آبجی
23rd February 2010, 02:46 PM
بزرگترين و مشهورترين شاعر دوره ساماني، ابو عبدالله جعفر بن محمد رودکي، از اهالي رودک از قراي سمرقند بود. وي نخستين شاعر مهم زبان دري و در حقيقت پدر شعر دري محسوب مي شود و کساني که پيش از او بفارسي شعر گفته اند اشعارشان زياد نبوده و از حيث رواني و استحکام نيز بپاي اشعار رودکي نميرسيده است.
با وجود اينکه بعضي از کساني که درباره زندگي اين شاعر نوشته اند اساساً به نابينائي او اشاره نکرده اند؛ اما نويسندگان زيادي چه آنهايي که بزمان رودکي نزديک بوده اند و چه آنهايي که بعدها در اين مورد نوشته اند، در اينمورد صراحت دارند. هر چند تشبيهات و توصيفات دقيق و لطيفي که در اشعار رودکي هست انسان را در کوري او دچار ترديد ميکند، ليکن در نابينائي او نبايد مردد بود. حتي بنا بر نظر محققان، اينکه وي کور مادرزاد بوده مسلم شده است.
در مورد قدرت حافظه او گفته اند که در هشت سالگي تمام قرآن را از بر داشت و در اين سن به شعر گفتن پرداخت و معاني دقيق ميگفت. آوازي خوش و دلکش داشت و بسبب داشتن صداي خوب به نوازندگي پرداخت و از شخصي بنام بختيار که استاد موسيقي بود نواختن بربط را آموخت و در آن مهارت زيادي کسب کرد.
وقتي رودکي به دربار امير نصر بن احمد ساماني راه يافت مورد تشويق و اکرام قرار گرفت و اين پادشاه که شيفته ذوق و قريحه او شده بود، هداياي فراوان و مال بسيار به او بخشيد و او را آسوده و توانگر کرد. رودکي نيز گذشته از قصايد بسياري که در ستايش امير گفت کتاب کليله و دمنه و چند داستان ديگر را به فرمان او بشعر درآورد.
رودکي شاعري بزرگ و پرمايه بود و نه فقط شاعران معاصر او بلکه اکثر شاعراني که بعد از او آمدند نيز بفضل و برتري او اقرار کرده اند و او را سلطان شاعران و استاد شاعران مي شمرده اند. گذشته از اين، از حيث مقدار شعر نيز شاعران ديگر بپاي او نميرسيدند.
از آثار بجا مانده چنين بر مي آيد که اشعار او صد دفتر مي شده و يکي از شاعران قرن ششم ادعا کرده است که اشعار او را شمرده و آنرا از يک ميليون و سيصد هزار بيت هم افزون ديده است. شايد اين رقم خالي از مبالغه نباشد؛ اما افسوس که از اشعار بسيار اين شاعر اکنون به اندازه هزار بيت هم باقي نمانده است.
رودکي شاعري توانا و داراي طبعي سرشار بوده است؛ در وصف احوال و مناظر قدرت عجيبي نشان داده است و تشبيهات و توصيفات دقيقي در اشعار خود بکار برده است، و بعضي از نويسندگان بهمين علت گفته اند که شاعر در قسمت اول عمر خود بينا بوده است.
گذشته از شاعري رودکي در نواختن چنگ و بربط نيز مهارت تمام داشته و ظاهراً در مجالس امير نصر و رجال دولت ساماني بسبب همين ذوق و هنر خويش عزت و حرمت بسيار پيدا کرده است.
مشهور است که سخن او در امير تأثير بسيار داشته و ابوالفضل بلعمي وزير معروف نيز در عرب و عجم براي او نظيري نمي شناخته است.
وفات رودکي بسال 329 هجري قمري اتفاق افتاده است.
با وجود اينکه بعضي از کساني که درباره زندگي اين شاعر نوشته اند اساساً به نابينائي او اشاره نکرده اند؛ اما نويسندگان زيادي چه آنهايي که بزمان رودکي نزديک بوده اند و چه آنهايي که بعدها در اين مورد نوشته اند، در اينمورد صراحت دارند. هر چند تشبيهات و توصيفات دقيق و لطيفي که در اشعار رودکي هست انسان را در کوري او دچار ترديد ميکند، ليکن در نابينائي او نبايد مردد بود. حتي بنا بر نظر محققان، اينکه وي کور مادرزاد بوده مسلم شده است.
در مورد قدرت حافظه او گفته اند که در هشت سالگي تمام قرآن را از بر داشت و در اين سن به شعر گفتن پرداخت و معاني دقيق ميگفت. آوازي خوش و دلکش داشت و بسبب داشتن صداي خوب به نوازندگي پرداخت و از شخصي بنام بختيار که استاد موسيقي بود نواختن بربط را آموخت و در آن مهارت زيادي کسب کرد.
وقتي رودکي به دربار امير نصر بن احمد ساماني راه يافت مورد تشويق و اکرام قرار گرفت و اين پادشاه که شيفته ذوق و قريحه او شده بود، هداياي فراوان و مال بسيار به او بخشيد و او را آسوده و توانگر کرد. رودکي نيز گذشته از قصايد بسياري که در ستايش امير گفت کتاب کليله و دمنه و چند داستان ديگر را به فرمان او بشعر درآورد.
رودکي شاعري بزرگ و پرمايه بود و نه فقط شاعران معاصر او بلکه اکثر شاعراني که بعد از او آمدند نيز بفضل و برتري او اقرار کرده اند و او را سلطان شاعران و استاد شاعران مي شمرده اند. گذشته از اين، از حيث مقدار شعر نيز شاعران ديگر بپاي او نميرسيدند.
از آثار بجا مانده چنين بر مي آيد که اشعار او صد دفتر مي شده و يکي از شاعران قرن ششم ادعا کرده است که اشعار او را شمرده و آنرا از يک ميليون و سيصد هزار بيت هم افزون ديده است. شايد اين رقم خالي از مبالغه نباشد؛ اما افسوس که از اشعار بسيار اين شاعر اکنون به اندازه هزار بيت هم باقي نمانده است.
رودکي شاعري توانا و داراي طبعي سرشار بوده است؛ در وصف احوال و مناظر قدرت عجيبي نشان داده است و تشبيهات و توصيفات دقيقي در اشعار خود بکار برده است، و بعضي از نويسندگان بهمين علت گفته اند که شاعر در قسمت اول عمر خود بينا بوده است.
گذشته از شاعري رودکي در نواختن چنگ و بربط نيز مهارت تمام داشته و ظاهراً در مجالس امير نصر و رجال دولت ساماني بسبب همين ذوق و هنر خويش عزت و حرمت بسيار پيدا کرده است.
مشهور است که سخن او در امير تأثير بسيار داشته و ابوالفضل بلعمي وزير معروف نيز در عرب و عجم براي او نظيري نمي شناخته است.
وفات رودکي بسال 329 هجري قمري اتفاق افتاده است.