Isengard
14th April 2010, 11:10 PM
برگرفته موسسه مطالعات ایران و اوراسیا
نويسنده: ايوان سوخوف، «ورميا نوواستي»
روسيه و چالش پايدار تروريسم
انفجارهاي اخير در متروي مسكو كه به كشته شدن حدود 40 نفر و زخمي شدن شمار بيشتري از مردم عادي انجاميد، يك بار ديگر خاطره جنگ چچن را براي مردم روسيه تداعي كرد. اين تحولات خشونت‌بار در حالي وقوع يافت كه مقامات امنيتي روسيه طي ماه‌هاي اخير در سطح گسترده‌اي بر افزايش سطح امنيت در سراسر روسيه به ويژه در قفقاز شمالي تأكيد كرده بودند. اين حوادث نشان داد كه جنگ با شبهنظاميان تنها در روستاها و قصبه‌‌هاي دورافتادة قفقاز شمالي صورت نمي‌‌گيرد و اين جنگ ميتواند به شهرهاي به ظاهر امن روسيه نيز سرايت كرده و مردم از نزديك و حتي در واگن‌هاي متروي مسكو نيز شاهد آن باشند.
طبق روال عادي در روز وقوع حادثة انفجار در متروي مسكو علاوه بر ابراز تسليت به خانواده‌‌هاي قربانيان انفجار، فرضيه‌هاي گوناگوني درباره علل وقوع اين حادثه از سوي مقامات و رسانه‌هاي مختلف بيان شد. به سان گذشته، نوك پيكان بيشتر اين گمانه‌زني به قفقاز شمالي و جنگجويان اين منطقه نشانه‌گيري شد. اما سئوالي كه اهميت حادثة انفجار در متروي مسكو و كشته شدن نزديك به 40 نفر در اين تحول را افزايش مي‌دهد، اين است كه نهادهاي امنيتي روسيه در قفقاز شمالي عمدتاً اقدام به سركوب و نابودي شبهنظاميان مسلح ميكنند، در حالي كه در مسكو مردم غير‌نظامي به قتل رسيده‌اند. به همين دليل بسياري از مردم و مسئولين ابراز اميدواري ميكنند كه تحقيقات در اين خصوص انجام شده و بانيان اين حوادث به اشد مجازات برسند.
اگر فرضيه دخالت جنگجويان قفقاز شمالي در حادثة متروي مسكو درست باشد، كه حسب شواهد اين چنين است، اين امر يك بار ديگر نشان مي‌دهد كه مسأله قفقاز هنوز حل نشده است. لذا آن‌هايي كه گزارشهاي تلويزيوني درباره برقراري صلح و ثبات در اين منطقه را باور ميكنند و حاضر نيستند پيرامون واقعيات پيچيده قفقاز شمالي بيشتر تحقيق كنند، بايد واقعيت پايداري تنش‌ها در قفقاز شمالي را بهتر بفهمند. 38 نفر از مردم عادي دوشنبه صبح به سمت محل كار خود حركت كردند، اما سر از جبهه جنگ در آورده و كشته شدند. در اين ميان، تنها كسي ميتواند اين حادثه را غيرمنتظره بداند كه زير تأثير تبليغات رسمي درباره برقراري صلح در قفقاز شمالي، عادت به تفسير واقع‌بينانة اوضاع اين منطقه را ترك كرده باشد.
واقع امر آن است كه هر كشوري كه در خاك آن اسلام مسلح راديكال وجود دارد، بايد هميشه براي اين گونه حوادث آمادگي داشته باشد و متأسفانه، روسيه از اين دست كشورها است. اما بايد به اين نكته نيز توجه داشت كه افكار عمومي اين كشور تا حدود زيادي زير تأثير گزارشهاي روزمره رسانه‌هاي دولتي درباره پيروزي نظم حقوقي در قفقاز شمالي قرار گرفته و هم‌زمان از خبرهاي منفي واصل شده از اين منطقه خسته شده‌اند. اما آنها روز دوشنبه با تعجب فهميدند كه روسيه هنوز در حال جنگ است.
اين حوادث نشان داد كه درگيري نيروهاي امنيتي، نظامي و انتظامي روسيه با شبهنظاميان تنها در روستاها و قصبه‌‌هاي دورافتادة قفقاز شمالي صورت نمي‌‌گيرد. اين حوادث مجدداً نشان داد كه اين جنگ ميتواند به شهرهاي به ظاهر امن روسيه نيز سرايت كرده و مردم از نزديك و حتي در واگن‌هاي متروي مسكو نيز نظاره‌گر آن باشند. به اين اعتبار، مسئله‌اي كه پيش از هرچيز در خصوص اين تحولات خونين به ذهن متبادر مي‌شود اين است كه اقداماتي كه طي 6 سال اخير براي مهار و حذف خشونت‌ها در روسيه اتخاذ و انجام شده، كافي نبوده است. جالب تأمل اينكه ادارات امنيتي اين كشور طي چند هفتة پيش از انفجارهاي مسكو در سطح گسترده‌اي اقدام به تبليغ برخي دستاوردهاي امنيتي در قفقاز شمالي كرده بودند، اما همان طور كه اشاره شد، اين انفجارها به وضوح نشان داد كه آنها در انجام مسئوليت‌هاي خود آنچنان كه ادعا ميكنند موفق نبوده‌اند.
بايد توجه داشت كه كشتن سعيد بوريات يا انزور ست‌ميروف (از رهبران جنگجويان قفقاز شمالي) تنها تا زماني ميتواند پيروزي محسوب شود كه مرگ آنها سبب نشود كه جنگجوي انتحاري ديگري به متروي مسكو فرستاده شود تا ده‌ها نفر از كساني كه با حوادث قفقاز شمالي ارتباطي ندارند را به قتل برساند. واقعيت اين است كه فاصلة مسكو تا قفقاز شمالي آنچنان كه تصور مي‌شود زياد نيست و اين در حالي است كه اكثر شهروندان روسيه از تحولات در اين منطقه اطلاع چنداني ندارند.
در اين ميان، آنچه كه اعمال خشونت‌بار در متروي مسكو را وحشتناك و ترسناك ساخته، حالت ساكت آن است. به اين معنا كه جنگجويان انتحاري بدون طرح هيچ درخواستي خود را منفجر كرده‌اند. ادارات امنيتي روسيه طي چند سال اخير مرتباً اخباري در زمينه نابودي رهبران نيروها و شبهنظاميان مخفي قفقازي منتشر كرده‌اند و به واقع تا كنون بيشتر كساني كه از آنها به عنوان رهبران شبهنظاميان ياد مي‌شده و كمابيش معروف بوده‌اند، به دست نيروهاي ويژه روسيه كشته شده‌اند. اما تكرار حوادث خشونت‌بار به وضوح نشان داده كه نابودي اين افراد گره‌گشاي همه مسايل نيست. بلكه به جاي آنها افراد ديگري آمده و عمليات در مركز مسكو را برنامه‌‌ريزي و اجرا كرده‌اند.
نويسنده: ايوان سوخوف، «ورميا نوواستي»
روسيه و چالش پايدار تروريسم
انفجارهاي اخير در متروي مسكو كه به كشته شدن حدود 40 نفر و زخمي شدن شمار بيشتري از مردم عادي انجاميد، يك بار ديگر خاطره جنگ چچن را براي مردم روسيه تداعي كرد. اين تحولات خشونت‌بار در حالي وقوع يافت كه مقامات امنيتي روسيه طي ماه‌هاي اخير در سطح گسترده‌اي بر افزايش سطح امنيت در سراسر روسيه به ويژه در قفقاز شمالي تأكيد كرده بودند. اين حوادث نشان داد كه جنگ با شبهنظاميان تنها در روستاها و قصبه‌‌هاي دورافتادة قفقاز شمالي صورت نمي‌‌گيرد و اين جنگ ميتواند به شهرهاي به ظاهر امن روسيه نيز سرايت كرده و مردم از نزديك و حتي در واگن‌هاي متروي مسكو نيز شاهد آن باشند.
طبق روال عادي در روز وقوع حادثة انفجار در متروي مسكو علاوه بر ابراز تسليت به خانواده‌‌هاي قربانيان انفجار، فرضيه‌هاي گوناگوني درباره علل وقوع اين حادثه از سوي مقامات و رسانه‌هاي مختلف بيان شد. به سان گذشته، نوك پيكان بيشتر اين گمانه‌زني به قفقاز شمالي و جنگجويان اين منطقه نشانه‌گيري شد. اما سئوالي كه اهميت حادثة انفجار در متروي مسكو و كشته شدن نزديك به 40 نفر در اين تحول را افزايش مي‌دهد، اين است كه نهادهاي امنيتي روسيه در قفقاز شمالي عمدتاً اقدام به سركوب و نابودي شبهنظاميان مسلح ميكنند، در حالي كه در مسكو مردم غير‌نظامي به قتل رسيده‌اند. به همين دليل بسياري از مردم و مسئولين ابراز اميدواري ميكنند كه تحقيقات در اين خصوص انجام شده و بانيان اين حوادث به اشد مجازات برسند.
اگر فرضيه دخالت جنگجويان قفقاز شمالي در حادثة متروي مسكو درست باشد، كه حسب شواهد اين چنين است، اين امر يك بار ديگر نشان مي‌دهد كه مسأله قفقاز هنوز حل نشده است. لذا آن‌هايي كه گزارشهاي تلويزيوني درباره برقراري صلح و ثبات در اين منطقه را باور ميكنند و حاضر نيستند پيرامون واقعيات پيچيده قفقاز شمالي بيشتر تحقيق كنند، بايد واقعيت پايداري تنش‌ها در قفقاز شمالي را بهتر بفهمند. 38 نفر از مردم عادي دوشنبه صبح به سمت محل كار خود حركت كردند، اما سر از جبهه جنگ در آورده و كشته شدند. در اين ميان، تنها كسي ميتواند اين حادثه را غيرمنتظره بداند كه زير تأثير تبليغات رسمي درباره برقراري صلح در قفقاز شمالي، عادت به تفسير واقع‌بينانة اوضاع اين منطقه را ترك كرده باشد.
واقع امر آن است كه هر كشوري كه در خاك آن اسلام مسلح راديكال وجود دارد، بايد هميشه براي اين گونه حوادث آمادگي داشته باشد و متأسفانه، روسيه از اين دست كشورها است. اما بايد به اين نكته نيز توجه داشت كه افكار عمومي اين كشور تا حدود زيادي زير تأثير گزارشهاي روزمره رسانه‌هاي دولتي درباره پيروزي نظم حقوقي در قفقاز شمالي قرار گرفته و هم‌زمان از خبرهاي منفي واصل شده از اين منطقه خسته شده‌اند. اما آنها روز دوشنبه با تعجب فهميدند كه روسيه هنوز در حال جنگ است.
اين حوادث نشان داد كه درگيري نيروهاي امنيتي، نظامي و انتظامي روسيه با شبهنظاميان تنها در روستاها و قصبه‌‌هاي دورافتادة قفقاز شمالي صورت نمي‌‌گيرد. اين حوادث مجدداً نشان داد كه اين جنگ ميتواند به شهرهاي به ظاهر امن روسيه نيز سرايت كرده و مردم از نزديك و حتي در واگن‌هاي متروي مسكو نيز نظاره‌گر آن باشند. به اين اعتبار، مسئله‌اي كه پيش از هرچيز در خصوص اين تحولات خونين به ذهن متبادر مي‌شود اين است كه اقداماتي كه طي 6 سال اخير براي مهار و حذف خشونت‌ها در روسيه اتخاذ و انجام شده، كافي نبوده است. جالب تأمل اينكه ادارات امنيتي اين كشور طي چند هفتة پيش از انفجارهاي مسكو در سطح گسترده‌اي اقدام به تبليغ برخي دستاوردهاي امنيتي در قفقاز شمالي كرده بودند، اما همان طور كه اشاره شد، اين انفجارها به وضوح نشان داد كه آنها در انجام مسئوليت‌هاي خود آنچنان كه ادعا ميكنند موفق نبوده‌اند.
بايد توجه داشت كه كشتن سعيد بوريات يا انزور ست‌ميروف (از رهبران جنگجويان قفقاز شمالي) تنها تا زماني ميتواند پيروزي محسوب شود كه مرگ آنها سبب نشود كه جنگجوي انتحاري ديگري به متروي مسكو فرستاده شود تا ده‌ها نفر از كساني كه با حوادث قفقاز شمالي ارتباطي ندارند را به قتل برساند. واقعيت اين است كه فاصلة مسكو تا قفقاز شمالي آنچنان كه تصور مي‌شود زياد نيست و اين در حالي است كه اكثر شهروندان روسيه از تحولات در اين منطقه اطلاع چنداني ندارند.
در اين ميان، آنچه كه اعمال خشونت‌بار در متروي مسكو را وحشتناك و ترسناك ساخته، حالت ساكت آن است. به اين معنا كه جنگجويان انتحاري بدون طرح هيچ درخواستي خود را منفجر كرده‌اند. ادارات امنيتي روسيه طي چند سال اخير مرتباً اخباري در زمينه نابودي رهبران نيروها و شبهنظاميان مخفي قفقازي منتشر كرده‌اند و به واقع تا كنون بيشتر كساني كه از آنها به عنوان رهبران شبهنظاميان ياد مي‌شده و كمابيش معروف بوده‌اند، به دست نيروهاي ويژه روسيه كشته شده‌اند. اما تكرار حوادث خشونت‌بار به وضوح نشان داده كه نابودي اين افراد گره‌گشاي همه مسايل نيست. بلكه به جاي آنها افراد ديگري آمده و عمليات در مركز مسكو را برنامه‌‌ريزي و اجرا كرده‌اند.