تقسيم‌بندي بسته‌ها از ديدگاه‌هاي گوناگون

[*مرتضی]

http://www.persiapack.ir/Images/31/10/4.jpg

تقسيم‌بندي بسته‌ها از ديدگاه‌هاي گوناگون

الف-انواع مواد اوليه مصرفي دربسته‌بندي، مانند:
-كاغذ ومقوا (لفاف،‌قوطي،جعبه،كارتن،پا كت)
-چوب(جعبه،بشكه،قوطي)
-شيشه(بطري،جعبه،قوطي)
-پلاستيك(قوطي،بطري،جعبه،بش� �ه،سطل،كيسه)
-فلزات(قوطي،جعبه،سطل)
-سفال(كاسه،سطل)

ب-انواع فن‌آوري بسته‌بندي،‌مانند:
-واكيوم(خلاء)
-اسپتيك(عاري ازميكروارگانيزم)
-پت(PET)

ج-انواع محصولات،‌مانند:
-مواد غذايي
-شوينده‌ها
-پوشاك
-لوازم خانگي
-مواد اوليه
-ماشين آلات
-مواد اوليه ومواد واسطه‌اي
-قطعات يدكي

د-مراحل توزيع
-بسته براي سطح خرده فروشي ومصرف نهايي كه ممكن است شامل دو نوع بسته باشد:
-بسته دومي براي عرضه بسته‌هاي اولي (مانند جعبه شكلات)

-بسته براي حمل و نقل:
-بسته سومي براي حمل ونقل بسته‌هاي دومي (كارتن جعبه‌هاي شكلات)
-انواع كارتن و جعبه


http://www.persiapack.ir/Images/31/10/1.jpg

عوامل موثر در انتخاب نوع بسته
<LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">اندازه وشكل وكيفت محصول <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">نيازهاي مصرف كنندگان از نظر ابعاد و شكل (مانند:بسته‌هاي خانواده،بسته براي مصرف يكبار،‌بسته‌هاي مخصوص كودكان) <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">مواد مصرفي (به طور مثال،مواد پلاستيكي قابليت انعطاف زيادي دارد. با فلزات نمي توان اشكال گوناگون ساخت.) <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">ملاحظات زيست محيطي (مواد مصرفي بايد درچرخه طبيعت وارد شود وبراي محيط زيست زيان آور نباشد.) <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">فرهنگ و اخلاق رايج درجامعه(محدود كننده شكل يا طرح ونقش بسته) <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">حمل ونقل و انبارداري (كه مستلزم بسته‌هاي مقاوم و بادوام است)
انواع كاربرد (بسته مي تواند غير از كاربردهاي اصلي خود،پس از مصرف نيز كاربرد داشته باشد.) مثلا بطري‌هاي خالي كه براي نگهداري آب با شربت ومرباي خانگي به كار مي رود،يا سطل ماست كه به عنوان سطل زباله مصرف شود،يا ظرف مايع سفيد كننده كه ممكن است به عنوان آبپاش استفاده شود.)ژ
ويژگي‌هاي يك بسته موفق
1. جلب توجه و اعتماد نمايد.
2. سبب تمايز كالاي شركت با كالاهاي رقيب شود.
3. هويت كالا را به سرعت انتقال دهد.
4. درحافظه مشتري ماندگار شود.
5. برارزش كالا بيفزايد (ارزش افزوده ايجاد كند).
و درنهايت:
6. مشتريان را به خريد كالا ترغيب نمايد.

نكته شايان توجه:
نوآوري دربسته‌بندي،ممكن است به تحول كالا منجر شود.به طورمثال،‌اختراع قوطي‌هاي پاشش (اسپري) منجر به توليد محصولات پاششي شد.همچنين ساخت كيسه‌هاي اتيلن مقاوم دربرابر درجه حرارت 250 درجه سانتي گراد،‌به توليد خوراك‌هاي منجمد انجاميد كه قابل پخت درهمان كيسه هستند. بطري‌هاي پلاستيكي فشاري نيز انگيزه ساخت مايع‌هاي شوينده را فراهم آورد.

بسته،خود نوعي تبليغ براي كالا به شمار مي آيد.بنابراين بسته موفق،‌همان مراحل تاثير گذاري تبليغات را در جهت دادن مشتري به خريد كالا و رضامندي او طي مي كند.

مراحل تاثير گذراي بسته موفق
جلب توجه (Ahention)
ايجاد علاقه(Interest)
ايجاد تمايل به خريد (Desire)
تحقق عمل خريد (Action)
ارضاي خواسته مشتري (Satisfaction)

عناصر اصلي در بسته‌بندي عبارتند از:
الف- طراحي شكل بسته (طراحي صنعتي) (package design)
ب- هويت مندي (identification)
ج-بر چسب ( ليبل label)
د-رنگ‌ها (colors)
ه-اشكال وفرم‌ها (forms) و عكس‌ها (photos)
و- حروف نگاري (typography)

الف- طراحي بسته:
اساس بسته،شكل وساختار آن است.
اگر چه طراحي شكل بسته،وظيفه طراح صنعتي است،‌ولي انتخاب شكل بسته در گرو تحقيقات بازاريابي است.
فكر ساختاربسته بر اساس بررسي‌هاي انجام شده درمورد نظرات و سليقه‌ها شكل مي گيرد. دراين بررسي‌ها وظايف بسته،خواسته‌ها ونيازهاي مشتريان،اشكال محصولات رقيب،‌سخت مورد عنايت قرار مي گيرد.
به طور مثال دربازار كشور ما،نياز به عرضه بسته‌هاي كوچك پنير براي مصارف اندك (يكبار مصرف) وجود دارد.درحالي كه بسته‌هاي كنوني مورد مصرف گروهي وطولاني مدت دارد.
يكي از توليد كنندگان فرآورده‌هاي شيري،براي محصولات شير وماست خود ظروفي را طراحي كرده است كه پس از مصرف براي نگهداري آب با مايعات به كار مي رود ويا به عنوان ليوان يا گلدان به كار گرفته مي شود.
به طور كلي در طراحي بسته،بايد كليه عوامل وجوانب زير مورد توجه قرار گيرد:
-طرز نگهداري محصول
-نحوه حمل ونقل با وسايط نقليه
-سهولت جابه جايي توسط عوامل توزيع
-سهولت چيدن درانبار و در ققسه‌ها
-سهولت جابجايي توسط مصرف كنندگان
-سهولت باز وبسته كردن ومصرف
-ساير نيازهاي فيزيكي و كاربردي مصرف كنندگان
-سليقه‌ها ومدهاي درحال شكل گيري
-امكان كاربرد آن پس ازمصرف محصول
-توجه به نيازهاي روانشناختي مصرف كنندگان

طراحي شكل وساختار بسته توسط طراح صنعتي انجام مي گيرد.

ب-هويت‌مندي
هويت يعني طرح ونقشي از بسته كه تداعي كننده محصول شركت است و درحافظه مصرف كننده مي ماند وبه نحوي ناخودآگاه به آن دلبسته مي شود.
از اين رو درطراحي شكل،نقش،رنگ،‌نشان تجاري وحروف نگاري روي بسته،‌از همان ابتدا بايد دقت لازم وكافي به عمل آيد، زيرا تغييرات مكرر آنها سبب از بين رفتن هويت بسته از يادها مي گردد.

هويت شركت ومحصول
نشان تجاري (Trademark) و نام تجاري (brand name):
نشان تجاري،يك كلمه،طرح يا تركيبي از اين دست كه توسط شركت براي تعيين مارك وتمايز آن ازديگر مارك‌ها به كار مي رود.
نشان تجاري،‌معمولا به ثبت مي رسد و توسط قانون مورد حمايت قرار مي گيرد.
نشان تجاري،ممكن است شامل حروف،اعداد،شعارها،اشكال هندسي،‌تصاوير،برچسب‌ها،ت ركيبات رنگي،شكل محصول يا بسته وغيره باشد.
براي يك شركت خدماتي،نشان تجاري ممكن است مارك‌هاي مرتبط با خدمات باشد.
به طوركلي،نشان‌هاي تجاري كالا معمولا روي محصول وبسته نمايش داده مي شود،‌و مارك خدمات،در آگهي‌ها(براي هويت دادن به خدمات) به كار مي رود.
اغلب نشانه‌ها از عنصري تصويري يا طراحي تشكيل مي شود. چنانچه نشانه ازتصوير يا طرحي نوشتاري طراحي شده باشد،به آن لوگو تايپ logotype يا اختصارا logo مي گويند.
نشان تجاري،نام مناسبي است كه محصولات وخدمات يك فعاليت اقتصادي را از كالاها وخدمات فعاليت ديگر متمايز مي سازد.
طرح لوگو،‌ عنصر بسيار مهمي دربازاريابي محصول به شمار مي آيد. تا زماني كه نام تجاري در حد معقولي مورد شناخت مصرف كنندگان قرار نگيرد. فروش محصول دشوار خواهد بود. بنابراين طراحي لوگو به قدري مهم است كه عمده‌اي از شركت‌ها اختصاصا به طراحي و تهيه لوگو،بسته‌بندي وهويت شركت‌ها مشغول هستند.
اكثر طراحان مي كوشند تا رابطه مناسبي بين طراحي بسته،‌لوگو و تبليغات براي محصول به وجود آورند.
يك لوگوي زيبا وتاثيرگذار بر روي بسته و يا در آگهي‌هاي تبليغاتي، امكان شناخت محصول را به خوبي فراهم مي آورد.
بي ترديد، موفق‌ترين بسته‌ها،‌آنهايي است كه طراحي دلنشيني را با لوگو تايپ موثري ارائه مي كنند. چنين لوگو تايپي به قدري متمايز است كه حتي زماني كه بيرون از بسته ديده شود،همچنان شخصيت بصري محصول را القاء نمايد.
دربسته‌بندي و در تبليغات محصول،درنهايت اين نشان تجاري است كه تصوير اوليه مصرف كننده ازمحصول را شكل مي دهد.
البته نشان تجاري را نبايد با نام تجاري اشتباه گرفت. نام تجاري،‌نام شركت يا نام فعاليت تجاري شركت است.به طورمثال،‌شركت خاتون،‌نام تجاري شركتي است كه لبنيات توليد مي كند وسارا،‌نشان تجاري آن است.
بسياري شركت‌ها نام‌هاي تجاري خود را به عنوان نشان‌هاي تجاري نيز به كار مي برند،‌مثلا: بوتان،‌يك ويك،ارج،آزمايش،پارس سويچ وشيرين لطيفه كرمان.

ج- برچسب:
برچسب يا اتيكت برگه،كارت،قطعه آويز يا فضايي است كه بر روي آن آرم و نام شركت ومحصول،‌مشخصات و اطلاعات مربوط به محصول وتوليد كننده نوشته شده است وبه عنوان هويت محصول و شركت به شمار مي آيد.
برچسب از مواد گوناگوني مانند:كاغذ،مقوا،فيلم‌هاي پلاستيكي، آلومينيوم،فويل لامينيت ومواد فلزي ساخته مي شود.
برچسب انواع مختلفي دارد،از جمله:برچسب حروفي،برچسب تصويري،برچسب برجسته.

نكات مهم در انتخاب نام براي شركت و محصول
نام يكي از مهم‌ترين اجزاء هويت‌مندي در بسته به شمار مي آيد،‌از اين رو انتخاب آن اهميت به سزايي دارد.
به طوركلي توصيه مي شود كه نام شركت ونام محصول،‌حتي الامكان داراي ويژگي‌هاي زير باشد:

<LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">كوتاه: تا حد امكان اگر يك سيلابي و حداكثر دو سيلابي باشد. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">تلفظ آسان: براي مخاطبان،به راحتي قابل تلفظ باشد. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">دلنشين: سليس و روان وزيبا باشد تا به راحتي مورد پذيرش قرار گيرد. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">به ياد ماندني: نام‌هايي كه كوتاه،دلنشين وزيبا و راحت باشند، به آساني درخاطر مي مانند و به راحتي به ياد مي آيند. نام بياد ماندني،كمك موثري در خريد كالا مي كند. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">بيانگر اهميت فعاليت شركت يا نوع محصول: چنانچه نام شركت يادآور فعاليت شركت باشد و يا نام محصول بتواند،نوع محصول را تداعي كند،براي مخاطبان،راه گشاتر،موثرتر وبه يادماندني تر است. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">عدم شباهت: دقت در انتخاب نام‌هايي كه شباهتي با نام‌هاي رقيب ندارد،از امكان اشتباه مشتريان درخريد ويا سوء استفاده رقبا درفروش جلوگيري مي كند. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">پسنديده: نام نبايد داراي معاني سبك،كنايه آميز و زشت باشد.اين نكته،‌به خصوص درصورت ورود به بازارهاي خارجي بايد مورد توجه خاص قرار گيرد،زيرا برخي واژه‌هاي محلي در زبان‌هاي بيگانه،معاني زشت دارند. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">رعايت قوانين ومقررات اداره ثبت شركت‌ها وعلائم تجاري: قوانين ومقرارت ثبت شركت‌ها درمورد نام‌گذاري،هر زمان تغييراتي مي يابد كه بايد مورد توجه توليد كنندگان وعرضه كنندگان كالا قبل از انتخاب نام،قرار گيرند.
توجه به قوانين ومقرارت بازارهاي هدف: طبق قوانين ومقررات برخي كشورها،استعمال برخي واژه‌ها در امور تجاري منع شده است. صادركنندگان بايد درمورد اين قوانين ومقررات،‌پيش ازصدور كالا،اطلاعات كافي بدست آورند.

http://www.persiapack.ir/Images/31/10/2.jpg

بسته‌بندي و تاثير رنگ‌ها
رنگ‌ها،هم تاثيرات ظاهري در ديدگان انسان‌ها مي گذارند وهم در ناخودآگاه آنان موثر واقع مي شوند. هر رنگ ممكن است واكنش رواني خاصي را برانگيزد.
واكنش نسبت به رنگ بسته به اين كه دركجا استفاده شود وتوسط چه كسي ديده شود،ممكن است خوشايند يا ناخوشايند باشد.
رنگ،مصرف كنندگان را نسبت به نوع محصول درون بسته آگاه مي سازد وبر درك آنان از كيفيت،‌ارزش وخلوص محصول اثر مي گذارد.
از اين رو،رنگ،ابزار مهمي درارتباطات بازاريابي به شمار مي آيد.دريافت شما از آب پرتقالي كه درليوان‌هاي بلوري شفاف،يا قهو‌ه‌اي ويا زرد به شما تعاريف مي شود چيست؟
مطالعات نشان مي دهد كه آب پرتقال درليوان بلوري شفاف احساس گواراتري را بدست مي دهد. آب پرتقال عرضه شده درليوان بلوري قهوه‌اي،براي مصرف كننده چندان خوشايند نيست.
رنگ براي سنين مختلف، ممكن است تاثيرات متفاوتي داشته باشد. همچنين واكنش شهريان و روستائيان ازيك رنگ خاص معمولا متفاوت است.
معناي يك رنگ خاص دركشورهاي مختلف نيز ممكن است متفاوت باشد. به طورمثال،رنگ سفيد در اكثر كشورها نشانه پاكي وصلح است،‌ولي در برخي كشورها بيانگر عزاست. زرد در كشور مكزيك ونارنجي دركشور برزيل نشانه عزا محسوب مي شود.در اغلب كشورهاي غربي،‌رنگ سياه،رنگ عزاست.ولي دربرخي كشورهاي آفريقايي،‌رنگ سفيد،‌نشانه عزاست و رنگ سياه علامت خوشي است.
رنگ‌ها درتصوراندازه وحجم بسته‌ها نيز موثرند.معمولا رنگ‌هاي روشن،بسته را بزرگتر و رنگ‌هاي تيره،بسته را كوچكتر جلوه مي دهد.مجموعه چند رنگ بر روي بسته،حجم را بزرگ‌تر مي نماياند. وجود نوارهاي رنگي افقي،‌بسته را كوتاه‌تر و فشرده‌تر از واقع،‌نوارهاي رنگي عمودي،بسته را بلندتر وباريك‌تر از آنچه هست نشان مي دهد.
چنانچه دور يك بسته را نوار تيره احاطه كرده باشد،شكل آن را محدود و كوچك‌تربه نظر مي رساند.
براي جوانان،رنگ‌هاي قرمز وزرد و تند معمولا جذاب‌تر است.كودكان رنگ‌هاي خالص و زنده زرد،‌آبي وقرمز را مي پسندند. براي بزرگسالان،‌رنگ‌هي تركيبي و پخته معمولا خوشايندتر است. رنگ‌ها مي توانند رابطه‌اي با مزه و اشتها نيزداشته باشند.
رنگ‌هاي روشن وگرم مانند قرمز،نارنجي و زرد،دستگاه عصبي انسان را درجهت افزايش احساس اشتها سوق مي دهند.ام رنگ‌هاي سرد،معمولا اين فرآيند را كند وكم مي كنند.
دانشمندان،درتحقيقات فيزيولوژيك خود در مورد تاثير رنگ‌ها بر ميزان اشتها،نمودار رنگي خاصي را كشف كرده‌اند.نتايج اين تحقيقات نه تنها در صنايع غذايي كاربرد داشته،بلكه در طراحي بسته نيز موثر واقع شده است. درناحيه زرد-نارنجي،‌اشتها كاهش و درناحيه زرد،اشتها افزايش مي يابد. دراين نمودار هر چه به طرف ناحيه زرد-سبز نزديك‌تر مي شويم،‌اشتها به شدت تنزل مي يابد. درناحيه سبز سرد وآبي سبز يا فيروزه‌اي،اشتها رو به افزايش مي گذارد. ولي درحركت به سوي رنگ‌هاي ارغواني و زرشكي،ميزان اشتها نزولي مي شود.
رنگ‌ها همچنين ممكن است رابطه معناداري را با مزه نشان دهند. رنگ سبز كاهويي،مي تواند تداعي كننده مزه ترش باشد،زيرا اكثر گياهان ترش به اين رنگ هستند. قرمز آلبالويي،مزه شيرين را باز مي نمايد،و صورتي ونارنجي،نيز مبين شيرين ملايم هستند.قهوه‌اي سوخته،به دليل آنكه اكثر مواد تلخ،چنين رنگي را دارند،تداعي كننده حداكثر مزه تلخي است.خاكستري متمايل به سفيد وآبي آسماني كدر مي تواند تاثير شوري را در مشتري برانگيزد.
رنگ‌ها همچنين ممكن است،تاثيرات بوهاي خاص را به ذهن بينندگان متبادر سازند،به طورمثال رنگ‌هاي تيره وتركيبات رنگ‌هاي گرم،زنده كننده بوهاي بد ونا مطبوع است و بنفش كمرنگ و صورتي بنفش نيز يادآور بوهاي خوش ومطبوع در اذهان مشتريان است.
اگر چه در مورد تاثيرات گوناگون رنگ‌ها،حكم ثابتي را نمي توان داد‌،ولي با رعايت احتياط مي توان به نكات زير اشاره كرد:
اين رنگ‌ها همچنين دربسته فرآورده‌هاي شيري ومحصولات يخزده نيز مي توانند مورد استفاده قرار گيرد.
قرمز كه رنگ حركت و جنبش و هيجان است با داشتن طول موج سريع است،معمولا دربسته‌هاي اسباب بازي،شكلات و توتون وسيگار كاربرد زيادي دارد.
زرد با درخشش خاص خود،نگاه‌ها را خيلي زود به خود جلب مي كند و پس از نارنجي،گرم‌ترين رنگ‌ها محسوب مي شود. اين رنگ كه تحريك كننده اعصاب است،معمولا دربسته‌هاي مواد خوراكي،بيسكويت،شيريني،عسل و محصولات بچه كاربرد فراوان دارد.
زرد طلايي كه نمادي از شكوه وعظمت وتجمل است دربسته لوازم آرايشي وعطر به كار گرفته مي شود.
سبز به سبب تداعي رنگ درختان وگياهان،‌بيانگر اميد وزندگي است معمولا در بسته‌هاي مواد غذايي چون روغن،‌ادويه ويا دربسته محصولات كشاورزي كاربرد دارد.
بنفش،‌كه رنگ حزن واندوه آميخته با حالات جادويي است،دربسته لوازم آرايش وعطر وكرم‌هاي بهداشتي وبرخي ازانواع دارو،گيرايي دارد.
نارنجي،رنگي بسيار درخشان و پر تحرك است كه نور وگرماي خورشيد را بياد مي آورد.
زرد نارنجي وقرمز محرك اعصاب و برانگيزاننده نوعي اشتهاي كاذب است.
ازاين رنگ‌ها،‌به كرات دربسته مواد خواركي،‌شكلات،كرم ضد آفتاب،وسايل كودك وبرخي از داروها استفاده شده است.
سفيد مظهر پاكي،خلوص،خاموشي،صلح وسكوت زنده است.از اين رنگ مي توان دربسته‌بندي مواد شوينده وپاك كننده،فرآورده‌هاي شيري،محصولات يخ زده و وسايل نوزاد استفاده كرد.
سياه نماد غم،متانت و ابهت است. تركيب مناسبي از سياه ورنگ‌هاي روشن،‌مثلا علامت‌ها ونوشته‌هاي زرد يا طلايي درزمينه سياه،خوانايي وگيرايي خاصي دارد.از اين همنشيني مي توان دربسته‌هاي ادكلن ولوزام آرايشي وبهداشتي به خوبي سود جست.از تاثير مرگ نمايي سياه بر روي بسته حشره كش‌ها وسموم نيزاستفاده شده است.
خاكستري رنگي خنثي وخاموشي است كه درجات روشن آن دربسته‌هاي محصولات صنعتي،فلزي وتيغ،تداعي كننده صلابت ويا برندگي است.ازاين رنگ،‌دربسته داروها نيز استفاده شده است.
با اين تفاصيل،دوباره يادآور مي شويم كه درمورد تاثيرات رنگ‌ها حكمي كلي نمي توان صادر كرد.بلكه اين اوج خلاقيت هنرمند است كه با شناخت شخصيت مخاطبان محصول و با تكيه بر احساسات خود مي تواند از رنگ‌ها درجهت القاي مفاهيمي خاص به خوبي بهره گيرد وبسته‌اي متمايز از بسته‌هاي مرسوم ارائه نمايد.
به طوركلي چه درعرصه هنر،وچه در پهنه علم وچه درگستره فن‌آوري حكم كلي اين است:
نوآوري‌ها و درنتيجه موفقيت‌ها،همواره حاصل خلق استثنائاتي بر قاعده‌هاي مرسوم بوده‌اند.


اشكال وعكس‌ها

منظور از شكل (form) كليه فضاهاي دو بعدي يا سه بعدي است كه با خط محصور شده باشد.طرح‌هاي مستطيل،مربع،دايره،بيضي فرم محسوب مي شوند.فرم مي تواند تركيبي ازاين طرح‌ها باشد و حتي انحناها و شكستگي‌هاي زيادي داشته باشد. طراحي هر شيئي،‌ فرمي دارد.
البته مفهوم شكل از اين‌ها فراتر مي رود.به طور مثال حروف،‌نشانه‌ها وحتي عكس‌هاي روي يك بسته همه داراي فرم‌هاي متفاوتي هستند.
اما در اينجا ما براي سهولت تقسيم‌بندي عناصر،فرم را محدود به كليه اشكال هندسي مانند: كادر،جدول،خانه‌بندي وهمچنين كليه طرح‌ها(drawings) مي نماييم.
عكس (fhoto) دربسته‌بندي معمولا عكس تبليغاتي است كه يا توسط عكاس تبليغاتي گرفته مي شود،‌يا از طريق رايانه درآن تغييراتي داشته مي شود ويا اساسا با استفاده از نرم افزارهايي مانند فتوشاپ (fhotoshop) تهيه مي شود.طراحي فرم‌ها وخلق عكس‌ها همه در جهت ارائه زيبا وموثر مفاهيم ومعاني مورد نظر تبليغات بسته است.
طراحي فرم‌ها معمولا توسط طراح گرافيست،با دست ويا به كمك رايانه ويا به طور توامان انجام مي گيرد.
عكس تبليغاتي نيز توسط عكاس تبليغاتي گرفته مي شود. درهرحال هنگامي وهمراهي اين دوالزامي است،زيرا هدف يكي است وآن هم القاء بهتر وزيباتر محصول ويا مفاهيم مربوط به آنست.
حروف نگاري
نوشتارهاي روي بسته ضمن آنكه گوياي اطلاعات مورد نياز مخاطبان ومشتريان (مصرف كننده، واسطه،‌مامورگمرك وغيره) است بايد زيبا وتاثير گذار هم باشند.
طراحي نوشتار يعني ارائه كلمات،عبارات وجملات،با فونت‌ها(fonts) خاص،حروف نگاري (typography) خوانده مي شود. حروف نگاري را مي توان نوعي خوشنويسي (calligraghy) نيز دانست. در زير نمونه‌هايي از حروف (fonts) رايانه‌اي نشان داده شده است:
نمونه‌هايي از حروف
بسته‌بندي جلوه كيفيت محصول است.


صفحه‌آرايي (layout)

تركيب وچيدمان خوشايند واثر گذار كليه عناصر بصري مانند خط،شكل،‌رنگ،‌تصوير،عكس،ح روف ونوشتارها صفحه‌آرايي ناميده مي شود.
صفحه‌آرايي،‌كليه عناصر بصري روي بسته،وظيفه طراح گرافيست است.
اگر همه عناصر بصري بسته به تنهايي جذاب و دلنشين باشند ولي در مجموع به نحو مناسب وزيبايي دركنار هم قرار نگيرند،‌تركيب‌بندي حاصل جذاب وتاثير گذار نخواهد بود.
صفحه‌آرايي عناصر بصري يك بسته داراي فوائدي به شرح زير است:

<LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">وحدت: بين كليه عناصر به ويژه بين فرم‌ها و رنگ‌ها بايد تعادل مناسب برقرار باشد تا احساس كل واحدي را به بيننده القاء كند. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">توازن: هماهنگي وزن رنگ‌ها وفرم‌ها دربخش‌هاي مختلف يك نما است. توازن ممكن است متقارن يا نامتقارن باشد.عوامل موثر در توازن،اندازه،‌تعداد ومحل قرارگيري فرم‌ها و نوع رنگ‌ها ودرجات رنگي است. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">تناسب: اندازه فرم‌ها وتصاوير بايد نسبت به يكديگر متناسب باشد. يعني قرارگيري يك فرم كوچك ويك فرم خيلي بزرگ ممكن است تناسبي با هم نداشته باشند. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">تضاد(كنتراست): تضاد در برابر وحدت قرار دارد. هر گاه عناصر بصري با يكديگر تفاوت آشكاري داشه باشند،‌تضاد پديد مي آيد. مثلا رنگ سفيد دركنار رنگ سياه،يا خط راست در برابر خط منحني. اگرچه تضاد درمجموعه نقش،‌موجب كشاكش بين عناصر مي شود،‌ولي استفاده بجا از آن مي تواند به گيرايي بسته كمك كند. به طورمثال،‌وجود حروف زرد درزمينه رنگي سياه يا قهوه‌اي،‌مي تواند سبب چشمگيري حروف گردد. يا فرم‌هايي با خطوط راست دربرابر فرم‌هاي انحنادار ممكن است تضاد خوشايندي را ايجاد كند. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">تاكيد: آن قسمت از نقش بسته است كه خود را بيش از ساير قسمت‌ها نشان مي دهد ومركز توجه است.تاكيد با تاريك و روشن كردن يا استفاده از رنگ‌هاي متضاد ويا درشت‌نمايي يك عنصر حاصل مي شود.
سادگي: سادگي طرح ونقش بسته،مي تواند دربسياري موارد،از نظر تبليغاتي تاثير گذارتر باشد. شلوغي عناصر بصري درطرح بسته،معمولا از تاثيرگذاري آن مي كاهد.

http://www.persiapack.ir/Images/31/10/3.jpg

تحقيقات بازاريابي وبسته‌بندي

تحقيقات بازاريابي،‌ بررسي روش‌مند وعيني فعاليت‌هاي بازاريابي از جمله بسته‌بندي است.
پيش از آنكه بسته‌اي طراحي وساخته شود وداراي طرح ونقشي گردد،‌انجام نوعي تحقيقات بازاريابي به نام تحقيقات بسته‌بندي ضروري است.

درتحقيقات بسته‌بندي،‌پرسش‌هاي متعددي بايد پاسخ داده شود،ازجمله:
-نوع محصول وشرايط مورد نياز نگهداري آن چيست؟
-بسته براي مصرف چه كساني است؟ خانوار يا غير خانوار؟ زن يا مرد؟ كودك،جوان،‌بزرگسال يا سالمند؟ مصرف كننده نهايي يا واسطه؟ اقشار كم درآمد يا پردرآمد؟
-نيازها وسليقه‌ها وخواسته‌هاي بكار گيرنده بسته چيستند؟
-بسته قراراست به كجاها حمل ونقل شود؟
-حجم يا مقدار مناسب محصول براي بسته‌بندي چقدر است؟
-چنانچه محصول سنگين است،‌آيا بسته نياز به تعبيه دسته،دستگيره چرخ يا غيره دارد؟
-آب وهواي مسير شبكه توزيع چگونه است؟
-استانداردهاي كيفي مورد نياز درمواد اوليه بسته دربازار هدف كدامند؟
-چه كاربردهاي ديگري مي توان از بسته،‌پس از مصرف نهايي متصور شد؟
-توان اقتصادي توليد كننده درساخت بسته چقدراست؟
-بسته محصولات رقبا چه شكلي است وچه ويژگي‌هايي دارد؟
-كليه اطلاعات مورد نياز براي درج روي بسته كدامند؟
-آيا بسته جنبه كاربرد اصلي يا فرعي دارد؟(بسته محافظ محصول،بسته محافظ بسته اول،بسته مخصوص حمل ونقل)
-رنگ‌هاي گوياي محصول كدامند؟ رنگ‌هاي مناسب ومورد علاقه مخاطب بسته كدامند؟ رنگ‌هاي انگيزاننده وترغيب كننده مشتري كدامند؟

چون امروزه بسته،عنصر بصري بازاريابي يك محصول به شمار مي آيد. پس از ساخت نمونه‌هايي اوليه از بسته يا عرضه بسته‌هاي نهايي به بازار بايد درمورد ميزان تاثيرات بازاريابي آن،آزمون‌ها و ارزيابي‌هاي درسطح تعداد قابل توجهي از مخاطبان تصادفي، انجام گيرد. از جمله اين آزمون‌ها مي توان به موارد زير اشاره كرد:
<LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">آزمون تشخيص: بسته تا چه حد توجه مشتريان را جلب مي كند؟ آيا درفروشگاه ودرميان ساير بسته‌ها،به راحتي قابل تشخيص است؟
دراين تحقيق مي توان تعيين كرد كه چقدر طول مي كشد كه مصرف كننده،‌بسته را تشخيص مي دهد وچه عناصري بيشتر در ياد او مي ماند. <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">آزمون تصور: بسته تا چه حد تصور نام تجاري شركت را ارائه مي كند به طوري كه با اهداف نام تجاري شركت هم خواني دارد؟ <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">آزمون ساختار: آيا بسته به راحتي باز ويا بسته مي شود؟ آيا به سهولت حمل ونقل وجابه جا مي گردد؟ آيا كاربرد آن آسان است؟ چه مسائل ساختاري،‌ممكن است مصرف كنندگان را از مصرف ويا حتي از خريد مجدد محصول باز دارد؟ <LI dir=rtl style="MARGIN: 0in 0in 0pt">آزمون رفتار: اين آزمون پر هزينه‌ترين تحقيق درمورد بسته است. دراين آزمون،بسته‌هاي متفاوتي از محصولات مشابه درقفسه‌ها وطبقات فروشگاه چيده مي شود وبررسي مي شود كه آيا خريداران بسته محصول مورد نظر را بر مي دارند و مي خزند؟
آزمون كاربرد مجدد: آيا مصرف كنندگان پس از مصرف محصول،از بسته استفاده ديگري هم مي كنند؟ موارد استفاده كدامند؟

فوايد بسته‌بندي مناسب
-كاهش نيرو براي جابه جايي
-گيرايي وچشم نوازي
-ايجاد آرامش ذهني
-صرفه جويي درضايعات
- صرفه جويي در وقت(به طور مثال خوراك در ظروف آماده براي گذاشتن در ميكروفر)
-افزايش سلامت عمومي
-جلوگيري از خطر سرقت كالا
-سهولت مصرف
-كاهش زباله

معايب بسته‌بندي نامناسب
-فساد كالا
-شكسته وله شدن ومعيوب شدن كالا
-كاهش وزن كالا
-آلوده شدن
-تغيير مزه
-ايجاد ذهنيت منفي درمشتريان
-ازدست دادن موقعيت رقابتي كالا
-زيان شركت


تفاوت‌هاي بسته بندي صادراتي با بسته‌بندي براي بازارهاي داخلي

بسته دركالاهاي صادراتي بنا بر دلايل زير،از بسته‌هاي داخلي تفاوت بسيار مي يابد:

مسافت طولاني تر واحتمال بروز تكان‌ها،فشارها،ارتعاشات وضربات بيشتر.
زمان طولاني‌تر حمل ونقل و احتمال فسادپذيري بيشترمحصول.
آب وهواهاي متغيير درمسير حمل ونقل ودر محل فروش واحتمال تاثيرات منفي بيشتر عوامل جوي وجغرافيايي.
فرهنگ وسليقه‌هاي متفاوت دربازار هدف كه طراحي شكل ونقش ونگار ورنگ‌هاي متفاوتي را مي طلبد.
مقرارت گمركي وقوانين واستاندارد بهداشتي وفني متفاوت.
شرايط متفاوت آزمايش كالا(دربرخي از كشورهاي آسيايي وآفريقايي،‌آزمايش كالا با دست يا پا انجام مي گيرد كه اين عمل ممكن است فشارها وضربات زيان آوري را بربسته وارد سازد)
وسايل حمل ونقل متفاوت كالا (كشتي،‌هواپيما،قطار،كاميو ن وغيره) كه هر كدام شرايط نگهداري متفاوتي را دارد. (دربرخي از كشورها،حمل يا جابه جايي دربرخي ازمسير كالا ممكن است توسط دست يا پا انجام شود كه موجب صدمه زدن به بسته وكالا مي گردد.)
وسايل متفاوت جابه جايي بسته‌ها (دربرخي كشورها از وسايل ماشيني استفاده مي شود و ديگر كشورها ممكن است از وسايل آسيب رسان به بسته مانند چنگك استفاده گردد.)
تفاوت زبان دربازارهاي خارجي كه مستلزم استفاده از نوشتارهايي به زبان بين المللي وحتي زبان محلي است.
تفاوت در حجم مصرف محصول دربازار هدف صادراتي كه مستلزم طراحي بسته‌هاي كوچكتر يا بزرگ‌تراست.

با توجه به تفاوت‌هاي آشكار بسته‌هاي كالاهاي صادراتي،نكات مهم دربسته‌بندي صادراتي عبارتند از:

در برابر تغييرات زياد عوامل جوي وبروز عوامل فيزيكي وشيميايي بيشتر،محكم تر وبادوام تر طراحي شوند.
سليقه‌هاي رايج دربازار هدف ازنظر طراحي شكل،رنگ ونقش حتما مورد نظر قرار گيرد.
نام شركت يا محصول،معاني ناخوشايندي دربازارهدف خارجي نداشته باشد.
مقرارت وقوانين بسته‌بندي مورد توجه قرار گيرد. به طورمثال درج تاريخ انقضاي مصرف محصول،معمولا الزامي است.
درارائه مشخصات ونشاني شركت،كد تلفن كشوروشهرحتما نوشته شود.
استانداردهاي فني بسته‌بندي رعايت شود.به طورمثالا استفاده ازپي وي سي دربرخي كشورها ممنوع اعلام شده است.
به روش‌هاي آزمايش كالا كاملا توجه شود ومطابق با آنها ازقبل تمهيداتي دربسته‌بندي منظورگردد.