AvAstiN
25th October 2008, 12:57 PM
همه ساله در روز 27 مهرماه مراسم روز جهانی غذا در کشور ما نیز برگزار می‌شود و مسوولان و دست‌اندرکاران امنیت غذا و تغذیه در همایش‌ها و سمینارهای متعدد به بررسی چالش‌ها می‌پردازند. آنچه در پیش رودارید اشاره‌ای به وضعیت امنیت غذا و تغذیه در کشور است.
تحليل وضعيت موجود غذا و تغذيه نشان می‌دهد كه مشكل ناامني نسبي غذا و تغذيه در كشور وجود دارد. گزارش‌هاي موجود در كشور حاكي از آن است كه سوء تغذيه (به‌صورت كم وزني، لاغري و كوتاه قدي) و كمبود ريزمغذي‌ها به‌ویژه آهن، كلسيم، روي، ويتامين‌های a، d و b2 از مشکلات تغذیه‌ای مطرح درکشورمان به شمار می‌رود. كمبود ريزمغذي‌ها با عوارض متعدد از جمله اختلال رشد جسمی و تكامل مغزي، كاهش بهره هوشي، كاهش قدرت يادگيري و افت تحصيلي، افزايش موارد ابتلا به بيماري‌ها و پوكي استخوان و در نهایت كاهش توانمندي‌هاي ذهني و جسمی افراد، توسعه اجتماعي، اقتصادي كشور را به مخاطره می‌اندازد. از سوي ديگر در دهه اخير اگرچه استانداردهاي زندگي بهبود يافته به‌طوري كه دسترسي به مواد غذايي و خدمات بهداشتي افزايش يافته است اما پيامدهاي منفي از جمله الگوي غذايي نامناسب، كاهش فعاليت بدني و افزايش مصرف دخانيات به افزایش شيوع بيماري‌هاي مزمن مرتبط با تغذیه مانند بيماري‌هاي قلبي عروقي، سرطان، ديابت و سکته‌های قلبی و مغزی و بیماری‌های اسکلتی استخوانی منجر شده است. شيوع چاقي در سال‌هاي اخير در کشور افزايش قابل توجهي داشته است.
چاقي زمينه‌ساز بيماري‌هاي قلبي‌‌‌عروقي، ديابت، افزايش فشارخون و سرطان‌هاست و 30 درصد علل ابتلا به سرطان‌ها مربوط به چاقي است.
گرايش به طرف مصرف غذاهاي آماده، سس‌هاي چرب، نوشابه‌هاي گازدار، پيتزاها با پنيرهاي چرب و …. به شدت رو به افزايش است و همراهي اين الگوي تغذيه با زندگي كم‌تحرك سن ابتلا به بيماري‌هاي غير واگير را نسبت به نسل‌هاي قبل كاهش داده است.
از دیگر تغييرات نامطلوب در رژيم غذايي می‌توان به افزايش انرژي دريافتي از غذاي مصرفي (افزایش مصرف موادقندی و چربی‌ها)، و مصرف کم ميوه و سبزي اشاره کرد.
اصلاح شيوه زندگي يك راهكار اساسي براي پيشگيري از بيماري‌هاي غيرواگير و پيامدهاي آن است و رعایت رژيم غذايي مناسب، اولين قدم مثبت در راستاي پيشگيري از بيماري‌هاي فوق است. با توجه به نقش تغذيه به عنوان يك شاخص قابل تغيير و اصلاح در بيماري‌هاي مزمن كه می‌تواند روي سلامت انسان تاثير مثبت يا منفي بگذارد، سازمان جهاني بهداشت، كشورها را براي طراحي مداخلات گسترده مبتني بر جامعه در زمينه كاهش مصرف مواد قندي، چربي و روغن، افزايش فعاليت بدني، مصرف بيشتر ميوه و سبزي، كاهش نمك در غذاهاي فرآوري شده و كاهش مصرف دخانيات برانگيخته است. رژيم غذايي مناسب، ورزش و كاهش مصرف دخانيات مهم‌ترين عواملي هستند كه بايد به آنها توجه شود.
افزايش بار بيماري‌ها چه به سبب بدخواري و نا ترازي و چه به سبب كمبود‌های تغذيه‌ای، هزينه‌هاي سرسام‌آوري را به دولت تحميل مي‌كند. اين هزينه‌ها به صورت سال‌هاي عمر از دست رفته در نتيجه مرگ‌هاي زود هنگام و همچنين سال‌هايي كه با معلوليت مي‌گذرند قابل محاسبه است.
در گزارش جهاني بهداشت سال 2002 به منظور كاهش عوامل خطر و ترويج زندگي سالم از ميان 10 عامل خطر، پنج عامل چاقي، فشارخون بالا، كلسترول بالا، و مصرف الكل و دخانيات را به عنوان عوامل خطر بيماري در دنيا شناسايي كرده‌اند كه هر كدام به طور مستقل و اغلب در تركيب با هم عامل اصلي بروز بيماري‌هاي مذكور هستند.
مدارك و شواهد علمی نشان می‌دهند که با مصرف رژيم غذايي سالم‌تر، افزايش فعاليت جسماني و نكشيدن سيگار می‌توان تا 80 درصد از مـــوارد بيماري‌هاي قلبي عروقي، تا 90 درصد از موارد ديابت نوع دوم و از يك سوم سرطان‌ها پيشگيري كرد.
مصرف ميوه و سبزي از اجزای مهم برنامه غذايي سالم است. ميوه و سبزي در پيشگيري از بيماري‌هايي مانند بيماري‌هاي قلبي عروقي و برخي از انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان‌هاي سيستم گوارشي موثر است. اثرات حفاظتي آنها احتمالا مربوط به آنتي‌اكسيدان‌ها و ريزمغذي‌هايي مانند فلاونویيدها، كاروتنویيدها، ويتامين c، فوليك اسيد و همچنين فيبرهاي غذايي است كه در ميوه و سبزي به‌وفور وجود دارد. ايـــن تــركيبات فعاليت مواد سرطان‌زا را متوقف يا سركوب می‌کنند.
مصرف كم ميوه و سبزي عامل 19 درصد از سرطان‌هاي دستگاه گوارش، 31 درصد از بيماري‌هاي ايسكمی قلبي و 11 درصد از سكته‌هاي مغزي در جهان است. 7/2 ميليون از مرگ و ميرها در جهان به مصرف كم ميوه و سبزي نسبت داده می‌شود.
بيش از 80 درصد از بار بيماري‌هايي كه به مصرف كم ميوه و سبزي نسبت داده می‌شود ناشي از بيماري‌هاي قلبي عروقي و بقيه مربوط به سرطان است.
چه می‌توان كرد؟
بر اساس مدارك قطعي علمی رعايت موارد زير برای دستيابي به سلامت كامل توصيه شده است:
- مصرف بيشتر ميوه و سبزي و همچنين مغزها، حبوبات و غلات كامل
- فعاليت جسماني روزانه
- حذف مقداري از چربي، نمك و قند موجود در رژيم غذايي
- ترك سيگار
- نگهداري وزن بدن در حد طبيعي (در محدوده نمايه بدن از 5/18 تا 9/24 كيلوگرم بر مترمربع)
علاوه بر اینها، تشويق صنايع غذايي به توليد غذاهايي كه اهداف سلامت را دنبال می‌كنند از راهكارهاي پيشنهادي سازمان جهــــاني بهداشت است. توليد شير كم چرب و بدون چربي، پنير كم چربي و كم نمك، نوشابه‌هاي بدون كالري، سس‌هاي كم نمك و كم چرب و احتراز از توليد روغن‌هاي جامد و تنقلات شور و پر چرب، می‌تواند بازار صنايع غذايي را با اهداف سلامت هماهنگ كند. همچنين همكاري صدا و سيما به منظور پخش رايگان برنامه‌هاي آموزشي تغذيه، هماهنگي در برای پايين نگه داشتن قيمت تمام شده شير و فرآورده‌هاي لبني، انتقال بخشي از رايانه‌هاي غذايي از نان، قند، شكر و روغن به كالاهاي اساسي مانند لبنيات، حبوبات، گوشت، مرغ و تخم مرغ به منظور اصلاح الگوي مصرف می‌تواند دربهبود شيوه زندگي مردم کشورمان نقش مهمی داشته باشد.
نویسنده: زهرا عبداللهی
تحليل وضعيت موجود غذا و تغذيه نشان می‌دهد كه مشكل ناامني نسبي غذا و تغذيه در كشور وجود دارد. گزارش‌هاي موجود در كشور حاكي از آن است كه سوء تغذيه (به‌صورت كم وزني، لاغري و كوتاه قدي) و كمبود ريزمغذي‌ها به‌ویژه آهن، كلسيم، روي، ويتامين‌های a، d و b2 از مشکلات تغذیه‌ای مطرح درکشورمان به شمار می‌رود. كمبود ريزمغذي‌ها با عوارض متعدد از جمله اختلال رشد جسمی و تكامل مغزي، كاهش بهره هوشي، كاهش قدرت يادگيري و افت تحصيلي، افزايش موارد ابتلا به بيماري‌ها و پوكي استخوان و در نهایت كاهش توانمندي‌هاي ذهني و جسمی افراد، توسعه اجتماعي، اقتصادي كشور را به مخاطره می‌اندازد. از سوي ديگر در دهه اخير اگرچه استانداردهاي زندگي بهبود يافته به‌طوري كه دسترسي به مواد غذايي و خدمات بهداشتي افزايش يافته است اما پيامدهاي منفي از جمله الگوي غذايي نامناسب، كاهش فعاليت بدني و افزايش مصرف دخانيات به افزایش شيوع بيماري‌هاي مزمن مرتبط با تغذیه مانند بيماري‌هاي قلبي عروقي، سرطان، ديابت و سکته‌های قلبی و مغزی و بیماری‌های اسکلتی استخوانی منجر شده است. شيوع چاقي در سال‌هاي اخير در کشور افزايش قابل توجهي داشته است.
چاقي زمينه‌ساز بيماري‌هاي قلبي‌‌‌عروقي، ديابت، افزايش فشارخون و سرطان‌هاست و 30 درصد علل ابتلا به سرطان‌ها مربوط به چاقي است.
گرايش به طرف مصرف غذاهاي آماده، سس‌هاي چرب، نوشابه‌هاي گازدار، پيتزاها با پنيرهاي چرب و …. به شدت رو به افزايش است و همراهي اين الگوي تغذيه با زندگي كم‌تحرك سن ابتلا به بيماري‌هاي غير واگير را نسبت به نسل‌هاي قبل كاهش داده است.
از دیگر تغييرات نامطلوب در رژيم غذايي می‌توان به افزايش انرژي دريافتي از غذاي مصرفي (افزایش مصرف موادقندی و چربی‌ها)، و مصرف کم ميوه و سبزي اشاره کرد.
اصلاح شيوه زندگي يك راهكار اساسي براي پيشگيري از بيماري‌هاي غيرواگير و پيامدهاي آن است و رعایت رژيم غذايي مناسب، اولين قدم مثبت در راستاي پيشگيري از بيماري‌هاي فوق است. با توجه به نقش تغذيه به عنوان يك شاخص قابل تغيير و اصلاح در بيماري‌هاي مزمن كه می‌تواند روي سلامت انسان تاثير مثبت يا منفي بگذارد، سازمان جهاني بهداشت، كشورها را براي طراحي مداخلات گسترده مبتني بر جامعه در زمينه كاهش مصرف مواد قندي، چربي و روغن، افزايش فعاليت بدني، مصرف بيشتر ميوه و سبزي، كاهش نمك در غذاهاي فرآوري شده و كاهش مصرف دخانيات برانگيخته است. رژيم غذايي مناسب، ورزش و كاهش مصرف دخانيات مهم‌ترين عواملي هستند كه بايد به آنها توجه شود.
افزايش بار بيماري‌ها چه به سبب بدخواري و نا ترازي و چه به سبب كمبود‌های تغذيه‌ای، هزينه‌هاي سرسام‌آوري را به دولت تحميل مي‌كند. اين هزينه‌ها به صورت سال‌هاي عمر از دست رفته در نتيجه مرگ‌هاي زود هنگام و همچنين سال‌هايي كه با معلوليت مي‌گذرند قابل محاسبه است.
در گزارش جهاني بهداشت سال 2002 به منظور كاهش عوامل خطر و ترويج زندگي سالم از ميان 10 عامل خطر، پنج عامل چاقي، فشارخون بالا، كلسترول بالا، و مصرف الكل و دخانيات را به عنوان عوامل خطر بيماري در دنيا شناسايي كرده‌اند كه هر كدام به طور مستقل و اغلب در تركيب با هم عامل اصلي بروز بيماري‌هاي مذكور هستند.
مدارك و شواهد علمی نشان می‌دهند که با مصرف رژيم غذايي سالم‌تر، افزايش فعاليت جسماني و نكشيدن سيگار می‌توان تا 80 درصد از مـــوارد بيماري‌هاي قلبي عروقي، تا 90 درصد از موارد ديابت نوع دوم و از يك سوم سرطان‌ها پيشگيري كرد.
مصرف ميوه و سبزي از اجزای مهم برنامه غذايي سالم است. ميوه و سبزي در پيشگيري از بيماري‌هايي مانند بيماري‌هاي قلبي عروقي و برخي از انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان‌هاي سيستم گوارشي موثر است. اثرات حفاظتي آنها احتمالا مربوط به آنتي‌اكسيدان‌ها و ريزمغذي‌هايي مانند فلاونویيدها، كاروتنویيدها، ويتامين c، فوليك اسيد و همچنين فيبرهاي غذايي است كه در ميوه و سبزي به‌وفور وجود دارد. ايـــن تــركيبات فعاليت مواد سرطان‌زا را متوقف يا سركوب می‌کنند.
مصرف كم ميوه و سبزي عامل 19 درصد از سرطان‌هاي دستگاه گوارش، 31 درصد از بيماري‌هاي ايسكمی قلبي و 11 درصد از سكته‌هاي مغزي در جهان است. 7/2 ميليون از مرگ و ميرها در جهان به مصرف كم ميوه و سبزي نسبت داده می‌شود.
بيش از 80 درصد از بار بيماري‌هايي كه به مصرف كم ميوه و سبزي نسبت داده می‌شود ناشي از بيماري‌هاي قلبي عروقي و بقيه مربوط به سرطان است.
چه می‌توان كرد؟
بر اساس مدارك قطعي علمی رعايت موارد زير برای دستيابي به سلامت كامل توصيه شده است:
- مصرف بيشتر ميوه و سبزي و همچنين مغزها، حبوبات و غلات كامل
- فعاليت جسماني روزانه
- حذف مقداري از چربي، نمك و قند موجود در رژيم غذايي
- ترك سيگار
- نگهداري وزن بدن در حد طبيعي (در محدوده نمايه بدن از 5/18 تا 9/24 كيلوگرم بر مترمربع)
علاوه بر اینها، تشويق صنايع غذايي به توليد غذاهايي كه اهداف سلامت را دنبال می‌كنند از راهكارهاي پيشنهادي سازمان جهــــاني بهداشت است. توليد شير كم چرب و بدون چربي، پنير كم چربي و كم نمك، نوشابه‌هاي بدون كالري، سس‌هاي كم نمك و كم چرب و احتراز از توليد روغن‌هاي جامد و تنقلات شور و پر چرب، می‌تواند بازار صنايع غذايي را با اهداف سلامت هماهنگ كند. همچنين همكاري صدا و سيما به منظور پخش رايگان برنامه‌هاي آموزشي تغذيه، هماهنگي در برای پايين نگه داشتن قيمت تمام شده شير و فرآورده‌هاي لبني، انتقال بخشي از رايانه‌هاي غذايي از نان، قند، شكر و روغن به كالاهاي اساسي مانند لبنيات، حبوبات، گوشت، مرغ و تخم مرغ به منظور اصلاح الگوي مصرف می‌تواند دربهبود شيوه زندگي مردم کشورمان نقش مهمی داشته باشد.
نویسنده: زهرا عبداللهی