آبجی
17th February 2010, 01:06 PM
سلامت: دكترعلي غلا‌مرضا نژاد
ميگرن معمولا در بزرگسالان است. آيا بچه‌ها هم ميگرن مي‌گيرند؟
ببينيد اصولا ميگرن از دوران كودكي و نوجواني شروع ميشود. خيلي مواقع وقتي والدين فرزندانشان را نزد ما مي‌آورند و ما تشخيص ميگرن مي‌دهيم تعجب مي‌كنند و باور نمي‌كنند. اما واقعيت اين است كه ميگرن از دوران كودكي ظاهر ميشود. و تا سنين بزرگسالي ادامه مي‌يابد. به تدريج معمولا با بالارفتن سن، دفعات و شدت آن زياد ميشود. اما به هر حال در حوالي سنين 04 تا 54 سالگي و در خانم‌ها حوالي يائسگي معمولا بيماري قطع ميشود.
باز هم در مورد علائم هشدار دهنده بيشتر توضيح دهيد. واقعا چطور مي‌توان اين ميگرن‌هاي شايع را از سردردهاي مهمتر مثل تومورها افتراق داد؟
ببينيد اگر سردرد با تهوع، استفراغ،سرگيجه،كاهش بينايي و كاهش شنوايي همراه است، بايد خيلي به آنها اهميت داد و حتما هر چه سريع‌تر به پزشك مراجعه كرد. تب هم همين‌طور از علائم بسيار مهم است.
آيا از روي پاسخ به مصرف مسكن‌ها هم مي‌توان خوش‌خيم و بدخيم بودن را تشخيص داد؟
نه. مثلا ببينيد ميگرن‌ها در خيلي از مواقع به مسكن پاسخ نمي‌دهند و سردردهاي مقاومي هستند اما تومورهاي مغزي مخصوصا در مراحل اوليه خود خيلي خوب به مصرف مسكن جواب مي‌دهند. پس به تسكين درد با مصرف مسكن نمي‌توان اعتماد كرد. يك مسئله ديگر بيماري‌هاي زمينه‌اي بيمار است. مثلا اگر كسي يك بيماري بدخيمي دارد حتما بايد در صورت بروز سردرد به پزشك مراجعه كند.
شما توصيه مي‌كنيد كه در زمان حمله بيماري،فرد براي تسكين خود چه كارهايي را انجام بدهد؟
خيلي از بيماران ياد مي‌گيرند كه طي حملات بيماري، شريان‌هاي گيجگاهي خود را فشار بدهند. البته وقتي مكانيسم بيماري را بررسي مي‌كنيم مي‌بينيم كه واقعا اين كار منطقي است چون در ميگرن اين شريان‌ها متسع مي‌شوند و جريان خون آنها زياد ميشود كه همين عامل سردرد ميشود. اگر آن را فشار دهيم رگ بسته ميشود و سردرد كاهش پيدا مي‌كند. حتي گاهي اوقات بيماران دستمال‌هاي سفتي را دور سر خود محكم مي‌بندند تا اين شريان‌ها را فشار دهند. شايد آن ضرب‌المثلي كه مي‌گويد: <سري كه درد نمي‌كند را دستمال نمي‌بندند.> از همين جا منشا‡ مي‌گيرد. مورد ديگري كه به بيمار كمك مي‌كند خواب است. خيلي كم ميشود كه مريض ميگرني بخوابد و سردردش خوب بشود. البته بعضي اوقات اين ميگرن اصلا با خواب شروع ميشود. كلا بيماران خودشان پيدا مي‌كنند كه چه چيزي سردردشان را تحريك مي‌كند و چه چيزي آن را خوب مي‌كند.
غذاها چطور؟
كلا غذاهايي مثل پنير، شكلات، قهوه، كاكائو و مشروبات الكلي ميگرن را تشديد مي‌كنند. اصلا مشروب هر نوع سردردي را مي‌تواند تشديد كند. حتي اگر بيمار سردرد نداشته باشد هم ممكن است با مصرف الكل دچار سردرد شود. حتي گاهي بعضي از بوها هم مي‌توانند باعث سردرد شوند. مثل بوي الكل يا بوي بنزين، اگر بيماري مي‌داند كه اين موارد، بيماري وي را تشديد مي‌كنند بايد از اين بوها پيشگيري كند.
چه كارهاي ديگري مي‌توان انجام داد؟
در حالت حمله بيماري بايد حتما از نور و صدا دوري كرد. چون نور و صدا باعث تشديد بيماري مي‌شوند. من حتي در اورژانس‌هاي خارجي ديده‌ام كه يك اتاق تاريك تهيه كرده‌اند تا بيمار در آنجا استراحت كند و بعد از بهبود از آن اتاق خارج شود. در ضمن بيماران مي‌توانند از مسكن هم استفاده كنند. البته گاهي اوقات بيمار به علت داشتن تهوع و استفراغ نمي‌تواند مسكن بخورد و بايد از مسكن‌هاي تزريقي استفاده كند.
چه مسكني را توصيه مي‌كنيد؟ همين مسكن‌هاي معمولي مثل استامينوفن و آسپرين و كدئين و بروفن و غيره. به طور كلي اگر بيمار تجربه دارد كه قبلا با مصرف يك مسكن بهتر شده است. بهتر است كه باز هم از همان مسكن استفاده كند. البته به شرطي كه بيماري‌هاي خاصي مثل بيماري‌هاي گوارشي و غيره را نداشته باشد. البته اگر اين ميگرن‌ها به دفعات زياد تكرار مي‌شوند، بهتر است از درمان پيشگيري استفاده شود تا به جاي اينكه هفته‌اي چندبار مجبور به استفاده از اين مسكن‌ها بشود به طور كامل از بروز سردرد پيشگيري شود.
البته ما مسكن‌هاي خاص ميگرن هم داريم. اينها هم خوراكي هستند و هم تزريقي. هرچند انواع تزريقي آنها در ايران وجود ندارند، البته بهتر است كه وجود هم نداشته باشند چون انواعي مثل ارگوتامين‌ها مي‌توانند عوارض شديدي داشته باشند. داروهاي ديگري مثل سوماتريپتان هم هستند، اينها تنها مشكلي كه دارند قيمت بالاي آنهاست اما جديدا ارزان شده‌اند. انواع خوراكي و تزريقي و اسپري دارند و معمولا51 تا 02 دقيقه پس از مصرف باعث بهبود سردرد مي‌شوند. اما به هر حال نوع تزريقي سوماتريپتان هم در ايران نيست. در ضمن ميزان مصرف آن هم بايد محدود باشد و بيشتر از 2 بار در هفته نبايد مصرف شوند. در ضمن كساني كه بيماري‌هاي قلبي، عروقي دارند هم نبايد آن را مصرف كنند.
دوش آب گرم چطور؟
اينها شخصي است. اگر كسي پيدا كرده است كه در هنگام سردرد دوش بگيرد، خوب ميشود، مي‌تواند آن كار را بكند و خوب است.
آيا شما توصيه مي‌كنيد كه در بيماري كه سردرد دارد، نوار مغز بگيرد؟
نه. نوار مغز هيچ كمكي به بررسي سردرد نمي‌كند و هيچ ربطي ندارد. سي تي اسكن و عكس ساده سر هم كمكي نمي‌كنند. تنها چيزي كه توصيه مي‌كنيم اين است كه هر مريضي كه براي مدت طولاني سردرد دارد حداقل يك بار بررسي شود و اين بررسي شامل يك معاينه باليني است
ميگرن معمولا در بزرگسالان است. آيا بچه‌ها هم ميگرن مي‌گيرند؟
ببينيد اصولا ميگرن از دوران كودكي و نوجواني شروع ميشود. خيلي مواقع وقتي والدين فرزندانشان را نزد ما مي‌آورند و ما تشخيص ميگرن مي‌دهيم تعجب مي‌كنند و باور نمي‌كنند. اما واقعيت اين است كه ميگرن از دوران كودكي ظاهر ميشود. و تا سنين بزرگسالي ادامه مي‌يابد. به تدريج معمولا با بالارفتن سن، دفعات و شدت آن زياد ميشود. اما به هر حال در حوالي سنين 04 تا 54 سالگي و در خانم‌ها حوالي يائسگي معمولا بيماري قطع ميشود.
باز هم در مورد علائم هشدار دهنده بيشتر توضيح دهيد. واقعا چطور مي‌توان اين ميگرن‌هاي شايع را از سردردهاي مهمتر مثل تومورها افتراق داد؟
ببينيد اگر سردرد با تهوع، استفراغ،سرگيجه،كاهش بينايي و كاهش شنوايي همراه است، بايد خيلي به آنها اهميت داد و حتما هر چه سريع‌تر به پزشك مراجعه كرد. تب هم همين‌طور از علائم بسيار مهم است.
آيا از روي پاسخ به مصرف مسكن‌ها هم مي‌توان خوش‌خيم و بدخيم بودن را تشخيص داد؟
نه. مثلا ببينيد ميگرن‌ها در خيلي از مواقع به مسكن پاسخ نمي‌دهند و سردردهاي مقاومي هستند اما تومورهاي مغزي مخصوصا در مراحل اوليه خود خيلي خوب به مصرف مسكن جواب مي‌دهند. پس به تسكين درد با مصرف مسكن نمي‌توان اعتماد كرد. يك مسئله ديگر بيماري‌هاي زمينه‌اي بيمار است. مثلا اگر كسي يك بيماري بدخيمي دارد حتما بايد در صورت بروز سردرد به پزشك مراجعه كند.
شما توصيه مي‌كنيد كه در زمان حمله بيماري،فرد براي تسكين خود چه كارهايي را انجام بدهد؟
خيلي از بيماران ياد مي‌گيرند كه طي حملات بيماري، شريان‌هاي گيجگاهي خود را فشار بدهند. البته وقتي مكانيسم بيماري را بررسي مي‌كنيم مي‌بينيم كه واقعا اين كار منطقي است چون در ميگرن اين شريان‌ها متسع مي‌شوند و جريان خون آنها زياد ميشود كه همين عامل سردرد ميشود. اگر آن را فشار دهيم رگ بسته ميشود و سردرد كاهش پيدا مي‌كند. حتي گاهي اوقات بيماران دستمال‌هاي سفتي را دور سر خود محكم مي‌بندند تا اين شريان‌ها را فشار دهند. شايد آن ضرب‌المثلي كه مي‌گويد: <سري كه درد نمي‌كند را دستمال نمي‌بندند.> از همين جا منشا‡ مي‌گيرد. مورد ديگري كه به بيمار كمك مي‌كند خواب است. خيلي كم ميشود كه مريض ميگرني بخوابد و سردردش خوب بشود. البته بعضي اوقات اين ميگرن اصلا با خواب شروع ميشود. كلا بيماران خودشان پيدا مي‌كنند كه چه چيزي سردردشان را تحريك مي‌كند و چه چيزي آن را خوب مي‌كند.
غذاها چطور؟
كلا غذاهايي مثل پنير، شكلات، قهوه، كاكائو و مشروبات الكلي ميگرن را تشديد مي‌كنند. اصلا مشروب هر نوع سردردي را مي‌تواند تشديد كند. حتي اگر بيمار سردرد نداشته باشد هم ممكن است با مصرف الكل دچار سردرد شود. حتي گاهي بعضي از بوها هم مي‌توانند باعث سردرد شوند. مثل بوي الكل يا بوي بنزين، اگر بيماري مي‌داند كه اين موارد، بيماري وي را تشديد مي‌كنند بايد از اين بوها پيشگيري كند.
چه كارهاي ديگري مي‌توان انجام داد؟
در حالت حمله بيماري بايد حتما از نور و صدا دوري كرد. چون نور و صدا باعث تشديد بيماري مي‌شوند. من حتي در اورژانس‌هاي خارجي ديده‌ام كه يك اتاق تاريك تهيه كرده‌اند تا بيمار در آنجا استراحت كند و بعد از بهبود از آن اتاق خارج شود. در ضمن بيماران مي‌توانند از مسكن هم استفاده كنند. البته گاهي اوقات بيمار به علت داشتن تهوع و استفراغ نمي‌تواند مسكن بخورد و بايد از مسكن‌هاي تزريقي استفاده كند.
چه مسكني را توصيه مي‌كنيد؟ همين مسكن‌هاي معمولي مثل استامينوفن و آسپرين و كدئين و بروفن و غيره. به طور كلي اگر بيمار تجربه دارد كه قبلا با مصرف يك مسكن بهتر شده است. بهتر است كه باز هم از همان مسكن استفاده كند. البته به شرطي كه بيماري‌هاي خاصي مثل بيماري‌هاي گوارشي و غيره را نداشته باشد. البته اگر اين ميگرن‌ها به دفعات زياد تكرار مي‌شوند، بهتر است از درمان پيشگيري استفاده شود تا به جاي اينكه هفته‌اي چندبار مجبور به استفاده از اين مسكن‌ها بشود به طور كامل از بروز سردرد پيشگيري شود.
البته ما مسكن‌هاي خاص ميگرن هم داريم. اينها هم خوراكي هستند و هم تزريقي. هرچند انواع تزريقي آنها در ايران وجود ندارند، البته بهتر است كه وجود هم نداشته باشند چون انواعي مثل ارگوتامين‌ها مي‌توانند عوارض شديدي داشته باشند. داروهاي ديگري مثل سوماتريپتان هم هستند، اينها تنها مشكلي كه دارند قيمت بالاي آنهاست اما جديدا ارزان شده‌اند. انواع خوراكي و تزريقي و اسپري دارند و معمولا51 تا 02 دقيقه پس از مصرف باعث بهبود سردرد مي‌شوند. اما به هر حال نوع تزريقي سوماتريپتان هم در ايران نيست. در ضمن ميزان مصرف آن هم بايد محدود باشد و بيشتر از 2 بار در هفته نبايد مصرف شوند. در ضمن كساني كه بيماري‌هاي قلبي، عروقي دارند هم نبايد آن را مصرف كنند.
دوش آب گرم چطور؟
اينها شخصي است. اگر كسي پيدا كرده است كه در هنگام سردرد دوش بگيرد، خوب ميشود، مي‌تواند آن كار را بكند و خوب است.
آيا شما توصيه مي‌كنيد كه در بيماري كه سردرد دارد، نوار مغز بگيرد؟
نه. نوار مغز هيچ كمكي به بررسي سردرد نمي‌كند و هيچ ربطي ندارد. سي تي اسكن و عكس ساده سر هم كمكي نمي‌كنند. تنها چيزي كه توصيه مي‌كنيم اين است كه هر مريضي كه براي مدت طولاني سردرد دارد حداقل يك بار بررسي شود و اين بررسي شامل يك معاينه باليني است