جزایر ایرانی خلیج فارس

[آبجی]

http://www.tebyan.net/image/big/1384/11/41802924014293154229158674679241415553.jpg (http://www.tebyan.net/bigimage.aspx?img=image/big/1384/11/23519012813921511387214443102105186174135.jpg)
جزیره كیش
این جزیره بیضی شكل با مساحت 7/89 كیلومتر مربع و با طول 6/15 و عرض 7 كیلومتر، در جنوب غربی بندرعباس و در میان آب های نیلگون خلیج فارس واقع شده است. فاصله دریایی این جزیره تا بندر لنگه پنجاه مایل دریایی است. جزیره كیش از نظر محیط زیست طبیعی، یكی از بكرترین مناطق خلیج فارس است. استعدادهای طبیعی و موقعیت جغرافیایی ویژه آن زمینه بهره‌ برداری جهانگردی و تجاری از آن را در حد قابل توجهی فراهم ساخته است. سواحل كم نظیر این جزیره مرجانی، نه تنها در فصول گوناگون سال، بلكه در طول یك روز،‌ در ساعات مختلف جلوه‌های بدیع و گونه‌گون و بسیار زیبایی از طبیعت را به تماشا می‌گذارند. سواحل كیش در شرق و شمال شرقی و جنوب، از زیباترین سواحل جهان است. در سواحل جنوب غربی آن زیباترین منظره غروب خورشید را می توان دید.
از جمله نقاط دیدنی جزیره كیش آكواریوم بزرگ آن است كه در گوشه شرقی جزیره، با معماری زیبا قرار دارد و گونه‌های مختلف ماهیان و آبزیان اطراف جزیره در آن به تماشا گذارده شده است. قریب هفتاد نوع ماهی تزئینی در این آكواریوم وجود دارد كه از نظر شكل و رنگ پولك ‌ها و زیبایی ظاهری، كم نظیر و برخی از آنها نیز بسیار كمیاب هستند. علاوه بر این، مركز پرورش و كشت مروارید كیش یكی از جذاب ‌ترین دیدنی ‌های جزیره است.
اسكله تفریحی جزیره كیش با امكانات مفید و مختصر در بخش جنوبی جزیره از دیگر جاذبه‌ های كیش است. در این اسكله سرگرمی‌ هایی از قبیل گردش روی آب با قایق كف شیشه ‌ای كه از بالای آن می ‌توان عبور گروهی ماهی‌ ها و زیبایی ‌های دنیای زیر آب را مشاهده كرد، ‌همچنین امكانات ورزش اسكی روی آب برای علاقه مندان فراهم شده است. «غواصی» نیز از جمله تفریحات به یاد ماندنی است كه در آب ‌های گرم خلیج فارس به همراه راهنمایان مجرب امكان‌پذیر است.
در كنار اسكله‌ تفریحی، پیست دوچرخه ‌سواری نیز در پیرامون جزیره احداث شده است. در این مجموعه (اسكله تفریحی) امكان بازدید از هتل بزرگ كیش و ساختمان ساحلی كازینوی سابق وجود دارد. همچنین در اطراف یكی از كهنسال ‌ترین درختان جزیره، مجموعه‌ ای تفریحی و دیدنی ایجاد شده كه به مجموعه درخت سبز معروف است و از جمله مراكز زیبا و جذاب جزیره كیش است و مسافران بسیاری را به خود جذب می ‌كند. جزیره كیش همچنین معماری خاصی را به نمایش گذاشته است كه برای هر تازه واردی جالب و در خور تحسین است.


http://www.tebyan.net/image/big/1384/11/236159561322477765218225211195301336264127.jpg (http://www.tebyan.net/bigimage.aspx?img=image/big/1384/11/73218951172271722522230231251093101166.jpg)
معماری كیش دو شكل متمایز دارد: یكی معماری سنتی و دیگری معماری مدرن. معماری سنتی جالب توجه است و مصالح آن غالباً از سنگ ‌های مرجانی موجود در جزیره تشكیل شده است. معماری جدید و مدرن جزیره نیز تقلیدی از معماری بومی و سنتی آن است. تنها تفاوتی كه میان خانه‌ های جدید و قدیم وجود دارد، پراكندگی نسبی و تنوع ارتفاع آنهاست. علاوه بر آن، معابر عمومی جدید نیز به نسبت وسیع‌ تر از معابر بخش قدیمی هستند.
وسیله رفت و آمد به كیش، كشتی و هواپیما است كه از طریق پرواز از تهران یا شیراز یا بندرعباس صورت می ‌گیرد. از جمله امكانات موجود در این جزیره می ‌توان به هتل سه طبقه،‌ هتل كیش، كلبه‌های ویلایی، چهاركاخ از مجموعه كاخ‌ها، یك رستوران ساحلی همراه با یك سلسله ویلاهای خصوصی و توریستی مدرن و... اشاره كرد. افزون بر این، جزیره كیش دارای امكاناتی از قبیل قایقرانی، شهربازی، بازارها، و مراكز عمده خرید و فروش است. همچنین كیش اولین بندر آزاد تجاری ایران است كه اکنون روزانه هزاران نفر جهت خرید و دیدار از زیبایی های طبیعی این جزیره به سمت آن عزیمت می کنند.
جزیره لاوان


http://www.tebyan.net/image/big/1384/11/6553161216988247246240205226764139122132.jpg (http://www.tebyan.net/bigimage.aspx?img=image/big/1384/11/10265921071251498123211512719810218616254155.jpg)
این جزیره از شمال شرقی به بندر مقام، از شرق به جزیره شتور و از جنوب به حوزه‌ های نفتی رسالت، رشادت و سلمان محدود می‌ شود. وسعت این جزیره 76 كیلومتر مربع است و پس از قشم و كیش بزرگترین جزیره ایران در آب ‌های خلیج فارس است. فاصله این جزیره تا بندر لنگه 91 و تا بندرعباس حدود 198 مایل دریایی است. جزیره لاوان دورترین جزیره نسبت به مركز استان هرمزگان است. آب و هوای آن گرم و مرطوب و دمای آن در تابستان به حدود پنجاه درجه سانتیگراد می رسد و رطوبت هوای آن نیز بسیار زیاد است. ذخایر نفتی آب ‌های نزدیك جزیره لاوان بسیار قابل توجه است. در حال حاضر صنایع جزیره منحصر به تأسیسات نفتی است كه با نام «مجتمع پالایشی لاوان» فعالیت دارد.
یكی از شگفتی‌های این جزیره وجود كندوهای عسل در كنار تأسیسات نفتی و مخازن آنهاست كه عسل آنها به رنگ سبز تیره است و بوی نفت می‌ دهد، اما طعم آن مشابه عسل‌ های معمولی است. اهالی جزیره در فصل معینی از سال به صید مروارید می ‌پردازند و تنها كالای صادراتی جزیره، مروارید آن است. این جزیره یك بندرگاه مناسب برای صدور فرآورده‌ های نفتی و یك اسكله فلزی جهت حمل و نقل دریایی دارد.
جزیره هندورابی
جزیره هندورابی با 8/22 كیلومتر مربع مساحت، در فاصله 325 كیلومتری بندرعباس و 133 كیلومتری بندر لنگه و در حد فاصل بین دو جزیره كیش و لاوان قرار گرفته است. این جزیره سرزمینی هموار و تقریباً بدون عارضه طبیعی است. بلندترین نقطه آن بیست و نه متر و بزرگترین قطر آن هفت و نیم كیلومتر است. این جزیره از یك رشته ارتفاعات كوتاه پوشیده است و كرانه ‌های آن با شیب ملایمی به دریا منتهی می ‌شوند. مجاورت با دریا، اغلب موجب بالا رفتن میزان باران و رطوبت می‌ شود. با این حال در تمام كرانه‌ های خلیج فارس، همجواری با دریا، تأثیر چندانی بر میزان بارش این نواحی ندارد. فعالیت اقتصادی اكثر اهالی در جزیره هندورابی، صید و غواصی است. فعالیت ‌های صنعتی یا بهره‌ برداری از معادن و منابع زیرزمینی و حتی صنایع دستی در هندورابی وجود ندارد. محیط زیست جزیره به دلیل بسته بودن آن محدود است و موجوداتی از قبیل انواع پرندگان كوچك، پرندگان مهاجری نظیر باز و شاهین و انواع كمی از خزندگان و موش صحرایی در آنجا یافت می ‌شود. منابع تأمین آب جزیره بسیار محدود و كم است و آب مصرفی آن از طریق چاه یا آب انبار تأمین می‌ شود. این جزیره از نظر سیاحت و ایرانگردی از زیرمجموعه‌های كیش است كه با توجه به امكانات و استعداد طبیعی جزیره از نظر آب، خاك، هوا و شرایط خاص تجاری جزیره كیش و همچنین برخورداری از زیبایی‌ های طبیعی، قادر است بخشی از نیازهای سیاحتی و گردشگری ایرانگردان را تأمین كند.
جزیره شتور
جزیره شتور در فاصله حدود یك و نیم كیلومتری جنوب شرقی جزیره لاوان قرار دارد. طول جزیره 7/1 كیلومتر و عرض آن 800 متر است. جزیره شتور غیرمسكونی است و هیچ‌ گونه فعالیتی در آن دیده نمی ‌شود. این جزیره از باارزش ‌ترین و مهمترین پناهگاه‌ های حیات وحش (پرندگان،‌ لاك ‌پشت ‌های دریایی، ماهی‌ ها و دلفین ‌ها) در خلیج فارس است و جزء مناطق حفاظت شده كشور است.


http://www.tebyan.net/image/big/1384/11/83252105741214021710183714121824517310580.jpg (http://www.tebyan.net/bigimage.aspx?img=image/big/1384/11/116196254191563820622625372049971173141170.jpg)
جزیره بوموسا
در واقع جزیره ای به نام «ابوموسی» وجود خارجی ندارد و بر اساس اسناد انتشار یافته با استنادات تاریخی از سوی وزارت امور خارجه ایران، این جزیره نام «بوموسا» داشته و كاملا ایرانی با نام فارسی است.
استاد «فریدون جنیدی» در نامه ای به استاد «ایرج افشار سیستانی» ضمن تأیید تحقیقات استاد سیستانی نوشته اند:
«"بو"، بی تردید فارسی است و "سا" را عرب ها "سی" می نویسند تا نام را عربی كنند».
استاد ایرج افشار سیستانی محقق و استاد دانشگاه در كتاب خود به نام «جزیره بوموسا و جزایر تنب بزرگ و تنب كوچك» در صفحه ی 67 و 68 می نویسد:
«نام این جزیره "بابا موسا" بوده مثل بابا طاهر، بابا كوهی و ... . "بابا" اصطلاح دوران صفویه و بازمانده از دوران تیموری و سلجوقیان است كه به اقطاب، مرشدان و زاهدان اطلاق می شده است. معمولا زاهدانی كه گوشه ای را برای عبادت و انزوا اختیار می كرده اند "بابا" و یا "بو" می نامیده اند».
استاد سیستانی در ادامه افزوده است: «چون جزیره ی بوموسا دارای آب شیرین، كشتزار و مراتع مرغوب بوده است، مردم بندر لنگه تا 80 سال پیش، آن را "گپ سبزو" یعنی سبزه زار بزرگ می خواندند. شیخ شارجه در گذشته گوسفندان خود را برای چرا به جزیره ی بوموسا یا گپ سبزو می فرستاده و حق چرای آن ها را به دولت و حاكم بندر لنگه می پرداخته است».
[چه غم انگیز است كه دولتی از سر لطف به چوپانی اجازه ی چرای گوسفندانش را بدهد و گوسفند چران با گستاخی و توطئه ای كه در ادامه خواهید خواند ادعای مالكیت كند!]
استاد سیستانی در ادامه می افزاید: «پس از نفوذ انگلیسی ها به خلیج فارس، آنان برای طرد عنصر ایرانی از آن، عنوان جعلی ابوموسی را كه یك عنوان عربی است برای این جزیره برگزیدند. در نقشه ی خلیج فارس كه براساس آخرین اطلاعات "ج. ونوری" هیدروگراف در سال 1833 میلادی تصحیح و در سال 1851 میلادی كامل شده است، جزیره ی "بوموسا" به همین نام اصیل ایرانی و درست آن یاد شده است. یعنی خود محققان انگلیسی هم در حدود صد و پنجاه سال پیش نام جزیره را در نقشه های خود "بوموسا" نوشته اند و آشكار است كه تغییر این نام،توطئه ای بیش نبوده است».
متأسفانه وزارت امور خارجه حتی در اطلاعیه های خود نام جزیره را ابوموسی می نامد و از آن تأسف بارتر این كه تلویزیون كشور كه بی گمان از این تاریخچه بی اطلاع است در موقع پخش خبر هواشناسی روی نقشه ای كه در تلویزیون نشان داده می شود نام مجعول ابوموسی را بر پرده ی خود نمایش می دهد.
استاد سیستانی در ادامه می افزاید: «با توجه به مطالب بالا، نام این جزیره در اصل بوموسا كه یك نام قدیمی و ایرانی است، بوده كه به مرور زمان و با دخالت بیگانگان استعمارگر به ابوموسی تبدیل شده است».


http://www.tebyan.net/image/big/1384/11/177882917122812611238184103109177180105114.jpg (http://www.tebyan.net/bigimage.aspx?img=image/big/1384/11/2451252411212451241091214114933196209778116.jpg)
جنوبی ‌ترین جزیره ایرانی آب های خلیج ‌فارس، جزیره بوموسا است. این جزیره در 222 كیلومتری بندرعباس و هم‌ چنین در 75 كیلومتری بندر لنگه واقع شده است. جزیره بوموسا یكی از چهارده جزیره استان هرمزگان است كه بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن در حدود 5/4 كیلومتر است. شهر بوموسا مركز جزیره بوموسا است. ارتفاع آن از سطح دریا 46 متر و مساحت آن 22 كیلومتر مربع است.
جزیره بوموسا نزدیك ‌ترین پهنه خشكی از خاك ایران به خط استوا است كه‌ آب و هوای مرطوب و گرم‌ تری دارد. این جزیره هم اکنون فاقد آب و اراضی مناسب كشاورزی است؛ ولی كشت و زرع محدودی در آن صورت می‌ گیرد و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند.
این جزیره یكی از مراكز صدور نفت خام كشور است كه با ظرفیتی قابل توجه فعالیت می ‌كند. وسعت شهرستان ابوموسی 8 / 68 كیلومتر مربع است كه مشتمل بر جزایر ابوموسی [بوموسا] (با 12 كیلومتر مربع)، جزیره تنب‌ بزرگ (با 3/10 كیلومتر مربع) تنب كوچك (با 5/1 كیلومتر مربع)، سیری (با 3/17 كیلومتر مربع)، فرور بزرگ (با 2/26 كیلومتر مربع) و فرور كوچك (با 5/1 كیلومتر مربع) است.


http://www.tebyan.net/image/big/1384/11/112105581611784186221971531571211922279.jpg (http://www.tebyan.net/bigimage.aspx?img=image/big/1384/11/108145247101354325112465225104425036136165.jpg)
جزیره تـنب بزرگ
این جزیره در فاصله 14 مایل دریایی از جنوب غربی جزیره قشم، 97 مایل دریایی از بندرعباس و 27 مایل دریایی از شمال شرقی ابوموسی(بوموسا) واقع شده است. طول و عرض آن 75/3 در 9/3 كیلومتر و مساحت آن 3/10 كیلومتر مربع است. مرتفع ‌ترین نقطه جزیره تنب پنجاه و سه متر از سطح دریا ارتفاع دارد در قسمت‌های جنوب غربی این جزیره و در نزدیكی سواحل آن، خانه ‌های مسكونی از راه چندین خیابان و جاده به هم پیوسته‌ اند. این جزیره دارای موج ‌شكن و لنگرگاه است. مردم بومی این جزیره از صید ماهی و مروارید امرار معاش می‌ كنند. در این جزیره معدن خاك سرخ نیز وجود دارد.
جزیره تـنب ‌كوچك
این جزیره مثلث شكل در شش مایلی غرب تنب بزرگ قرار دارد. فاصله آن تا مركز استان،‌ از طریق دریا، حدود صدو پنج مایل دریایی است. بزرگترین قطر جزیره 9/1 كیلومتر و مساحت آن حدود 2 كیلومتر مربع است. این جزیره غیرمسكونی است و مرتفع ‌ترین نقطه آن از سطح دریا، بیست و یك متر ارتفاع دارد.
جزیره سیری
این جزیره در قلب آب‌های خلیج فارس قرار دارد. فاصله آن تا مركز شهرستان ابوموسی(بوموسا) كه در قسمت شرقی جزیره سیری واقع شده، در حدود بیست و هفت كیلومتر است؛ همچنین فاصله دریایی آن تا مركز استان، در حدود 152 مایل دریایی است.
وسعت جزیره سیری 3/17 كیلومتر مربع است. این جزیره فاقد پستی و بلندی بوده و نسبتاً مسطح است. مرتفع ‌ترین نقطه آن بیست و چهار متر از سطح دریا ارتفاع دارد و بزرگترین ابعاد طولی و عرضی جزیره 1/6 و 6/4 كیلومتر است. در قسمت ‌های شمالی و نزدیك سواحل جزیره، مناطق مسكونی همراه با سایر تأسیسات جای گرفته ‌اند. اهالی بومی جزیره از طریق ماهیگیری و صید میگو و كشاورزی محدود، زندگی و امرار معاش می ‌كنند و همچنین عده‌ای ازمردم جزیره در تأسیسات نفتی كار می‌ كنند.
در این جزیره تعداد قابل توجهی نخل خرما به طور پراكنده وجود دارد كه محصول آن فقط مصرف محلی دارد. این منطقه پوشش گیاهی فقیری دارد. در این جزیره معدن خاك سرخ نیز موجود است.

جزیره فرور بزرگ
یكی دیگر از جزایر قلمرو استان هرمزگان، جزیره فرور بزرگ است كه در فاصله سی و شش مایلی شهر ابوموسی(بوموسا) و در فاصله حدود صد و چهل و یك مایلی از بندرعباس قرار دارد. بزرگترین ابعاد طولی و عرضی جزیره 5/7 و 5/4 كیلومتر است. فاصله آن تا نزدیك‌ ترین نقطه سواحل ایران در حدود بیست كیلومتر و مساحت آن 2/26 كیلومتر مربع و ارتفاع بلندترین نقطه ‌آن از سطح دریا 145 است.
سطح جزیره از تپه ماهورهای كوچك تشكیل شده است. این جزیره بر روی یكی از كمربندهای زلزله‌ خیز جهان قرار دارد. رنگ‌ آب در نزدیكی جزیره سیاه است. جزیره شیب‌های تند و پرتگاه‌هایی دارد كه گاهی ارتفاع آنها از ده متر بیشتر است. بقایای ساختمان‌های مخروبه و اراضی كشاورزی بایر و چاه های آب نشانه مسكونی بودن جزیره در زمان‌های گذشته است؛ ولی در حال حاضر، جزیره غیرمسكونی است و تنها تعدادی مأمور دولتی در آن حضور دارند. در آب‌های این جزیره ماهی فراوان وجود دارد و به همین خاطر صیادان در اطراف آن فعالیت زیادی دارند. از كانسارهای مهمی كه در این جزیره وجود دارد،‌ معدن آهن است كه از یك لایه رسوبی تشكیل شده و ذخیره آن حدود پانصد هزار تن برآورد شده است. در این جزیره یك چراغ دریایی نیز وجود دارد.
جزیره فرور بزرگ یكی از كانون‌های زیست حیات وحش است و تعداد بی‌شماری از پرندگان از قبیل: عقاب ماهیگیر، طوطی، چك‌چك، قمری خانگی، چكاوك كاكلی، پرستو، بلبل خرما، چاخ لق، هدهد، دم جنبانك زرد، چك‌چك سرسیاه، زنبورخور معمولی، یاكریم و ... همچنین پستاندارانی از قبیل جیر و جانورانی همچون یك نوع خارپشت، مارمولك، مار جعفری و عقرب در آن زندگی می‌ كنند.
جزیره فرور كوچك
این جزیره غیر مسکونی در قسمت شمال غربی جزیره ابوموسی(بوموسا) واقع شده است و حدود 36 مایل دریایی تا شهر ابوموسی و 149 مایل دریایی تا بندرعباس فاصله دارد. مساحت این جزیره 5/1 كیلومتر مربع و بلندی مرتفع ‌ترین نقطه آن از سطح دریا سی و شش متر است. بزرگترین ابعاد طولی و عرضی جزیره، 4/1 و 1/1 كیلومتر است. جزیره فرور كوچك و سواحل آن، به علت موقعیت اقلیمی و استقرار در مسیر مهاجرت پرندگان دریایی، زیستگاه گونه‌های متنوع پرندگان مهاجر و بومی است.

[آبجی]

بچه لاك‌پشت‌هاي پوزه عقابي قشم سر از تخم درآوردند

http://tourism.chn.ir/manage/photo/23103-102506.JPG

خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ گردشگري ـ با فرارسيدن زمان خروج بچه لاك‌پشت‌هاي پوزه عقابي از تخم، علاقمندان به مشاهده اين پديده با ارزش مي‌توانند از جزيره قشم بازديد كنند.
زندگي شهرنشيني و مواجهه با اضطراب‌ها و نگراني‌هاي حاصل از آن تمايل افراد را به پناه بردن به طبيعت افزايش داده است.
از آنجايي که تماشاي حيات وحش و مشاهده مراحل مختلف زندگي حيوانات امروزه در ايران جاي خود را در بين تعداد محدودي از علاقمندان به طبيعت باز كرده است، افراد بسياري علاقمندند تا هر چه بيشتر نسبت به طبيعت و ارزش‌هاي نهفته در آن آگاه باشند.
اين تغيير نگرش مردم نسبت به طبيعت، دل‌گرمي کارشناسان محيط زيست را سبب شده است.
امروزه گروهي از هم‌و‌طنان ما به قصد مشاهده گلي (مانند لاله واژگون و يا سوسن چلچراغ) كيلومترها از محل زندگي خود دور مي‌شوند و از اين گونه هاي ارزشمند و منحصر به فرد عكاسي مي‌كنند و به اين ترتيب با مشاهده بخشي از زيبايي‌هاي بيكران طبيعت، خود را براي كار و فعاليت آماده مي‌سازند.
خوشبختانه فرهنگ حضور مسوولانه در طبيعت و لذت بردن از جاذبه‌هاي طبيعي همراه با شناخت آن در حال ترويج است، هر چند با سرعتي بسيار آرام ولي تاحدي اميدوار كننده !
از فروردين سال 1381 به همت مهندس بيژن دره شوري و با حمايت منطقه آزاد قشم و سازمان ملل متحد و با تلاش كم نظير اهالي بومي جزيره قشم (روستاي شيب دراز ) پروژه حفاظت از لاك پشت پوزه عقابي كه از گونه‌هاي در خطر انقراض جهان محسوب مي‌شود، آغاز شد و اكنون پس از چند سال تلاش بي وقفه تيم كاري اين پروژه( كه اكثر آنها از مردم بومي اين روستا هستند) روز به روز بر تعداد لاك پشت هاي نجات يافته و رها شده در آبهاي خليج فارس افزوده مي‌شود.
هر سال از نيمه دوم اسفند ماه تا اواخر ارديبهشت لاك پشت‌هاي پوزه عقابي در ساحل روستاي" شيب دراز" واقع در جنوب جزيره قشم شروع به تخم‌گذاري مي‌كنند كه سالانه به ويژه در تعطيلات نوروز علاقمندان زيادي براي مشاهده اين پديده به اين روستا جذب مي‌شوند.
در فاصله زماني بين اواخر ارديبهشت تا اواخر خرداد بچه لاك‌پشت‌ها آرام آرام از تخم خارج شده و به درياي نيلگون خليج فارس پناه مي‌برند. اين دو پديده (تخم گذاري و خروج لاك‌پشت‌ها از تخم) از جاذبه‌هاي با اهميت اكوتوريستي محسوب مي‌شود كه در كشورهاي مختلف مانند عمان، امارات، استراليا و... منبع درآمد خوبي براي اين شاخه از توريسم محسوب مي‌شود.
در مقطع زماني خاصي مانند روزهاي پاياني ارديبهشت اين دو پديده با هم اتفاق مي‌افتد. به اين معني كه مي‌توان در يك شب هم تخم گذاري لاك پشت مادر را مشاهده كرد و هم خروج بچه لاك‌پشت‌ها از تخم.
با وجود گرمي نسبي هوا در اين مقطع زماني و نيز محدود بودن تعطيلات رسمي در اين زمان هنوز استفاده از اين قابليت مناسب گردشگري به طور جدي اتفاق نيفتاده است.
برنامه ريزان سفرهاي طبيعت گردي مي‌توانند سفرهايي رابراي مشاهده اين پديده جذاب در كنار بازديد از ساير جاذبه هاي طبيعي جزيره زيباي قشم برنامه‌ريزي كنند.
آشنايي با مردم بومي اين روستا كه تيمي فعال و كارآمد را تشکيل داده‌اند و نيز آشنايي با مراحل مختلف اجراي اين پروژه خالي از لطف نيست.

[آبجی]

منطقه حفاظت شده گنو:

اين منطقه نام خود را از كوه گنو گرفته است كه در داخل منطقه واقع شده است و بعد از كوه فارغان دومين كوه بلند شهرستان بندرعباس است . منطقه حفاظت شده گنو در شمال غربي و در فاصله 30 كيلومتري شهر بندرعباس قرار گرفته و جاده اصلي بندرعباس به سيرجان طول 35 كيلومتر انجام مي گيرد. مسير دسترسي به قله كوه گنو از راه مالرو كوهستاني دزك به بندر آگاه مي باشد كه البته يالهاي غربي داراي شيب ملايمتري هستند و امكان دسترسي پياده به قله كوه را فراهم مي سازند.اين منطقه از نظر منابع كمبودي ندارد. به ويژه چشمه هاي موجود در منطقه اغلب در تمام فصول قادرند آب مورد نياز حيات وحش را تامين كنند.يكي از مهمترين منابع آبي اين منطقه چشمه هاي آب گرم گنو مي باشد كه از نظر خواص دارويي كانونهاي شناخته شده اي هستند و از ديرباز مورد استفاده اهالي و مسافرين قرار گرفته اند.

تنوع پوشش گياهي : اين منطقه از دامنه تا قله كوه مشتمل بر انواع درختان گرمسيري ، استيپ كوهپايه هاي و گونه هاي گياهي نواحي سردسيري است . اغلب دره هاي آن پوشيده از درختان و درخچه ها است . دشتها با ارتفاعات مياني آن عرصه گونه هايي چون آكاسيا، كنار، كهور و استبرق است و از ارتفاعات مياني تا قله كوهها جايگاه درختاني چون بنه و بادام مي باشد. اين منطقه داراي تنوع قابل توجهي از حيات وحش دشتزي و كوهزي است . جبير، قوچ ، ميش ، بز، پازن ، گرگ و كفتار از پستانداران مهم آن به شمار مي روند و كركس ، دال سياه ، هما ، قرقي ، تيهو ، كبك و جيرفتي از پرندگان قابل ذكر منطقه هستند.

چشمه هاي آب گرم

چشمه هاي آب گرم خورگو: اين چشمه ها كه تعداد آنها سه چشمه است . از طريق فرعي منشعب از جاده بندرعباس – سيرجان – قابل دسترسي اند. از دوراهي جاده بندرعباس – سيرجان تا مظهر چشمه اول در حدود 28 كيلومتر فاصله است . آي چشمه اول از شكاف سنگ هاي آهكي ماراني خارج و وارد رودخانه خورگو مي شود. آب اين چشمه در رديف آبهاي سولفات كلسيم همراه با منيزيم و كلرور سديم ولرم است .تعداد چشمه هاي آب گرم اين منطقه سه چشمه است كه خصوصيات واحدي دارند. چشمه دوم خورگو در يك كيلومتري شرق چشمه اول از شكاف سنگهاي آهكي مارني به صورت جوشان از زمين مي جوشد. در نزديكي مظهر چشمه ، حوضچه اي به شكل دايره ، و به قطر 3 متر بنا شده است . از اب اين چشمه براي استحمام استفاده مي شود و در رديف آبهاي گوگردي با كاتيون ها و آنيونهاي مختلف گروم است . دسترسي به چشمه سوم نيز از طريق جاده فرعي منشعب از جاده بندرعباس – سيرجان امكان پذير است .از بندرعباس تا دوراهي خورگو 30 كيلومتر و از دوراهي تا مظهر چشمه در حدود 20 كيلومتر فاصله است . در كنار مظهر چشمه حوضچه اي جهت استحمام وجود دارد و اب چشمه در رديف آب هاي گوگردي با كاتيون ها و انيون هاي مختلف گروم است .

چشمه آبگرم سرخان : اين چشمه در مسير جاده فرعي خورگو- سرخان منشعب از جاده بندرعباس – سيرجان قرار دارد. فاصله چشمه تا روستاي سرخان در حدود يك كيلومتر است . عامل تشكيل چشمه تكنونيك صفحه اي است و آب آن از شكاف سنگ هاي شيلي از زمين خارج مي شود. آب اين چشمه در رديف آبهاي گوگردي با كاتيون و آنيون هاي مختلف گرم است .

جنگلهاي مانگرو ( حرا )

جنگلهاي مانگرواكوسيتمهاي كاملا ويژه اي هستند كه اجتماعات گياهي و جانوري آنها در ارتباط با شرايط خاصي مي تواند شكل گيرد.جنگلهاي حرا جنوب ايران در نوار ساحلي خايج فارس و درياي عمان آخرين پراكنش جنگلهاي مانگرو در جنوب شرقي آسيا به شمار ميروند. اين جنگلها از يك يا گاهي دوگونه مانگرو تشكيل شده و فراوان ترين گونه آن حرا است كه در منطقه حفاظت شده حرا به تنهايي حضور دارد. جذر و مد آب دريا در سواحل كه بطور موزون و مستمر هر روز انجام مي شود در شكل گيري تنوع حيات اين اكوسيستم نقش اساسي دارد.منطقه حفاظت شده حرا كه در تنگ خوران بين جزيره قشم ، سواحل حوزه بندر خمير و در مصب و دلتاي رودخانه مهران قرار گرفته از سال 1351 انتخاب و تحت حفاظت قرار گرفته است . بندر خمير در شمال غرب منطقه حفاظت شده مهمترين شهر اطراف منطقه محسوب مي شود بنادر پل - لافت كهنه و لافت نو نيز آباديهاي مهم حاشيه اين منطقه محسوب ميشوند كه پل در نوار ساحلي شمالي و بنادر لافت در شرق منطقه واقع شده اند. جاده اصلي بندرعباس به بندر خمير از شمال منطقه عبور مي كند و تمامي قسمتهاي منطقه بويژه از طريق دو بندر لافت و پل توسط قايق قابل دسترسي است . اين جنگلها نه تنها در سطح ملي حائز اهميت هستند. بلكه داراي دو نوع ذخيرگاه زيستكره (mab) و تالاب بين المللي نيز مي باشند . اين جنگلها با محيط زيست پويا ، ساز و كارهاي پيچيده ، پرندگان نادر، آبزيان غير متعارف ، كاركردهاي مختلف ، ارزشها و زيباييهاي سحرانگيز، خود پديده هاي شگفت انگيزي مي باشند كه براي طيق گسترده اي از مردم از جذابيت هاي خاصي برخوردارند.قابليتهاي پژوهشي و آموزشي اين نظام اكولوژيك استثنايي و منحصر به فرد همانقدر براي دانشجويان جذابيت دارد كه ديدن غروب سحرانگيز جنگلهاي نيمه شناور آن براي مردم عادي . اين جنگلها كانون ديدنيهاي غير متعارف و حيرت آور است . ديدن ماهي خزنده ، پرندگان نادر همچون اگرت بزرگ ، گيلان شاه و حواصيل هندي در كنار عقاب ماهيگير، نوك قاشقي ، پليكانها و فلامينگوها هميشه امكان پذير نيست اما جنگلها هميشه بهار دريايي حرا همه اين ديدنيها را يكجا به بازديد كنندگان خود سخاوتمندانه عرضه مي كنند. بي دليل نيست كه امروز مناطق حفاظت شده در كل نوار ساحلي جنوب كشور و بويژه در عرصه مانگروها اين ميراثهاي طبيعي بي همتا را براي نسل حاضر و اتي حفظ كنيم .

جزيره شيدور يا جزيره ماران

آيا تاكنون حيات وحش جزيره شيدور سفر كرده ايد؟ اين جزيره در فاصله 5/1 كيلومتري جنوب شرقي جزيره لاوان واقع شده و مساحت آن 4/1 كيلومتر مربع ميباشد. پوشش گياهي اين منطقه از گياهان شور و ÷سند و مقاوم در مقابل كم آبي است كه بطور پراكنده رشد كرده اند. اين جزيره ، جزيره اي است غير مسكوني كه هيچگونه فعاليتي در ان ديده نمي شود. پرندگان موجود در آن شامل چهارگونه پرستوي دريايي است كه در جزيره توليد مثل مي كنند.در اين جزيره تعداد زيادي مار سمي سياهرنگ و كوچك كه معمولاٌ زير شن مخفي مي شوند مشاهده شده است به همين جهت به جزيره ماران نيز معروف است . همچنين لاك پشتهاي دريايي در سواحل آن تخم گذاري مي كنند. صيادان و بوميان جزاير اطراف در هنگام طوفاني بودن دريا و همچنين براي جمع آوري لاك پشتها و تخم پرندگان دريايي به اين جزيره مسافرت مي كنند. شيدور با اين كه مساحت بسيار كمي دارد از مهمترين و با ارزشترين زيستگاههاي پرندگان و لاك پشتهاي دريايي در خليج فارس و درياي عمان است . بازديد از اين جزيره همراه با راهنمايان آشناي محيط زيست و مجوزهاي لازم امكان پذير است .

اين منطقه يكي از جزاير ايراني خليج فارس مي باشد كه از سال 1366 تحت مديريت سازمان حفاظت محيط زيست قرار گرفته است . اين جزيره در تقسيمات كشوري جزء استان هرمزگان و از توابع شهرستان بوموسي مي باشد و در فاصله 262 كيلومتري ( از طريق دريا ) شهر بندرعباس قراردارد. از نظر حيات وحش اين جزيره در مسير مهاجرت پرندگان قرار داشته و سواحل آن زيستگاه مناسبي براي پرندگاني چون پرستوي دريايي و عقاب ماهيگير مي باشد. تنها پستاندار جزيره را جبير تشكيل مي دهد كه از ساليان قبل در آن رها شده و امروزه جمعيت قابل توجهي را تشكيل داده است.

[آبجی]

تاريخچه استان هرمزگان

تاريخ اين منطقه و زندگي مردمان ساكن در آن در واقع بخشي از تاريخ خليج فارس بوده و با آن پيوندي ناگسستني يافته است. پيش رفتگي اقيانوس هند كه امواج آن بر كناره هاي استان هاي سيستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان بوسه مي زند از زمان هخامنشيان به نام خليج فارس خوانده مي شده است. نزديكي خليج فارس به پايتخت دولت هخامنشي باعث توجه آنها به اين محدوده نيلگون شده و تسلط بر آن را در جهت حراست از كيان خود ضروري مي دانستند. از اينرو برخي از مورخان بر اين باورند كه بندرعباس در دوره هخامنشي وجود داشته و داراي اهميت بوده است. اين عنايت تا سلسله هاي بعدي نيز استمرار يافته به طوريكه طبق اسناد موجود تاريخي در دوران داريوش هخامنشي و انوشيروان ساساني كشتي هاي تجاري از خليج فارس و بنادر آن استفاده كرده و تا مرزهاي سبلان و حتي چين را در مي نورديدند.بندرلنگه نيز در دوره هخامنشي از بنادر مهم تجاري خليج فارس بوده كه به دلايل تاريخي دستخوش سير قهقرايي مي گردد تا مجددا در قرون اخير اين بندر همراه با بندر كنگ كه در 5 كيلومتري آن قرار دارد داراي اهميت تجاري مي شود. اين بنادر در دوران سلسله هاي زنديه و قاجاريه، مركز تجارت مرواريد بوده و از رونق اقتصادي شايان توجهي برخوردار مي شوند، به نحوي كه بندركنگ در دوره قاجار به عروس بنادر اشتهار مي يابد.جهانگردان عرب و اروپايي در سفرنامه هاي خود از رونق تجارت بازارهاي بزرگ و نظافت كوي و برزن شهرها سخن گفته اند. برطبق اين سفرنامه ها در هرمز قديم كوچه ها را با حصير و حتي در بعضي نقاط با قالي فرش مي كرده و براي جلوگيري از گرماي آفتاب پرده هاي كتاني زيبا بر پنجره ها مي آويختند. صدور انواع كالاهاي تجارتي مانند نيشكر، نيل، مرواريد و فرآورده هاي كشاورزي و دامي از هرمز به داخل ايران و هند و اروپا خود نشان از آباداني اين شهر مي دهد. گفته شده كه براي تيمور لنگ گوركاني بهترين انواع لولو و مرواريد را از هرمز به ارمغان مي آوردند. بعضي از آثار تاريخي به جا مانده در استان كه هر كدام مربوط به دوره اي از تاريخ ديرپا و پرفراز و نشيب اين خطه است منعكس كننده قدمت، ديرنگي و شكوفايي تمدن آن است.هر چند بيشتر آثار باستاني استان مربوط به دوران صفويه و بعد از آن است و اكثر بناهاي قديمي دستخوش تطاول طبيعت شده و يا با هجوم و تاراج اقوام تجاوزگر از ميان رفته است، ولي بعضي از اين آثار به جا مانده مانند قلعه فين كه تاريخ بناي آنرا زمان اردشير بابكان مي دانند و يا خرابه هاي شهر باستاني خربس در قشم كه مربوط به دوره مادها است. اين حقيقت را كه منطقه هرمزگان نيز از گذشته كانون و پذيراي تمدني كهن بوده، به اثبات مي رساند.پس از رخداد رنسانس و بويژه انقلاب صنعتي كه نتيجه تبعي آن رشد كشورهاي اروپايي و گسترش استعمار و تجاوزگري در جهان بود، اقيانوس هند، خليج فارس و بنادر و جزاير واقع در آن مورد هجوم سوداگري غرب قرار گرفت. پرتغالي ها نخستين اروپائياني بودند كه اولين كشتي هاي خود را به فرماندهي واسكودوگاما در سال 1498 ميلادي و ناوگان بعدي را به فرماندهي البوكرك در سال 1507 ميلادي به خليج فارس اعزام داشتند. در سال 914 هجري شمسي كه حكومت مركزي ايران ضعيف و دستخوش تفرقه و بي سياستي بود، جزيره هرمز به تصرف ارتش متجاوز پرتغال درآمده و سيف الدين حاكم جزيره در نبردي نابرابر شكست خورد و متواري شد. پرتغالي ها بيش از يك قرن بر هرمز، كيش و بندرعباس مسلط بوده و مقدرات مردم آنرا در دست خود گرفتند. ساير دول استعمارگر اروپا نيز مانند انگليس و هلند و حتي فرانسه در كسب منافع تجاري از همتاي پرتغالي خود عقب نمانده و هر يك به نوبه خود سهمي از اين خوان گسترده مي خواستند تا اينكه سرانجام در سال 1031 هجري قمري شاه عباس صفوي با استفاده از رقابت موجود بين دول فوق و توسط سردار خود امام قلي خان با اقدام نظامي به سلطه 117 ساله پرتغاليها خاتمه داد. به پاس اين پيروزي بندر گمبرون به نام بندرعباس خوانده شد و رونق خود را از آن زمان آغاز كرد.

از تقسيمات كشوري بيشترين گستره استان هرمزگان تا سال 1345 در محدوده استان كرمان قرار داشت كه در اين سال به فرمانداري كل تبديل گرديد و سپس در سال 1346 به استان ساحلي و سرانجام در سال 1355 به استان هرمزگان تغغير نام پيدا كرد.

استان هرمزگان ترقي و بالندگي خود را كه از چند دهه قبل شروع شده، پس از انقلاب اسلامي با شتابي مضاعف ادامه داده و مي رود تا به يكي از استانهاي پيشرفته كشور تبديل شود.

جاذبه هاي تاريخي استان هرمزگان

معبد هندوها

ساختمان اين معبد، در سال 1310 هجري قمري ، در زمان حكومت محمد حسن خان سعدالملك احداث شده است . اساس ساختمان اين معبد عبارت است از يك اتاق چهرگوش مياني كه بر روي آن گنبدي قرار گرفته است . سبك معماري اين گنبد را مقرنس هاي پيرامون آن نه تنها از ديگر گنبدهاي موجود در سواحل خليج فارس ، بلكه از گنبدهاي سراسر ايران متفاوت مي سازد. طرح اين بنا كاملاٌ از معماري معابد هندي متاثر است . اين معبد از جمله نشانه هاي معدود تاريخي بندرعباس است كه توجه هر تازه واردي را به خود جلب مي كند و امروزه در كنار يكي از يكي از خيابانهاي اصلي شهر قرار دارد.

نيايشگاه ميترا

در پانزده كيلومتري شهر قشم ، در مسير راهي كه به منطقه باستاني جزيره يا خربس و سپس به بندر سوزا منتهي مي شود، يك رشته كوه طولاني وجود دارد كه در دل آن معماري صخره اي شگفتي قرار دارد. ورود به اين فضاي صخره اي از طريق روزنه هاي غار مانندي ممكن است كه تعداد آنها به نه روزن در سه رديف مي رسد. در رديف بالا شش، در حاشيه وسط دو و در پايين يك روزن تعبيه شده است .

درپشت روزنه ها، تالاري به مساحت 25 متر مربع و با ارتفاع 2/70 متر در دل صخره و سنگ حفر شده است . سقف تالار مسطح است . اين تالار محل به جاي آوردن مراسم مذهبي ويژه اي براي بزرگداشت در گذشتگان ، و به احتمال بسيار قوي مركز پرستش ( ايزدمهر ) يا ( ميترا ) بوده است . بررسي اجمالي و جزئيات داخلي آن ، نشانگر احداث در دوره مادها است . اين مجموعه ، از نظر نما سازي ، با معبد يا آرامگاه صخره اي ( كلات خورموج ) در دامنه كوه مند بوشهر شباهت بسيار دارد . هم جواري اين محل با شهر باستاني خربز نشان مي دهد ، در دوره مادها يك تمدن بزرگ پيشرفته در جزيره قشم وجود داشته است.

قلعه پرتغاليهاي جزيره هرمز

اين قلعه كه در ضلع شمالي جزيره هرمز و در ساحل دريا قرار دارد ، مهم ترين قلعه باقي مانده از روزگار تسلط پرتغالي ها بر سواحل و جزاير خليج فارس است . اين قلعه به فرمان آلفونسوآلبركرك دريانورد پرتغالي در سال 1507 ميلادي ، در محلي موسوم به مورنا احداث شد. قلعه به شكل چند ظلعي نامنظم است . ساختمان آن بسيار محكم است و ديوارهايي به قطر 3/5 متر با چند برج به ارتفاع 12متر دارد. تاسيسات قلعه شامل انبارهاي تسليحات ، آب انبار و اتاق هايي با سقف هلالي است . در زمان شاه عباس كه به استعمار پرتغالي ها در ايران خاتمه داده شد، اين قلعه به دست امام قلي خان از سرداران شاه عباس فتح گرديد.

قلعه لشتان

اين قلعه در 6 كيلومتري شرق بندرلنگه قرار گرفته و تاريخ بناي ان سال 904 هجري قمري است . با توجه به تاريخ مذكور، گروهي معتقدند كه ساخت اين بنا به زمان سلطه و قدرت پرتغالي ها بر خليج فارس مربوط است . جمعي نيز عقيده دارند، اين قلعه در عهد هخامنشي احداث شده و بيش از 2000 سال قدمت دارد. در حال حاضر ، بجز حصار بند و اثار مخروبه روي ديوارها ، اثر ديگري از ساختمان قلعه باقي نمانده است . در داخل قلعه لشتان ، چندين قبرستان ، ده ها بركه آب و انبار آذوقه و آثار فراوان ديگري به جاي مانده است .

قلعه هزاره (بي بي مينو )

تنها بناي تاريخي شهر ميناب ، قلعه اي موسوم به قلعه هزاره است . مردم بومي اين قلعه را بي بي مينو مي نامند و معتقدند كه در روزگاران گذشته دو خواهر به نام هاي بي بي مينو و بي بي نازنين اين شهر را بنا كرده اند.گويا در گذشته دو قلعه وجود داشته كه يكي از قلاع ويران شده و تنها قلعه باقي مانده ، به نام قلعه هزاره يا قلعه بي بي مينو شهرت يافته است .اين قلعه تا اواخر دوره قاجار مركز حكومت محلي بود و در اطراف آن ، خندقي كنده شده بود. در آن زمان هميشه صد سرباط مسلح در قلعه مستقر بوده و نگهباني مي داده اند. در حال حاضر، از اين قلعه مخروبه اي باقي مانده است .

پل لاتيدان

پس از اخراج پرتغاليها از ايران، رفته رفته از اهميت بندري جزيره هرمز كاسته شد و بندرعباس جاي ان را گرفت و مهمترين بندر ارتباطي ايران گرديد. پل لاتيدان در مسير كاروان روي لار- بندرعباس ، در جهت گسترش امور بازرگاني احداث شد. اين پل در 50 متري غرب بندرعباس بر روي رودخانه كل (كول ) ايجاد شده و يادگار دوره صفوي است . بر خلاف پلهاي ديگر دوره صفوي كه آجري هستند، اين پل از سنگ بدون شكل ساخته شده و از طويلترين پلهاي ايران است . اين پل داراي صد دهانه بوده است كه در حال حاضر 33 دهانه آن مشهود است كه در ميان آنها چشمه طلاق هايي در دو طبقه تعبيه شده اند. بناي اين پل از عاليترين طرحهاي پل سازي ايران قديم محسوب ميشود.

قلعه پرتغاليهاي جزيره قشم

در انتهاي شمال شرقي جزيره قشم، يك قلعه قديمي و مخروبه وجود دارد . اين قلعه را در سال 1030 هجري قمري (1621ميلادي ) به دستور پادشاه اسپانيا در مسير بندر قشم ساخته اند. اين قلعه در سال 1622 به دست سپاهيان ايران فتح گرديد و تا امروز نيز آثار ديوار خارجي ان باقي مانده است . قلعه مذكور دو حصار و برجهايي در چهر گوش دارد . در پشت حصار بيروني قلعه ، خندقي وجود داشته كه اينك پر شده است . ديوار سازي قلعه با سنگهاي مرجاني و سنگ لاشه و ملات گچ و ساروج به شكل بناهاي عهد ساساني انجام گرفته است . در ميان خرابه هاي قلعه هنوز هم تعدادي لوله زنگ زده توپ وجود دارد . چهار لوله از اين لوله ها را در اطراف در ورودي پاسگاههاي قديمي شهر قشم و لافت نصب كرده اند و چند لوله توپ ديگرنيز به بندر لنگه حمل شده است .