خطرات مواجهه با بنزن

[*مینا*]

تحقيقات نشان مي دهد مواجهه با بنزن منجر به ايجاد متابوليت هاي خطرناك كه آثار بسيار سوئي بر عملكرد كليه دارند مي شود.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران- واحد علوم پزشكي تهران، تحقيقات سيروس شميلي و همكاران، اعضاي گروه بيولوژي دانشكده علوم دانشگاه رازي كرمانشاه نشان مي دهد كه مواجهه با بنزن باعث ايجاد تغييرات غيرعادي در ضخامت لايه هاي قشري و مغزي لوله هاي ادراري، التهاب كليه، توسعه شبكه مويرگي در دانه هاي مالپيگي، اتساع فضاي كپسول و حتي حضور پلاسماي خوني و كاهش قطر در سلولهاي ديواره اي لوله هاي ادراري مي شود.
نتايج اين تحقيق نشان داد كه ظاهراً خود بنزن سمي نيست بلكه به دنبال ورود آن به داخل بدن، بسياري از متابوليت هاي آن از قبيل فنول، كاتكول، هيدروكورتيزون، 1و2و4- بنزونيترول و ترانس موكونيك اسيد در اندامها از جمله كليه ظاهر مي شوند و تأثيرات مضري را ايجاد مي كنند.
بنزن يكي از حلالهاي پركاربرد در صنعت و يكي از اجزاي طبيعي نفت و بنزين است. بيشتر اثرهاي بنزن از نوع تأثيرات شغلي و از راه تنفسي است ولي از راه پوستي و دهاني نيز باعث ايجاد اختلالاتي در بدن مي شود.
نتايج اين پژوهش در نشريه علمي پژوهشي علوم تشريح ايران آمده است.

[*مینا*]

عمده مراحل ساخت كفش شامل برش دادن چرم،چسب زدن،دوزندگي،رنگ زدن،صيقل دادن مي باشد كه طي اين مراحل خطرات بالقوه اي شامل مواجهه با گرد و غبار چرم در مرحله برش و مسموميتهاي ناشي از مواجهه با انواع چسب و حلالهاوجود دارد.
مواجهه با بنزن:
بنزن بعنوان حلال در صنعت كفش سازي مورد استفاده مي باشد.در سال 1930 رابطه بين مواجهه با بنزن و مسموميت خوني ذكر شد.وسالها بعد محققين ثابت كردند كه كاربرد بنزن بعنوان حلال باعث ايجاد آنمي آپلاستيك ۱،ميلوما۲و لوسمي حاد مي شود .
بنابراين برخي آروماتيكها،آليفاتيكها،هال وژنها،روغن تقطيري،نفت خام،بعنوان حلال اصلي در چسب و ساير موارد با بنزن جانشين شد.البته جايگزيني اين مواد به معني بي خطر بودن آنها نبود.
دراوايل سال1957 پلي نوروپاتي۳ در بين كفاشان ديده شد.اين اختلال در اصل به مقادير كمي از TOCP ( TriOrthoCresylPhosphate ) كه در چسب وجود داشت نسبت داده شد.
در سال 1970 طي مطالعات اپيدميولوژيك كه در ايتاليا انجام شد خطر زايي TOCP رد شد و علت پلي نوروپاتي در كفاشان به هگزان نرمال نسبت داده شد.ودر ايالت متحده يك سندرم مشابه در كفاشان وجود داشت كه به دليل مواجهه آنان با متيل اتيل كتون و تولوؤن بود.ساير مواجهات در كفش سازي شامل 2-متيل پنتان، 3-متيل پنتان، استن، پلاستي زرها (نرم كننده ها) و گردوغبار چرم مي باشد.در ادامه در مورد برخي از اين مواد مختصرا بحث خواهد شد.

بنزن :

بنزن يكي از هيدروكربنهاي آروماتيك با فرمول شيميايي C6H6 ميباشد. بنزن در بسياري از صنايع ودر انواع رنگها و چسبهابعنوان حلال آلي كاربرد دارد.لبته امروزه مواجهه حاد با بنزن معمول نمي باشدو نتايج حاصل از مواجهه با آن فقط ناشي از حوادث صنعتي است

http://ishaqazvin.com/images/banzen1.bmp


بنزن اثرات فوري روي سيستم عصبي مركزي دارد و اين اثرات با علايمي نظير سردرد ، سرگيجه، افت سطح هوشياري تشخيص داده مي شود.همچنين سخت شدن قلب به دليل كمبود اكسيژن قلب دراثر پس زدگي اكسيژن محيطي رخ مي دهد .اما بيماري براي مدت طولاني حدود 29 سال ميتواند مخفي بماند.مهمترين راه مواجهه با بنزن استنشاق مي باشد.بعد از جذب،بنزن توسط آريل هيدروكربن هيدروكسيلاز در كبد و مغز استخوان به فنل تبديل مي شودكه اكسيد بنزن بعنوان فرم واسط دراين مرحله مي باشد

http://ishaqazvin.com/images/banzen2.bmp

اين متابوليت يك الكترون دوست ناپايدار است كه قادر به اختلال دراسيدهاي نوكلوييك و سلولهاس در حال تكثير مي باشد.كه اثرات آن رويDNA كفاشان ثابت شده است.
در اين زمينه چندين مطالعه در خصوص اختلال كروماتيدهاي خواهري 11 زن كفاش انجام شد و با موارد شاهد مقايسه گرديد.همچنين محققان افزايش سانترومر (دو سانترومري)را در كروموزومهاي افراد تحت مواجهه گزارش كرده اند كه عمده نتايج اين مواجهات روي DNA و تخريب مغز استخوان مي باشد.

طي مطالعات مشابه ديگر در217 كفاش تركيه اي نزديك به %25 داراي هماتولوژيك غيرطبيعي بودند.علايم رنگ پريدگي ، خستگي،خونريزي و عفونت در اين بيماران مشاهده شد.همچنين فرو رفتگي در رشته هاي اريتروسيت ويا انواع رشته هاي سلولي در نمونه هاي خون ومغز استخوان ديده شد.ودر بعضي موارد ماكروسيتوزيس۴ گزارش شده است.

چنانچه فرد در محيط آلوده به بنزن مدتها مشغول به كار شود عوارض ناشي از اين مواجهات، مزمن مي شودواين موضوع با وجود فنول در ادرار مشخص مي شود .همچنين در پايشهاي بيولوژيك تعيين فنيل مركاپتوريك اسيد ادرار و t.t موكونيك اسيد پيشنهاد مي شود.همچنين آناليز ادرار و مدفوع ،LDH ۵، شمردن گلبولهاي قرمز نارس دراين مورد مفيد مي باشد، همچنين تهيه بيوبسي از مغز استخوان بيماران به طور واضح انواع هماتولوژيك غير طبيعي را نشان مي دهد.تولوئن یا متیل بنزن یکی از جانشینهای بنزن در صنعت کفش سازیست.




منبع : شیمی دان های دانشکده ی شیمی دانشگاه تبریز