Mobarake
30th January 2010, 02:37 PM
ترافيك يكي از بزرگترين مشكلاتي است كه امروزه شهرهاي بزرگ جهان با آن دست به گريبانند.
اين معضل باعث بروز بسياري از مشكلات از جمله بيماريها، آلودگيهاي زيستي و حتي بحرانهاي اقتصادي ميشود كه روز به روز چهره جامعه شهري را بيمارگونه ميكند. بنابراين كلانشهرهاي بزرگ جهان در كشورهاي توسعه يافته تلاش كردهاند در راستاي اهداف توسعه پايدار كه ساماندهي حملو نقل عمومي يكي از پايههاي اصلي آن است الگوهايي جديدي بهوجود آورند.
در واقع با ايجاد سامانههاي حملونقل شهري پايدار و متكي بر الگوهاي زيستمحيطي ميتوان انتظار داشت ترافيك شهرهاي بزرگ تا حدود قابل توجهي كم شود.موضوعي كه در چند سال گذشته چهره پايتخت 200ساله كشور را تحتتأثير قرار داده است و هر روز قربانيان بيشتري ميگيرد، مدتياست دغدغه مسئولان شهري شدهاست. هرچند دور از انصاف است كه تلاش مسئولان شهري در دورههاي مختلف را به دست فراموشي بسپاريم يا ناديده بگيريم اما تاكنون هيچكدام از چارهجوييهايي كه در دورههاي مختلف صورت گرفته نتوانسته چهره عبوس و درهم ترافيك شهري را تغيير دهد. در واقع طرحهاي مختلف شهري هيچكدام براي رفع اين معضل چارهاي اساسي نبوده و تنها مرهمي بوده بر زخمي ناسور.
شايد هنوز زمزمههاي پايان كار تونل توحيد (http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=98599)در جريان بود كه اتصال بزرگراه نيايش- صدر بهعنوان دو شريان اصلي ترافيك، يكي از اولويتهاي ترافيك شهر تهران شد و خيلي زود طرح ساخت تونل نيايش- صدر از يك ايده به طرح بزرگ براي اجرا تبديل شد.
البته بايد درنظر داشت جهت ارزيابي طرحهاي توسعه ترافيكي لازم است تا نسبت به تعيين ميزان تأثير طرحهاي مذكور در جهت دستيابي به اهداف اصلي حملونقل توجه كافي مبذول شود؛ در اين خصوص اهدافي مانند ايجاد امكان جابهجايي، رواني حركات ترافيكي، كاهش مصرف انرژي و آلودگيهاي زيستمحيطي را ميتوان در زمره مهمترين اهداف احداث يك زيرساخت حملونقل برشمرد كه بايد در زمان ارزيابي چنين طرحهايي مدنظر قرار گيرد.
سياوش مافي، مدير نظارت در سومين پروژه عظيم ملي در تهران ساخت تونل نيايش- صدر را جذابترين و پرچالشترين تونل شهري در دنيا برشمرد و گفت: مديران شهري ما باتوجه به سابقه نه چندان طولاني در عرصه تونلهاي شهري تاكنون مسير روبهرشدي را جهت برطرف كردن ترافيك شهر تهران پيمودهاند. اين تجربه كوتاه مدت حداكثر زمانش شايد برميگردد به 11- 10 سال پيش كه ساخت تونل رسالت آغاز شد و احداثاش تا زمان منصوب شدن شهردار كنوني ادامه داشت. در واقع در زمان ايشان با فشارهاي مديريتي كه اعمال شد اين تونل به افتتاح رسيد و شهروندان اكنون از اين پروژه زيرزميني استفاده ميكنند.
در گام بعدي بهدليل مشكلات ترافيكي، طراحي تونل توحيد آغاز شد. در اين پروژه جسارت مديريت شهري بالاتر از گذشته منجر به ظهور افتخاري بزرگ در عرصه كاركردهاي مديريت شهري شد. طبيعتا اين آخرين كار نيست و در واقع شروع ساخت فضاهاي زيرزميني در تهران محسوب ميشود و تونلي كه اكنون ما در سايت مديريتي آن در خدمت شهروندان هستيم از جذابترين و پرچالشترين تونلهاي شهري در دنيا محسوب ميشود.
مافي با اشاره به چگونگي انتخاب گزينه تونل جهت اتصال مسير شرق به غرب بزرگراه صدر ادامه داد: براساس مطالعات صورت گرفته از ميان گزينههاي پيش فرض چنين اتصالي (اتصال به روش همسطح، روگذر با تونل) باتوجه به ماهيت شهري پروژه و همچنين ويژگيهاي منطقه مورد مطالعه (همچون هزينه بسيار بالاي تملك اراضي در شمال تهران يا تعدد مراكز اداري، بيمارستاني و... كه تقريبا غيرقابل تصرف هستند) گزينه احداث تونل در دستور كار قرار گرفت. در ادامه مطالعات صورت گرفته 8 گزينه از سوي شركت «مطالعات جامع حملونقل ترافيك تهران» جهت احداث تونل اتصال پيشنهاد شد كه با افزودن 2طرح ديگر از سوي «سازمان فني و مهندسي شهر تهران» جمعا 10گزينه جهت مسير احداث تونل مورد بررسي قرار گرفت و در نهايت طرح موجود بهعنوان گزينه پايه شهرداري تهران براي اجراي تونل (نيايش- صدر) معرفي شد.
وي در ادامه با اشاره به ويژگيهاي خاص در اجراي اين تونل عواملي چون كيفيت، سرعت و هزينه را باتوجه به تجربه تونل توحيد مورد توجه قرار داد و گفت: از آنجا كه تونل صدر- نيايش از تمامي جهات توانسته از تجربيات تونل توحيد بهره گيرد به شكلي جذابتر ساخته خواهد شد. از نكات خاص اين تونل كه شايد بتوان گفت در سطح دنيا بينظير است وجود دهانههايي حدود 30تا35 متر است كه اين دهانهها در مناطقي كه عرضهاي بالاي 30تا35 متري دارند ايجاد ميشود كه از اين مناطق ميتوان به تقاطع كردستان به تونلهاي شمال و جنوب اشاره كرد.
بدين صورت اين پروژه از لحاظ شكلي، در مناطقي كه محل اتصال يك مسير فرعي به مسير اصلي تونل است خاص و يونيك محسوب ميشود. اين اتفاق و ايجاد اينگونه دهانهها شايد بسيار بزرگ محسوب نشود اما در خاك مخصوصا در خاك تهران اين دهانه بينظير است و اجرايش بهصورت ويژهاي طراحي ميشود. از ديگر ويژگيهاي اين پروژه آن است كه مسير بزرگراه كردستان را از بنبست خارج ميكند و ديگر آن دوربرگردان را نخواهيم داشت؛ يعني در انتها ميتوان مسير جنوب به شمال را ادامه داد و از سوي ديگر از مسير تونل جنوب به سوي شرق رفت و از شرق ميتوان از تونل شمالي به سوي كردستان ادامه مسير داد.
بهطور خلاصه هم در مسير رفت و هم در برگشت فاصله تونل صدر و كردستان اتصال بزرگراهي برقرار ميشود. در نتيجه مسيرهايي كه از غرب به شرق يا برعكس از شرق به غرب با حدود يك ساعت و نيم زمان طي ميشود با اين تونل به كمترين زمان ممكن خواهد رسيد و همچنين ترافيك خيابانهاي وليعصر، آفريقا، اتوبان مدرس و حتي چمران بهشدت كاهش پيدا ميكند. پس بايد در نظر داشت اين مسير گلوگاه بسيار مهمي است كه با وجود اين، تونل ميتواند در سهولت رفتوآمد شهروندان مورد توجه قرار گيرد. بهطور كلي اين پروژه از نيايش شروع ميشود و در انتهاي نوبنياد تمام ميشود و بدين صورت ترافيك بسياري از مناطق اين مسير كاسته و شايد ديگر ترافيكي را در مناطق همجوار تونل نبينيم.
مافي با اشاره به سست بودن خاك تهران و مشكلات به وجود آمده در تونل توحيد ادامه داد: ما در مورد خاك در تهران با مشكل روبهرو هستيم ولي نه آنقدر كه پروژه را تحتتأثير خود قرار دهد. مقايسه اين دو با يكديگر كمي مشكل يا شايد غيرمنطقي است چرا كه تونل توحيد يك تونل دوقلوست كه مشكلات خاص خودش را دارد و به لحاظ فني هركدام از پروژهها با مشكلاتي متفاوت روبهرو هستند. نميشود گفت كدام پروژه با مشكل بيشتر روبهرو است و كدام كمتر ولي اين پروژه به لحاظ سبك خاص در طراحي آن، كمي پيچيدهتر از تونل توحيد است بهطوري كه فرض كنيد ستونهاي وسط توحيد را برداريد و تونل را يكپارچه در بياوريد؛ اين يك فضاي زيرزميني عظيم را ايجاد ميكند كه در دنيا بينظير است.
مدير نظارت اين پروژه حساسترين بخش پروژه نيايش- صدر را توجه به ساختمانهاي مجاور با اين تونل دانست كه با دقت ويژهاي پس از بررسي مورد بهرهبرداري قرار ميگيرد. وي يكي از ويژگيهاي ديگر اين تونل را وجود سيستم مونيتورينگ و كنترلهايي دانست كه با توجه به اهميت ساختمانهاي مجاور تونل مورد استفاده قرار ميگيرد تا با برنامهاي جامع جهت كنترل ساختمانهايي كه در جناحين پروژه قرار دارند بهخصوص در خيابان ناهيد و مهيار و گل آذين بتوان با ايمني و بدون كوچكترين ريسكي از اين خيابانها عبور كرد.
مافي در توضيح اين سيستم ادامه داد: با سيستم مونيتورينگ و سيستم آنتايم و آنلاين نقاطي كه حساسيت بالا دارند را پيدا ميكنيم و اين نقاط را متمايز از ساير نقاط باتوجه بيشتر مورد بررسي قرار ميدهيم. همچنين با شركتهاي بيمه صحبت كردهايم تا آنها هم بدانند كدام نقاط از لحاظ ما حساسيت بالا دارند، البته گفتني است اين تمايز بهدليل اطمينان از كارايي خودمان و نشستهايي است كه ممكن است حين ساخت يا حتي بهرهبرداري رخ دهد. بايد به اين موضوع اشاره كنم كه شهروندان اين مناطق هيچگونه نگرانياي نداشته باشند چرا كه ما در اين پروژه هيچ ريسكي را نميپذيريم و با دقت و تجربهاي بيشتر از گذشته، اين تونل را ميسازيم.
مافي وضعيت قنوات و آبهاي زيرزميني منطقه را در اين پروژه حائز اهميت دانست و گفت: شهر تهران پيشتر، تجربه بروز مشكلات عديده ناشي از برخورد پروژههاي زيرزميني با قنوات را داشت، لذا شناسايي و رويكرد برخورد با مسئله بسيار حائز اهميت است.درطول مسير شرقي- غربي پروژه با استفاده از نقشههاي تهيه شده توسط شهرداري و نقشههاي سازمان مديريت بحران شهر تهران، تعداد 2 رشته قنات متقاطع با تونلهاي شمالي و جنوبي مورد شناسايي قرارگرفته است و بهمنظور شناسايي جزئيتر، تهيه عكسهاي هوايي سال 1334 شهر تهران در دستور كار قرارگرفته است. محدوده پروژه را ميتوان به 4قسمت تقسيم كرد:
1- محدوده بزرگراه نيايش- صدر
2- محدوده پارك ملت (17تا26متر)
3- خيابان وليعصر تا بزرگراه مدرس (مشاهده نشده است)
(http://www.iranpardis.com/)4- محدوده بزرگراه مدرس و صدر (10تا20متر)
با شناسايي اين مناطق ميتوان رويكرد برخورد با عوامل طبيعي را مشخص كرد. وي در آخر با اعلام خبر احداث پاركينگي با ظرفيت بالاي 4هزار خودرو در پرترددترين خيابان تهران گفت: به اصرار شهردار محترم و طرحي كه مهندسين داخلي به ايشان ارائه كردند ايجاد پاركينگي با ظرفيت بالاي 4هزارخودرو زير پارك ملت بهگونهاي كه اين پارك كوچكترين تغييري نكند در راستاي اين پروژه عظيم، تونل صدر- نيايش را با تمام ويژگيهاي مطرح شده در شهر تهران خاص و منحصر به فرد كرد.
همشهری آنلاین
اين معضل باعث بروز بسياري از مشكلات از جمله بيماريها، آلودگيهاي زيستي و حتي بحرانهاي اقتصادي ميشود كه روز به روز چهره جامعه شهري را بيمارگونه ميكند. بنابراين كلانشهرهاي بزرگ جهان در كشورهاي توسعه يافته تلاش كردهاند در راستاي اهداف توسعه پايدار كه ساماندهي حملو نقل عمومي يكي از پايههاي اصلي آن است الگوهايي جديدي بهوجود آورند.
در واقع با ايجاد سامانههاي حملونقل شهري پايدار و متكي بر الگوهاي زيستمحيطي ميتوان انتظار داشت ترافيك شهرهاي بزرگ تا حدود قابل توجهي كم شود.موضوعي كه در چند سال گذشته چهره پايتخت 200ساله كشور را تحتتأثير قرار داده است و هر روز قربانيان بيشتري ميگيرد، مدتياست دغدغه مسئولان شهري شدهاست. هرچند دور از انصاف است كه تلاش مسئولان شهري در دورههاي مختلف را به دست فراموشي بسپاريم يا ناديده بگيريم اما تاكنون هيچكدام از چارهجوييهايي كه در دورههاي مختلف صورت گرفته نتوانسته چهره عبوس و درهم ترافيك شهري را تغيير دهد. در واقع طرحهاي مختلف شهري هيچكدام براي رفع اين معضل چارهاي اساسي نبوده و تنها مرهمي بوده بر زخمي ناسور.
شايد هنوز زمزمههاي پايان كار تونل توحيد (http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=98599)در جريان بود كه اتصال بزرگراه نيايش- صدر بهعنوان دو شريان اصلي ترافيك، يكي از اولويتهاي ترافيك شهر تهران شد و خيلي زود طرح ساخت تونل نيايش- صدر از يك ايده به طرح بزرگ براي اجرا تبديل شد.
البته بايد درنظر داشت جهت ارزيابي طرحهاي توسعه ترافيكي لازم است تا نسبت به تعيين ميزان تأثير طرحهاي مذكور در جهت دستيابي به اهداف اصلي حملونقل توجه كافي مبذول شود؛ در اين خصوص اهدافي مانند ايجاد امكان جابهجايي، رواني حركات ترافيكي، كاهش مصرف انرژي و آلودگيهاي زيستمحيطي را ميتوان در زمره مهمترين اهداف احداث يك زيرساخت حملونقل برشمرد كه بايد در زمان ارزيابي چنين طرحهايي مدنظر قرار گيرد.
سياوش مافي، مدير نظارت در سومين پروژه عظيم ملي در تهران ساخت تونل نيايش- صدر را جذابترين و پرچالشترين تونل شهري در دنيا برشمرد و گفت: مديران شهري ما باتوجه به سابقه نه چندان طولاني در عرصه تونلهاي شهري تاكنون مسير روبهرشدي را جهت برطرف كردن ترافيك شهر تهران پيمودهاند. اين تجربه كوتاه مدت حداكثر زمانش شايد برميگردد به 11- 10 سال پيش كه ساخت تونل رسالت آغاز شد و احداثاش تا زمان منصوب شدن شهردار كنوني ادامه داشت. در واقع در زمان ايشان با فشارهاي مديريتي كه اعمال شد اين تونل به افتتاح رسيد و شهروندان اكنون از اين پروژه زيرزميني استفاده ميكنند.
در گام بعدي بهدليل مشكلات ترافيكي، طراحي تونل توحيد آغاز شد. در اين پروژه جسارت مديريت شهري بالاتر از گذشته منجر به ظهور افتخاري بزرگ در عرصه كاركردهاي مديريت شهري شد. طبيعتا اين آخرين كار نيست و در واقع شروع ساخت فضاهاي زيرزميني در تهران محسوب ميشود و تونلي كه اكنون ما در سايت مديريتي آن در خدمت شهروندان هستيم از جذابترين و پرچالشترين تونلهاي شهري در دنيا محسوب ميشود.
مافي با اشاره به چگونگي انتخاب گزينه تونل جهت اتصال مسير شرق به غرب بزرگراه صدر ادامه داد: براساس مطالعات صورت گرفته از ميان گزينههاي پيش فرض چنين اتصالي (اتصال به روش همسطح، روگذر با تونل) باتوجه به ماهيت شهري پروژه و همچنين ويژگيهاي منطقه مورد مطالعه (همچون هزينه بسيار بالاي تملك اراضي در شمال تهران يا تعدد مراكز اداري، بيمارستاني و... كه تقريبا غيرقابل تصرف هستند) گزينه احداث تونل در دستور كار قرار گرفت. در ادامه مطالعات صورت گرفته 8 گزينه از سوي شركت «مطالعات جامع حملونقل ترافيك تهران» جهت احداث تونل اتصال پيشنهاد شد كه با افزودن 2طرح ديگر از سوي «سازمان فني و مهندسي شهر تهران» جمعا 10گزينه جهت مسير احداث تونل مورد بررسي قرار گرفت و در نهايت طرح موجود بهعنوان گزينه پايه شهرداري تهران براي اجراي تونل (نيايش- صدر) معرفي شد.
وي در ادامه با اشاره به ويژگيهاي خاص در اجراي اين تونل عواملي چون كيفيت، سرعت و هزينه را باتوجه به تجربه تونل توحيد مورد توجه قرار داد و گفت: از آنجا كه تونل صدر- نيايش از تمامي جهات توانسته از تجربيات تونل توحيد بهره گيرد به شكلي جذابتر ساخته خواهد شد. از نكات خاص اين تونل كه شايد بتوان گفت در سطح دنيا بينظير است وجود دهانههايي حدود 30تا35 متر است كه اين دهانهها در مناطقي كه عرضهاي بالاي 30تا35 متري دارند ايجاد ميشود كه از اين مناطق ميتوان به تقاطع كردستان به تونلهاي شمال و جنوب اشاره كرد.
بدين صورت اين پروژه از لحاظ شكلي، در مناطقي كه محل اتصال يك مسير فرعي به مسير اصلي تونل است خاص و يونيك محسوب ميشود. اين اتفاق و ايجاد اينگونه دهانهها شايد بسيار بزرگ محسوب نشود اما در خاك مخصوصا در خاك تهران اين دهانه بينظير است و اجرايش بهصورت ويژهاي طراحي ميشود. از ديگر ويژگيهاي اين پروژه آن است كه مسير بزرگراه كردستان را از بنبست خارج ميكند و ديگر آن دوربرگردان را نخواهيم داشت؛ يعني در انتها ميتوان مسير جنوب به شمال را ادامه داد و از سوي ديگر از مسير تونل جنوب به سوي شرق رفت و از شرق ميتوان از تونل شمالي به سوي كردستان ادامه مسير داد.
بهطور خلاصه هم در مسير رفت و هم در برگشت فاصله تونل صدر و كردستان اتصال بزرگراهي برقرار ميشود. در نتيجه مسيرهايي كه از غرب به شرق يا برعكس از شرق به غرب با حدود يك ساعت و نيم زمان طي ميشود با اين تونل به كمترين زمان ممكن خواهد رسيد و همچنين ترافيك خيابانهاي وليعصر، آفريقا، اتوبان مدرس و حتي چمران بهشدت كاهش پيدا ميكند. پس بايد در نظر داشت اين مسير گلوگاه بسيار مهمي است كه با وجود اين، تونل ميتواند در سهولت رفتوآمد شهروندان مورد توجه قرار گيرد. بهطور كلي اين پروژه از نيايش شروع ميشود و در انتهاي نوبنياد تمام ميشود و بدين صورت ترافيك بسياري از مناطق اين مسير كاسته و شايد ديگر ترافيكي را در مناطق همجوار تونل نبينيم.
مافي با اشاره به سست بودن خاك تهران و مشكلات به وجود آمده در تونل توحيد ادامه داد: ما در مورد خاك در تهران با مشكل روبهرو هستيم ولي نه آنقدر كه پروژه را تحتتأثير خود قرار دهد. مقايسه اين دو با يكديگر كمي مشكل يا شايد غيرمنطقي است چرا كه تونل توحيد يك تونل دوقلوست كه مشكلات خاص خودش را دارد و به لحاظ فني هركدام از پروژهها با مشكلاتي متفاوت روبهرو هستند. نميشود گفت كدام پروژه با مشكل بيشتر روبهرو است و كدام كمتر ولي اين پروژه به لحاظ سبك خاص در طراحي آن، كمي پيچيدهتر از تونل توحيد است بهطوري كه فرض كنيد ستونهاي وسط توحيد را برداريد و تونل را يكپارچه در بياوريد؛ اين يك فضاي زيرزميني عظيم را ايجاد ميكند كه در دنيا بينظير است.
مدير نظارت اين پروژه حساسترين بخش پروژه نيايش- صدر را توجه به ساختمانهاي مجاور با اين تونل دانست كه با دقت ويژهاي پس از بررسي مورد بهرهبرداري قرار ميگيرد. وي يكي از ويژگيهاي ديگر اين تونل را وجود سيستم مونيتورينگ و كنترلهايي دانست كه با توجه به اهميت ساختمانهاي مجاور تونل مورد استفاده قرار ميگيرد تا با برنامهاي جامع جهت كنترل ساختمانهايي كه در جناحين پروژه قرار دارند بهخصوص در خيابان ناهيد و مهيار و گل آذين بتوان با ايمني و بدون كوچكترين ريسكي از اين خيابانها عبور كرد.
مافي در توضيح اين سيستم ادامه داد: با سيستم مونيتورينگ و سيستم آنتايم و آنلاين نقاطي كه حساسيت بالا دارند را پيدا ميكنيم و اين نقاط را متمايز از ساير نقاط باتوجه بيشتر مورد بررسي قرار ميدهيم. همچنين با شركتهاي بيمه صحبت كردهايم تا آنها هم بدانند كدام نقاط از لحاظ ما حساسيت بالا دارند، البته گفتني است اين تمايز بهدليل اطمينان از كارايي خودمان و نشستهايي است كه ممكن است حين ساخت يا حتي بهرهبرداري رخ دهد. بايد به اين موضوع اشاره كنم كه شهروندان اين مناطق هيچگونه نگرانياي نداشته باشند چرا كه ما در اين پروژه هيچ ريسكي را نميپذيريم و با دقت و تجربهاي بيشتر از گذشته، اين تونل را ميسازيم.
مافي وضعيت قنوات و آبهاي زيرزميني منطقه را در اين پروژه حائز اهميت دانست و گفت: شهر تهران پيشتر، تجربه بروز مشكلات عديده ناشي از برخورد پروژههاي زيرزميني با قنوات را داشت، لذا شناسايي و رويكرد برخورد با مسئله بسيار حائز اهميت است.درطول مسير شرقي- غربي پروژه با استفاده از نقشههاي تهيه شده توسط شهرداري و نقشههاي سازمان مديريت بحران شهر تهران، تعداد 2 رشته قنات متقاطع با تونلهاي شمالي و جنوبي مورد شناسايي قرارگرفته است و بهمنظور شناسايي جزئيتر، تهيه عكسهاي هوايي سال 1334 شهر تهران در دستور كار قرارگرفته است. محدوده پروژه را ميتوان به 4قسمت تقسيم كرد:
1- محدوده بزرگراه نيايش- صدر
2- محدوده پارك ملت (17تا26متر)
3- خيابان وليعصر تا بزرگراه مدرس (مشاهده نشده است)
(http://www.iranpardis.com/)4- محدوده بزرگراه مدرس و صدر (10تا20متر)
با شناسايي اين مناطق ميتوان رويكرد برخورد با عوامل طبيعي را مشخص كرد. وي در آخر با اعلام خبر احداث پاركينگي با ظرفيت بالاي 4هزار خودرو در پرترددترين خيابان تهران گفت: به اصرار شهردار محترم و طرحي كه مهندسين داخلي به ايشان ارائه كردند ايجاد پاركينگي با ظرفيت بالاي 4هزارخودرو زير پارك ملت بهگونهاي كه اين پارك كوچكترين تغييري نكند در راستاي اين پروژه عظيم، تونل صدر- نيايش را با تمام ويژگيهاي مطرح شده در شهر تهران خاص و منحصر به فرد كرد.
همشهری آنلاین