Isengard
23rd May 2010, 08:58 PM
استان خوزستان به علت داشتن ذخائر نفتي و موقعيت مهم خود مخصوصا شهر خرمشهر به دليل ارتباط با درياي آزاد ثروت عظيمي را در خود نهفته دارد. خرمشهر در ساحل سمت راست رودخانه كارون مكاني كه اين رود به اروند رود مي‌پيوندد واقع شده است. كارون با 855 كيلومتر طولاني‌ترين رود ايران است و حد فاصل خرمشهر تا اهواز 18كيلومتر طول دارد و به كارون سفلي معروف مي‌باشد. اين رود در 4 كيلومتري اروندرود به دوشعبه تقسيم مي‌گردد. يك شعبه به نام بهمنشير در شمال آبادان و به موازات اروند رود جاري است و به دريا مي‌ريزد.. و شعبه ديگر به نام همان كارون است و به كانال عضدي هم معروف مي باشد, واين رود در جنوب خرمشهر جريان دارد و به اروند مي‌رسد. اروندرود از به هم پيوستن دجله و فرات در محلي به نام القرنه واقع در خاك عراق و انضمام رود كارون به آن، در نوار مرزي تشكيل مي‌گردد.
اين رودخانه پس از عبور از بصره از كنار خرمشهر مي‌گذرد و با كارون رودخانه خروشان وعظيم اروند را تشكيل مي‌دهند و سپس به خليج فارس مي‌ريزد كه در انتهاي آن در عراق شهر مهم فاو است و در ايران آبادان و اروند كنار. به اين ترتيب 81 كيلومتر از طول اروند به عنوان مرز مشترك ايران و عراق است. اين رودخانه بستري مناسب براي كشتي‌هاي تجاري و اقيانوس‌پيما شد و به آبهاي آزاد دنيا وصل مي‌گردد و از اروند به خليج‌فارس و سپس آبهاي آزاد دنيا. مهمترين بنادر اين رودخانه عبارتند از بصره، خرمشهر، آبادان، خسروآباد و فاو . شهر خرمشهر با وسعتي قريب به 96 كيلومترمربع در منتهااليه جنوب غربي جلگه خوزستان قرار دارد. جمعيت آن قبل از وقوع جنگ تحميلي 220 هزار نفر تخمين زده شده است. فاصله هوايي آن تا تهران 660 كيلومتر است و فاصله زميني خرمشهر تا تهران هزار و يك كيلومتر. تا اهواز 128 كيلومتر، تا آبادان 15 كيلومتر، تا شلمچه 18 كيلومتر و تا بصره 54 كيلومتر فاصله دارد.
خرمشهر به دليل نزديكي به منطقه استوايي از آب و هوايي گرم برخوردار است؛ به همين علت با توجه به بالا بودن درجه حرارت در تابستان شرايط زندگي در اين منطقه دشوار است. اقتصاد خرمشهر قبل از انقلاب بركشاورزي، دامداري، ماهيگيري، صنايع ماشيني و دستي، حصيربافي و عبا بافي و بازرگاني استوار بود. بيشترين درآمد مردم از خرما بود (سالانه 55 هزار تن توليد و صادرات خرما). اشتغال در تاسيسات بندري خرمشهر و بازار صفا از جمله مشاغل مردم شده بود.
خرمشهر را به عبارتي مي‌توان شهر نخل، پرنده و آب دانست چون آب و نخل در اين سامان پيوند ديرينه‌اي دارند. نخلستان‌هاي انبوه، باصفا و سرسبز جلوه‌هاي زيبايي را از طبيعت تماشايي خوزستان در خرمشهر به نمايش گذاشته. اين نخلستان با آب كارون و اروند رود آبياري مي‌شود و بهترين نوع خرما از اين نخل‌ها به دست مي‌آيد.
پيشينه تاريخي خرمشهر
به گزارش سرويس فرهنگ وحماسه خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، خرمشهر در سال 127 هجري قمري مصادف با 1812 ميلادي توسط عشيره كعب ايجاد شد. در زمان تاسيس, قريه كوچكي به شمار مي‌رفت. لكن به مرور زمان به بندري معتبر تبديل شد. استان خوزستان تاريخ پرماجرايي را پشت سرگذاشته است.قواي بيگانه تا زمان وقوع انقلاب اسلامي 3 بار اين استان را مورد تعرض قرار دادند. نخستين بار در سال 1253 هجري قمري ,1837 ميلادي، بخشي از خوزستان توسط قواي عثماني اشغال شد. اين وضعيت سه سال طول كشيد تا سرانجام با دخالت دو ابر قدرت وقت روس وانگليس مناطق اشغال شده تخليه گرديد.
20 سال بعد در سال 1273 هجري قمري قواي انگليس با حمله به خوزستان تا اهواز پيش رفتند كه با ميانجيگري فرانسه و انعقاد قرارداد صلحي در پاريس به اين مساله پايان داده شد. در جريان جنگ دوم جهاني نيز انگليسي‌ها بار ديگر با تعرض به خوزستان خرمشهر را به اشغال درآوردند. تا بندر آن براي كمك‌رساني به روس‌ها مورد استفاده متفقين قرار بگيرند. اين بار نيز چون گذشته عنصر تعيين كننده در آزادي خرمشهر توافق قدرتهاي بزرگ و اصطحكاك و اشتراك منافع آنان بود. پس از پيروزي انقلاب اسلامي درايران خرمشهر براي بار سوم سال 1359 هجري شمسي اشغال شد اما اين بار اشغال آن به سادگي صورت نپذيرفت. زيرا در مقابل يورش دشمن مسلح به انواع سلاح‌هاي سنگين و نيمه سنگين جواناني با حداقل تجهيزات به دفاع برخواسته بودند كه نه تنها براي رفع تجاوزگر از ميهن بود بلكه براي اعتلا و حفظ اعتبار واقتدار اسلام و انقلاب اسلامي مي‌جنگيدند. آنان چه در دوران مقاومت، چه در دوران آزادسازي خرمشهر چنان حماسه آفريدند كه شايد با اين مشخصات در پيشينه اين مرز و بوم يافت نشود.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1817329140_043.jpg)
خوزستان در بحران پس از انقلاب اسلامي
پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران رژيم عراق تحركاتي را عليه نظام نوپاي جمهوري اسلامي ايران آغاز كرد. علاوه بر تحركات مرزي اقدامات گسترده‌اي در داخل به ويژه خوزستان در پشتيباني از گروه‌هاي ضد انقلاب داخلي به عمل مي‌آورد.
در اين ميان عرب زبان بودن بخشي از مردم اين منطقه دستاويز مناسبي براي طرح جدايي خوزستان از ايران شده بود. به همين جهت عراق با گردآوري عناصر گروه منحل شده خلق عرب و همچنين برقراري ارتباطات گسترده با برخي از سران عشاير عرب به آموزش، تسليح وتحريك آنان براي راه‌اندازي درگيري‌هاي منطقه‌اي ايجاد زمينه جداسازي خوزستان مبادرت ورزيد. عناصر گروه خلق عرب در ماه‌هاي ارديبهشت، خرداد و تير 1358 علاوه بر درگيري مسلحانه به اقداماتي همچون ايجاد آشوب، بمب‌گذاري، ترور و سرقت سلاح و مهمات مبادرت مي‌ورزيدند.
اين اقدامات چندان افزايش يافت كه مردم شهربه جان آمدند و در تاريخ 23 تير ماه سال 1358 به مراكز استقرار گروه‌هاي خلق عرب هجوم بردند و ضمن دستگيري عده‌اي از عناصر فعال ضد انقلاب بقيه را متواري كردند. حكومت عراق پس از فروكش كردن آشوب سازمان خلق عرب در خرمشهر همچنان به توطئه‌هاي خود در خوزستان ادامه مي‌داد.
علاوه بر اقداماتي نظير انفجار و خرابكاري كه به وسيله گروه‌ها و عناصر وابسته انجام مي‌شد, تحريكات مرزي عراق از جمله احداث استحكامات، شناسايي، نقل و انتقال و تجمع نيرو، حركات ايذايي، آزمايشي و تخريبي و ... به تدريج افزايش مي‌يافت. اين روند به سه دوره زماني از پيروزي انقلاب اسلامي تا پايان مرداد 1359، از اول تا 25شهريور ماه 1359 و از 26 تا 30 شهريور 1359 قابل تفكيك است.
در تاريخ 26 شهريور ماه سال 1359 رييس جمهور عراق، صدام حسين در نطقي در مجلس اين كشور با ملقا اعلام كردن قرارداد 1975 الجزاير وتاكيد بر وضعيت روابط قانوني بر شط‌العرب (اروند رود) به وضع قبل از مارس 1975 ,گفت: بايد تمام حقوق تعريف شده به حاكميت كامل عراق بازگردد.
آغاز جنگ عليه ايران
بعدازظهر 31 شهريور ماه سال 1359 خرمشهر زير آتش سنگين ارتش عراق قرار گرفت. انبوهي از آتش خمپاره‌ها و توپ‌هاي دشمن روي شهر, همه غافلگير شده بودند و حيران.
شهر در آتش مي‌سوخت و صداي انفجار لحظه‌اي قطع نمي شد. طولي نكشيد كه بيمارستان پر شد از انبوه مجروحان و شهيدان. زنان و كودكان و سالخوردگان ,آواره بيابان‌ها و جاده‌ها شده بودند. مردم به خصوص جوانان روي به مسجد جامع و ديگر پايگاه‌ها آوردند تا براي مقاومت سازمان‌دهي شوند.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1400111635_051.jpg)
دفاع مردمي 34 روزه مقاومت
گروه‌هاي مقاومت به سرعت شكل گرفت و در محورهاي هجوم جنگ و گريز شروع شد.آن طرف توپخانه، تانك، خمپاره‌انداز،مسلسل‌هاي سنگين و قواي زرهي، اين طرف تفنگ ام 1، ژس، بطري‌هاي آتش‌زا و چند آر، پي، جي.
34 روز مقاومت و تلاش در اين وضعيت اگر چه بسياري از مدافعان خرمشهر را به كام شهادت كشاند ولي دشمن را در دست‌يابي سريع به اهدافش واشغال سريع خوزستان ناكام گذاشت. هر چند كه خرمشهر خونين شد و به دست دشمن افتاد.
روز 4 آبان 1359 را بايد روز پايان حماسه خونين شهر ناميد. حماسه‌اي كه در 34 روز جلوه كرد. اما بي‌گمان فداكاري‌ها وايستادگي تحسين برانگيز مدافعان خونين‌شهر در برابر ارتش متجاوز و مجهز به انواع جنگ افزارها در تاريخ و در خاطر انسان‌هاي حق‌جو و ظلم‌ستيز جاويد خواهد ماند.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1116907300_025.jpg)
چهارم آبان 1359 اشغال خرمشهر
اين روز, روز اشغال شهري است كه مدافعانش طي 34 روز نبرد و تلاش شبانه‌روزي كوشيدند با اداي تكليف الهي خود دشمن را از گسترش تجاوز به ايران اسلامي بازدارند. خرمشهر اشغال شد. لكن حماسه‌ها، ايستادگي‌ها و جانبازي‌هايي آفريد كه اولا افتخاري بزرگ را در تاريخ اين مرز و بوم به ثبت رساند، ثانيا سبب گرديد كه دشمن بيش از اين خطرپذيري نكند و طعم تصرف خوزستان و حتي آبادان را از سر بيرون كند و ثالثا اين مقاومت اعتماد به نفسي را براي اردوي خودي به ارمغان آورد كه دست مايه رزمندگان براي بيرون راندن دشمن از سرزمين اسلامي ايران گرديد. در حاليكه اشغال خرمشهر توسط عراق به عنوان آخرين و مهمترين برگ برنده اين كشور براي وادار ساختن به شركت در هر گونه مذاكرات صلح تلقي مي‌شد, آزادسازي اين شهر مي‌تواسنت سمبل تحميل اراده سياسي جمهوري اسلامي ايران بر متجاوز و اثبات برتري نظامي‌اش باشد.
طراحي عمليات بيتالمقدس
از اين رو تنها عاملي كه مي‌توانست موفقيت را نصيب يكي از طرفين دعوا نمايد سرعت عمل در اقدامات بود. به همين خاطر بلافاصله پس از اتمام عمليات فتح‌المبين در حاليكه قواي ارتش عراق در منطقه بومي خرمشهر تقويت مي‌شدند به تمامي يگان‌هاي تحت امر قرارگاه مركزي كربلا دستور داده شد تا ضمن بازسازي و تجديد قوا به شناسايي و طراحي عمليات بپردازند. تلاش براي طرح‌ريزي و اجراي عمليات بيتالمقدس در موقعيت بسيار حساسي انجام شد. وضعيت داخلي كشور با انهدام بقاياي ضد انقلاب به تدريج رو به بهبودي و ثبات پيش مي‌رفت. اوضاع منطقه نيز به دليل نگراني آمريكا از نتايج پيروزي ايران بر عراق به گونه‌اي آشكار ملتهب بود.
ضمن اينكه مناسبات اعراب و اسراييل با آمادگي اسراييل براي تهاجم به جنوب لبنان در وضعيت حساسي قرار داشت. در چنين موقعيتي بي‌گمان نتيجه عمليات بيتالمقدس براي ايران، منطقه و عراق بسيار سرنوشت ساز و تعيين كننده بود. زمينه اجراي عمليات بيتالمقدس متاثر از نتيجه سلسله عمليات‌هاي پيشين بود كه با شكستن حصر آبادان آغاز شد و پس از آن نيز ادامه يافت. در طراحي عمليات، عمليات تهاجم از طريق عبور رودخانه كارون و پيش روي به سوي مرز بين‌المللي و سپس آزادسازي شهر خرمشهر مد نظر گرفته شده بود و چنين استدلال شده بود كه حمله به جناح دشمن كه عمدتا به سوي شمال آرايش گرفته بود، عامل موفقيت عمليات است. همچنين شكستن خطوط اوليه دشمن و عبور ازرودخانه و گرفتن سرپل در غرب كارون تا جاده آسفالته اهواز – خرمشهر به عنوان اهداف مرحله اول و ادامه پيش روي به سمت مرز و تامين خرمشهر به عنوان مرحله دوم تامين شد.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_2056839790_012.jpg)
سازمان رزم عمليات بيتالمقدس
قرارگاه مركزي كربلا با فرماندهي مشترك سپاه پاسداران و ارتش جمهوري اسلامي ايران هدايت عمليات را با سه قرارگاه اصلي قدس، فتح و نصر و يك قرارگاه پشتيبان فجر بر عهده داشت.
قرارگاه قدس: سپاه پاسداران تيپ‌هاي 31 عاشورا، 21 امام رضا، 37 نور و 41 ثارالله.
ارتش جمهوري اسلامي ايران، لشكر 61 زرهي و تيپ مستقل 58 ذوالفقار.
قرارگاه فتح: سپاه پاسداران، تيپ‌هاي 14 امام حسين (ع)، 8 نجف اشرف و 25 كربلا.
ارتش جمهوري اسلامي ايران، لشكر 92 زرهي و تيپ‌هاي مستقل 55 هوابرد و 37 زرهي.
قرارگاه نصر: سپاه پاسداران، تيپ‌هاي 7 ولي عصر، 27 محمد رسول‌الله (ص)، 46 فجر و 22 بدر. ارتش جمهوري اسلامي، 21 حمزه و تيپ مستقل 23 نوحه.
قرارگاه فجر: سپاه پاسداران،تيپ‌هاي 33 المهدي و 17 علي‌بن ابيطالب و امام سجاد (ع).
ارتش جمهوري اسلامي، تيپ 3 لشگر 77 پياده، تيپ 3 زرهي سپاه پاسداران به عنوان احتياط تحت امر قرارگاه مركزي كربلا.
استعداد دشمن
لشكر 5 مكانيزه، لشكر 6 زرهي، لشكر 3 زرهي، لشكر 9 زرهي، لشكر 10 زرهي، لشكر 11 پياده، لشكر 12 پياده، لشكر 7 پياده، تيپ مستقل 10 زرهي، تيپ‌هاي مستقل 109، 409، 416، 90، 417، 601، 602، 605، 606، 409، 238 و 501 پياده. تيپ‌هاي 31، 32 و 33 نيروي مخصوص و همچنين توپخانه‌هاي دشمن نيز از 530 قبضه توپ در انواع مختلف تشكيل شده بود. كه به طور تقريبي عبارت بودند از 30 گردان.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1243295713_024.jpg)
شناسنامه عمليات بيتالمقدس
نام عمليات: بيتالمقدس
رمز: يا علي ابن ابيطالب (ع)
منطقه: غرب رودخانه كارون وشهرستان خرمشهر
مدت: دهم ارديبهشت تا سوم خرداد 1361
هدف
آزادسازي شهرهاي خرمشهر و هويزه و جاده اهواز – خرمشهر، خارج ساختن شهرهاي اهواز، حميديه و سوسنگرد و نيز جاده اهواز – آبادان از برد توپخانه دشمن وتامين مرز بين‌المللي .
سازمان عمل كننده: سپاه و ارتش
مرحله اول عمليات
عمليات در بامداد 10 ارديبهشت ماه سال 61 با سه قرارگاه عملياتي قدس، فتح و نصر به فرماندهي قرارگاه مركزي كربلا آغاز شد و رزمندگان با عبور از كارون موفق شدند به جاده اهواز – خرمشهر دست يابند.
مرحله دوم عمليات
در اين مرحله كه در ساعت 22 و 30 دقيقه، 16 ارديبهشت 61 آغاز شد رزمندگان قرارگاه‌هاي فتح و نصر در محور حسينيه به نوار مرزي رسيدند. بنابراين دشمن مجبور شد از هويزه و جفير عقب‌نشيني كند.
مرحله سوم عمليات
در ساعت 22، 19 ارديبهشت آغاز وهر چند تلفات و خسارات سنگين بر دشمن وارد آمد, ليكن هوشياري و تمركز نيروهاي عراقي در خطوط پدافندي موجب شد رزمندگان نتوانند بر اهداف تعيين شده دست يابند.
مرحله چهارم عمليات
در اين مرحله كه با سه قرارگاه عملياتي فتح، فجر و نصر در ساعت 22 و 30 اول خرداد 1361 آغاز شد. قرارگاه نصر توانست جاده خرمشهر – شلمچه را مسدود كند وقرارگاه فجر نيز موفق شد ضمن تامين پل نو در محور نهر ارائض نيروهاي خود را به اروند برساند.
در اين ميان قرارگاه فتح به دليل حساسيت و هوشياري فوق‌العاده دشمن نتوانست به اهداف مورد نظر دست يابد.دشمن براي از محاصره خارج كردن نيروهاي خود در اطراف نهر ارايض و پل نو از سمت غرب شملچه و شرق، خرمشهر پاتك‌هاي شديدي را آغاز كرد. ليكن با مقاومت يگان‌هاي خودي مستقر در منطقه مزبور اين پاتك‌ها به شكست انجاميد. سپس نيروهاي دشمن مستقر در شمال شرقي خرمشهر براي دفاع هر چه بهتر از شهر به داخل شهر خوانده شدند. پس از اين عقب‌نشيني نيروهاي عراقي در حاليكه با كمبود آب، غذا و مهمات مواجه بوده و در نتيجه مقاومت خود را بي‌تاثير مي‌دانستند صبح روز سوم خرداد 61حلقه محاصره خرمشهر تنگ‌تر شد وانبوه نيروهاي دشمن كه 2 روز محاصره در هواي گرم طاقتشان را به سر آورده بود, مقاومت را بي‌تاثير دانستند و با خروج ازمواضع خود در تمام شهر در چند ستون طولاني و كنار هم به سوي پليس راه آمدند و در حاليكه تكبير مي‌گفتند و شعار الموت صدام ودخيل الخميني سر مي‌دادند خود را تسليم كردند.
به اين ترتيب خرمشهر كه پس از 34 روز مقاومت، در برابر دشمن، در تاريخ 4 آبان ماه 1359 اشغال شده بود بعد از 575 روز وطي 25 روز عمليات در ساعت 11 صبح روز سوم خرداد آزاد شد و خط پدافند مناسبي از طلاييه تا كوشك و شلمچه وحاشيه شمال اروند برقرار گرديد.
همچنين در اين عمليات كه به آزادسازي 538 كيلومتر مربع از اراضي اشغال شده انجاميد هويزه، پادگان حميديه و جاده اهواز خرمشهر نيز آزاد شد و در اختيار رزمندگان جمهوري اسلامي ايران قرار گرفت. در اين عمليات 19 هزار تن از نيروهاي عراق اسير و 16 هزار تن ديگر كشته و يا زخمي شدند. همچنين 55 دستگاه تانك و نفربر، 50 دستگاه خودرو، ده‌ها قبضه توپ، 53 فروند هواپيما و 3 فروند هليكوپتر دشمن نيز منهدم شد. فتح خرمشهر موجب انفعال ارتش عراق شد. به گونه‌اي كه نظاميان عراق تا مدت زيادي نتوانستند از لاك دفاعي خود خارج شدند.
عمليات بيتالمقدس موجب شد تا كشورهاي عرب منطقه به تقويت مالي ونظامي عراق مبادرت ورزند.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1734373288_039.jpg)
بازتاب عمليات بيتالمقدس (آزادسازي خرمشهر) در رسانه‌هاي بيگانه
در جريان آزادسازي خرمشهر و مراحل مختلف عمليات سخنان ضد و نقيضي از خبر پراكني استكبار براي تضعيف روحيه مردم ايران به كار گرفته شد كه فتح خرمشهر خط بطلان بر تمام اين توطئه‌ها كشيد.
گوشه‌هايي از اين خبر پراكني و رسوايي‌هاي استكبار
راديو آمريكا: پرزيدنت صدام از كمك اردن در جنگ عليه ايران قدرداني كرد. ايالات متحده جانبداري خود را از عراق افزايش داده است.
راديو دولتي انگليس: موفقيت در جنگ عراق امكان پيروزي نهايي ايران را بيش از پيش متحمل ساخته است. پيروزي كه در صورت تحقق نگراني كشورهاي خليج فارس و جهان عرب به طور كلي را بر خواهد انگيخت.
بي‌بي‌سي چند روز قبل از فتح خرمشهر؛ طبق گزارشات سربازان عراقي مواضع دفاعي مستحكمي را به دراطراف خرمشهر ايجاد كرده‌اند.
راديو آلمان: صدام حسين با سرمشق گرفتن از قهرمان تاريخي قصد داشت جهان عرب را از خطر رژيم مذهبي و متعصب ايران برهاند.
بي‌بي‌سي: همانطور كه بدون شك اطلاع داريد ديروز بندر خرمشهر پس از 20 ماه دوباره به دست نيروهاي ايراني افتاد. بدين ترتيب ايران هم رسما و هم اسما كاملا در جنگ پيروز شده است.
بي‌بي‌سي: سقوط سريع خرمشهر به خصوص باعث سرافكندگي عراق گشته است. طبق تخمين 30 يا 40 هزار سرباز از اين شهر دفاع مي‌كردند.
موفقيت اين عمليات حاصل فداكاري همه نيروهاي رزمنده بوده واز جان گذشتگي حدود 000/6 شهيد (4460 شهيد سپاه و 1086 شهيد ارتش) و 24 هزار مجروح مي‌باشد
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1797506939_008.jpg)
عمليات بيت المقدس از ديدگاه امام (ره)
1 – خرمشهر را خدا آزاد کرد.
«روزنامه جمهوري اسلامي 2/3/74 صفحه 1»
2 – فتح خرمشهر فتح خاک نيست،فتح ارزشهاي انساني است.
«روزنامه جمهوري اسلامي 1/3/75 »
3 – فتح خرمشهر، فتح ارزشهاست.
«روزنامه اطلاعات 1/3/75»
4 – فتح خرمشهر يک مسئله عادي نبود بلکه ما فوق طبيعت بود.
«صحيفه نور جلد 16 صفحه 162»
5- فتح خرمشهر يک مسئله عادي نبود، اينکه پانزده الي بيست هزار نفر به صف ما براي اسارت بيايند و تسليم شوند، مسئله عادي نيست.
«صحيفه نور جلد 16 صفحه 162»
6 – ما نبايد فتح‌هاي بزرگ مثل فتح خرمشهر را از ياد ببريم .
«صحيفه نور جلد 17 صفحه 200»
7 – ايران امروز بعنوان يک ايران بزرگ ونيرومند مطرح است و در همه جا بر سر زبانهاست.
«ويژه نامه جمهوري اسلامي 3/362 صفحه2»
8 – رزمندگان عزيز ما نبايد اين پيروزي معجزه آسا را ، جز به امدادهاي الهي ببينند.
«صحيفه نور جلد 17 صفحه 200»
9 – مبارک باد وهزاران بار مبارک باد بر شما عزيزان، نور چشمان اسلام اين فتح ونصر عظيم.
«صحيفه نور جلد 12 صفحه 154»
10 – مبارک باد بر فرماندهان قدرتمند که فرماندهان چنين فداکاراني هستند که ستاره درخشنده پيروزيهاي آنان را بر تارک تاريخ تا نفخه صور نورافشاني خواهد کرد.
«صحيفه نور جلد16 صفحه 154»
11 – مبارک باد بر ملت عظيم الشأن ايران ، اين چنين فرزندان سلحشور وجان برکفي که نام آنان وکشورشان را جاويدان کردند.
«صحيفه نور جلد16 صفحه 154»
علميات بيت المقدس از ديدگاه مقام معظم رهبري
1 – با فتح خرمشهر، تاريخ ورق خورد و دنيا تغيير حالت و ارکان تفکر استعماري قدرتهاي جهاني که تا آن روز نيروي عظيم انقلاب و حرکت عميق اسلا‌مي‌مردم ما را باور نداشتند، متزلزل شد.
«روزنامه اطلاعات 5/3/69 صفحه 1»
2 – انشاء الله خاطره اين روز تاريخي و فراموش نشدني همواره بر شما برادران عزيز ودلاوران صحنه نبرد گرا‌مي‌باد.
«حديث ولايت جلد 4 صفحه 210»
3 – خرمشهر با تقوا به دست آمد.
«حديث ولايت جلد 4 صفحه 210»
4 – فتوحات ما در ميادين جنگ ، از جمله آزادي خرمشهر با تقوا امکان پذير شد.
«روزنامه کيهان 3/3/69 صفحه 1»
5 – روز آزادي خرمشهر را به عنوان يک ياد بود وافتخار ملي وميهني بايد گرا‌مي‌داشت.
«روزنامه جمهوري اسلامي3/3/73»
6 – حماسه مقاومت و آزادي خرمشهر ، حادثه‌اي بي نظير در تاريخ جهان است.
«روزنامه اطلاعات 30/3/73»
7 – چشم ودلتان به پيروزي خرمشهر و پيروزيهاي آتي روشن وروشن تر باد.
«ويژه نامه جمهوري اسلامي1/3/62 صفحه 3»
عمليات بيت المقدس از ديدگاه شخصيتهاي علمي،سياسي و اجتماعي برجسته
حجه الاسلام و المسلمين‌هاشمي‌رفسنجاني:
1 – عجيب اين است که موقعي که نيروهاي ما خرمشهر را گرفته بودند و سربازان ما در آب اروند، آن طرف خرمشهر شنا مي‌کردند و يا وضو مي‌گرفتند، هنوز راديو آمريکا و انگليس مي‌گفتند نيروهاي عراقي دارند ايرانيها را عقب مي‌رانند.
«روزنامه رسالت ،4 خرداد 1370»
2 - خوابي که رژيم عراق وحاميان ديده بودند با شکستي که در خرمشهر تحمل کردند ،آن خوابشان از مغزشان پريد و ديگر به کلي جريان عوض شد.
«روزنامه رسالت ،4 خرداد 1370»
3 – در موقعي که همه محاسبات مي‌گفت ايراني آمادگي دفاع ندارد و فکر مي‌شد که ارتش تعادل خودش را از دست داده و مسئولات گرفتار مسائل روزه مره انقلاب هستند اين حمله (بيتالمقدس) با همه امکانات آغاز شد.
«روزنامه رسالت ،4 خرداد 1370»
4 – کشور ما ، امروز به ياد روز بزرگ وتاريخي فتح خرمشهر اظهار شادماني مي‌کند وبايد ياد آن روزهاي پر شکوه در اين مقطع زنده شود.
«روزنامه جمهوري اسلامي،4 خرداد 1370»
5 – پيروزي رزمندگان اسلام در عمليات خرمشهر چشم جهانيان را خيره کرد و اين پيروزي فصل جديدي در تاريخ انقلاب اسلا‌مي‌گشود.
«روزنامه رسالت 3 خرداد 1369»
6 – پيروزي نيروي‌هاي مسلح ما در آزاد سازي خرمشهر، اسلام و انقلاب را بيمه کرد ودشمنان را از رسيدن به اهداف نا مشروع خود مأيوس ساخت.
«روزنامه رسالت 3 خرداد 1369»
7 – تا قبل از آزاد سازي خرمشهر نيروهاي مسلح ما به عنوان يک نيروي سنتي و معمولي که در کشورهاي جهان سوم باري بر دوش ملتها ضعيف است، عنوان مي‌شد ولي پس از اين پيروزي عظيم به عنوان نيروهاي مسلح و متکي بر مردم در دنيا عنوان شد.
«روزنامه رسالت 3 خرداد 1369»
8 – عمليات بسيار مهم و وسيع آزاد سازي خرمشهر نقطه عطفي در کارائي و قدرت رزمندگان توانمند اسلام است.
«روزنامه رسالت 3 خرداد 1369»
9 – خرمشهر به عنوان يک مرکز مقدس که يکبار از دست اسلام رفت و دوباره به آغوش ميهن اسلا‌مي‌برگشت ومخروبه گشت و ساخته شد، در تاريخ مي‌ماند.
«روزنامه رسالت 5خرداد 1369»
10 – آزاد سازي خرمشهر نقطه عطفي نه فقط در تاريخ کشور ما بلکه در تاريخ معاصر جهان محسو ب مي‌شود.
«روزنامه رسالت4 خرداد 1368»
11 – براي افکار عمو‌مي‌جهان فتح خرمشهر در ابتدا باور نکردني بود و تأثيرات آن براي ما از لحاظ محاسبات عادي مشکل بود.
«روزنامه رسالت4 خرداد 1368»
12 – شهر خرمشهر به عنوان يک شهر نمونه ، نشانه پيروزي اسلا‌مي‌ايران بر دشمن بعثي صهيونيستي عراق مي‌باشد.
«چهار سال با مردم صفحه 230»
سردار سرلشگر صفوي:
1 – عمليات بيت المقدس در واقع آخرين حلقه اتراتژدي آزاد سازي سرزمين‌هاي اشغالي بود که مهمترين منطقه استراتژيک جنگ را از اشغال دشمن آزاد ساخت، و ايران را در موضعي برتر قرار داد.
«روزنامه جمهوري اسلامي1/3/78»
2 – عمليات آزاد سازي خرمشهر به واسطه وسعت عمليات و اينکه بيشترين اسير را به اسارت رزمندگان دلاور کشور در آورد، يکي از عمليات‌هاي بزرگ از لحاظ تاکتيکي بود.
«روزنامه جمهوري اسلامي1/3/78»
3 عمليات آزادسازي خرمشهر نقطه اوج هماهنگي ميان ارتش و سپاه بود.
«روزنامه جمهوري اسلامي1/3/78»
ساجد
اين رودخانه پس از عبور از بصره از كنار خرمشهر مي‌گذرد و با كارون رودخانه خروشان وعظيم اروند را تشكيل مي‌دهند و سپس به خليج فارس مي‌ريزد كه در انتهاي آن در عراق شهر مهم فاو است و در ايران آبادان و اروند كنار. به اين ترتيب 81 كيلومتر از طول اروند به عنوان مرز مشترك ايران و عراق است. اين رودخانه بستري مناسب براي كشتي‌هاي تجاري و اقيانوس‌پيما شد و به آبهاي آزاد دنيا وصل مي‌گردد و از اروند به خليج‌فارس و سپس آبهاي آزاد دنيا. مهمترين بنادر اين رودخانه عبارتند از بصره، خرمشهر، آبادان، خسروآباد و فاو . شهر خرمشهر با وسعتي قريب به 96 كيلومترمربع در منتهااليه جنوب غربي جلگه خوزستان قرار دارد. جمعيت آن قبل از وقوع جنگ تحميلي 220 هزار نفر تخمين زده شده است. فاصله هوايي آن تا تهران 660 كيلومتر است و فاصله زميني خرمشهر تا تهران هزار و يك كيلومتر. تا اهواز 128 كيلومتر، تا آبادان 15 كيلومتر، تا شلمچه 18 كيلومتر و تا بصره 54 كيلومتر فاصله دارد.
خرمشهر به دليل نزديكي به منطقه استوايي از آب و هوايي گرم برخوردار است؛ به همين علت با توجه به بالا بودن درجه حرارت در تابستان شرايط زندگي در اين منطقه دشوار است. اقتصاد خرمشهر قبل از انقلاب بركشاورزي، دامداري، ماهيگيري، صنايع ماشيني و دستي، حصيربافي و عبا بافي و بازرگاني استوار بود. بيشترين درآمد مردم از خرما بود (سالانه 55 هزار تن توليد و صادرات خرما). اشتغال در تاسيسات بندري خرمشهر و بازار صفا از جمله مشاغل مردم شده بود.
خرمشهر را به عبارتي مي‌توان شهر نخل، پرنده و آب دانست چون آب و نخل در اين سامان پيوند ديرينه‌اي دارند. نخلستان‌هاي انبوه، باصفا و سرسبز جلوه‌هاي زيبايي را از طبيعت تماشايي خوزستان در خرمشهر به نمايش گذاشته. اين نخلستان با آب كارون و اروند رود آبياري مي‌شود و بهترين نوع خرما از اين نخل‌ها به دست مي‌آيد.
پيشينه تاريخي خرمشهر
به گزارش سرويس فرهنگ وحماسه خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، خرمشهر در سال 127 هجري قمري مصادف با 1812 ميلادي توسط عشيره كعب ايجاد شد. در زمان تاسيس, قريه كوچكي به شمار مي‌رفت. لكن به مرور زمان به بندري معتبر تبديل شد. استان خوزستان تاريخ پرماجرايي را پشت سرگذاشته است.قواي بيگانه تا زمان وقوع انقلاب اسلامي 3 بار اين استان را مورد تعرض قرار دادند. نخستين بار در سال 1253 هجري قمري ,1837 ميلادي، بخشي از خوزستان توسط قواي عثماني اشغال شد. اين وضعيت سه سال طول كشيد تا سرانجام با دخالت دو ابر قدرت وقت روس وانگليس مناطق اشغال شده تخليه گرديد.
20 سال بعد در سال 1273 هجري قمري قواي انگليس با حمله به خوزستان تا اهواز پيش رفتند كه با ميانجيگري فرانسه و انعقاد قرارداد صلحي در پاريس به اين مساله پايان داده شد. در جريان جنگ دوم جهاني نيز انگليسي‌ها بار ديگر با تعرض به خوزستان خرمشهر را به اشغال درآوردند. تا بندر آن براي كمك‌رساني به روس‌ها مورد استفاده متفقين قرار بگيرند. اين بار نيز چون گذشته عنصر تعيين كننده در آزادي خرمشهر توافق قدرتهاي بزرگ و اصطحكاك و اشتراك منافع آنان بود. پس از پيروزي انقلاب اسلامي درايران خرمشهر براي بار سوم سال 1359 هجري شمسي اشغال شد اما اين بار اشغال آن به سادگي صورت نپذيرفت. زيرا در مقابل يورش دشمن مسلح به انواع سلاح‌هاي سنگين و نيمه سنگين جواناني با حداقل تجهيزات به دفاع برخواسته بودند كه نه تنها براي رفع تجاوزگر از ميهن بود بلكه براي اعتلا و حفظ اعتبار واقتدار اسلام و انقلاب اسلامي مي‌جنگيدند. آنان چه در دوران مقاومت، چه در دوران آزادسازي خرمشهر چنان حماسه آفريدند كه شايد با اين مشخصات در پيشينه اين مرز و بوم يافت نشود.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1817329140_043.jpg)
خوزستان در بحران پس از انقلاب اسلامي
پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران رژيم عراق تحركاتي را عليه نظام نوپاي جمهوري اسلامي ايران آغاز كرد. علاوه بر تحركات مرزي اقدامات گسترده‌اي در داخل به ويژه خوزستان در پشتيباني از گروه‌هاي ضد انقلاب داخلي به عمل مي‌آورد.
در اين ميان عرب زبان بودن بخشي از مردم اين منطقه دستاويز مناسبي براي طرح جدايي خوزستان از ايران شده بود. به همين جهت عراق با گردآوري عناصر گروه منحل شده خلق عرب و همچنين برقراري ارتباطات گسترده با برخي از سران عشاير عرب به آموزش، تسليح وتحريك آنان براي راه‌اندازي درگيري‌هاي منطقه‌اي ايجاد زمينه جداسازي خوزستان مبادرت ورزيد. عناصر گروه خلق عرب در ماه‌هاي ارديبهشت، خرداد و تير 1358 علاوه بر درگيري مسلحانه به اقداماتي همچون ايجاد آشوب، بمب‌گذاري، ترور و سرقت سلاح و مهمات مبادرت مي‌ورزيدند.
اين اقدامات چندان افزايش يافت كه مردم شهربه جان آمدند و در تاريخ 23 تير ماه سال 1358 به مراكز استقرار گروه‌هاي خلق عرب هجوم بردند و ضمن دستگيري عده‌اي از عناصر فعال ضد انقلاب بقيه را متواري كردند. حكومت عراق پس از فروكش كردن آشوب سازمان خلق عرب در خرمشهر همچنان به توطئه‌هاي خود در خوزستان ادامه مي‌داد.
علاوه بر اقداماتي نظير انفجار و خرابكاري كه به وسيله گروه‌ها و عناصر وابسته انجام مي‌شد, تحريكات مرزي عراق از جمله احداث استحكامات، شناسايي، نقل و انتقال و تجمع نيرو، حركات ايذايي، آزمايشي و تخريبي و ... به تدريج افزايش مي‌يافت. اين روند به سه دوره زماني از پيروزي انقلاب اسلامي تا پايان مرداد 1359، از اول تا 25شهريور ماه 1359 و از 26 تا 30 شهريور 1359 قابل تفكيك است.
در تاريخ 26 شهريور ماه سال 1359 رييس جمهور عراق، صدام حسين در نطقي در مجلس اين كشور با ملقا اعلام كردن قرارداد 1975 الجزاير وتاكيد بر وضعيت روابط قانوني بر شط‌العرب (اروند رود) به وضع قبل از مارس 1975 ,گفت: بايد تمام حقوق تعريف شده به حاكميت كامل عراق بازگردد.
آغاز جنگ عليه ايران
بعدازظهر 31 شهريور ماه سال 1359 خرمشهر زير آتش سنگين ارتش عراق قرار گرفت. انبوهي از آتش خمپاره‌ها و توپ‌هاي دشمن روي شهر, همه غافلگير شده بودند و حيران.
شهر در آتش مي‌سوخت و صداي انفجار لحظه‌اي قطع نمي شد. طولي نكشيد كه بيمارستان پر شد از انبوه مجروحان و شهيدان. زنان و كودكان و سالخوردگان ,آواره بيابان‌ها و جاده‌ها شده بودند. مردم به خصوص جوانان روي به مسجد جامع و ديگر پايگاه‌ها آوردند تا براي مقاومت سازمان‌دهي شوند.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1400111635_051.jpg)
دفاع مردمي 34 روزه مقاومت
گروه‌هاي مقاومت به سرعت شكل گرفت و در محورهاي هجوم جنگ و گريز شروع شد.آن طرف توپخانه، تانك، خمپاره‌انداز،مسلسل‌هاي سنگين و قواي زرهي، اين طرف تفنگ ام 1، ژس، بطري‌هاي آتش‌زا و چند آر، پي، جي.
34 روز مقاومت و تلاش در اين وضعيت اگر چه بسياري از مدافعان خرمشهر را به كام شهادت كشاند ولي دشمن را در دست‌يابي سريع به اهدافش واشغال سريع خوزستان ناكام گذاشت. هر چند كه خرمشهر خونين شد و به دست دشمن افتاد.
روز 4 آبان 1359 را بايد روز پايان حماسه خونين شهر ناميد. حماسه‌اي كه در 34 روز جلوه كرد. اما بي‌گمان فداكاري‌ها وايستادگي تحسين برانگيز مدافعان خونين‌شهر در برابر ارتش متجاوز و مجهز به انواع جنگ افزارها در تاريخ و در خاطر انسان‌هاي حق‌جو و ظلم‌ستيز جاويد خواهد ماند.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1116907300_025.jpg)
چهارم آبان 1359 اشغال خرمشهر
اين روز, روز اشغال شهري است كه مدافعانش طي 34 روز نبرد و تلاش شبانه‌روزي كوشيدند با اداي تكليف الهي خود دشمن را از گسترش تجاوز به ايران اسلامي بازدارند. خرمشهر اشغال شد. لكن حماسه‌ها، ايستادگي‌ها و جانبازي‌هايي آفريد كه اولا افتخاري بزرگ را در تاريخ اين مرز و بوم به ثبت رساند، ثانيا سبب گرديد كه دشمن بيش از اين خطرپذيري نكند و طعم تصرف خوزستان و حتي آبادان را از سر بيرون كند و ثالثا اين مقاومت اعتماد به نفسي را براي اردوي خودي به ارمغان آورد كه دست مايه رزمندگان براي بيرون راندن دشمن از سرزمين اسلامي ايران گرديد. در حاليكه اشغال خرمشهر توسط عراق به عنوان آخرين و مهمترين برگ برنده اين كشور براي وادار ساختن به شركت در هر گونه مذاكرات صلح تلقي مي‌شد, آزادسازي اين شهر مي‌تواسنت سمبل تحميل اراده سياسي جمهوري اسلامي ايران بر متجاوز و اثبات برتري نظامي‌اش باشد.
طراحي عمليات بيتالمقدس
از اين رو تنها عاملي كه مي‌توانست موفقيت را نصيب يكي از طرفين دعوا نمايد سرعت عمل در اقدامات بود. به همين خاطر بلافاصله پس از اتمام عمليات فتح‌المبين در حاليكه قواي ارتش عراق در منطقه بومي خرمشهر تقويت مي‌شدند به تمامي يگان‌هاي تحت امر قرارگاه مركزي كربلا دستور داده شد تا ضمن بازسازي و تجديد قوا به شناسايي و طراحي عمليات بپردازند. تلاش براي طرح‌ريزي و اجراي عمليات بيتالمقدس در موقعيت بسيار حساسي انجام شد. وضعيت داخلي كشور با انهدام بقاياي ضد انقلاب به تدريج رو به بهبودي و ثبات پيش مي‌رفت. اوضاع منطقه نيز به دليل نگراني آمريكا از نتايج پيروزي ايران بر عراق به گونه‌اي آشكار ملتهب بود.
ضمن اينكه مناسبات اعراب و اسراييل با آمادگي اسراييل براي تهاجم به جنوب لبنان در وضعيت حساسي قرار داشت. در چنين موقعيتي بي‌گمان نتيجه عمليات بيتالمقدس براي ايران، منطقه و عراق بسيار سرنوشت ساز و تعيين كننده بود. زمينه اجراي عمليات بيتالمقدس متاثر از نتيجه سلسله عمليات‌هاي پيشين بود كه با شكستن حصر آبادان آغاز شد و پس از آن نيز ادامه يافت. در طراحي عمليات، عمليات تهاجم از طريق عبور رودخانه كارون و پيش روي به سوي مرز بين‌المللي و سپس آزادسازي شهر خرمشهر مد نظر گرفته شده بود و چنين استدلال شده بود كه حمله به جناح دشمن كه عمدتا به سوي شمال آرايش گرفته بود، عامل موفقيت عمليات است. همچنين شكستن خطوط اوليه دشمن و عبور ازرودخانه و گرفتن سرپل در غرب كارون تا جاده آسفالته اهواز – خرمشهر به عنوان اهداف مرحله اول و ادامه پيش روي به سمت مرز و تامين خرمشهر به عنوان مرحله دوم تامين شد.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_2056839790_012.jpg)
سازمان رزم عمليات بيتالمقدس
قرارگاه مركزي كربلا با فرماندهي مشترك سپاه پاسداران و ارتش جمهوري اسلامي ايران هدايت عمليات را با سه قرارگاه اصلي قدس، فتح و نصر و يك قرارگاه پشتيبان فجر بر عهده داشت.
قرارگاه قدس: سپاه پاسداران تيپ‌هاي 31 عاشورا، 21 امام رضا، 37 نور و 41 ثارالله.
ارتش جمهوري اسلامي ايران، لشكر 61 زرهي و تيپ مستقل 58 ذوالفقار.
قرارگاه فتح: سپاه پاسداران، تيپ‌هاي 14 امام حسين (ع)، 8 نجف اشرف و 25 كربلا.
ارتش جمهوري اسلامي ايران، لشكر 92 زرهي و تيپ‌هاي مستقل 55 هوابرد و 37 زرهي.
قرارگاه نصر: سپاه پاسداران، تيپ‌هاي 7 ولي عصر، 27 محمد رسول‌الله (ص)، 46 فجر و 22 بدر. ارتش جمهوري اسلامي، 21 حمزه و تيپ مستقل 23 نوحه.
قرارگاه فجر: سپاه پاسداران،تيپ‌هاي 33 المهدي و 17 علي‌بن ابيطالب و امام سجاد (ع).
ارتش جمهوري اسلامي، تيپ 3 لشگر 77 پياده، تيپ 3 زرهي سپاه پاسداران به عنوان احتياط تحت امر قرارگاه مركزي كربلا.
استعداد دشمن
لشكر 5 مكانيزه، لشكر 6 زرهي، لشكر 3 زرهي، لشكر 9 زرهي، لشكر 10 زرهي، لشكر 11 پياده، لشكر 12 پياده، لشكر 7 پياده، تيپ مستقل 10 زرهي، تيپ‌هاي مستقل 109، 409، 416، 90، 417، 601، 602، 605، 606، 409، 238 و 501 پياده. تيپ‌هاي 31، 32 و 33 نيروي مخصوص و همچنين توپخانه‌هاي دشمن نيز از 530 قبضه توپ در انواع مختلف تشكيل شده بود. كه به طور تقريبي عبارت بودند از 30 گردان.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1243295713_024.jpg)
شناسنامه عمليات بيتالمقدس
نام عمليات: بيتالمقدس
رمز: يا علي ابن ابيطالب (ع)
منطقه: غرب رودخانه كارون وشهرستان خرمشهر
مدت: دهم ارديبهشت تا سوم خرداد 1361
هدف
آزادسازي شهرهاي خرمشهر و هويزه و جاده اهواز – خرمشهر، خارج ساختن شهرهاي اهواز، حميديه و سوسنگرد و نيز جاده اهواز – آبادان از برد توپخانه دشمن وتامين مرز بين‌المللي .
سازمان عمل كننده: سپاه و ارتش
مرحله اول عمليات
عمليات در بامداد 10 ارديبهشت ماه سال 61 با سه قرارگاه عملياتي قدس، فتح و نصر به فرماندهي قرارگاه مركزي كربلا آغاز شد و رزمندگان با عبور از كارون موفق شدند به جاده اهواز – خرمشهر دست يابند.
مرحله دوم عمليات
در اين مرحله كه در ساعت 22 و 30 دقيقه، 16 ارديبهشت 61 آغاز شد رزمندگان قرارگاه‌هاي فتح و نصر در محور حسينيه به نوار مرزي رسيدند. بنابراين دشمن مجبور شد از هويزه و جفير عقب‌نشيني كند.
مرحله سوم عمليات
در ساعت 22، 19 ارديبهشت آغاز وهر چند تلفات و خسارات سنگين بر دشمن وارد آمد, ليكن هوشياري و تمركز نيروهاي عراقي در خطوط پدافندي موجب شد رزمندگان نتوانند بر اهداف تعيين شده دست يابند.
مرحله چهارم عمليات
در اين مرحله كه با سه قرارگاه عملياتي فتح، فجر و نصر در ساعت 22 و 30 اول خرداد 1361 آغاز شد. قرارگاه نصر توانست جاده خرمشهر – شلمچه را مسدود كند وقرارگاه فجر نيز موفق شد ضمن تامين پل نو در محور نهر ارائض نيروهاي خود را به اروند برساند.
در اين ميان قرارگاه فتح به دليل حساسيت و هوشياري فوق‌العاده دشمن نتوانست به اهداف مورد نظر دست يابد.دشمن براي از محاصره خارج كردن نيروهاي خود در اطراف نهر ارايض و پل نو از سمت غرب شملچه و شرق، خرمشهر پاتك‌هاي شديدي را آغاز كرد. ليكن با مقاومت يگان‌هاي خودي مستقر در منطقه مزبور اين پاتك‌ها به شكست انجاميد. سپس نيروهاي دشمن مستقر در شمال شرقي خرمشهر براي دفاع هر چه بهتر از شهر به داخل شهر خوانده شدند. پس از اين عقب‌نشيني نيروهاي عراقي در حاليكه با كمبود آب، غذا و مهمات مواجه بوده و در نتيجه مقاومت خود را بي‌تاثير مي‌دانستند صبح روز سوم خرداد 61حلقه محاصره خرمشهر تنگ‌تر شد وانبوه نيروهاي دشمن كه 2 روز محاصره در هواي گرم طاقتشان را به سر آورده بود, مقاومت را بي‌تاثير دانستند و با خروج ازمواضع خود در تمام شهر در چند ستون طولاني و كنار هم به سوي پليس راه آمدند و در حاليكه تكبير مي‌گفتند و شعار الموت صدام ودخيل الخميني سر مي‌دادند خود را تسليم كردند.
به اين ترتيب خرمشهر كه پس از 34 روز مقاومت، در برابر دشمن، در تاريخ 4 آبان ماه 1359 اشغال شده بود بعد از 575 روز وطي 25 روز عمليات در ساعت 11 صبح روز سوم خرداد آزاد شد و خط پدافند مناسبي از طلاييه تا كوشك و شلمچه وحاشيه شمال اروند برقرار گرديد.
همچنين در اين عمليات كه به آزادسازي 538 كيلومتر مربع از اراضي اشغال شده انجاميد هويزه، پادگان حميديه و جاده اهواز خرمشهر نيز آزاد شد و در اختيار رزمندگان جمهوري اسلامي ايران قرار گرفت. در اين عمليات 19 هزار تن از نيروهاي عراق اسير و 16 هزار تن ديگر كشته و يا زخمي شدند. همچنين 55 دستگاه تانك و نفربر، 50 دستگاه خودرو، ده‌ها قبضه توپ، 53 فروند هواپيما و 3 فروند هليكوپتر دشمن نيز منهدم شد. فتح خرمشهر موجب انفعال ارتش عراق شد. به گونه‌اي كه نظاميان عراق تا مدت زيادي نتوانستند از لاك دفاعي خود خارج شدند.
عمليات بيتالمقدس موجب شد تا كشورهاي عرب منطقه به تقويت مالي ونظامي عراق مبادرت ورزند.
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1734373288_039.jpg)
بازتاب عمليات بيتالمقدس (آزادسازي خرمشهر) در رسانه‌هاي بيگانه
در جريان آزادسازي خرمشهر و مراحل مختلف عمليات سخنان ضد و نقيضي از خبر پراكني استكبار براي تضعيف روحيه مردم ايران به كار گرفته شد كه فتح خرمشهر خط بطلان بر تمام اين توطئه‌ها كشيد.
گوشه‌هايي از اين خبر پراكني و رسوايي‌هاي استكبار
راديو آمريكا: پرزيدنت صدام از كمك اردن در جنگ عليه ايران قدرداني كرد. ايالات متحده جانبداري خود را از عراق افزايش داده است.
راديو دولتي انگليس: موفقيت در جنگ عراق امكان پيروزي نهايي ايران را بيش از پيش متحمل ساخته است. پيروزي كه در صورت تحقق نگراني كشورهاي خليج فارس و جهان عرب به طور كلي را بر خواهد انگيخت.
بي‌بي‌سي چند روز قبل از فتح خرمشهر؛ طبق گزارشات سربازان عراقي مواضع دفاعي مستحكمي را به دراطراف خرمشهر ايجاد كرده‌اند.
راديو آلمان: صدام حسين با سرمشق گرفتن از قهرمان تاريخي قصد داشت جهان عرب را از خطر رژيم مذهبي و متعصب ايران برهاند.
بي‌بي‌سي: همانطور كه بدون شك اطلاع داريد ديروز بندر خرمشهر پس از 20 ماه دوباره به دست نيروهاي ايراني افتاد. بدين ترتيب ايران هم رسما و هم اسما كاملا در جنگ پيروز شده است.
بي‌بي‌سي: سقوط سريع خرمشهر به خصوص باعث سرافكندگي عراق گشته است. طبق تخمين 30 يا 40 هزار سرباز از اين شهر دفاع مي‌كردند.
موفقيت اين عمليات حاصل فداكاري همه نيروهاي رزمنده بوده واز جان گذشتگي حدود 000/6 شهيد (4460 شهيد سپاه و 1086 شهيد ارتش) و 24 هزار مجروح مي‌باشد
(http://www.sajed.ir/pe/images/gallery/img_thumbnails/20061226_1797506939_008.jpg)
عمليات بيت المقدس از ديدگاه امام (ره)
1 – خرمشهر را خدا آزاد کرد.
«روزنامه جمهوري اسلامي 2/3/74 صفحه 1»
2 – فتح خرمشهر فتح خاک نيست،فتح ارزشهاي انساني است.
«روزنامه جمهوري اسلامي 1/3/75 »
3 – فتح خرمشهر، فتح ارزشهاست.
«روزنامه اطلاعات 1/3/75»
4 – فتح خرمشهر يک مسئله عادي نبود بلکه ما فوق طبيعت بود.
«صحيفه نور جلد 16 صفحه 162»
5- فتح خرمشهر يک مسئله عادي نبود، اينکه پانزده الي بيست هزار نفر به صف ما براي اسارت بيايند و تسليم شوند، مسئله عادي نيست.
«صحيفه نور جلد 16 صفحه 162»
6 – ما نبايد فتح‌هاي بزرگ مثل فتح خرمشهر را از ياد ببريم .
«صحيفه نور جلد 17 صفحه 200»
7 – ايران امروز بعنوان يک ايران بزرگ ونيرومند مطرح است و در همه جا بر سر زبانهاست.
«ويژه نامه جمهوري اسلامي 3/362 صفحه2»
8 – رزمندگان عزيز ما نبايد اين پيروزي معجزه آسا را ، جز به امدادهاي الهي ببينند.
«صحيفه نور جلد 17 صفحه 200»
9 – مبارک باد وهزاران بار مبارک باد بر شما عزيزان، نور چشمان اسلام اين فتح ونصر عظيم.
«صحيفه نور جلد 12 صفحه 154»
10 – مبارک باد بر فرماندهان قدرتمند که فرماندهان چنين فداکاراني هستند که ستاره درخشنده پيروزيهاي آنان را بر تارک تاريخ تا نفخه صور نورافشاني خواهد کرد.
«صحيفه نور جلد16 صفحه 154»
11 – مبارک باد بر ملت عظيم الشأن ايران ، اين چنين فرزندان سلحشور وجان برکفي که نام آنان وکشورشان را جاويدان کردند.
«صحيفه نور جلد16 صفحه 154»
علميات بيت المقدس از ديدگاه مقام معظم رهبري
1 – با فتح خرمشهر، تاريخ ورق خورد و دنيا تغيير حالت و ارکان تفکر استعماري قدرتهاي جهاني که تا آن روز نيروي عظيم انقلاب و حرکت عميق اسلا‌مي‌مردم ما را باور نداشتند، متزلزل شد.
«روزنامه اطلاعات 5/3/69 صفحه 1»
2 – انشاء الله خاطره اين روز تاريخي و فراموش نشدني همواره بر شما برادران عزيز ودلاوران صحنه نبرد گرا‌مي‌باد.
«حديث ولايت جلد 4 صفحه 210»
3 – خرمشهر با تقوا به دست آمد.
«حديث ولايت جلد 4 صفحه 210»
4 – فتوحات ما در ميادين جنگ ، از جمله آزادي خرمشهر با تقوا امکان پذير شد.
«روزنامه کيهان 3/3/69 صفحه 1»
5 – روز آزادي خرمشهر را به عنوان يک ياد بود وافتخار ملي وميهني بايد گرا‌مي‌داشت.
«روزنامه جمهوري اسلامي3/3/73»
6 – حماسه مقاومت و آزادي خرمشهر ، حادثه‌اي بي نظير در تاريخ جهان است.
«روزنامه اطلاعات 30/3/73»
7 – چشم ودلتان به پيروزي خرمشهر و پيروزيهاي آتي روشن وروشن تر باد.
«ويژه نامه جمهوري اسلامي1/3/62 صفحه 3»
عمليات بيت المقدس از ديدگاه شخصيتهاي علمي،سياسي و اجتماعي برجسته
حجه الاسلام و المسلمين‌هاشمي‌رفسنجاني:
1 – عجيب اين است که موقعي که نيروهاي ما خرمشهر را گرفته بودند و سربازان ما در آب اروند، آن طرف خرمشهر شنا مي‌کردند و يا وضو مي‌گرفتند، هنوز راديو آمريکا و انگليس مي‌گفتند نيروهاي عراقي دارند ايرانيها را عقب مي‌رانند.
«روزنامه رسالت ،4 خرداد 1370»
2 - خوابي که رژيم عراق وحاميان ديده بودند با شکستي که در خرمشهر تحمل کردند ،آن خوابشان از مغزشان پريد و ديگر به کلي جريان عوض شد.
«روزنامه رسالت ،4 خرداد 1370»
3 – در موقعي که همه محاسبات مي‌گفت ايراني آمادگي دفاع ندارد و فکر مي‌شد که ارتش تعادل خودش را از دست داده و مسئولات گرفتار مسائل روزه مره انقلاب هستند اين حمله (بيتالمقدس) با همه امکانات آغاز شد.
«روزنامه رسالت ،4 خرداد 1370»
4 – کشور ما ، امروز به ياد روز بزرگ وتاريخي فتح خرمشهر اظهار شادماني مي‌کند وبايد ياد آن روزهاي پر شکوه در اين مقطع زنده شود.
«روزنامه جمهوري اسلامي،4 خرداد 1370»
5 – پيروزي رزمندگان اسلام در عمليات خرمشهر چشم جهانيان را خيره کرد و اين پيروزي فصل جديدي در تاريخ انقلاب اسلا‌مي‌گشود.
«روزنامه رسالت 3 خرداد 1369»
6 – پيروزي نيروي‌هاي مسلح ما در آزاد سازي خرمشهر، اسلام و انقلاب را بيمه کرد ودشمنان را از رسيدن به اهداف نا مشروع خود مأيوس ساخت.
«روزنامه رسالت 3 خرداد 1369»
7 – تا قبل از آزاد سازي خرمشهر نيروهاي مسلح ما به عنوان يک نيروي سنتي و معمولي که در کشورهاي جهان سوم باري بر دوش ملتها ضعيف است، عنوان مي‌شد ولي پس از اين پيروزي عظيم به عنوان نيروهاي مسلح و متکي بر مردم در دنيا عنوان شد.
«روزنامه رسالت 3 خرداد 1369»
8 – عمليات بسيار مهم و وسيع آزاد سازي خرمشهر نقطه عطفي در کارائي و قدرت رزمندگان توانمند اسلام است.
«روزنامه رسالت 3 خرداد 1369»
9 – خرمشهر به عنوان يک مرکز مقدس که يکبار از دست اسلام رفت و دوباره به آغوش ميهن اسلا‌مي‌برگشت ومخروبه گشت و ساخته شد، در تاريخ مي‌ماند.
«روزنامه رسالت 5خرداد 1369»
10 – آزاد سازي خرمشهر نقطه عطفي نه فقط در تاريخ کشور ما بلکه در تاريخ معاصر جهان محسو ب مي‌شود.
«روزنامه رسالت4 خرداد 1368»
11 – براي افکار عمو‌مي‌جهان فتح خرمشهر در ابتدا باور نکردني بود و تأثيرات آن براي ما از لحاظ محاسبات عادي مشکل بود.
«روزنامه رسالت4 خرداد 1368»
12 – شهر خرمشهر به عنوان يک شهر نمونه ، نشانه پيروزي اسلا‌مي‌ايران بر دشمن بعثي صهيونيستي عراق مي‌باشد.
«چهار سال با مردم صفحه 230»
سردار سرلشگر صفوي:
1 – عمليات بيت المقدس در واقع آخرين حلقه اتراتژدي آزاد سازي سرزمين‌هاي اشغالي بود که مهمترين منطقه استراتژيک جنگ را از اشغال دشمن آزاد ساخت، و ايران را در موضعي برتر قرار داد.
«روزنامه جمهوري اسلامي1/3/78»
2 – عمليات آزاد سازي خرمشهر به واسطه وسعت عمليات و اينکه بيشترين اسير را به اسارت رزمندگان دلاور کشور در آورد، يکي از عمليات‌هاي بزرگ از لحاظ تاکتيکي بود.
«روزنامه جمهوري اسلامي1/3/78»
3 عمليات آزادسازي خرمشهر نقطه اوج هماهنگي ميان ارتش و سپاه بود.
«روزنامه جمهوري اسلامي1/3/78»
ساجد