سلسله مقالات آموزش اورکلاکینگ

[MAHDIAR]

مقالات سخت افزار

سلسله مقالات آموزش اورکلاکینگ(قسمت اول)

آشنایی مبانی اورکلاکینگ
شرح اولیه و تعریف اصطلاحات
Pulse Clock چیست؟
در علم الکترونیک و مخصوصا در مدارات سنکرون دیجیتال، عملیات مدار توسط یک پالس به نام کلاک همزمان می‌‌شود. البته غالبا کلاک سیستم‌ها یک پالس تکرار شونده و یا به عبارتی دیگر یک موج مربعی با فرکانس مشخص است. اغلب کلاک را به صورت clk و یا CP (Clock Pulse) نمایش می‌دهند. یک پالس کلاک، پایه و اساس انجام شدن یک کار و یا بخشی از یک کار در واحد زمان است.
هر پالس کلاک در واحد زمان در ۲ سطح بالا (High) و پایین(Low) نوسان می‌کند. به این صورت، با هر بار تکرار شدن این وضعیت، یک کار و یا بخشی از آن انجام می‌شود.
حال این کار ممکن است انواع مختلف داشته باشد. برای مثال در یک IC میکروکنترلری که در مدار هشدار دهنده امنیتی به کار رفته است، ممکن است دستور به صدا درآمدن هشدار دهنده را صادر کند و در یک پردازنده مدرن امروزی ممکن است یک دستورالعمل محاسباتی از میان میلیون‌ها دستورالعملی که در عرض ۱ ثانیه توسط پردازنده اجرا می‌شود، باشد.

شکل ۱ : هر پالس کلاک در واحد زمان در ۲ سطح High و Low نوسان می‌کند. به در هر پالس یک کار و یا بخشی از آن انجام می‌شود.

در واقع یکی از مهم‌ترین معیارهای سنجش سرعت پردازش و انتقال اطلاعات در کامیپوترهای امروزی، سرعت نوسان کلاک پالس در واحد زمان (در این جا ثانیه) است. این کمیت فرکانس نام دارد و واحد سنجش این کمیت هرتز (HZ) است.
برای مثال یک پردازنده تک‌هسته‌ای که با فرکانس ۳ گیگاهرتز کار می‌کند، قادر است در هر ثانیه ۳ میلیارد دستورالعمل یک سیکلی را اجرا کند. هر چه فرکانس مورد نظر افزایش یابد، عملکرد نهایی سیستم نیز افزایش خواهد یافت.

اورکلاک (OverClock) چیست؟
اورکلاک فرآیندی است که در آن، قطعات مختلف یک کامیپوتر را در فرکانس‌هایی فراتر از فرکانس‌های نامی ‌خودشان راه‌اندازی می‌کنیم. افزایش فرکانس، در نهایت باعث افزایش کارآیی و توان مصرفی قطعه مورد نظر می‌شود. افزایش توان مصرفی در نهایت افزایش حرارت را در بر دارد.
در ادامه مقاله جزییات این فرآیند را تشریح خواهیم کرد و راه‌های مختلف برای غلبه بر تغییرات ایجاد شده در عملکرد عادی سیستم را بررسی خواهیم کرد.

در حال حاضر دو نوع رفتار مرسوم در اورکلاک وجود دارد:
• اورکلاک کاربردی
در این روش، نهایت شرایط لازم برای داشتن پایداری کامل و حفظ سلامت قطعات مختلف کامپیوتر در نظر گرفته می‌شود.
همچنین معمولا قطعه مورد نظر بیشتر از ۲۰ الی ۳۰ درصد فرکانس نامی، ‌اورکلاک نمی‌شود (بسته به نوع قطعه)، و حرارت به شدت کنترل شده و در مواقعی که نیاز به افزایش ولتاژ قطعه است، از مقادیر نامتعارف استفاده نمی‌شود.
در این نوع اورکلاک می‌توان حتی با استفاده از خنک کننده‌های متعارف نظیر خنک کننده معمولی (Air Cooling) که هزینه ناچیزی دارد، به راحتی حرارت را کنترل کرد.
در این حالت می‌توان به صورت دایمی ‌و بدون وقفه از کامپیوتر استفاده کرد، بدون اینکه نگرانی خاصی در خصوص آسییب دیدن قطعات مختلف کامپیوتر وجود داشته باشد.
ما قصد داریم طی سلسله مقالات آینده به تشریح و بررسی این نوع اورکلاک بپردازیم.

شکل ۲ : در اورکلاک کاربردی می‌توان حتی با استفاده از خنک کننده‌های متعارف نظیر Air Cooling که هزینه ناچیزی دارد، به راحتی حرارت را کنترل کرد

[MAHDIAR]

• اورکلاک جهت ثبت رکورد
این نوع اورکلاک به تازگی به صورت رسمی ‌مورد توجه کمپانی‌های ساخت قطعات سخت‌افزاری قرار گرفته است! در این نوع اورکلاک رسیدن به فرکانس‌های بالاتر به هر قیمتی مد نظر قرار داده می‌شود. به این صورت که پایداری کامل سیستم و محدودیت‌های حرارتی برای حفظ سلامت قطعات سخت‌افزاری مورد نظر نیست. در این نوع اورکلاک، برای خنک‌سازی قطعات از خنک کننده‌هایی نظیر نیتروژن مایع(LN2)، یخ خشک(Dry Ice) و انواع خنک کننده‌های آبی(Water Cooling) استفاده می‌شود که برای مثال خنک کننده نیتروژن مایع گاهی دما را تا ۱۵۰- درجه سانتی‌گراد زیر صفر کاهش می‌دهد.
در حال حاضر، کمپانی‌های معروف و با سابقه سازنده سخت‌افزار هر ساله اقدام به برگزاری مسابقات گوناگون اورکلاک در سطح جهانی می‌کنند. این مسابقات علی‌رغم هزینه‌های قابل توجهی که برای کمپانی‌های سازنده در بر دارد، یکی از تاثیرگذارترین نوع تبلیغات در حال حاضر به حساب می‌آید.
همچنین وب‌سایت‌های معتبر زیادی نیز اقدام به ثبت رکوردهای جهانی قطعات مختلف در سطوح مختلف تیمی ‌و کشوری می‌کنند.
این نکته را در نظر داشته باشید، قطعاتی که برای اورکلاک سنگین و حرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند، متشکل از عناصری با کیفیت بالا و گران‌قیمت هستند.

شکل ۳ : در اورکلاک جهت ثبت رکورد، از خنک کننده‌هایی نظیر نیتروژن مایع(LN2)، یخ خشک(Dry Ice) و انواع خنک کننده‌های آبی(Water Cooling) استفاده می‌شود.

چرا اورکلاک می‌کنیم و چه قطعاتی اورکلاک می‌شوند؟

به بیانی ساده، اورکلاک کاربردی به گونه‌ای کاملا حساب شده و یکی از بهترین راه‌های مقرون به صرفه است که به واسطه آن می‌توان از حداکثر توانایی سخت‌افزار استفاده کرد. برای مثال شخصی را در نظر بگیرید که با نرم‌افزار فنی مهندسی خاصی کار می‌کند و برای کامل شدن پروسه مورد نظرش نیاز به ۲ روز کامل (۴۸ ساعت) پردازش مداوم کامپیوتری دارد. حال در صورتی که پردازنده همان کامپیوتر چیزی حدود ۲۰ الی ۲۵ درصد اورکلاک شود، این زمان ۴۸ ساعته تقریبا به همان اندازه (۹ الی ۱۲ ساعت) کاهش می‌یابد! به طوری که هیچ‌گونه آسیب یا خطری کامپیوتر را نیز تهدید نمی‌کند.

قطعاتی که در حال حاضر به صورت کاربردی اورکلاک می‌شوند به شرح زیرند:
• پردازنده و مادربورد
• حافظه اصلی سیستم (RAM)
• کارت گرافیک (حافظه و پردازنده گرافیکی)

انواع روش‌های اورکلاک
• اورکلاک از طریق بایوس:
هر قطعه مستقل سخت‌افزاری، بایوسی مخصوص خود دارد. بایوس نرم‌افزاری است که به صورت دایمی ‌در چیپ قطعه سخت‌افزاری ذخیره می‌شود. زمانی که کامپیوتر روشن می‌شود، ابتدا برنامه گنجانده شده در بایوس راه‌اندازی می‌شود. در این چیپ اطلاعات و تنظیمات مهم و پایه‌ای کنترل و بررسی قطعه مورد نظر ذخیره شده است. از جمله این اطلاعات، می‌توان به فرکانس‌ها، ولتاژ‌ها و تایمینگ‌های کاری، اطلاعات مربوط به کنترل سیستم‌های خنک کننده، اطلاعات مربوط به مدل و کمپانی سازنده و … اشاره کرد.
هنگام اورکلاک لازم است تقریبا تمامی تنظیمات نام برده به طور دستی تغییر کنند.
اورکلاک از طریق بایوس در اورکلاک پردازنده، مادربورد و حافظه اصلی سیستم بیشترین کاربرد را دارد (شکل ۴).

شکل ۴ : هنگام اورکلاک لازم است فرکانس‌ها، ولتاژ‌ها و تایمینگ‌های رم به طور دستی تغییر کنند.

[MAHDIAR]

• اورکلاک از طریق نرم‌افزار :
در این نوع اورکلاک تمامی تنظیمات ایجاد شده، فقط و فقط از طریق نرم‌افزار و سیستم عامل اعمال می‌شوند و خارج از سیستم عامل هیچ تغییری در فرکانس‌ها و ولتاژها ایجاد نمی‌شود. در واقع نرم‌افزار اورکلاک با تغییر غیر مستقیم تنظیمات بایوس، در نهایت باعث افزایش فرکانس و ولتاژها می‌شود. با این تفاوت که تنظیمات یاد شده در چیپ بایوس ذخیره نمی‌شوند و به صورت موقتی فقط در سیستم عامل مورد نظر اعمال می‌شوند و با خاموش شدن کامپیوتر، تمام تنظیمات به حالت پیش‌فرض باز خواهند گشت. این گونه نرم‌افزارها معمولا به صورت رسمی ‌توسط کمپانی‌های سازنده، در سی‌دی درایور قطعه گنجانده می‌شوند. این روش در اورکلاک کارت گرافیک، بیشترین کاربرد را دارد (شکل ۵).

شکل ۵: در اورکلاک از طریق نرم‌افزار، تمامی تنظیمات از طریق نرم‌افزار و سیستم عامل اعمال می‌شوند.

اورکلاک بی‌خطر و ملاحظات آن
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، کمیتی که در نهایت باعث افزایش حرارت قطعه در اورکلاک می‌شود، افزایش توان مصرفی قطعه است. حال برای روشن شدن بهتر موضوع، مهم‌ترین عوامل دخیل در افزایش توان مصرفی پردازنده را بررسی می‌کنیم:

فرکانس * ولتاژ * ولتاژ * ظرفیت دینامیک = توان مصرفی

• ولتاژ:
ولتاژ یا پتانسیل الکتریکی یک کمیت اسکالر (غیر برداری) است که معمولاً آن را با حرف v نشان می‌دهند و عبارت است از مقدار انرژی الکتریکی بر بار الکتریکی و واحد آن ولت است.
در پردازنده دیجیتال، این ولتاژ جریان مورد نیاز تغذیه میلیون‌ها ترانزیستور موجود در پردازنده و بافرهای ورودی و خروجی را تامین می‌کند.
در واقع عاملی که باعث ایجاد جریان الکتریکی در یک مدار بسته می‌شود، اختلاف پتانسیل الکتریکی است. هر چه این مقدار افزایش یابد، توان مصرفی پردازنده نیز افزایش خواهد یافت. این کمیت به (توان ۲) در فرمول محاسبه توان مصرفی پردازنده، اعمال می‌شود.

• فرکانس:
این کمیت سرعت سوییچ ترانزیستورهای به کار رفته در پردازنده را تعیین می‌کند. واضح است هر چه تعداد دفعات قطع و وصل شدن یک ترانزیستور در واحد زمان افزایش یابد، انرژی مصرفی آن نیز افزایش خواهد یافت. حال با در نظر گرفتن وجود میلیون‌ها ترانزیستور در یک پردازنده دیجیتال، می‌توان تاثیر قابل توجه این کمیت را در افزایش توان مصرفی پردازنده درک کرد.

• ظرفیت دینامیک:
ظرفیت دینامیک، مقدار انرژی ذخیره شده در یک رسانا به نسبت اختلاف پتانسیل دو سر رساناست که برای پایداری این انرژی ذخیره شده لازم است. این عامل توسط سازندگان پردازنده تعیین می‌شود تا در نهایت با برقراری موازنه در کمیت‌هایی نظیر ولتاژ و فرکانس بتوانند توان مصرفی پردازنده‌های یک خانواده را تعیین کنند.

اکنون با توجه به توضیحات فوق، دید بهتری نسبت به مصرف انرژی الکتریکی در پردازنده دیجیتال پیدا کردیم. البته شاید ابهاماتی در این بین به وجود آمده باشد که در ادامه به رفع برخی از مهم‌ترین آنها می‌پردازیم.

[MAHDIAR]

چند نکته

چرا پردازنده‌های یک خانواده با وجود فرکانس‌های مختلف، توان‌های مصرفی مشابهی دارند؟
همانطور که در شکل ۶ مشاهده می‌کنید، به غیر از فرکانس کاری، تمامی مشخصات فنی پردازنده‌های سری E8XXX کمپانی اینتل یکسان است، اما توان مصرفی (TDP) مشابهی دارند. حال آنکه فرکانس یکی از عوامل افزایش توان مصرفی پردازنده است!
دلیل این امر آن است که ظرفیت دینامیک (Dynamic Capacitance) نیز یکی از عوامل تعیین کننده توان مصرفی پردازنده است. بنابراین کمپانی سازنده با ایجاد تغییرات مختصر در ساختار نیمه هادی به کار رفته در پردازنده، می‌تواند این مقدار را کاهش یا افزایش دهد. در نتیجه پردازنده‌هایی با فرکانس‌های متفاوت و توان‌های مصرفی مشابه و البته محدوده قیمت متفاوت روانه بازار می‌کنند.


شکل ۶: همانطور که مشاهده می‌شود، به غیر از فرکانس کاری، تمامی مشخصات فنی پردازنده‌هایکسان است، اما توان مصرفی (TDP) مشابهی دارند.

چرا کمپانی‌های سازنده، خود اقدام به اورکلاک قطعات نمی‌کنند؟
کمپانی‌های سازنده قطعات سخت‌افزاری مانند پردازنده‌ها، معمولا محدودیت‌هایی در این مورد دارند که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• محدودیت حرارتی:
برای مثال کمپانی سازنده پردازنده، با توجه به توان مصرفی (TDP) و حداکثر حرارت قابل تحمل پردازنده، اقدام به طراحی خنک کننده (فن + هیت‌سینک) برای پردازنده مورد نظر می‌کند. همچنین در این طراحی بدترین شرایط آب و هوایی نظیر میانگین دمای هوا در مناطق استوایی و … در نظر گرفته می‌شود. از طرف دیگر بیشترین تلاش را نیز برای کاهش قیمت تمام شده این خنک کننده انجام می‌دهد.

• محدودیت توان مصرفی:
کمپانی سازنده پردازنده، از نقطه نظر فنی باید با کمپانی‌های سازنده مادربورد هماهنگی کامل داشته باشد. در نتیجه حداقل شرایط لازم برای طراحی مادربورد استاندارد را به کمپانی‌ها ابلاغ می‌کند. کمپانی‌های سازنده مادربورد نیز با توجه به این شرایط و در نظر گرفتن قیمت تمام شده نهایی، اقدام به طراحی مادربورد در محدوده قیمت‌های متفاوت می‌کنند. در نتیجه در محدوده قیمت پایین، حداقل شرایط برای طراحی مدارهای مختلف مادربورد، از جمله مدارهای کنترل کننده ولتاژ پردازنده، حافظه و چیپست‌های کنترلی موجود در مادربورد در نظر گرفته می‌شود. بنابراین ممکن است چنین مادربوردهایی از پس تامین توان مصرفی پردازنده در حالت اورکلاک شده بر نیایند.

آیا با اورکلاک، عمر قطعه کاهش می‌یابد؟
اگر اورکلاک با رعایت مواردی که قبلا اشاره شد انجام شود، هیچ خطری قطعه مورد نظر را تهدید نمی‌کند. از سوی دیگر معمولا توصیه می‌شود در مواقعی که از کامپیوتر برای گشت و گذار در محیط وب، پخش موسیقی و ویدیو و کارهای اداری و مسایلی از این قبیل استفاده می‌شود، به دلیل سبک بودن بار پردازش این‌گونه نرم‌افزارها بهتر است اورکلاک طولانی مدت اعمال نشود.

رفع محدودیت برای داشتن اورکلاکی پایدار و کاربردی
محدودیت توان مصرفی
همانطور که قبلا اشاره شد، با افزایش فرکانس کاری پردازنده، توان مصرفی آن نیز افزایش می‌یابد. در نتیجه برای جبران توان مصرفی اضافی در حالت اورکلاک، با افزایش ولتاژ، می‌توان مدارهای تنظیم کننده ولتاژ مادربورد را تا حدودی برای عبور جریان بیشتر از پردازنده ترغیب کرد. با این کار می‌توان تا حد زیادی محدودیت مذکور را کاهش داد تا پردازنده در فرکانس‌های بالاتر از مقدار نامی‌ خود، به صورتی کاملا پایدار فعالیت کند.
از سوی دیگر با اورکلاک چندین قطعه در یک کامپیوتر، ممکن است مجموع توان مصرفی اضافی کلیه قطعاتی که اورکلاک شده‌اند، محاسباتی را که برای تهیه منبع تغذیه سیستم کرده‌اید را بر هم بزند. بنابراین در هنگام خرید منبع تغذیه به همان مقدار که قصد اورکلاک دارید، منبع تغذیه‌ای با توان خروجی بیشتر تهیه کنید.

[MAHDIAR]

محدویت حرارتی
برای رفع این محدودیت، بهترین راه فراهم کردن دمای خنک‌تر برای فعالیت پردازنده است. بنابراین بهتر است با تهیه خنک کننده‌های متعارف (Air یا Water) این محدودیت را مرتفع سازیم. البته همانطور که قبلا اشاره شد، کمپانی‌های سازنده بدترین شرایط حرارتی محیط را برای طراحی خنک کننده قطعه، در نظر می‌گیرند. از سوی دیگر در بسیاری از نقاط کشورمان در طی سال آب و هوایی نسبتا خنک حکم فرماست. از این رو با استفاده از کیس‌هایی که از تهویه هوای مناسب برخوردارند و همچنین فراهم ساختن شرایط لازم برای داشتن محیطی با هوای نسبتا خنک، می‌توان با استفاده از خنک کننده‌های مرجع خود قطعات نیز تا حد قابل قبولی اورکلاک را به صورت کاربردی تجربه کرد.

تست پایداری قطعات
مهم‌ترین قسمت در اورکلاک کاربردی، ارزیابی پایداری سیستم است. در واقع زمانی می‌توان اورکلاک را موفقیت‌آمیز تلقی کرد که سیستم بدون هیچ مشکلی، مدت زمان طولانی و بدون وقفه به فعالیت خود ادامه دهد.
برای این منظور از نرم‌افزارهایی استفاده می‌شود که قطعات را تحت فشار قرار می‌دهند. این‌گونه نرم‌افزارها معمولا با تکرار الگوریتمی‌ خاص نظیر محاسبه عدد پی یا تخمین تابع به روش نیوتن و دیگر توابع ریاضی، پردازنده و حافظه را تحت فشار کاری شدید قرار می‌دهند و یا با اجرای صحنه سه‌بعدی خاص، این شرایط را برای پردازنده گرافیکی (GPU) ایجاد می‌کنند. اگر پس از گذشت زمانی خاص (در مقالات بعد اشاره خواهد شد) سیستم بدون مشکل همچنان به فعالیت خود ادامه دهد، می‌توان پایداری کامل سیستم را تضمین کرد.
از جمله نرم‌افزارهای معتبر در این زمینه برای تست پردازنده و حافظه می‌توان به Prime95)) Orthos، OCCT، IntelBurnTest و برای تست پردازنده گرافیکی به ATI Tool، OCCT GPU و FurMark اشاره کرد (شکل ۷).

شکل ۷ : نمایی از نرم‌افزار FurMark

همچنین می‌توان حین تست نیز حداکثر حرارت تولید شده از قطعه مورد نظر را مشاهده کرد. از معتبرترین این‌گونه نرم‌افزارها می‌توان به Real Temp، Core Temp، Everest وHWMonitor اشاره کرد (شکل ۸).


شکل ۸ :نمایی از نرم‌افزار Core Temp که حرارت هسته‌های پردازنده را نمایش می‌دهد.

سلسله مقالات آموزش اورکلاکینگ (قسمت دوم)

آموزش اورکلاک پردازنده‌های AMD
برخلاف نسل‌های قبلی پردازنده‌های AMD (که قابلیت اورکلاکینگ کمی ‌داشتند) با عرضه پردازنده‌های سری Phenom II، تحول عظیمی ‌در قابلیت اورکلاک پردازنده‌های AMD ایجاد شد. به طوری که این نسل از پردازنده‌ها خیلی زود رکورد جهانی بیشترین فرکانس ثبت شده پردازنده‌های ۴ هسته‌ای را نصیب خود کردند. چندی پیش پردازنده AMD Phenom X4 955 Black Edition با ثبت فرکانس ۷ گیگاهرتز رکورد جهانی را از آن خود کرد. در این مقاله قصد داریم به بخش تئوری اورکلاک سیستم‌های مبتنی بر پردازنده‌های AMD بپردازیم.

معرفی اصطلاحات به کار رفته در پلتفرم AMD
قبل از شروع، بهتر است دیاگرام ارتباط گذرگاه‌های مختلف در یک سیستم مبتنی بر پردازنده‌های AMD را تجزیه و تحلیل کنیم.

شکل ۱

همانطور که در شکل ۱ مشخص است، ۳ عامل اصلی یعنی پردازنده، پل شمالی و پل جنوبی وظیفه مدیرت گذرگاه‌های مختلف را برعهده دارند:
• South Bridge)SB) که چیپست پل جنوبی نامیده می‌شود وظیفه کنترل دستگاه ‌های ورودی و خروجی را بر عهده دارد و واسطه‌ای برای اعمال فرکانس‌های پایه (Reference) به قسمت‌های مختلف سیستم می‌باشد. لازم به ذکر است این فرکانس‌های پایه توسط یک کریستال بسیار دقیق به همراه یک آی‌سی Clock Generator تولید می‌شوند.
• North Bridge)NB) که چیپست پل شمالی نامیده می‌شود وظیفه کنترل گذرگاه ‌های PCI-Express، Hypertransport را برعهده دارد و در واقع پلی جهت ارتباط سایر دستگاه‌ها با پردازنده مرکزی است.

[MAHDIAR]

• CPU که واحد پردازش مرکزی است؛ در این پلتفرم علاوه بر وظیفه اصلی خود، وظیفه کنترل حافظه اصلی سیستم (RAM) را به صورت مستقیم بر عهده دارد.

در این پلتفرم، یک فرکانس کلاک به عنوان مرجع شناخته می‌شود. فرکانس این کلاک ۲۰۰ مگاهرتز است. در واقع فرکانس کلاک بسیاری از گذرگاه‌ها و دستگاه‌های موجود در این پلتفرم مسقیما، این فرکانس را به عنوان مرجع خود می‌شناسند.
این فرکانس در BIOS مادربورد‌های مختلف با نام‌های متفاوت دیگر مانند :
((Bus Speed ، FSB Frequency ، CPU Frequency ، CPU FSB Frequency ، Reference Clock)) نیز نامیده می‌شود. (گذرگاه FSB در این پلتفورم وجود خارجی ندارد و فقط به دلیل مصطلح بودن، در برخی از بایوس‌ها مشاهده می‌شود).
کنترل کننده‌های گذرگاه‌ها و دستگاه‌های مختلف با استفاده از Multiplier (ضرب کننده) و Divider (تقسیم کننده)‌های مختلف، فرکانس ۲۰۰ مگاهرتز مرجع را به فرکانس‌های مورد نیاز خود تبدیل می‌کنند.
قبل شروع بحث اصلی ابتدا لازم است با برخی اصطلاحات به کار رفته در این پلتفرم آشنا شوید:

Core Speed:
این عبارت که با نام‌های دیگر نظیر CPU Speed، CPU Frequency، CPU Clock Frequency و CPU Clock Speed نامیده می‌شود، مشخص کننده فرکانس هسته پردازنده است.
افزایش این فرکانس در اورکلاک سیستم‌های مبتنی بر پردازنده‌های AMD هدف اصلی قرار داده می‌شود و تاثیر مستقیم بر افزایش کارایی یک سیستم دارد.

Northbridge Speed :
این عبارت با نام‌های دیگری نظیر NB SPEED وNB Clock Frequency نیز به کار برده می‌شود. مقدار این عبارت، فرکانس کاری چیپ پل‌شمالی را تعیین می‌کند. برای مثال مقدار این فرکانس در پردازنده‌های سوکت AM2+ بین ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ مگاهرتز است. افزایش این مقدار، به شدت ناپایداری را به دنبال دارد و به صورت خفیف باعث افزایش پهنای باند حافظه اصلی و حافظه نهان سطح ۳ (L3 Cache) می‌شود.

شکل ۲

HyperTransport Link Speed :
این عبارت با نام‌های دیگر نظیر HT Link Frequency ، HT Link Speed و Frequency HyperTransport نیز به کار برده می‌شود.
پردازنده‌های کنونیAMD توسط ۲ گذرگاه با دیگر دستگاه موجود ارتباط برقرار می‌کنند. از طریق گذرگاه Memory Bus با حافظه اصلی و از طریق گذرگاه HyperTransport با پل شمالی و در نهایت کل دستگاه‌ها(شکل۳).
HyperTransport یک تکنولوژی برای اتصال نقطه به نقطه (Point-To-Point) بین مدارات مجتمع است. از مزایای این گذرگاه می‌توان به پهنای باند زیاد، تاخیر کم و سازگاری مناسب اشاره کرد. این فرکانس هیچگاه از مقدار فرکانسNB Clock Frequency تجاوز نمی‌کند. مقدار این فرکانس با توجه به نسخه تکنولوژیHyperTransport به کار رفته در پردازنده متفاوت است. برای مثال، آخرین پردازنده‌های عرضه شده توسط کمپانی AMD که از HT نسخه ۳٫۰ پشتیبانی می‌کنند با فرکانس ۲ گیگاهرتز کار می‌کند.


شکل ۳

Memory Frequency :
این عبارت با نام‌های دیگری نظیرDRAM Frequency ، Memory Speed و Memory Clock نیز نامیده می‌شود.
این مقدار، فرکانس واقعی حافظه اصلی و گذرگاه حافظه را نشان می‌دهد. برای مثال برای حافظه‌های DDR2 این مقدار می‌تواند
۲۰۰MHz ، ۲۶۶MHz ، ۳۳۳MHz ، ۴۰۰MHz و ۵۳۳MHz باشد که در واقع فرکانس‌های موثر DDR2 400MHZ ، DDR2 533MHZ ، DDR2 667MHZ ، DDR2 800MHZ و DDR2 1066MHZ را تداعی می‌کند.

[MAHDIAR]

روش‌های اورکلاک در پلتفرم AMD

روش محاسبه فرکانس‌هایی که در اورکلاک این پلتفرم به آن‌ها نیاز داریم به شرح زیر است :
Core Speed = Reference Clock x CPU Multiplier CPU
Northbridge Speed = Reference Clock x Northbridge Multiplier
HyperTransport Link Speed = Reference Clock x HyperTransport Multiplier
Memory Frequency = Reference Clock x Memory Multiplier / Divider
همان طور که مشاهده می‌کنید اگر هدف خود را افزایش فرکانس پردازنده در اورکلاک قرار دهیم، برای اورکلاک پردازنده‌های AMD دو راه وجود دارد:

۱ـ افزایش ضریب پردازنده:
یکی از آسان‌ترین روش‌های اورکلاک پردازنده همین روش است. ولی این ضریب در پردازنده‌های معمولی قفل شده است. در واقع نمی‌توان این ضریب را بیشتر از مقدار نامی‌ خود تغییر داد. فقط در پردازنده‌های سریBlack Edition کمپانی AMD می‌توان ضریب را تغییر داد. برای مثال در پردازنده
AMD Phenom II X4 955 Black Edition که با فرکانس هسته ۳٫۲ گیگاهرتز و ضریب پردازنده ‌۱۶ عرضه می‌شود؛ برای اورکلاک چنانچه مقدار ضریب پردازنده را افزایش دهیم، به ازای افزایش هر واحد ضریب پردازنده، ۲۰۰مگاهرتز به فرکانس نامی ‌هسته پردازنده اضافه می‌شود. به شکل ۳ توجه کنید. همان طور که مشاهده می‌کنید، با افزایش ضریب پردازنده از ۱۶ به ۱۹ ، فرکانس هسته پردازنده از ۳٫۲ گیگاهرتز به ۳٫۸ گیگاهرتز افزایش یافته است.

شکل ۴

۲ـ افزایش مقدار فرکانس Reference Clock :
افزایش فرکانس Reference Clock معمول‌ترین عاملی است که جهت اورکلاک در سیستم‌های مبتنی بر پرازنده‌های AMD مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما همانطور که در روش‌های محاسبه فرکانس دستگاه‌های مختلف سیستم مشاهده کردید، با افزایش این فرکانس، همزمان
فرکانس‌های Northbridge، HyperTransport وMemory نیز افزایش خواهد یافت. از طرفی با افزایش فرکانس‌های یاد شده، پایداری سیستم نیز کاهش می‌یابد. لذا باید با انتخاب ضریب‌های مناسب برای ۳ فرکانس یاد شده، فرکانس آن‌ها را به مقادیر نامی‌شان نزدیک کرد. برای مثال در پردازنده
AMD Phenom II X4 920 که با ضریب پردازنده حداکثر ۱۴ و فرکانس هسته ۲٫۸ گیگاهرتز کار می‌کند، با افزایش Reference Clock به مقدار ۲۶۶مگاهرتز، می‌توان به فرکانس هسته ۳۷۲۵مگاهرتز رسید(شکل ۴).

شکل ۵

بررسی پارامترهای ولتاژ در پلتفرم AMD
همانطور که در مقاله شماره قبل اشاره شد با افزایش فرکانس قطعات سخت‌افزاری، توان مصرفی آن‌ها افزایش خواهد یافت. یکی از راه‌های جبران توان مصرفی، افزایش ولتاژ کاری قطعه است. در اورکلاکینگ ابتدا باید حداکثر حرارت مطمئن و بی‌خطر برای قطعه مورد نظر را به دست آورد، سپس با در نظر گرفتن حداکثر ولتاژ تعیین شده توسط کمپانی سازنده قطعه، همزمان با افزایش فرکانس، اقدام با افزایش ولتاژ قطعه مورد نظر نمود.
از جمله پارامتر‌های مرسوم موجود در مادربورد‌های پلتفرم کنونیAMD می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

[MAHDIAR]

Processor Voltage :
این پارامتر در بایوس‌های مختلف با نام‌های دیگری نظیر CPU Voltage ، Vcore Voltage و CPU Vcore مشاهده می‌شود. مقدار این پارامتر ولتاژ هسته پردازنده را تعیین می‌کند. افزایش این پارامتر مهمترین عامل در افزایش هر چه بیشتر فرکانس پردازنده خواهد بود. محدوده مطمئن و بی‌خطر این پارامتر را می‌توان در مشخصات فنی پردازنده در سایت کمپانی سازنده مشاهده کرد. تجربه ثابت کرده برای استفاده طولانی مدت و همچنین برای کنترل حداکثر حرارت ایجاد شده از پردازنده، در صورتی که خنک کننده مرجع پردازنده استفاده می‌کنید به هیچ‌وجه نباید خارج از محدوده تعیین شده اقدام به افزایش ولتاژ کرد. همچنین حتی با استفاده از خنک کننده‌های بهتر و کنترل حرارت بیشتر ۵% از حداکثر ولتاژ تعیین شده نیز در دراز مدت باعث کاهش عمر پردازنده خواهد شد.


HyperTransport Link Voltage :
این پارامتر در بایوس‌های مختلف با نام‌های دیگری نظیر HT Voltage و HyperTransport Voltage نیز مشاهده می‌شود. مقدار این پارامتر ولتاژ
I/O Buffer کنترل کننده گذرگاه HyperTransport موجود بین پردازنده و NB را تامین می‌کند. مقدار این ولتاژ در پلتفرم کنونی AMD به صورت پیش فرض۱٫۲V است. در صورتی که در حین اورکلاک اقدام به افزایش فرکانس این گذرگاه می‌کنید در صورت افزایش بیش ۱۰ الی ۱۵% درصد می‌توانید حداکثر۰٫۱V به مقدار ولتاژ اضافه کنید. تجربه ثابت کرده، افزایش بیشتر از ۲۰% این فرکانس، حتی با اعمال ولتاژ‌های بیشتر، پایداری کامل را به دنبال نخواهد داشت.

North Bridge Voltage:
این پارامتر در بایوس‌های مختلف با نام‌ NB Voltage نیز مشاهده می‌شود. این پارامتر، ولتاژ هسته چیپست پل شمالی مادربورد را تامین کند. از آنجا که تجربه ثابت کرده که افزایش بیش از ۲۰ درصدی فرکانس NB ، معمولا ناپایداری را به دنبال خواهد داشت، بهتر است با تنظیم ضریب مناسب برای
NB مانع از افزایش این مقدار شویم. در صورت افزایش فرکانس NB به مقدار کمتر از ۲۰ % ، حداکثر می‌توان با اعمال ۰٫۰۵ الی ۰٫۱ ولت بیشتر، پایداری بیشتر سیستم را تضمین کرد.

Memory Voltage :
پارامتر یاد شده با نام‌های دیگری مانند DRAM Voltage ، DDR Voltage نیز در بایوس‌‌های مادربورد‌های مختلف مشاهده می‌شود. این مقدار، ولتاژ حافظه اصلی سیستم (RAM) را تامین می‌کند.
زمانی اقدام به افزایش مورد نظر می‌شود که در جریان اورکلاک پردازنده، قصد اورکلاک RAM را هم داشته باشیم.
در صورتی که اورکلاک حافظه را منتفی بدانیم می‌توان با تنظیم Divider مناسب بین فرکانس مرجع و حافظه، مانع از افزایش فرکانس حافظه شد.
مقدار این ولتاژ در حالت پیش‌فرض برای حافظه‌های DDR2 استاندارد،۱٫۸V و برای حافظه‌های DDR3 استاندارد ۱٫۵V است.

بررسی پارامترهای کنترل مصرف انرژی در پلتفرم AMD
معمولا تعدادی پارامتر، جهت کنترل توان مصرفی پردازنده در زمان بیکاری پردازنده توسط کمپانی سازنده پیش‌بینی می‌شود. اینگونه قابلیت‌ها معمولا در هنگام اورکلاک سیستم، با محدود کردن انرژی مصرفی پردازنده و سایر قطعات جهت کنترل حرارت تولید شده از آن‌ها، باعث ایجاد ناپایداری‌های گاه و بی‌گاه می‌شوند لذا توصیه می‌شود اینگونه قابلیت‌ها قبل از اعمال تغییرات اورکلاک غیرفعال شوند.
از جمله این موراد می‌توان به دو گزینه(C1E (CPU Enhanced Halt State وAMD Cool’n'Quiet اشاره کرد. اینگونه گزینه‌‌ها در زمان‌های بیکاری پردازنده فرکانس و ولتاژ هسته پردازنده را کاهش می‌دهند به همین دلیل در هنگام اورکلاک ، موجب ناپایداری سیستم می‌شوند.
سخن پایانی

نکته مهم : در صورتی که قصد اورکلاک پردازنده با استفاده از روش افزایش فرکانس
مرجع (Reference Clock) را دارید، توصیه می‌شود در بایوس مادربورد، گزینهCPU Spread spectrum را غیر فعال کنید. این گزینه با Dither کردن سیگنال کلاک باعث کاهش تداخل الکترومغناطیسی در فرکانس‌های خاصی می‌شود. از سوی دیگر این گزینه با کاهش کیفیت سیگنال کلاک در فرکانس‌های بالا، باعث ایجاد ناپایداری می‌شود. پیشنهاد می‌کنم در صورتی که در نزدیکی کامپیوتر از تلویزیون و یا رادیو استفاده نمی‌کنید، حتما این گزینه را غیر فعال کنید.

در مقاله بعد به صورت عملی پردازنده AMD را اورکلاک می‌کنیم و سپس سیستم را از نظر پایداری و همچنین حرارت و توان مصرفی مورد تست و بررسی قرار می‌دهیم.
سلسله مقالات آموزش اورکلاکینگ (قسمت سوم)

اورکلاک عملی پردازنده‌های AMD
مشخصات سیستم تست
برای تست عملی، از سیستمی‌ با مشخصات سخت‌افزاری زیر استفاده شده است.

جدول

[MAHDIAR]

تهیه پروفایل مناسب جهت اعمال تغییرات در BIOS
پس از در نظر گرفتن شرایط حرارتی و حداکثر ولتاژ پردازنده Phenom II X3 720، قصد داریم این پردازنده ۲٫۸گیگاهرتزی را به مقدار ۲۵ درصد، یعنی تا ۳٫۵ گیگاهرتز اورکلاک کنیم. همچنین همانطور که می‌دانید پردازنده‌ای که برای اورکلاک در نظر گرفته‌ایم از پردازنده ای سری Black Edition است
و CPU Multiplier آن نیز باز و بدون محدودیت است. ولی از طرفی چون اورکلاک از روش افزایش ضریب پردازنده کاری بسیار ساده است و از سوی دیگر چون درصد بیشتری از خریدارن پردازنده‌های AMD در حال حاضر از پردازنده‌هایی استفاده می‌کنند که ضریب آنها قفل شده است، قصد داریم تا از روش افزایش Reference Clock ، اقدام به اورکلاک این پردازنده کنیم.
مشخصات فنی پردازنده جهت اورکلاک مطابق شکل ۱ است.

شکل ۱

همانطور که در شکل ۱ مشاهده می‌کنید حداکثر ولتاژ توصیه شده برای این پردازنده ۱٫۴۲۵ ولت است (با توجه به خنک کننده مرجع طراحی شده توسط کمپانی سازنده). همچنین حداکثر حرارت قابل تحمل هم در حدود ۷۳ درجه سانتیگراد است. فرکانس گذرگاه HyperTransport در این پردازنده، ۲۰۰۰مگاهرتز(۴۰۰۰Mhz Effective) و به تبع نیز فرکانس چیپست پل شمالی نیز ۲۰۰۰مگاهرتز خواهد بود. حال اگر روش‌های محاسبه فرکانس‌های نام برده را که در شماره قبل به آن‌ها اشاره کردیم را به یاد آورید، می‌توانید به سادگی، ضرب کننده‌های مختلف این سیستم را در حالت پیش‌فرض محاسبه کنید.

ضریب فرکانس هسته پردازنده در این سیستم در حالت پیش‌فرض ۱۴ است.
ضریب فرکانس گذرگاه Hypertransport و ضریب فرکانس کاری چیپست پل‌شمالی(Northbridge Multiplier) در حالت پیش‌فرض به طور مشترک ۱۰ است.
ضریب فرکانس حافظه در حالت پیش‌فرض در این سیستم ۲ است.
در شکل‌های ۲ و ۳ نیز می‌توانید مشخصات حالت پیش‌فرض سیستم را مشاهده کنید.

شکل ۲

شکل

[MAHDIAR]

برای رسیدن به فرکانس ۳۵۰۰ مگاهرتز برای هسته پردازنده، مقدار فرکانس Reference Clock را از ۲۰۰ مگاهرتز به ۲۵۰ مگاهرتز افزایش دادیم.
همانطور که در شماره قبل اشاره شد، با افزایش فرکانس Reference Clock، فرکانس‌های چیپست پل‌شمالی، گذرگاه HyperTransport و حافظه اصلی نیز افزایش خواهد یافت. از آنجا که هدف اصلی ما اورکلاک پردازنده بود، با کاهش ضریب فرکانس چیپست پل‌شمالی و گذرگاه
HyperTransport از ۱۰ به ۸ ، فرکانس ۲۰۰۰مگاهرتز پیش‌فرض را برای هر دو قسمت تثبیت کردیم.
همچنین با استفاده از Divider به نسبت ۳:۵ (Reference ClockRAM)، حافظه اصلی را در فرکانس ۴۱۶مگاهرتز (۸۳۲Mhz Effective) تنظیم کردیم. برای داشتن پایداری کامل سیستم، ولتاژ هسته پردازنده را ۱٫۴۵ ولت تعیین کردیم. از آن جا که فرکانس‌های چیپست پل‌شمالی و گذرگاه Hypertransport در حالت پیش‌فرض تعیین شده بودند هیچگونه ولتاژ بیشتری به آن‌ها اعمال نشد. همچنین از افزایش ولتاژ حافظه اصلی به دلیل اختلاف خیلی کمی‌ که با فرکانس پیش‌فرض داشت می‌توانستیم صرف نظر کنیم، ولی برای داشتن پایداری کامل ترجیح دادیم با افزایش ۰٫۱ ولتی، آن را در ولتاژ ۱٫۹ ولت قرار می‌دهیم.
قبل از انجام هرگونه تغییرات، گزینه‌‌های مرتبط با کنترل توان را در بایوس سیستم، غیر فعال می‌کنیم. همانطور که در شکل ۴ مشاهده می‌شود، گزینه C1E را کردیم.

شکل۴

در قدم بعدی، در قسمت Cell Menu، تنظیمات مربوط غیر فعال کردن گزینه کنترل توان AMD Cool’n'Quiet ، اعمال تغییرات در فرکانس‌ها و ولتاژ‌ها و در نهایت غیر فعال کردن گزینه Spread Spectrum اعمال شد.

شکل ۵

[MAHDIAR]

در این قسمت تنظیمات مربوطه به Setup به پایان می‌رسد. حال می‌توانید در شکل‌های ۶ و ۷، نتیجه تغییرات انجام شده را مشاهده کنید.

شکل ۶

شکل ۷
تست پایداری

همانطور که در مقاله شماره قبل اشاره شد، تست پایداری یکی از مهمترین مراحل یک اورکلاک پایدار و کاربردی می‌باشد. نرم‌افزار‌های زیادی برای این منظور وجود دارند. اینگونه نرم‌افزار‌ها با تکرار الگوریتمی ‌خاص نظیر محاسبات ریاضی، هسته پردازنده و حافظه اصلی را تحت فشار قرار می‌دهند. پیشنهاد می‌شود معمولا برای تست پایداری از نرم‌افزار‌هایی استفاده شود که حتی علی‌رغم عدم اورکلاک حافظه نیز، هم پردازنده و هم حافظه را همزمان تحت فشار قرار دهد. علت امر، این است که با افزایش حجم تراکنش داده‌ها بین پردازنده و گذرگاه‌های مختلف سیستم، پایداری کلی سیستم تا حد بسیار زیادی محک زده شود.
همچنین در اینگونه تست‌های پایداری، حرارت ایجاد شده از پردازنده به بالاترین مقدار خود خواهد رسید، این امر کمک خواهد کرد تا با تنظیم پروفایل اورکلاک، به بهترین تنظیمات جهت داشتن اورکلاکی کاملا پایدار و مطمئن نزدیک شویم.
حداکثر حرارت مطمئن قابل تحمل توسط پردازنده توسط کمپانی سازنده در جدول مشخصات فنی پردازنده ذکر می‌شود برای مثال برای پردازنده‌ای که در این مقاله از آن استفاده نمودیم، این مقدار ۷۳ درجه است. اما بسیاری از کارشناسان سخت‌افزار تاکید می‌کنند در پردازنده‌های مدرن امروزی بهتر است این مقدار حداکثر ۱۰ الی ۱۵ درجه کمتر از مقدار تعیین شده توسط کمپانی سازنده در نظر گرفته شود تا در صورت تغییر شرایط حرارتی محیط در فصل‌های مختلف، عاملی سلامت قطعات را تهدید ننماید.
همچنین زمان تحت فشار گرفتن پردازنده و حافظه توسط نرم‌افزارهای تست پایداری، بسیار مهم است. اختلافات زیادی بین افراد مختلف برای تعیین حداقل زمان جهت تست پایداری وجود دارد. ولی می‌توان در یک جمع‌بندی اجمالی به این ترتیب نتیجه گیری کرد:

• حداقل ۳۰ دقیقه تست، که پایداری سطحی را تضمین می‌کند.
• حداقل ۲ ساعت تست، که پایداری نسبی را تضمین می‌کند.
• حداقل ۶ ساعت تست، که تقریبا پایداری کامل را تضمین می‌کند.
• حداقل ۱۲ ساعت تست، که پایداری کامل را تضمین می‌کند.

[MAHDIAR]

در واقع علت وجود زمان‌های مختلف این است که در فرآیند تست پایداری سیستم از هسته پردازنده گرفته تا منبع تغذیه سیستم باید تحت فشار قرار گیرند تا بتوان پایداری کامل سیستم را تضمین کرد. تجربه ثابت کرده که اگر از کیفیت بالای ساخت مادربورد، نظیر مدارات تغذیه پردازنده، حافظه، چیپ‌های کنترلی و همچنین توانایی بالای منبع تغذیه سیستم خود مطمئن هستید، حداقل ۲ ساعت تست پایداری می‌تواند تا حد بسیار زیادی خیال شما از بابت پایداری سیستم راحت کند.
ما نیز از نرم‌افزار OCCT جهت تست پایداری استفاده کردیم، از میان تست‌های موجود این نرم‌افزار، تست CPU Linpack (سنگین‌ترین تست موجود برای تست پایداری پردازنده) استفاده نمودیم. در این تست، حداکثر حافظه اصلی قابل دسترس (۹۰درصد) را در تست انتخاب کردیم و ۲ ساعت تست ادامه داشت. در شکل ۸ می‌توانید، ۳۰ دقیقه پس از گذشت این تست را مشاهده کنید.

شکل ۸

تست‌های حرارتی و مصرف توان
همان طور که در شماره اول مقاله اشاره شد، با افزایش فرکانس کاری هسته پردازنده، افزایش توان مصرفی پردازنده و افزایش حرارت پردازنده را به دنبال دارد. در نمودار‌های زیر می‌توانید تاثیرات اورکلاک ۲۵ درصدی پردازنده را در افزایش حرارت و افزایش توان مصرفی کلی سیستم را مشاهده کنید.
همانطور که در شکل ۹ مشاهده می‌کنید در حالت بیکاری پردازنده به دلیل اعمال فناوری‌های خاص AMD در معماری K10 تغییر قابل توجهی ملاحضه نمی‌شود. ولی در حالت ۱۰۰ درصدی زیر بار رفتن پردازنده در نرم‌افزار OCCT، افزایش ۳۴ درصدی درصدی توان مصرفی سیستم مشهود می‌باشد. لازم به ذکر است به غیر از پردازنده هیچ یک از قطعات دیگر اورکلاک قابل توجهی نشده‌اند ! در واقع با ۲۵ درصد اورکلاک پردازنده، ۳۴ درصد به توان مصرفی سیستم اضافه شده است. همانطور که در شماره اول مقاله اشاره شد، علت اصلی این امر، وجود توان ۲ مولفه ولتاژ در فرمول محاسبه توان مصرفی پردازنده است.

شکل ۹

همانطور که در شکل ۱۰ مشاهده می‌کنید، با ۲۵ درصد اورکلاک پردازنده ، ۱۷ درصد به حداکثر حرارت تولید شده از پردازنده اضافه شده است. در واقع به دلیل خنک‌کننده خوبی که در اختیار داشتیم در هر دو حالت فرکانس پیش‌فرض و اورکلاک، دماها بسیار مناسب هستند.

شکل۱۰
تست‌های کارایی سیستم

همچنین برای اینکه تاثیر افزیش فرکانس پردازنده (اورکلاک پردازنده) را در عملکرد نهایی سیستم بررسی کنیم، توسط برخی از نرم‌افزار مرجع و معتبر اقدام به مقایسه نتایج در دو حالت فرکانس مرجع و فرکانس اورکلاک شده نمودیم.
نرم‌افزار‌های به کار رفته در تست‌های استفاده شده در این مقاله به این شرح هستند:
۳DMARK VANTAGE Professional – v1.01
3DMARK 06 Professional – v 1.0.1
Lavalys Everest Ultimate Edition 5
SiSoftware Sandra Professional Business 2009.SP3
wPRIME Benchmark – V1.55
تست ۳DMARK Vantage
در این تست، پردازنده طی اجرای دستورالعمل‌های پردازش ۳ بعدی تصویر، محک زده می‌شود و در نتیجه امتیازی جداگانه برای پردازنده در نظر گرفته می‌شود.
همانطور که در شکل ۱۱ مشاهده می‌کنید، با ۲۵ درصد اورکلاک پردازنده، ۲۳ درصد کارایی آن افزایش یافته است.

شکل

[MAHDIAR]

تست( ۳DMARK 06 ( DX 9.0
این تست نیز مانند تست ۳DMARK Vantage پردانده را به واسطه اجرای دستوالعمل‌های ۳ بعدی تصویرف محک می‌زند. در این تست نیز امتیاز جداگانه‌ای برای پردازنده در نظر گرفته می‌شود. این تست نیز کاملا Multi Thread بوده و با پردازنده‌های چند هسته‌ای سازگار است.
همانطور که در شکل ۱۲ مشاهده می‌شود، افزایش ۲۱ درصدی کارایی پردازنده، در این تست نیز کاملا مشهود است.

تست‌های SIS Software Sandra 2009 : نرم افزارSandra از جمله نرم‌افزار‌های بسیار معتبری است که می‌توان گفت در ارزیابی‌های بسیار متنوعی که دارد، نتایجی کاملا قابل اطمینان ارائه می‌دهد. در تست Processor Multimedia این نرم‌افزار، واحد‌های پردازش مختلف یک پردازنده نظیر MMX(2)، SSE(2/3/4) و AVX مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این دستورالعمل‌ها در نرم‌افزار‌هایی مانند ویرایشگرهای عکس ، کدگذاری و پخش فایل‌های ویدیویی و گیم، نقش مهمی‌ در سریع تر اجرا شدن نرم‌افزارهای نام برده دارند. این تست نیز کاملا Multi Thread است.

شکل ۱۳

تست Processor Arithmetic این نرم‌افزار، واحد‌های محاسبه و منطق ریاضی(ALU) و محاسبه اعداد اعشاری(FPU) را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

شکل ۱۴

افزایش کارایی ۲۰ الی ۲۵ درصدی در تست‌های بالا نیز به روشنی قابل مشاهده است.

تست( EVEREST Ultimate ( Memory Bandwidth :
این تست، پهنای باند خواندن و نوشتن را در حافظه اصلی مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
مشاهده می‌کنید که اورکلاک ناچیز حافظه و اورکلاک فرکانس هسته پردازنده، ۵ درصد پهنای باند حافظه را افزایش داده است. البته این مقدار بسیار ناچیز است و می‌توان از آن صرف نظر کرد. البته همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد، هدف اصلی این مقاله، صرفا فقط اورکلاک پردازنده بود.

شکل ۱۵

تستwPrime :
wPrime با محاسبه الگوریتمی ‌تکرار شونده (تخمین تابع به روش نیوتن) به صورتی کاملا Multi Thread، از جمله نرم‌افزار‌های موجود برای تست پردازنده‌های چند هسته‌ای است.
در این تست نیز محاسبه الگوریتم مورد نظر در حالت اورکلاک شده، ۲۵ درصد افزایش داشته است.

شکل ۱۶

نتیجه گیری و سخن پایانی

همانطور که مشاهده کردید انجام یک اورکلاکینگ کاربردی کار بسیار ساده‌ای است و فقط به وقت و حوصله نیاز دارد. همچنین مشاهده کردید در تست‌های استاندارد و Multithread موجود، اورکلاک هسته پردازنده، موثرترین عامل در افزایش کارایی کلی سیستم است.
در پایان لازم است به این نکته یادآوری ‌کنیم که اگر قصد دارید برای مدت طولانی سیستم خود را اورکلاک کنید سعی کنید تا نهایت شرایط ایمن که در این دو شماره به آن‌ها اشاره شده را برای سلامت قطعات در نظر بگیرید تا قطعات در طولانی مدت دچار مشکل نشوند.



منبع:لابراتوار مجله رایانه خبر
نویسنده:برادر عزیزم مهندس سید مهدی موسوی