s@ba
21st April 2010, 10:16 AM
http://www.takimg.com/images/ljc528dftyenwggeuh.jpg
تمدن بين النهرين
بين النهرين منطقه اي است در آسياي غربي در امتداد رودهاي دجله و فرات كه از جنوب به شمال – از خليج فارس تا كوه هاي ارمنستان و از شرق به غرب – از فلات ايران تا صحراي شام امتداد دارد. نواحي مركزي بين النهرين روزگاري به واسطه وجود شبكه بسيار وسيع و غني آب هاي طبيعي بسيار حاصلخيز بوده است ليكن پس از سيري شدن هزاران سال و تغييرات جوي و جغرافيايي، اكنون اغلب زمين هاي اين منطقه باير و كم آب است.
بين النهرين ، مهد تمدن بشري:
در مطالعات تاريخ جهان باستان مكرر به منابعي بر مي خوريم كه از شرق نزديك به بين النهرين به عنوان مهد تمدن بشري ياد كرده اند. اين عقيده مبتني بر قرايني است كه در ذيل به چند نمونه آن اشاره مي كنيم.
-ابتدايي ترين و بهترين آثار كهن بدست آمده از كشاورزي نظام يافته – كه نشانه ي زندگي گروهي و اجتماعي بشري است. در اين منطقه يافت شده است.
-ابزار سازي و دانش استفاده از فلزات از عواملي است كه بنيان اقتصادي و توان فني جوامع اوليه را نشان مي دهد. سومري ها (اولين اقوام تشكل يافته و قدرتمند منطقه ي بين النهرين) اولين قومي بوده اند كه به فن استفاده از فلزات آگاهي داشتند. هيچ كس نمي داند كه آنها چگونه شيوه ي استخراج فلزات را فرا گرفته اند ليكن مسلم است كه نخستين بهره گيري از فلزات در بين النهرين صورت گرفته است.
خط و نوشته را شايد بتوان مهمترين اختراع بشري در طول تاريخ دانست چرا كه نوشته ها مجراي انتقال اطلاعات و ثبت و ضبط تاريخ- هستند. از سوي ديگر ظهور يك خط در يك جامعه كهن خود نشانه اي است از رشد فكري و علمي و فرهنگي مردم آن اجتماع ، سومريان با اختراع ، خط ميخي ، دوره اي را آغاز كردند كه به عنوان آغاز خط نويسي شهرت دارد. اين دوره با نخستين سلسله پادشاهي سومر يعني حدود 3000 تا 2500 ق.م مقارن بود و قدمت آن به پيش از سلسله پادشاهي مصر باز مي گردد. «خط ميخي» رواج خود را تا هزاره اول پيش از ميلاد همچنان حفظ كرد
وجود شهرهاي مستقل كه از آنها با نام دولتشهر ياد مي شود نشاني از قدرت سياسي و مديريت شهري بوده است. در اين منطقه- انتقال از زندگي و اقتصاد ساده كشاورزي و روستايي به نظام پيچيده زيست و اقتصاد متمركز شهري به سرعت انجام شد. از اين رو بين النهرين بستر اولين جوامعي بود كه نام تمدن (شهرنشيني) را شايسته خود ساخت. البته مي توان شكل گيري سريع شهرهاي بين النهرين را كه اغلب داراي ، استحكامات و برج و بارو در اطراف شهر بوده، نتيجه ي اوضاع خاص سياسي و تهاجمات مكرر نظامي دانست كه از ويژگي هاي اجتماعي تاريخ اين تمدن است.
معماری
بهترين نمونه ي معماري بين النهرين همانند ديگر تمدن هاي باستاني به بناي معابد مربوط مي شود. دولتشهري هاي سومري قدرت خود را منتخب به خداي شهر مي دانستند و پادشاهان ، نماينده خدا بر روي زمين و پاسداران خزاين او محسوب مي شوند. در اديان سومري نوعي اتصال و هماهنگي ميان دين و دنيا يا به عبارت دگير اقتصاد و معنويت – وجود داشته است. اين ويژگي با شرايط خاص اجتماعي بين النهرين شخصيت داشت. بين النهرين بر خلاف همتاي معاصر خود يعني مصر (كه تاريخي آرام و ساكن داشت) همواره در افت و خيزهاي نظامي و سياسي بود. برج و بارو و استحكامات شهرها از همين امر حكايت مي كنند.
بديهي است كه ديني مستقل از مسايل روز نمي توانسته راهگشاي مردمي با شرايط خاص آن روز باشد. كاهنان و خدمه معابد ، ضمن اجراي آئين ها و مناسك دين ، مسؤول تنظيم و كتابت مخارج شهر بودند. مكتوبات بدست آمده از اين نسخ روزمره نخستين نمونه هايي است كه «خط» به خدمت حسابرسي و مثبت جزئي ترين پرداخت ها و دريافت ها و موجودي انبارها درآمده است.
معابد عظيم تمدن هاي بين النهرين را زيگورات مي نامند. زيگورات بناي خشتي تو پر فاقد فضاهاي داخلي است كه سطح خارجي آن داراي پوششي از آجر است. ابعاد قاعده زيگوراتهامربع و يا مستطيل و اندازه آنها بين 50 در50 يا 40 در 50 متر متغير است. از نظر موقعيت جغرافيايي تا قبل از كشف زيگورات سيلك بين سومر بابل آشور و جنوب غربي ايران توزيع شده اند.براي نخستين بار در فلات مركزي ايران نيز از بقاياي زيگوراتي در سيلك كاشان خاك برداري شده است. تاكنون هيچ يك از زيگوراتهاي شناسايي شده بطور سالم و كامل باقي نمانده است و لذا ارتفاع اصلي آنها مشخص نشده است. دست رسي به فوقاني ترين طبقه زيگورات بوسيله پله كان و يا راه شيب دار صورت مي گرفت. فضاهاي اطراف زيگورات ها را با درختكاري و يا مرغ فضاسازي ميكردند. زيگورات ها بناهاي بسيار عظيم و كوه مانندي بودند كه به لحاظ زيباي و عظمت چيزي از اهرام مصر كم نداشتند.
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/3.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/3B.jpg) http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/2.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/2B.jpg)
سنت ساخت زيگورات ها و دولتشهرها پس از سومريان ادامه يافت. در اواسط هزاره ي دوم پيش از ميلاد، آشوري ها پس از پايان يافتن اقتدار «اكد» (2180 – 2340 ق.م) و «بابل» به قدرت رسيدند. آنها نيز همانند سومريان بناهاي خود را با آجر مي ساختند اما از آنجا كه به محل استقرار آشوري ها ناحيه ي شمالي بين النهرين بود، و در اين ناحيه سنگ به وفور يافت مي شد اما شاهد استفاده از سخته سنگ هاي وزين و حجيم در قسمت هاي پائيني محوطه هاي مهم داخل بنا و دروازه ها هستيم رواج استفاده از سنگ، زمينه ي مساعدي براي خلق نقش برجسته ها و مجسمه هاي گوناگون بود. پادشاه آشور دستور داده بود كه در دو سوي دروازه هاي شهر پيكرهاي غول آسا و رعب انگيزي از شيران نعره زن بسازند و داخل محوطه نيز پر بود از نقش هاي بي مانندي كه از صحنه هاي نبرد سربازان امپراتوري كه همواره با سركوب دشمنان همراه بود.
زيگوارت هاي اين دوره بيشتر به شكل هرم هاي پلكاني نزديك شدند. زيگورات خرساباد كه به دستور سارگون دوم، امپراتور قدرتمند آشوري بنا شده بود. هفت سطح (پلكاني) داشته كه امروزه تنها چهار طبقه (سطح ) از آن باقي است. ارتفاع هر طبقه 5/5 متر بود و هر طبقه با رنگ جداگانه اي رنگ آميزي شده بود. مي توان تصور كرد كه اين معبد زيباي هفت رنگ نمايي دل انگيز به ارگ سارگون مي بخشيده است .
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/6.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/6B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/5.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/5B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/4.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/4B.jpg)
امپراتوري آشور در حدود قرن 7 پيش از ميلاد با هجوم اقوام مختلف دچار تزلزل شد و پس از افت و خيزهاي چند دوره كوتاهي از شكوفايي و اوج را تحت فرمانروايي «بخت نصر» گذراند. اين دوره كوتاه كه بين سال هاي 612 تا 539 ق.م قرار دارد به عهد حكومت «بابل نوين» مشهور است. در همين عهد نوع جديدي از معماري با آجر لعابدار رواج يافت.
«دروازه ايشتار» كه به دستور بخت نصر در بابل بنا گرديد نمونه اي عالي از روش نوين است كه بر ديوارهاي رنگين آن ( كه به آجرهاي لعابدار آبي و سبر و زرد و سفيد و سياه ... مزين بود) نقش برجسته هاي انواع جانوران حقيقي و اسطوره اي ، چون شير و گاو واژه ها قرار داشته . هزاران آجر لعابدار دروازه ايشتار كه تا چندي پيش در اثر فروريختن، پراكنده و هريك به كناري افتاده بود. اكنون جمع آوري و بازسازي شده است.
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/7.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/7B.jpg)
زیگورات ها
كهن ترين زيگورات بين النهرين
كهن ترين زيگوراتي كه ناكنون در بين النهرين (عراق كنوني) توسط باستان شناسان خاكبرداري و شناسايي شده است زيگوراتيست كه اورنمو موسس سلسله سوم اور در سال 2100 قبل از ميلاد يعني 4100 سال پيش در شهر باستاني اور محل تولد حضرت ابراهيم نبي بنا كرده بود او اين زيگورات را در كنار معبدي كه براي نيايش خدايان ساخته بود بر پا داشته است. اين زيگورات در اصل داراي سه طبقه بوده است كه در حال حاضر تنها طبقه اول آن باقي مانده است. راه دست رسي به بالاترين طبقه بوسيله سه رشته پلكان رشته پلكان مياني و دو رشته پلكان جانبي صورت ميگرفت. زيگورات با خشت بنا شده بود و پوسته خارجي آن را از آجر ساخته بودند .
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/8.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/8B.jpg)
زيگورات چغازنبيل
اين زيگورات در جنوب غرب ايران و در استان خوزستان نزديك شوش واقع شده است. سالم ترين زيگورات باقي مانده از جهان باستان است. مساحت زیر بنای زیگورات چغازنبیل 100×100 متر است و 50 متر بلندی دارد و به صورت چهار گوشه و پله پله ساخته شده است چنان که ذکر کرده اند دارای 5 طبقه بوده و هر طبقه روی طبقه زیرین بنا شده است. در طبقه آخر محوطه کوچکی قرار داشته که جایگاه رب النوع اینشتوشیناک یا الهه اینشتوشیناک خدای ایلامی ها بود ودر زمان پادشاه ایلامی ها به نام اونتاش گال ساخته شده است0
مصالح این بنا از خشت خام و آجر پخته معمولی است. آجرها در نمای ساختمان و خشت را در داخل بنا بکار گرفته اند. دو ویژگی مهم در این بنا مشاهده می شود : اول آن که بروی آجرهای نما خطوطی به شکل خط میخی که همان خط ایلامی ها ست حک شده است که اکثر آنها دارای یک نوشته ، آن هم درباره ی اینشتوشیناک است. دوم آن که به قدیمی ترین طاق قوسی شکل ایران در یک بنا را می توان در زیگورات چغازنبیل در سقف پله های آن به وضوح مشاهده کرد. شکل این طاق ها بدون تیزه و مانند قسمتی از کمان دایره است که به آن ((طاق گهواره ای)) می گویند.
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/10.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/10B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/9.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/9B.jpg)
زيگورات دور شاروكين
زيگوراتي كه در پايتخت آشور و در دورشاروكين بنا شده بود اولين زيگوراتي بود كه توسط باستان شناسان شناسايي گرديد. سارگون دوم پادشاه آشور مياني در حدود 2700 سال پيش اين زيگورات را بنا كرد. بنظر ميرسد راه دست رسي به بالاترين طبقه بوسيله شيب مارپيچ صورت ميگرفت. سه طبقه اول اين زيگورات باقي مانده است كه بترتيب از پايين به بالا به رنگهاي سفيد سياه و قرمز رنگ آميزي شده بودند.هر چند بقاياي طبقات بالاتر مشخص نشده است ولي با توجه به نظم رنگها رنگ طبقات بالاتر بايد به ترتيب آبي نارنجي نقره اي و طلايي بوده باشد.
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/12.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/12B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/11.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/11B.jpg)
زيگورات سيلك كاشان كهن ترين زيگورات جهان
از 32 زيگوراتي كه تاكنون در ايران و عراق بر اساس متون تاريخي و بر اساس كشفيات باستان شناسي ، شناسايي شده اند 5 زيگورات در ايران و 27 زيگورات در عراق قرار دارند كه زيگورات سيلك كهن ترين آنهاست.
سازنده اين زيگورات مشخص نشده است ولي در فاصله بين سالهاي 4700 تا 4500 سال پيش ساخته شده است يعني در زماني كه ابتداي استفاده از خط براي نگارش بوده است. براي ساخت اين زيگورات كه از سه سكو يكي بر بالاي ديگري تشكيل شده است از بيش از 1250000 خشت به ابعاد 35در35در15 سانتي متر استفاده شده است. ارتفاع واقعي اين زيگورات مشخص نيست ولي آنچه كه از آن باقي مانده است امروزه سطح بالاترين سكوي آن 14 متر از سطح زمينهاي اطراف ارتفاع دارد. راه دست رسي به بالاترين طبقه بوسيله شيبي ملايم صورت ميگرفته است.
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/16.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/16B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/15.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/15B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/14.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/14B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/13.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/13B.jpg)
(http://www.lajourd.com/HTMLs/mesopotamia.htm)
تمدن بين النهرين
بين النهرين منطقه اي است در آسياي غربي در امتداد رودهاي دجله و فرات كه از جنوب به شمال – از خليج فارس تا كوه هاي ارمنستان و از شرق به غرب – از فلات ايران تا صحراي شام امتداد دارد. نواحي مركزي بين النهرين روزگاري به واسطه وجود شبكه بسيار وسيع و غني آب هاي طبيعي بسيار حاصلخيز بوده است ليكن پس از سيري شدن هزاران سال و تغييرات جوي و جغرافيايي، اكنون اغلب زمين هاي اين منطقه باير و كم آب است.
بين النهرين ، مهد تمدن بشري:
در مطالعات تاريخ جهان باستان مكرر به منابعي بر مي خوريم كه از شرق نزديك به بين النهرين به عنوان مهد تمدن بشري ياد كرده اند. اين عقيده مبتني بر قرايني است كه در ذيل به چند نمونه آن اشاره مي كنيم.
-ابتدايي ترين و بهترين آثار كهن بدست آمده از كشاورزي نظام يافته – كه نشانه ي زندگي گروهي و اجتماعي بشري است. در اين منطقه يافت شده است.
-ابزار سازي و دانش استفاده از فلزات از عواملي است كه بنيان اقتصادي و توان فني جوامع اوليه را نشان مي دهد. سومري ها (اولين اقوام تشكل يافته و قدرتمند منطقه ي بين النهرين) اولين قومي بوده اند كه به فن استفاده از فلزات آگاهي داشتند. هيچ كس نمي داند كه آنها چگونه شيوه ي استخراج فلزات را فرا گرفته اند ليكن مسلم است كه نخستين بهره گيري از فلزات در بين النهرين صورت گرفته است.
خط و نوشته را شايد بتوان مهمترين اختراع بشري در طول تاريخ دانست چرا كه نوشته ها مجراي انتقال اطلاعات و ثبت و ضبط تاريخ- هستند. از سوي ديگر ظهور يك خط در يك جامعه كهن خود نشانه اي است از رشد فكري و علمي و فرهنگي مردم آن اجتماع ، سومريان با اختراع ، خط ميخي ، دوره اي را آغاز كردند كه به عنوان آغاز خط نويسي شهرت دارد. اين دوره با نخستين سلسله پادشاهي سومر يعني حدود 3000 تا 2500 ق.م مقارن بود و قدمت آن به پيش از سلسله پادشاهي مصر باز مي گردد. «خط ميخي» رواج خود را تا هزاره اول پيش از ميلاد همچنان حفظ كرد
وجود شهرهاي مستقل كه از آنها با نام دولتشهر ياد مي شود نشاني از قدرت سياسي و مديريت شهري بوده است. در اين منطقه- انتقال از زندگي و اقتصاد ساده كشاورزي و روستايي به نظام پيچيده زيست و اقتصاد متمركز شهري به سرعت انجام شد. از اين رو بين النهرين بستر اولين جوامعي بود كه نام تمدن (شهرنشيني) را شايسته خود ساخت. البته مي توان شكل گيري سريع شهرهاي بين النهرين را كه اغلب داراي ، استحكامات و برج و بارو در اطراف شهر بوده، نتيجه ي اوضاع خاص سياسي و تهاجمات مكرر نظامي دانست كه از ويژگي هاي اجتماعي تاريخ اين تمدن است.
معماری
بهترين نمونه ي معماري بين النهرين همانند ديگر تمدن هاي باستاني به بناي معابد مربوط مي شود. دولتشهري هاي سومري قدرت خود را منتخب به خداي شهر مي دانستند و پادشاهان ، نماينده خدا بر روي زمين و پاسداران خزاين او محسوب مي شوند. در اديان سومري نوعي اتصال و هماهنگي ميان دين و دنيا يا به عبارت دگير اقتصاد و معنويت – وجود داشته است. اين ويژگي با شرايط خاص اجتماعي بين النهرين شخصيت داشت. بين النهرين بر خلاف همتاي معاصر خود يعني مصر (كه تاريخي آرام و ساكن داشت) همواره در افت و خيزهاي نظامي و سياسي بود. برج و بارو و استحكامات شهرها از همين امر حكايت مي كنند.
بديهي است كه ديني مستقل از مسايل روز نمي توانسته راهگشاي مردمي با شرايط خاص آن روز باشد. كاهنان و خدمه معابد ، ضمن اجراي آئين ها و مناسك دين ، مسؤول تنظيم و كتابت مخارج شهر بودند. مكتوبات بدست آمده از اين نسخ روزمره نخستين نمونه هايي است كه «خط» به خدمت حسابرسي و مثبت جزئي ترين پرداخت ها و دريافت ها و موجودي انبارها درآمده است.
معابد عظيم تمدن هاي بين النهرين را زيگورات مي نامند. زيگورات بناي خشتي تو پر فاقد فضاهاي داخلي است كه سطح خارجي آن داراي پوششي از آجر است. ابعاد قاعده زيگوراتهامربع و يا مستطيل و اندازه آنها بين 50 در50 يا 40 در 50 متر متغير است. از نظر موقعيت جغرافيايي تا قبل از كشف زيگورات سيلك بين سومر بابل آشور و جنوب غربي ايران توزيع شده اند.براي نخستين بار در فلات مركزي ايران نيز از بقاياي زيگوراتي در سيلك كاشان خاك برداري شده است. تاكنون هيچ يك از زيگوراتهاي شناسايي شده بطور سالم و كامل باقي نمانده است و لذا ارتفاع اصلي آنها مشخص نشده است. دست رسي به فوقاني ترين طبقه زيگورات بوسيله پله كان و يا راه شيب دار صورت مي گرفت. فضاهاي اطراف زيگورات ها را با درختكاري و يا مرغ فضاسازي ميكردند. زيگورات ها بناهاي بسيار عظيم و كوه مانندي بودند كه به لحاظ زيباي و عظمت چيزي از اهرام مصر كم نداشتند.
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/3.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/3B.jpg) http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/2.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/2B.jpg)
سنت ساخت زيگورات ها و دولتشهرها پس از سومريان ادامه يافت. در اواسط هزاره ي دوم پيش از ميلاد، آشوري ها پس از پايان يافتن اقتدار «اكد» (2180 – 2340 ق.م) و «بابل» به قدرت رسيدند. آنها نيز همانند سومريان بناهاي خود را با آجر مي ساختند اما از آنجا كه به محل استقرار آشوري ها ناحيه ي شمالي بين النهرين بود، و در اين ناحيه سنگ به وفور يافت مي شد اما شاهد استفاده از سخته سنگ هاي وزين و حجيم در قسمت هاي پائيني محوطه هاي مهم داخل بنا و دروازه ها هستيم رواج استفاده از سنگ، زمينه ي مساعدي براي خلق نقش برجسته ها و مجسمه هاي گوناگون بود. پادشاه آشور دستور داده بود كه در دو سوي دروازه هاي شهر پيكرهاي غول آسا و رعب انگيزي از شيران نعره زن بسازند و داخل محوطه نيز پر بود از نقش هاي بي مانندي كه از صحنه هاي نبرد سربازان امپراتوري كه همواره با سركوب دشمنان همراه بود.
زيگوارت هاي اين دوره بيشتر به شكل هرم هاي پلكاني نزديك شدند. زيگورات خرساباد كه به دستور سارگون دوم، امپراتور قدرتمند آشوري بنا شده بود. هفت سطح (پلكاني) داشته كه امروزه تنها چهار طبقه (سطح ) از آن باقي است. ارتفاع هر طبقه 5/5 متر بود و هر طبقه با رنگ جداگانه اي رنگ آميزي شده بود. مي توان تصور كرد كه اين معبد زيباي هفت رنگ نمايي دل انگيز به ارگ سارگون مي بخشيده است .
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/6.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/6B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/5.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/5B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/4.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/4B.jpg)
امپراتوري آشور در حدود قرن 7 پيش از ميلاد با هجوم اقوام مختلف دچار تزلزل شد و پس از افت و خيزهاي چند دوره كوتاهي از شكوفايي و اوج را تحت فرمانروايي «بخت نصر» گذراند. اين دوره كوتاه كه بين سال هاي 612 تا 539 ق.م قرار دارد به عهد حكومت «بابل نوين» مشهور است. در همين عهد نوع جديدي از معماري با آجر لعابدار رواج يافت.
«دروازه ايشتار» كه به دستور بخت نصر در بابل بنا گرديد نمونه اي عالي از روش نوين است كه بر ديوارهاي رنگين آن ( كه به آجرهاي لعابدار آبي و سبر و زرد و سفيد و سياه ... مزين بود) نقش برجسته هاي انواع جانوران حقيقي و اسطوره اي ، چون شير و گاو واژه ها قرار داشته . هزاران آجر لعابدار دروازه ايشتار كه تا چندي پيش در اثر فروريختن، پراكنده و هريك به كناري افتاده بود. اكنون جمع آوري و بازسازي شده است.
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/7.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/7B.jpg)
زیگورات ها
كهن ترين زيگورات بين النهرين
كهن ترين زيگوراتي كه ناكنون در بين النهرين (عراق كنوني) توسط باستان شناسان خاكبرداري و شناسايي شده است زيگوراتيست كه اورنمو موسس سلسله سوم اور در سال 2100 قبل از ميلاد يعني 4100 سال پيش در شهر باستاني اور محل تولد حضرت ابراهيم نبي بنا كرده بود او اين زيگورات را در كنار معبدي كه براي نيايش خدايان ساخته بود بر پا داشته است. اين زيگورات در اصل داراي سه طبقه بوده است كه در حال حاضر تنها طبقه اول آن باقي مانده است. راه دست رسي به بالاترين طبقه بوسيله سه رشته پلكان رشته پلكان مياني و دو رشته پلكان جانبي صورت ميگرفت. زيگورات با خشت بنا شده بود و پوسته خارجي آن را از آجر ساخته بودند .
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/8.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/8B.jpg)
زيگورات چغازنبيل
اين زيگورات در جنوب غرب ايران و در استان خوزستان نزديك شوش واقع شده است. سالم ترين زيگورات باقي مانده از جهان باستان است. مساحت زیر بنای زیگورات چغازنبیل 100×100 متر است و 50 متر بلندی دارد و به صورت چهار گوشه و پله پله ساخته شده است چنان که ذکر کرده اند دارای 5 طبقه بوده و هر طبقه روی طبقه زیرین بنا شده است. در طبقه آخر محوطه کوچکی قرار داشته که جایگاه رب النوع اینشتوشیناک یا الهه اینشتوشیناک خدای ایلامی ها بود ودر زمان پادشاه ایلامی ها به نام اونتاش گال ساخته شده است0
مصالح این بنا از خشت خام و آجر پخته معمولی است. آجرها در نمای ساختمان و خشت را در داخل بنا بکار گرفته اند. دو ویژگی مهم در این بنا مشاهده می شود : اول آن که بروی آجرهای نما خطوطی به شکل خط میخی که همان خط ایلامی ها ست حک شده است که اکثر آنها دارای یک نوشته ، آن هم درباره ی اینشتوشیناک است. دوم آن که به قدیمی ترین طاق قوسی شکل ایران در یک بنا را می توان در زیگورات چغازنبیل در سقف پله های آن به وضوح مشاهده کرد. شکل این طاق ها بدون تیزه و مانند قسمتی از کمان دایره است که به آن ((طاق گهواره ای)) می گویند.
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/10.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/10B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/9.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/9B.jpg)
زيگورات دور شاروكين
زيگوراتي كه در پايتخت آشور و در دورشاروكين بنا شده بود اولين زيگوراتي بود كه توسط باستان شناسان شناسايي گرديد. سارگون دوم پادشاه آشور مياني در حدود 2700 سال پيش اين زيگورات را بنا كرد. بنظر ميرسد راه دست رسي به بالاترين طبقه بوسيله شيب مارپيچ صورت ميگرفت. سه طبقه اول اين زيگورات باقي مانده است كه بترتيب از پايين به بالا به رنگهاي سفيد سياه و قرمز رنگ آميزي شده بودند.هر چند بقاياي طبقات بالاتر مشخص نشده است ولي با توجه به نظم رنگها رنگ طبقات بالاتر بايد به ترتيب آبي نارنجي نقره اي و طلايي بوده باشد.
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/12.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/12B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/11.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/11B.jpg)
زيگورات سيلك كاشان كهن ترين زيگورات جهان
از 32 زيگوراتي كه تاكنون در ايران و عراق بر اساس متون تاريخي و بر اساس كشفيات باستان شناسي ، شناسايي شده اند 5 زيگورات در ايران و 27 زيگورات در عراق قرار دارند كه زيگورات سيلك كهن ترين آنهاست.
سازنده اين زيگورات مشخص نشده است ولي در فاصله بين سالهاي 4700 تا 4500 سال پيش ساخته شده است يعني در زماني كه ابتداي استفاده از خط براي نگارش بوده است. براي ساخت اين زيگورات كه از سه سكو يكي بر بالاي ديگري تشكيل شده است از بيش از 1250000 خشت به ابعاد 35در35در15 سانتي متر استفاده شده است. ارتفاع واقعي اين زيگورات مشخص نيست ولي آنچه كه از آن باقي مانده است امروزه سطح بالاترين سكوي آن 14 متر از سطح زمينهاي اطراف ارتفاع دارد. راه دست رسي به بالاترين طبقه بوسيله شيبي ملايم صورت ميگرفته است.
http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/16.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/16B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/15.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/15B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/14.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/14B.jpg)http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/13.jpg (http://www.lajourd.com/images/mesopotamia/13B.jpg)
(http://www.lajourd.com/HTMLs/mesopotamia.htm)