قانون تجارت الکترونیک

[آبجی]

متاسفانه نظام حقوقی ما به دلایل مختلف سال ها است که از دستاوردها و تجربیات نظام های حقوقی دیگر بی بهره مانده است. در بخش حقوق تجارت و بازرگانی قواعدی همچون حسن نیت، حقوق رقابت و حقوق مصرف کنندگان که دارای آتار بسیار گسترده ای در مبادلات تجاری و بازرگانی هستند، ناشناخته مانده اند. این در حالی است که قانون تجارت الکترونیکی به دلیل آن که از قانون نمونه آنستیرال (کمیسیون سازمان ملل متحد و برای توسعه حقوق تجارت) اقتباس شده است ناخودآگاه بسیاری از مفاهیم شناخته نشده در حقوق ما را با خود به ارمغان آورده است. به عنوان مثال پیش نویس قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان سال ها است که در بایگانی مجلس شورای اسلامی و وزارت بازرگانی خاک می خورد و هر بار به دلیلی ناشناخته در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار نمی گیرد در حالی که قانون تجارت الکترونیکی با تعریف مصرف کننده در ماده دوم خود نزدیک به 25 ماده را مختص به شناسایی حقوق و اختیارات مصرف کننده و وظایف تولید کنندگان و توزیع کنندگان در قبال آنها کرده است. یکی از نکات قابل تامین در این مواد ایجاد یک حق فسخ مختص به مصرف کننده است حق فسخی جدا از اختیارات شناخته شده قانون مدنی از سوی دیگر در ماده سوم این قانون برای اولین بار در متون قانونی کشور از لزوم رعایت «حسن نیت» نام برده شده است. قاعده لزوم رعایت حسن نیت در قراردادها دارای آتار و تبعات گسترده ای در نظام های حقوقی اروپایی اعم از حقوق نوشته (Civil law)و کامن لا (Commen law) است. آتار و تبعات این قاعده به حدی وسیع، گسترده و لازم الرعایه است که در قانون اصول قراردادهای بازرگانی (uniDriot) که هم اکنون عمده روابط تجاری بین المللی کشورهای اروپایی برپایه آن تنظیم می شود طرفین علی رغم قاعده آزادی قراردادها نمی توانند برخلاف آن تصمیمی اتخاذ کنند. قاعده فوق الذکر تا پیش از تصویب قانون تجارت الکترونیکی در متون قانون کشور ما مورد توجه قرار نگرفته بود. از سوی دیگر تنظیم قواعدی جهت تبلیغ کالاها، حمایت از اطلاعات محرمانه شخصی و ممنوعیت استفاده از اسرار تجاری نیزاز جمله نوآوری های قانون جدید است

تصویب قانون تجارت الکترونیک این امیدواری را میان حقوقدانان و کارشناسان حقوقی به وجود آورده است که نظام حقوقی ما نیز پس از سال ها اجتناب از پذیرفتن دستاوردهایی نظام های حقوقی دیگر با شناسایی و هضم این دستاوردها در نظام حقوق داخلی موجبات رشد و توسعه اقتصادی و تسهیل روابط بازرگانی را فراهم آورد.