Mobarake
27th January 2010, 06:32 PM
آموزش ملیله کاری
مواد اوليه:
1- مواد اصلي : شامل طلا ، نقره، مس
2- مواد فرعي( موم ، زغال ، موادپاك كننده)
مواد اصلي بصورت خام در طبيعت يافت مي شود كه تبديل به شمش شده و سپس ورق گرديده و بريده مي شود. مواد فرعي: موم ، زغال ، مواد پاك كننده .
ابزار آلات مليله كاري:
1- كوره : شامل كوره هاي زغالي يا كوره هاي گازي مي باشد كه جهت ذوب فلزات حرارت توليد مي كنند و دماي آنها معمولا بالاي 1300 درجه سانتي گراد مي باشد.
2- بوته: ظرفي است استوانه اي شكل جهت ذوب نقره از آن استفاده مي شود جنس آن از گرافیت و ظرفيت كوچكترين آن تقريبا 50 گرم و بزرگترين آن يك كيلوگرم است.
3- حديده: ابزاري است براي تهيه مفتولهاي نقرهبا قطرهای مختلف بشكل استوانه كه از دو لايه بيروني و دروني تشكيل شده است
4- ريجه(ریژه): قالب فلزي مي باشد كه نقره بعد از ذوب داخل آن ريخته مي شود. ريجه دو نوع است1- مدادي كه جهت تهيه شمش استفاده مي شود2- كتابي كه براي ساخت نقره صفحه اي استفاده مي شود.
5- دستگاه نورد: شمش مليله اي را به مفتول تبديل مي كند.
6- دمبوری: كه حاوي يك مخزن بنزين و يك دم هوا و همچنين يك مشعل مي باشد و جهت آتشكاري جزئي بكار مي رود.
7- انبر آتش كاري: داراي دسته اي بلند بوده و هنگام آتش و لحيم كاري استفاده مي شود.
8- مته برقي: براي سوراخ كردن برخي قسمتهاي زمينه كار از آن استفاده مي شود .
9- تخته تاب: دو قطعه چوب براي تابيدن مفتول نقره اي بكار مي رود.
10- قيچي: براي بريدن ورقه هاي آهني و قطع مفتولهاي نقره اي استفاده مي شود.
11- فرچه يا برس سيمي: براي پاك كردن ناپاكي ها و چرك از روي مليله استفاده مي شود.
12- آينه سوهان: براي براق كردن و شفاف نمودن سطح کار نقره استفاده میشود
13- جفت: براي شكل دادن مفتول مليله به ريز نقشها بكار مي رود.
14- قالب ريخته گري: براي ساختن اشيا از قبيل پايه و دسته استكان بكار مي رود.
15- دندانه: براي تبديل نوار نقره اي به نوار دندانه دار استفاده مي شود.
مقدمات ساخت مليله(نوار ملیله):
براي تهيه نوارمليله ابتدا نقره با عيار حدود 9/99% در كوره قرارگرفته و پس از ذوب شدن در داخل ريجه، ريخته مي شود پس از سرد شدن قطعه نقره اي به طول 30-25 سانتي متر به قطرحدود 5 ميليمتر بدست مي آيد در مرحله بعد قطعه نقره اي را بر روي سندان گذاشته و به كمك چكش آنرا تبديل به مليله اي چهار پهلويي مي كنند و مجددا آنرا بوسيله چراغ كوره اي با شعله گاز حرارت مي دهند تا نرم شود و قابليت انعطاف پيدا كند سپس آنرا از دستگاه نورد عبور داده و بصورت مفتولهاي باريكي در مي آورند در بالاي دستگاه نورد چرخ دنده اي قرار دارد كه بوسيله آن مي توان دستگاه را تنظيم و مفتولهايي با قطرهاي مختلف بدست آورد مفتولهاي باريك مجددا در كوره حرارت قرار داده شده و درون موم گذاشته مي شود تا كاملا موم اندود شده و آماده حديده كردن شود. براي حديده كردن ابتدا مفتول نقره را از بزرگترين سوراخ حديده عبور و سپس آنرا از سوراخهاي كوچكتري مي گذرانند در پايان كار مفتول را از كوچكترين سوراخ حديده عبور مي دهند تا مفتول بسيار نازك و ظريفي با قطر يكنواخت و با شماره 25، بدست آيد. آنگاه دو رشته از اين مفتول نازك را بصورت دولايي مي تابند و مفتول دولا تاب را از ميان قسمت مسطح غلطك دستگاه نورد عبور مي دهند و در نتيجه از دستگاه نورد نوار باريكي به قطر تقريبي کمتر از نيم ميليمتر خارج مي شود.
مراحل ساخت مليله:
بعد از آماده شدن نوار مليله نوبت به ساخت اشيا مليله اي مي رسد در اين مرحله ابتدا صفحه فلزي مستطيل شكلي كه معمولا از جنس آهن و داراي ابعاد و اندازه هاي مختلف است را انتخاب و يك سطح آنرا كاملا موم اندود مي كنند سپس قالبي را كه به شكل محصول مورد نظر بريده شده روي صفحه آهنی قرارداده و نوار نقره اي(ديواره) را كه داراي پهنايي بيش از نوار مليله است از اطراف قالب مي گذارنند تا شكل قالب را به خود گرفته و درون موم قرار گيرد.پس از اين مرحله بوسيله ديواره هاي بعدي طرح كلي را تقسيم بندي كرده و ميانه سطوح را با نقشهاي مليله كه قبلا بوسيله دست و انبري ظريف با نوار مليله ساخته شده پر مي كنند و در آخرين مرحله بوسيله مفتولهاي آهنی بسيار ظريف نقوش را به يكديگر مي بندند تا اشكال ساخته شده به هم نخورد و بوسيله ذوب كردن موم اسكلت مليله ساخته شده را از صفحه آهنی جدامي كنند پس از اينكه كليه قطعات بوسيله گرده لحيم به يكديگر متصل شد سيم هاي فولادي را بريده و جدا مي سازنند و محصول را كه تقريبا كار ساختنش به پايان رسيده در ظرفي كه حاوي محلول رقيق اسيد سولفوريك است قرار مي دهند و يا در داخل ظرف محتوي ( محلول زاج سفيد) مي جوشانند تا اضافات و لكه هاي روي نقره از بين برود. در پايان به كمك برس سيمي ظريفي مليله ساخته شده را پاك نموده .
نوع ديگري از مليله محصولاتي است كه بوسيله خم كردن و لحيم كردن صفحات مليله اي ساخته مي شود و شيوه توليد چنان است كه ابتدا از مليله صفحاتي به اندازه هاي مورد نظر تهيه و سپس به كمك آنها محصولاتي نظير گيره، استكان و ليوان ، قندان، گلاب پاش و... مي سازنند و بوسيله نقره اي با عيار پايين تر دسته و پايه آن را ساخته و بر روي كار سوار مي كنند.
تفاوت مليله زنجان و اصفهان:
از لحاظ ساختار، ريز نقشها و عیار نقره مصرفی از یکدیگر متمایز مي شوند.( عيار نقره مصرفي در اصفهان 95-90 و شايد هم كمتر باشد اما در زنجان ، نقره مصرفي با خلوص9/99 معروف به عيار 100 استفاده مي شود) به لحاظ كيفيت ساخت ، مليله اصفهان داراي نقوش بزرگتر نسبت به مليله زنجان است و غناي ريز نقوش ، زيبايي و ظرافت كار آن با مليله زنجان برابری نمی نماید. مليله زنجان با توجه به طرحها و نقشهاي اصيل و خصوصا ظرافت زياد آن در مجموع از كيفيت بالايي برخوردار است.
مواد اوليه:
1- مواد اصلي : شامل طلا ، نقره، مس
2- مواد فرعي( موم ، زغال ، موادپاك كننده)
مواد اصلي بصورت خام در طبيعت يافت مي شود كه تبديل به شمش شده و سپس ورق گرديده و بريده مي شود. مواد فرعي: موم ، زغال ، مواد پاك كننده .
ابزار آلات مليله كاري:
1- كوره : شامل كوره هاي زغالي يا كوره هاي گازي مي باشد كه جهت ذوب فلزات حرارت توليد مي كنند و دماي آنها معمولا بالاي 1300 درجه سانتي گراد مي باشد.
2- بوته: ظرفي است استوانه اي شكل جهت ذوب نقره از آن استفاده مي شود جنس آن از گرافیت و ظرفيت كوچكترين آن تقريبا 50 گرم و بزرگترين آن يك كيلوگرم است.
3- حديده: ابزاري است براي تهيه مفتولهاي نقرهبا قطرهای مختلف بشكل استوانه كه از دو لايه بيروني و دروني تشكيل شده است
4- ريجه(ریژه): قالب فلزي مي باشد كه نقره بعد از ذوب داخل آن ريخته مي شود. ريجه دو نوع است1- مدادي كه جهت تهيه شمش استفاده مي شود2- كتابي كه براي ساخت نقره صفحه اي استفاده مي شود.
5- دستگاه نورد: شمش مليله اي را به مفتول تبديل مي كند.
6- دمبوری: كه حاوي يك مخزن بنزين و يك دم هوا و همچنين يك مشعل مي باشد و جهت آتشكاري جزئي بكار مي رود.
7- انبر آتش كاري: داراي دسته اي بلند بوده و هنگام آتش و لحيم كاري استفاده مي شود.
8- مته برقي: براي سوراخ كردن برخي قسمتهاي زمينه كار از آن استفاده مي شود .
9- تخته تاب: دو قطعه چوب براي تابيدن مفتول نقره اي بكار مي رود.
10- قيچي: براي بريدن ورقه هاي آهني و قطع مفتولهاي نقره اي استفاده مي شود.
11- فرچه يا برس سيمي: براي پاك كردن ناپاكي ها و چرك از روي مليله استفاده مي شود.
12- آينه سوهان: براي براق كردن و شفاف نمودن سطح کار نقره استفاده میشود
13- جفت: براي شكل دادن مفتول مليله به ريز نقشها بكار مي رود.
14- قالب ريخته گري: براي ساختن اشيا از قبيل پايه و دسته استكان بكار مي رود.
15- دندانه: براي تبديل نوار نقره اي به نوار دندانه دار استفاده مي شود.
مقدمات ساخت مليله(نوار ملیله):
براي تهيه نوارمليله ابتدا نقره با عيار حدود 9/99% در كوره قرارگرفته و پس از ذوب شدن در داخل ريجه، ريخته مي شود پس از سرد شدن قطعه نقره اي به طول 30-25 سانتي متر به قطرحدود 5 ميليمتر بدست مي آيد در مرحله بعد قطعه نقره اي را بر روي سندان گذاشته و به كمك چكش آنرا تبديل به مليله اي چهار پهلويي مي كنند و مجددا آنرا بوسيله چراغ كوره اي با شعله گاز حرارت مي دهند تا نرم شود و قابليت انعطاف پيدا كند سپس آنرا از دستگاه نورد عبور داده و بصورت مفتولهاي باريكي در مي آورند در بالاي دستگاه نورد چرخ دنده اي قرار دارد كه بوسيله آن مي توان دستگاه را تنظيم و مفتولهايي با قطرهاي مختلف بدست آورد مفتولهاي باريك مجددا در كوره حرارت قرار داده شده و درون موم گذاشته مي شود تا كاملا موم اندود شده و آماده حديده كردن شود. براي حديده كردن ابتدا مفتول نقره را از بزرگترين سوراخ حديده عبور و سپس آنرا از سوراخهاي كوچكتري مي گذرانند در پايان كار مفتول را از كوچكترين سوراخ حديده عبور مي دهند تا مفتول بسيار نازك و ظريفي با قطر يكنواخت و با شماره 25، بدست آيد. آنگاه دو رشته از اين مفتول نازك را بصورت دولايي مي تابند و مفتول دولا تاب را از ميان قسمت مسطح غلطك دستگاه نورد عبور مي دهند و در نتيجه از دستگاه نورد نوار باريكي به قطر تقريبي کمتر از نيم ميليمتر خارج مي شود.
مراحل ساخت مليله:
بعد از آماده شدن نوار مليله نوبت به ساخت اشيا مليله اي مي رسد در اين مرحله ابتدا صفحه فلزي مستطيل شكلي كه معمولا از جنس آهن و داراي ابعاد و اندازه هاي مختلف است را انتخاب و يك سطح آنرا كاملا موم اندود مي كنند سپس قالبي را كه به شكل محصول مورد نظر بريده شده روي صفحه آهنی قرارداده و نوار نقره اي(ديواره) را كه داراي پهنايي بيش از نوار مليله است از اطراف قالب مي گذارنند تا شكل قالب را به خود گرفته و درون موم قرار گيرد.پس از اين مرحله بوسيله ديواره هاي بعدي طرح كلي را تقسيم بندي كرده و ميانه سطوح را با نقشهاي مليله كه قبلا بوسيله دست و انبري ظريف با نوار مليله ساخته شده پر مي كنند و در آخرين مرحله بوسيله مفتولهاي آهنی بسيار ظريف نقوش را به يكديگر مي بندند تا اشكال ساخته شده به هم نخورد و بوسيله ذوب كردن موم اسكلت مليله ساخته شده را از صفحه آهنی جدامي كنند پس از اينكه كليه قطعات بوسيله گرده لحيم به يكديگر متصل شد سيم هاي فولادي را بريده و جدا مي سازنند و محصول را كه تقريبا كار ساختنش به پايان رسيده در ظرفي كه حاوي محلول رقيق اسيد سولفوريك است قرار مي دهند و يا در داخل ظرف محتوي ( محلول زاج سفيد) مي جوشانند تا اضافات و لكه هاي روي نقره از بين برود. در پايان به كمك برس سيمي ظريفي مليله ساخته شده را پاك نموده .
نوع ديگري از مليله محصولاتي است كه بوسيله خم كردن و لحيم كردن صفحات مليله اي ساخته مي شود و شيوه توليد چنان است كه ابتدا از مليله صفحاتي به اندازه هاي مورد نظر تهيه و سپس به كمك آنها محصولاتي نظير گيره، استكان و ليوان ، قندان، گلاب پاش و... مي سازنند و بوسيله نقره اي با عيار پايين تر دسته و پايه آن را ساخته و بر روي كار سوار مي كنند.
تفاوت مليله زنجان و اصفهان:
از لحاظ ساختار، ريز نقشها و عیار نقره مصرفی از یکدیگر متمایز مي شوند.( عيار نقره مصرفي در اصفهان 95-90 و شايد هم كمتر باشد اما در زنجان ، نقره مصرفي با خلوص9/99 معروف به عيار 100 استفاده مي شود) به لحاظ كيفيت ساخت ، مليله اصفهان داراي نقوش بزرگتر نسبت به مليله زنجان است و غناي ريز نقوش ، زيبايي و ظرافت كار آن با مليله زنجان برابری نمی نماید. مليله زنجان با توجه به طرحها و نقشهاي اصيل و خصوصا ظرافت زياد آن در مجموع از كيفيت بالايي برخوردار است.