ايران، فريب اين نمايشات هوايي را نخورند.

منبع: لینک (http://njavan.com/forum/redirector.php?url=http%3A%2F%2Fimages.google.com% 2Fimgres%3Fimgurl%3Dhttp%3A%2F%2Faycu11.webshots.c om%2Fimage%2F35730%2F2004288353640153927_rs.jpg%26 imgrefurl%3Dhttp%3A%2F%2Fiiaf2.blogfa.com%2Fpost-57.aspx%26usg%3D__EqQ-OfTKjWYFQ2u8OAP2eWfeSOI%3D%26h%3D363%26w%3D400%26s z%3D25%26hl%3Den%26start%3D79%26sig2%3DfeZ_FjpHpsk pdEyah5RCAw%26um%3D1%26itbs%3D1%26tbnid%3D5hi20TaG TBwrUM%3A%26tbnh%3D113%26tbnw%3D124%26prev%3D%2Fim ages%253Fq%253D%2525D8%2525B3%2525D9%2525BE%2525D9 %252587%2525D8%2525A8%2525D8%2525AF%252B%2525D9%25 2586%2525D8%2525A7%2525D8%2525AF%2525D8%2525B1%252 B%2525D8%2525AC%2525D9%252587%2525D8%2525A7%2525D9 %252586%2525D8%2525A8%2525D8%2525A7%2525D9%252586% 2525DB%25258C%2526start%253D63%2526um%253D1%2526hl %253Den%2526client%253Dfirefox-a%2526sa%253DN%2526rls%253Dorg.mozilla%3Aen-US%3Aofficial%2526ndsp%253D21%2526tbs%253Disch%3A1 %26ei%3DiajFS47VFtOC-gaO35HEDg)