پديده
23rd February 2010, 04:11 PM
در استاندارد حسابداري شماره 2 ايران نحوه تهيه و ارائه صورت جريان وجوه نقد به تفضيل بيان گرديده است كه با توجه به اهميت اين صورت مالي اساسي هم در حرفه حسابداري وهم به عنوان يكي از مباحث مورد سوال در كنكور كارشناسي ارشد بررسي نكات اصلي مطرح شده دراين استاندارد هرچند به شكل مختصرمفيد به نظر مي رسد، با توجه به حجم متن استانداردشماره 2 تلاش شده تا صرفاً تعاريف اصطلاحات به كار رفته ، نحوه طبقه بندي و ساير نكات اساسي مفهومي موجود در متن استاندارد كه آشنايي با آنهامنجر به درك بهتر استاندارد و يادگيري صحيح تر نحوه ي ارائه ي صورت جريان وجوه نقدودرنتيجه پاسخگويي مناسب تر به سوالات مرتبط با اين مبحث در كنكور مي شود، انتخاب و به شكل خلاصه در اختياراستفاده كنندگان قرار بگيرد.
لذا از ارائه ي مثال وبيان مطالب در قالب اعداد، همچنين بيان توضيح مطالب خارج ازمتن استاندارد جهت پرهيز از افزايش حجم مطلب خوددداري شده است ليكن دوستان عزيزي كه مايل به داشتن اطلاعات توضيحي بيشتري در اين مورد مي باشند مي توانند مطلب مورد نظر خود را به صورت سوال مطرح نمايند.
نكته قابل توجه اينكه مطالب مورد نظر در 2 بخش : الف) شامل : تعاريف، طبقه‌بندي جريانهاي نقدي و گزارش جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي و ب) شامل: گزارش ساير جريانهاي نقدي( كه عبارت است از: بازده سرمايه‌گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي ، ماليات بر درآمد، فعاليتهاي سرمايه‌گذاري و فعاليتهاي تأمين مالي )
و به صورت2 قسمت جدا از هم و در ادامه هم بيان مي گردد.
------- -------- -------- ------- -------
نحوه تهيه و ارائه صورت جريان وجوه نقد مطابق با استانداردحسابداري شماره 2 ايران :
بخش الف ) تعاريف :
اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص زير بكار رفته است:
• وجه نقد: عبارت است از موجودي نقد و سپرده‌هاي ديداري نزد بانكها و مؤسسات مالي اعم از ريالي و ارزي (شامل سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري كوتاه‌مدت بدون سررسيد) به كسر اضافه برداشتهايي كه بدون اطلاع قبلي مورد مطالبه قرار مي‌گيرد.( تعريف مذكور دربرگيرنده اقلامي از سرمايه‌گذاريها و استقراض كوتاه‌مدت كه معمولاً درصورت جريان وجوه نقد ساير كشورها تحت عنوان معادل وجه نقد از آنها ياد مي‌شود، نيست.).
• جريـان وجه نقد: عبارت است از افزايش يـا كاهش در مبلـغ وجه نقد ناشي از معاملات با اشخاص حقيقي يا حقوقي مستقل از شخصيت حقوقي واحـد تجـاري و ناشي از سايـر رويدادها.
• فعاليتهاي عملياتي: عبارت از فعاليتهاي اصلي و مستمر مولد درآمد عملياتي واحد تجاري است.
• فعاليتهاي سرمايه‌گذاري: عبارت است از تحصيل يا واگذاري سرمايه‌گذاريهاي كوتاه‌مدت و بلندمدت،
داراييهاي ثابت مشهود و داراييهاي نامشهود و نيز پرداخت و وصول تسهيلات اعطايي به اشخاص مستقل از واحد تجاري غير از كاركنان .
• فعاليتهاي تأمين مالي: عبارت از فعاليتهايي است كه منجر به تغييرات در ميزان و تركيب سرمايه و استقراضهاي واحد تجاري (بجز اضافه برداشتهاي منظور شده در محاسبه وجه نقد)، گردد.
• جريانهاي وجه نقد ناشي از فعاليتهاي عملياتي: در اين استاندارد شامل جريانهاي نقدي ورودي و خروجي ناشي از فعاليتهاي عملياتي به شرح تعريف مندرج در همين بند و نيز آن دسته از جريانهاي نقدي است كه ماهيتاً به طور مستقيم قابل ارتباط با ساير طبقات جريانهاي نقدي صورت جريان وجوه نقد نباشد [/b].
• جريانهاي نقدي استثنايي: به آن دسته از جريانهاي ورودي و خروجي وجه نقد اطلاق مي‌شود كه داراي اهميت نسبي است، از فعاليتهاي عادي واحد تجاري ناشي مي‌شود و اقلامي را در بر مي‌گيرد كه به منظور ارائـه تصويري مطلوب از انعطاف پذيري واحد تجاري، افشاي جداگانه آنها به لحاظ استثنايي بودن ماهيت يا وقوع ضرورت مي‌يابد. اين اقلام لزوماً با اقلام استثنايي مندرج در صورت سود و زيان ارتباط ندارد.
• جريانهاي نقدي غيرمترقبه: به آن دسته از جريانهاي ورودي و خروجي وجه نقد اطلاق مي‌شود كه داراي اهميت نسبي است، از رويدادهاي خارج از فعاليتهاي عادي واحد تجاري ناشي مي‌شود و اقلامي را در برمي‌گيرد كه به منظور ارائه تصويري مطلوب از انعطاف پذيري واحد تجاري، افشاي جداگانه آنها به لحاظ غير مترقبه بودن ماهيت يا وقوع آنها ضرورت مي‌يابد. اين اقلام معمولاً با اقلام غير مترقبه مندرج در صورت سود و زيان ارتباط دارد
(طبقه‌بندي جريانهاي نقدي و نحوه ارائه صورت جريان وجوه نقد) :
صورت جريان وجوه نقد بايد منعكس كننده جريانهاي نقدي طي دوره تحت سرفصلهاي اصلي
زير باشد:
ـ فعاليتهاي عملياتي،
ـ بازده سرمايه‌گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي،
ـ ماليات بر درآمد،
ـ فعاليتهاي سرمايه‌گذاري، و
ـ فعاليتهاي تأمين مالي
در ارائـه جريانهاي نقدي، رعايت ترتيب سرفصلها به شرح بالا و نيز ارائـه جمع جريانهاي نقدي منعكس شده در هر سرفصل و جمع كل جريانهاي نقدي قبل از سرفصل فعاليتهاي تأمين مالي ضرورت دارد
1- گزارش جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي :
فعاليتهاي عملياتي عبارت از فعاليتهاي اصلي مولد درآمد عملياتي واحد تجاري است. فعاليتهاي مزبور متضمن توليد و فروش كالا و ارائـه خدمات است و هزينه‌ها و درآمدهاي مرتبط با آن در تعيين سود يا زيان عملياتي درصورت سود و زيان منظور مي‌شود. جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي اساساً دربرگيرنده جريانهاي ورودي و خروجي نقدي مرتبط با فعاليتهاي مزبور است.
از آنجا كه طبقه‌بندي جريانهاي نقدي در صورت جريان وجوه نقد به سرفصلهاي مشخصي محدود شده است، همواره اين احتمال وجود دارد كه برخي جريانهاي نقدي ماهيتاً به‌طور مستقيم قابل ارتباط با هيچ يك از سرفصلهاي اصلي نباشد. بدين‌لحاظ ، به موجب اين استاندارد درصورت وجود چنين اقلامي، جريانهاي نقدي مربوط به عنوان جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي طبقه‌بندي مي‌شود. نمونه اين اقلام، جريانهاي نقدي مرتبط با فروش مواد اوليه در واحدهاي تجاري توليدي و جريانهاي نقدي ناشي از خدمات جنبي فعاليتهاي اصلي از قبيل حمل موردي كالاي فروش رفته است.
توجه : واحدهاي تجاري بايد جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي را با بكارگيري يكي از روشهاي زير گزارش كنند:
الف . روش مستقيم كه به موجب آن ناخالص وجوه نقد دريافتي و پرداختي بر حسب طبقات عمده افشا مي‌شود، مگر در مورد جريانهاي نقدي عملياتي مورد اشاره در بندهاي 36 و 38 كه برمبناي خالص گزارش مي‌شود،
ب . روش غيرمستقيم كه به موجب آن سود يا زيان عملياتي با انجام تعديلات زير به خالص جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي تبديل مي‌شود:
ـ اثر معاملات و رويدادهايي كه داراي ماهيت غير نقدي است،
ـ اثر اقلامي كه در محاسبه سود يا زيان عملياتي دوره جاري منظور شده باشد، ليكن جريانهاي نقدي مرتبط با آنها در دوره‌هاي قبل حادث شده يا در دوره‌هاي آينده حادث خواهد شد و بالعكس
مزيت اصلي روش غيرمستقيم اين است كه تفاوت بين سود عملياتي و جريان وجه نقد ناشي از فعاليتهاي عملياتي به گونه برجسته‌اي نشان داده مي‌شود. بسياري از استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي معتقدند كه چنين صورتي در ارائـه تصويري از كيفيت سود واحد تجاري، حائز اهميت اساسي است .
بخش ب )
گزارش ساير جريانهاي نقدي:
كليه جريانهاي عمده ورودي و خروجي نقدي مرتبط با هريك از سرفصلهاي ” بازده سرمايه‌گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي “، ” ماليات بر درآمد “ ، ” فعاليتهاي سرمايه‌گذاري “ و ” فعاليتهاي تأمين مالي “ بايد برمبناي ناخالص و به طور جداگانه در صورت جريان وجوه نقد انعكاس يابد، مگر در مورد جريانهاي نقدي كه برمبناي خالص گزارش مي‌شود.
جريانهاي نقدي بر مبناي خالص:
جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي، سرمايه‌گذاري و تأمين مالي زير را مي‌توان برمبناي خالص گزارش‌كرد :
الف .دريافتها و پرداختهاي نقدي از جانب مشتريان، هنگامي كه جريانهاي نقدي عملاً بيانگر فعاليتهاي مشتري باشد و نه واحد تجاري .
ب.دريافتها و پرداختهاي نقدي در رابطه با اقلامي كه گردش آنها سريع، مبلغ آنها قابل ملاحظه و سر رسيد اوليه آنها حداكثر سه ماه باشد .
2- بازده سرمايه‌گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي :
به موجب اين استاندارد، ارائـه خالص جريان نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي نبايد تحت تأثير ساختار سرمايه واحد تجاري قرار گيرد و بدين ترتيب پرداختهاي مرتبط با سود و كارمزد تأمين مالي بايد جداگانه نشان داده شود و نيز نحوه ارائـه صورت جريان وجوه نقد بايد تا حد امكان با ساير صورتهاي مالي اساسي از جمله صورت سود و زيان هماهنگي داشته باشد. براين اساس‌كليه مبالغ دريافتي و پرداختي در رابطه با سود سهام، درآمد سرمايه‌گذاري و سود و كارمزد تأمين مالي معمولاً در سرفصل جداگانه‌اي با عنوان ” بازده سرمايه‌گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي“ طبقه‌بندي مي‌شود.
3- ماليات بر درآمد :
جريانهاي نقدي مرتبط با ماليات بر درآمد براي اغلب استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي داراي اهميتي ويژه است. به موجب اين استاندارد، مجموع جريانهاي نقدي مرتبط با ماليات بر درآمد تحت سرفصل جداگانه‌اي درصورت جريان وجوه نقد انعكاس مي‌يابد.
جريانهاي نقدي مورد اشاره‌تنها منحصر به پرداختها يا علي‌الحسابهاي پرداختي از بابت ماليات بر درآمد و يا استرداد مبالغ پرداختي از همين بابت است و در برگيرنده جريانهاي نقدي مربوط به ساير انواع مالياتها كه درآمد مربوط جزء درآمد مشمول ماليات تلقي نمي‌شود (از قبيل مالياتهاي تكليفي و مالياتهاي مستقيم وضع شده بر توليد يا فروش) نيست. جريانهاي نقدي مربوط به مالياتهاي اخيرالذكر برحسب مورد تحت‌‌ساير سرفصلهاي اصلي در صورت جريان وجوه نقد ارائه مي‌شود
4- فعاليتهاي سرمايه‌گذاري :
جريانهاي نقدي منظور شده تحت سرفصل ” فعاليتهاي سرمايه‌گذاري“ مشتمل‌بر جريانهاي مرتبط با تحصيل و فروش سرمايه‌گذاريهاي كوتاه‌مدت، سرمايه‌گذاريهاي بلندمدت و داراييهاي ثابت مشهود و داراييهاي نامشهود و نيز پرداخت و وصول تسهيلات اعطايي به اشخاص مستقل از واحد تجاري بجز كاركنان مي‌باشد.
5- فعاليتهاي تأمين مالي :
جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي تأمين مالي شامل دريافتهاي نقدي از تأمين كنندگان منابع مالي خارج از واحد تجاري (شامل صاحبان سرمايه) و بازپرداخت اصل آن است. افشاي جداگانه جريانهاي نقدي مزبور جهت پيش‌بيني جريانهاي نقدي آتي لازم به منظور ايفاي تعهدات به تأمين كنندگان منابع مالي واحد تجاري مفيد است.
دريافتها و پرداختهاي نقدي با ماهيت تأمين مالي از يا به واحدهاي سرمايه‌پذيري كه سرمايه‌گذاري در آنها به روش ارزش ويژه در حسابها انعكاس يافته است به طور جداگانه تحت همين سرفصل اصلي نمايش مي‌يابد.
جريانهاي نقدي استثنايي و غير مترقبه :
جريانهاي نقدي استثنايي :
جريانهاي نقدي استثنايي عملياتي بايد در صورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه انعكاس يابد و افشاي كافي در مورد ماهيت آنها در يادداشتهاي توضيحي صورت گيرد. جريانهاي نقدي استثنايي كه درصورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه انعكاس مي‌يابد با ” اقلام استثنايي“ كه به موجب استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان گزارش عملكرد مالي در صورت سود و زيان به طور جداگانه افشا مي‌شود، لزوماً ارتباطي نداشته و مستلزم قضاوت مستقل است. برخي جريانهاي نقدي عملياتي كه طبق تعريف فوق استثنايي تلقي مي‌گردد، ممكن است تأثيري در سود و زيان عملياتي دوره نداشته باشد، براي نمونه پيش‌دريافت عمده از خريداران در مواردي كه دريافت آن معمول نبوده است.
جريانهاي نقدي غيرمترقبه :
جريانهاي نقدي غير مترقبه بايد بر حسب ماهيت و قبل از آثار مالياتي آن تحت سرفصلهاي اصلي مربوط در صورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه نمايش يابد و افشاي كافي در مورد ماهيت آنها در يادداشتهاي توضيحي صورت گيرد . جريانهاي نقدي غير مترقبه بسيار نادر است و معمولاً با اقلام غير مترقبه كه به موجب استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان گزارش عملكرد مالي در صورت سود و زيان به طور جداگانه افشا مي‌شود، ارتباط دارد. جريانهاي نقدي غير مترقبه حسب ماهيت تحت سرفصلهاي اصلي مربوط در صورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه نشان داده مي‌شود. لازم به ذكر است كه جريانهاي نقدي مالياتي مربوط به اقلام غير مترقبه علي‌رغم انعكاس جداگانه ماليات مربوط در صورت سود و زيان، در صورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه نمايش نمي‌يابد.
تعديلات سنواتي :
به موجب استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان گزارش عملكرد مالي، تعديلات سنواتي مستلزم ارائـه مجدد ارقام سنوات قبل است. لذا در مواردي كه اين تعديلات متضمن جريان وجه نقد در دوره جاري نباشد، درصورت جريان وجوه نقد دوره جاري انعكاس نمي‌يابد، بلكه حسب مورد ارقام مقايسه‌اي صورت جريان وجوه نقد و يادداشتهاي توضيحي مربوط اصلاح مي‌شود. از سوي ديگر، آن بخش از تعديلات سنواتي كه متضمن جريان وجه نقد طي دوره است، برحسب ماهيت در سرفصلهاي اصلي مربوط درصورت جريان وجوه نقد (بدون ذكر عنوان تعديلات سنواتي) منظور مي‌شود
لذا از ارائه ي مثال وبيان مطالب در قالب اعداد، همچنين بيان توضيح مطالب خارج ازمتن استاندارد جهت پرهيز از افزايش حجم مطلب خوددداري شده است ليكن دوستان عزيزي كه مايل به داشتن اطلاعات توضيحي بيشتري در اين مورد مي باشند مي توانند مطلب مورد نظر خود را به صورت سوال مطرح نمايند.
نكته قابل توجه اينكه مطالب مورد نظر در 2 بخش : الف) شامل : تعاريف، طبقه‌بندي جريانهاي نقدي و گزارش جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي و ب) شامل: گزارش ساير جريانهاي نقدي( كه عبارت است از: بازده سرمايه‌گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي ، ماليات بر درآمد، فعاليتهاي سرمايه‌گذاري و فعاليتهاي تأمين مالي )
و به صورت2 قسمت جدا از هم و در ادامه هم بيان مي گردد.
------- -------- -------- ------- -------
نحوه تهيه و ارائه صورت جريان وجوه نقد مطابق با استانداردحسابداري شماره 2 ايران :
بخش الف ) تعاريف :
اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص زير بكار رفته است:
• وجه نقد: عبارت است از موجودي نقد و سپرده‌هاي ديداري نزد بانكها و مؤسسات مالي اعم از ريالي و ارزي (شامل سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري كوتاه‌مدت بدون سررسيد) به كسر اضافه برداشتهايي كه بدون اطلاع قبلي مورد مطالبه قرار مي‌گيرد.( تعريف مذكور دربرگيرنده اقلامي از سرمايه‌گذاريها و استقراض كوتاه‌مدت كه معمولاً درصورت جريان وجوه نقد ساير كشورها تحت عنوان معادل وجه نقد از آنها ياد مي‌شود، نيست.).
• جريـان وجه نقد: عبارت است از افزايش يـا كاهش در مبلـغ وجه نقد ناشي از معاملات با اشخاص حقيقي يا حقوقي مستقل از شخصيت حقوقي واحـد تجـاري و ناشي از سايـر رويدادها.
• فعاليتهاي عملياتي: عبارت از فعاليتهاي اصلي و مستمر مولد درآمد عملياتي واحد تجاري است.
• فعاليتهاي سرمايه‌گذاري: عبارت است از تحصيل يا واگذاري سرمايه‌گذاريهاي كوتاه‌مدت و بلندمدت،
داراييهاي ثابت مشهود و داراييهاي نامشهود و نيز پرداخت و وصول تسهيلات اعطايي به اشخاص مستقل از واحد تجاري غير از كاركنان .
• فعاليتهاي تأمين مالي: عبارت از فعاليتهايي است كه منجر به تغييرات در ميزان و تركيب سرمايه و استقراضهاي واحد تجاري (بجز اضافه برداشتهاي منظور شده در محاسبه وجه نقد)، گردد.
• جريانهاي وجه نقد ناشي از فعاليتهاي عملياتي: در اين استاندارد شامل جريانهاي نقدي ورودي و خروجي ناشي از فعاليتهاي عملياتي به شرح تعريف مندرج در همين بند و نيز آن دسته از جريانهاي نقدي است كه ماهيتاً به طور مستقيم قابل ارتباط با ساير طبقات جريانهاي نقدي صورت جريان وجوه نقد نباشد [/b].
• جريانهاي نقدي استثنايي: به آن دسته از جريانهاي ورودي و خروجي وجه نقد اطلاق مي‌شود كه داراي اهميت نسبي است، از فعاليتهاي عادي واحد تجاري ناشي مي‌شود و اقلامي را در بر مي‌گيرد كه به منظور ارائـه تصويري مطلوب از انعطاف پذيري واحد تجاري، افشاي جداگانه آنها به لحاظ استثنايي بودن ماهيت يا وقوع ضرورت مي‌يابد. اين اقلام لزوماً با اقلام استثنايي مندرج در صورت سود و زيان ارتباط ندارد.
• جريانهاي نقدي غيرمترقبه: به آن دسته از جريانهاي ورودي و خروجي وجه نقد اطلاق مي‌شود كه داراي اهميت نسبي است، از رويدادهاي خارج از فعاليتهاي عادي واحد تجاري ناشي مي‌شود و اقلامي را در برمي‌گيرد كه به منظور ارائه تصويري مطلوب از انعطاف پذيري واحد تجاري، افشاي جداگانه آنها به لحاظ غير مترقبه بودن ماهيت يا وقوع آنها ضرورت مي‌يابد. اين اقلام معمولاً با اقلام غير مترقبه مندرج در صورت سود و زيان ارتباط دارد
(طبقه‌بندي جريانهاي نقدي و نحوه ارائه صورت جريان وجوه نقد) :
صورت جريان وجوه نقد بايد منعكس كننده جريانهاي نقدي طي دوره تحت سرفصلهاي اصلي
زير باشد:
ـ فعاليتهاي عملياتي،
ـ بازده سرمايه‌گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي،
ـ ماليات بر درآمد،
ـ فعاليتهاي سرمايه‌گذاري، و
ـ فعاليتهاي تأمين مالي
در ارائـه جريانهاي نقدي، رعايت ترتيب سرفصلها به شرح بالا و نيز ارائـه جمع جريانهاي نقدي منعكس شده در هر سرفصل و جمع كل جريانهاي نقدي قبل از سرفصل فعاليتهاي تأمين مالي ضرورت دارد
1- گزارش جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي :
فعاليتهاي عملياتي عبارت از فعاليتهاي اصلي مولد درآمد عملياتي واحد تجاري است. فعاليتهاي مزبور متضمن توليد و فروش كالا و ارائـه خدمات است و هزينه‌ها و درآمدهاي مرتبط با آن در تعيين سود يا زيان عملياتي درصورت سود و زيان منظور مي‌شود. جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي اساساً دربرگيرنده جريانهاي ورودي و خروجي نقدي مرتبط با فعاليتهاي مزبور است.
از آنجا كه طبقه‌بندي جريانهاي نقدي در صورت جريان وجوه نقد به سرفصلهاي مشخصي محدود شده است، همواره اين احتمال وجود دارد كه برخي جريانهاي نقدي ماهيتاً به‌طور مستقيم قابل ارتباط با هيچ يك از سرفصلهاي اصلي نباشد. بدين‌لحاظ ، به موجب اين استاندارد درصورت وجود چنين اقلامي، جريانهاي نقدي مربوط به عنوان جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي طبقه‌بندي مي‌شود. نمونه اين اقلام، جريانهاي نقدي مرتبط با فروش مواد اوليه در واحدهاي تجاري توليدي و جريانهاي نقدي ناشي از خدمات جنبي فعاليتهاي اصلي از قبيل حمل موردي كالاي فروش رفته است.
توجه : واحدهاي تجاري بايد جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي را با بكارگيري يكي از روشهاي زير گزارش كنند:
الف . روش مستقيم كه به موجب آن ناخالص وجوه نقد دريافتي و پرداختي بر حسب طبقات عمده افشا مي‌شود، مگر در مورد جريانهاي نقدي عملياتي مورد اشاره در بندهاي 36 و 38 كه برمبناي خالص گزارش مي‌شود،
ب . روش غيرمستقيم كه به موجب آن سود يا زيان عملياتي با انجام تعديلات زير به خالص جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي تبديل مي‌شود:
ـ اثر معاملات و رويدادهايي كه داراي ماهيت غير نقدي است،
ـ اثر اقلامي كه در محاسبه سود يا زيان عملياتي دوره جاري منظور شده باشد، ليكن جريانهاي نقدي مرتبط با آنها در دوره‌هاي قبل حادث شده يا در دوره‌هاي آينده حادث خواهد شد و بالعكس
مزيت اصلي روش غيرمستقيم اين است كه تفاوت بين سود عملياتي و جريان وجه نقد ناشي از فعاليتهاي عملياتي به گونه برجسته‌اي نشان داده مي‌شود. بسياري از استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي معتقدند كه چنين صورتي در ارائـه تصويري از كيفيت سود واحد تجاري، حائز اهميت اساسي است .
بخش ب )
گزارش ساير جريانهاي نقدي:
كليه جريانهاي عمده ورودي و خروجي نقدي مرتبط با هريك از سرفصلهاي ” بازده سرمايه‌گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي “، ” ماليات بر درآمد “ ، ” فعاليتهاي سرمايه‌گذاري “ و ” فعاليتهاي تأمين مالي “ بايد برمبناي ناخالص و به طور جداگانه در صورت جريان وجوه نقد انعكاس يابد، مگر در مورد جريانهاي نقدي كه برمبناي خالص گزارش مي‌شود.
جريانهاي نقدي بر مبناي خالص:
جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي، سرمايه‌گذاري و تأمين مالي زير را مي‌توان برمبناي خالص گزارش‌كرد :
الف .دريافتها و پرداختهاي نقدي از جانب مشتريان، هنگامي كه جريانهاي نقدي عملاً بيانگر فعاليتهاي مشتري باشد و نه واحد تجاري .
ب.دريافتها و پرداختهاي نقدي در رابطه با اقلامي كه گردش آنها سريع، مبلغ آنها قابل ملاحظه و سر رسيد اوليه آنها حداكثر سه ماه باشد .
2- بازده سرمايه‌گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي :
به موجب اين استاندارد، ارائـه خالص جريان نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي نبايد تحت تأثير ساختار سرمايه واحد تجاري قرار گيرد و بدين ترتيب پرداختهاي مرتبط با سود و كارمزد تأمين مالي بايد جداگانه نشان داده شود و نيز نحوه ارائـه صورت جريان وجوه نقد بايد تا حد امكان با ساير صورتهاي مالي اساسي از جمله صورت سود و زيان هماهنگي داشته باشد. براين اساس‌كليه مبالغ دريافتي و پرداختي در رابطه با سود سهام، درآمد سرمايه‌گذاري و سود و كارمزد تأمين مالي معمولاً در سرفصل جداگانه‌اي با عنوان ” بازده سرمايه‌گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين مالي“ طبقه‌بندي مي‌شود.
3- ماليات بر درآمد :
جريانهاي نقدي مرتبط با ماليات بر درآمد براي اغلب استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي داراي اهميتي ويژه است. به موجب اين استاندارد، مجموع جريانهاي نقدي مرتبط با ماليات بر درآمد تحت سرفصل جداگانه‌اي درصورت جريان وجوه نقد انعكاس مي‌يابد.
جريانهاي نقدي مورد اشاره‌تنها منحصر به پرداختها يا علي‌الحسابهاي پرداختي از بابت ماليات بر درآمد و يا استرداد مبالغ پرداختي از همين بابت است و در برگيرنده جريانهاي نقدي مربوط به ساير انواع مالياتها كه درآمد مربوط جزء درآمد مشمول ماليات تلقي نمي‌شود (از قبيل مالياتهاي تكليفي و مالياتهاي مستقيم وضع شده بر توليد يا فروش) نيست. جريانهاي نقدي مربوط به مالياتهاي اخيرالذكر برحسب مورد تحت‌‌ساير سرفصلهاي اصلي در صورت جريان وجوه نقد ارائه مي‌شود
4- فعاليتهاي سرمايه‌گذاري :
جريانهاي نقدي منظور شده تحت سرفصل ” فعاليتهاي سرمايه‌گذاري“ مشتمل‌بر جريانهاي مرتبط با تحصيل و فروش سرمايه‌گذاريهاي كوتاه‌مدت، سرمايه‌گذاريهاي بلندمدت و داراييهاي ثابت مشهود و داراييهاي نامشهود و نيز پرداخت و وصول تسهيلات اعطايي به اشخاص مستقل از واحد تجاري بجز كاركنان مي‌باشد.
5- فعاليتهاي تأمين مالي :
جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي تأمين مالي شامل دريافتهاي نقدي از تأمين كنندگان منابع مالي خارج از واحد تجاري (شامل صاحبان سرمايه) و بازپرداخت اصل آن است. افشاي جداگانه جريانهاي نقدي مزبور جهت پيش‌بيني جريانهاي نقدي آتي لازم به منظور ايفاي تعهدات به تأمين كنندگان منابع مالي واحد تجاري مفيد است.
دريافتها و پرداختهاي نقدي با ماهيت تأمين مالي از يا به واحدهاي سرمايه‌پذيري كه سرمايه‌گذاري در آنها به روش ارزش ويژه در حسابها انعكاس يافته است به طور جداگانه تحت همين سرفصل اصلي نمايش مي‌يابد.
جريانهاي نقدي استثنايي و غير مترقبه :
جريانهاي نقدي استثنايي :
جريانهاي نقدي استثنايي عملياتي بايد در صورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه انعكاس يابد و افشاي كافي در مورد ماهيت آنها در يادداشتهاي توضيحي صورت گيرد. جريانهاي نقدي استثنايي كه درصورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه انعكاس مي‌يابد با ” اقلام استثنايي“ كه به موجب استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان گزارش عملكرد مالي در صورت سود و زيان به طور جداگانه افشا مي‌شود، لزوماً ارتباطي نداشته و مستلزم قضاوت مستقل است. برخي جريانهاي نقدي عملياتي كه طبق تعريف فوق استثنايي تلقي مي‌گردد، ممكن است تأثيري در سود و زيان عملياتي دوره نداشته باشد، براي نمونه پيش‌دريافت عمده از خريداران در مواردي كه دريافت آن معمول نبوده است.
جريانهاي نقدي غيرمترقبه :
جريانهاي نقدي غير مترقبه بايد بر حسب ماهيت و قبل از آثار مالياتي آن تحت سرفصلهاي اصلي مربوط در صورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه نمايش يابد و افشاي كافي در مورد ماهيت آنها در يادداشتهاي توضيحي صورت گيرد . جريانهاي نقدي غير مترقبه بسيار نادر است و معمولاً با اقلام غير مترقبه كه به موجب استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان گزارش عملكرد مالي در صورت سود و زيان به طور جداگانه افشا مي‌شود، ارتباط دارد. جريانهاي نقدي غير مترقبه حسب ماهيت تحت سرفصلهاي اصلي مربوط در صورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه نشان داده مي‌شود. لازم به ذكر است كه جريانهاي نقدي مالياتي مربوط به اقلام غير مترقبه علي‌رغم انعكاس جداگانه ماليات مربوط در صورت سود و زيان، در صورت جريان وجوه نقد به طور جداگانه نمايش نمي‌يابد.
تعديلات سنواتي :
به موجب استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان گزارش عملكرد مالي، تعديلات سنواتي مستلزم ارائـه مجدد ارقام سنوات قبل است. لذا در مواردي كه اين تعديلات متضمن جريان وجه نقد در دوره جاري نباشد، درصورت جريان وجوه نقد دوره جاري انعكاس نمي‌يابد، بلكه حسب مورد ارقام مقايسه‌اي صورت جريان وجوه نقد و يادداشتهاي توضيحي مربوط اصلاح مي‌شود. از سوي ديگر، آن بخش از تعديلات سنواتي كه متضمن جريان وجه نقد طي دوره است، برحسب ماهيت در سرفصلهاي اصلي مربوط درصورت جريان وجوه نقد (بدون ذكر عنوان تعديلات سنواتي) منظور مي‌شود